N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's -
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 15 Mei 1923 - No. 13
Zeven en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
1'rQs per drie maanden 11.0C. Bulten de gemeente Amersfoort 11,10.
Afzonderl|ke n
KANTOOR: LANOEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
ADVERTENTlfiN 25 cent per regel. Blll|ke tarieven voor handel ea
nijverheid bij geregeld adverteeren. - AdvertentlCn moeten Dlnsaag
en Vrfdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Waar geen orde is, daar sluipt
lediggang binnen en gaat veel
tijd verloren.
Socialisten willen
Socialisatie.
Het rapport over socialisatie indertijd
door een Commissie uil de Sociaal
Democratische Aibeiders Partij uitge
bracht en als leid-raad geldend bij der
Socialisten sctie voor socialisatie, geeft
van dat »begrip« de volgende om
schrijving
Socialisatie is doelbewuste vermaat
schappelijking der voortbreng Dg. Het
is niet hetzelfde als socialisme. Het is
de weg naar het socialisme. Het is zoo
veel als van het socialistische beginsel
thans reeds verwezenlijkt kan worden.
Het is eeD proces met verschillende
phaseo en als eindelijke uitkomsthet
socialisme.
Het is de ophrfTiog van den particu
lieren eigendom der productiemiddelen
in bun overgang in maatschappelijken
eigendom, maar het is dit aanvankelijk
slechts voor bepaalde takken van voort
brenging, vervoer en verdeeling en voor
bepaalde vormen van eigendom.
Het is dus een proces van geleide
lijkheid, wat niet hetzelfde beleekent
als langzaamheids
Deze .ifiicieele* begripsomschrijving
moge wellicht wat breedvoerig zijn en
daardoor aan scherpte niet direct winnen
toch kan niet worden ontkend, dat hier
mede een definitie is gegeven, die het
gemakkelijker maakt zijn houding ten
aanzien van de socialisatie te brpaleo,
dan het geval zou zijn geweest, wauneer
men ons omtrent haar wezen in ver
warring stichtende duisternis had ge
laten.
En die houding zeer scherp en zeer
stellig te bepalen, is van een groot
principieel practisch belang voor elke
gemeente, waar 'n socialistische wet
houder met raadsleden de mede-ver
antwoordelijkheid dragen in hel bestuur.
Wij behoeven niet breedvoerig te zijn
om te bewijzen, dat de socialisatie in
haar grondslag een aanval is op den
pr. vaten eigendom,
Het rapport zegt het met zooveel
ondubbelzinnige en duidelijke woorden,
sprekende van »de ophc (ling van den
particulieren eigendom der productie
middelen en hun overgang in maat
schappelijken eigendom r, en daaren
boven, wat zou de socialisatie anders
aan essentieels bezitten, dat inet recht
en reden van haar gezegd kan worden,
dat zij is «de weg naai het socialisme
De socialisatie is de geleidelijke af
schaffing van den privaten eigendom
der productiemiddelen.
In »De Katholiek»., lazen we eens
een artikel van prof. Aengenent, waar
in hij van deze grondgedachte der
socialisatie bet volgende zegt en het is
niet aan ons, om aan de woorden van
den geleerden priester iets toe te voe
gen »die grondgedachte is voor
ons volstrekt onaannemelijke.
Immers, niet eens maar meerdere
malen hebben Leo XIII en Pius X het
streven naar afsch; fling van privaatbezit
veroordeeld. ...Zoolang nu de encyclie
ken der Pausen voor ons katholieken
wegwijzers blijven voor onze sociale
aciie, zoolang wij niet eenzijdig daaruit
onze rechten willen leeren kennen, maat
ook de plichten, die wij h.bben in achi
te nemen, zoolang is het duidelijk, dal
wij ofs niet kunnen vereenigen met
het beginsel, dat geleidelijk het privaat
bezit der productiemiddelen moet wor
den afgebrokkeld. En nu meene men
niet, dat er misschien ooit een tijd zou
kunnen komeD, waarin zulks zou kun
nen veranderen. Want de noodzakelijk-
eeid van privaatbezit wordt door Leo
XIII afgeleid uit de natuur van den
door de erfzonde gevallen menscb.
Welnu, die bedorven natuur is in wezen
onveranderlijk.!
De socialisatie is de geleidelijke af
schaffing van den privaten eigendom
der productiemiddelen.
Evenmin als desocialisatie van alle
bedrijven op eenzelfde tijdstip tot stand
zal komen, evenmin zal de socialisatie
van alle bedrijven zich op dezelfde
wijze en in dezelfden vorm voltrekken».
Geleidelijkheid dus in het tempo en
in de methode van de afschaffing van
den particulieren eigendom aller pro
ductiemiddelen.
De methode moge ons voor het
oogenblik nog .neer interesseeren en
vooral nog meer oplettend doea zijn
dan het tempo.
De drijfveer, die de socialisten leidt
naar gemeenschaps-exploitatie, mono-
'poliseering, enz. waaraan óók een
gansche wereldbeschouwing ten grond
slag ligt moet voor ons een voort
durende luidsprekende waarschuwing
zijn en onze nauwlettende aandacht
verdubbelen bij de beoordeeling van de
vraag, waar het voor ons Katholieken
hier op aankomt, of n.l. bet algemeen
belang in eenig geval eenigen vorm
van overheidsproductie, dit woord in
den meest ruimen zin genomen, inder
daad vordert.
De noodzakelijkheid uit het oogpunt
van het algemeen welzijn immers is de
eenige rechtvaardigheidsgrond daartoe.
Maar wij moeten niet tot de beoor
deeling van die vraag overgaan, of wij
moeten zelf goed doordrongen zijn van
de waarheid der Katholieke Sociologie
en het socialistische streven moet
ons er toe brengen, ons telkeDs en
telkens weer van die waarheid opnieuw
diep te doordringen dat de particu
liere eigendom zijn grondslag en recht
vaardiging vindt in het algemeen wel
zijn, dat dc particuliere eigendom eeD
der grondpeilers is, waarop iedere maat
schappelijke orde wil zij aan haar
doel, de bevordering van het algemeen
welzijn, beantwoorden moet iusten.
Eu met die grondgedachte van de
onmisbaarheid van den particulieren
eigendom die rechten geeft, maar
ook zware plichten heeft voor oogen,
zie men aandachtig toe, dat de Ovei-
heid niet overneemt, wat het particulier
initiatief vermag, maar kweeke men
anderzijds ook het particulier initiatief
aan, opdat voor de aanvullende taak
van de Overheid slechts
overblijve.
Gemengde Berichten
Zondagmiddag twaalf uur. Lui lag
hij langs de stamtafel, de beenen ge
strekt, het hoofd op één arm leunend,
suf, haast wezenloos kijkeDd naar de
voorwerpen in die omgeving, hem zoo
bekend. De eenige beweging was, nu
en dan het glas aan de lippen zetten
of het s'ompje pijp uit den mondhoek
nemen om het weer eens te stoppen.
Zijn voerden waren naar huis gegaan,
want het was etenstijd. Hij dacht er
met aau, ook op Te stappen, zoo aac-
lokkend was het maal met dat in huis
wachtte.
De keukendeur bleef achter den bin
nentredenden waard openstaan een
prikkelende geur van gebraden vleescb
vulde de gelagkamer. Heerlijk daar
kreeg hij trek in. Begeerig snoof hij de
lucht iD, als kon hel hem verzadigen.
»De vrouw braadt een stukje vleesch
in de pan» zei de waard. En daar flitste
hem opeens de gedachte door het hoofd
Dat moesten wij thuis ook hebben!
En waarom niet Er is geen geld voor,
omdat ik teveel geld hierheen breng 1
Wat zouden vrouwen kinderen smullen
van eeD stuk vleesch, voor hen de laatste
iaren een ongekende heerlijkheid. Waar
om "Omdat ik drink 1» Dan met eeo
ruk overeind, haastig betalen en weg
naar builen. Hij ging niet meer naar
de herberg en iedere week zijn vrouw
naar den slager. (Historisch.)
Een Hollandsche dagblad corres
pondent schrijft uit Berlijn het volgende
In den tUDnelspoor lusschen Witten-
bergplatz en Zoo ontstaat storing in hei
bedrijf. De reizigers zijn verplicht mid
den in den tunnel uit te stappen en
onder leiding van den conducteur bun
reis te voet tot het eerste station voort
te setten. Het uitstappen zonder perron
is moeilijk. De uitgang ligt hoog boven
den beganen grond. Een edele, zeer
elegant gekleede menschen vriend ver
heugt zich in veler dankbaarheid door
aaD te raden, dat de reizigeis hem met
beide handen om den hals zullen pak
ken en zoo naar beneden zullen glijden.
Vele oude dames blozen, maar doen
het toch maar. Wat schiet er o
De bescheiden helper wil van geen
dank hooren. Hij vlucht voor dankbe
tuigingen. Als eerste verlaat hij het
station. Tableau een paar uur later op
het politiebureau. Bijna alle oudere
heeren en dames, die de edele ridder
had geholpen, komen diefstallen van
horloges en stukken van waarde aan
geven. Toeo^ze hulpeloos in het don
ker om den hals van hun redder hin
gen, had deze van de gelegenheid ge
bruik gemaakt, om te steleo als een
raaf. Als dat geen gebruik maken is,
plotseling en geniaal, van de conjunc
tuur Wat dan? Dat is typisch voor
het snelle overleggen en handelen van
het misdadig Berlijn.
Wij zijn hier gezegend met misdadi
gers. In een vergadering der crimineele
politie deelde een beambte het volgende
mede In het jaar 1900 vonden te
Berlijn gemiddeld twee inbraken per
dag plaats, het gemiddelde cijfer van
1922 is geweest 150 .per dag. In dc
eerste maanden van dit jaar, dus
drie stuks, is er reeds een waarde v
meer dan twee en een half milliard ais
gestolen aangegeven. Dit cijfer heeft
alleen betrekking op particulier bezit,
Aan stadseigeodom wordt per dag
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/, - 5
circa vier mtllioen ontvreemd. Het getal
der inbreekcolonnen is enorm gestegen.
Tenden van twintig lot veertig man
:ijn aan de orde van den dag. In
Lichtenberg (bij Berlijn) ontdekte men
zelfs een bende van zestig, in Hamburg
honderd man. In een proces
werd vastgesteld, dat een bende negentig
villa's had geplunderd. Berlijn slaat nog
niet eens aan den spits der criminaliteit.
In Milnschen en Dresden is het nog
erger. En wat het ergste is de in
braken geschieden meestal zóó origineel,
dat de vaardigste beambte er verwon
derd over staat. En het publiek blijft,
als altijd, even onvoorzichtig als vroeger.
Vroeger had Berlijn een paar honderd,
thans meerdere duizenden politie-agen-
ten. Helpen doet het nier, ofschoon
eiken nacht 380 patrouilles door de stad
trekken en een leger van de »Wach-
und Schliess-Gesellschsifwaakt over
de slapende burgerij.
Een tramwagen vol arbeiders, die
een sleilen heuvel afreed tusschen
Morlcy en Leeds, raakte buiten de
macht van den bestuurder, botste tegen
onder aan den heuvel aan
co sloeg om. Zes personen werden ge
dood en meer dan dertig gewond.
Te Wapse, gem. Diever (Dr.) kwam
men tol de ontdekking, dat de vrouw
en het Éénjarig kind van A. Verlin
vermoord waren. De echtgenoot is af
wezig.
lm te protesteeren tegeo de
itie van hun patroon hebben de
arbeiders van Krupp eenige uren den
arbeid gestaakt.
Om elf uren begonnen de fabrieks-
-enen te loeien en de arbeiders stroom
den de straat op en begaven zich naar
bun woningen. Ook de winkels werden
gesloten. Om 12 uur waren de straten
leeg. Eerst om 4 uur werd het werk
De staking heeft kalmeerend op het
personeel gewerkt. De spanning was
zoo groot, dat ontlading noodig was.
De toestand werd nog verergerd, door
dat het lid van den bedrijfsraad Muller,
die bij hel personeel van Krupp zeer
bemind co geacht was, niet slechts
d veroordeeld, maar na het vonnis
iet tuchthuis te Werden werd op
gesloten.
de chr. vakvereenigingen was
vooral verontwaardigd over
zinsnede in de rede van den aanklager
aaleiding van Krupp's verklaring,
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
dat hij een onderhoud met den pause
lijken gedelegeerde mgr. Testa had
trachten te verkrijgen. Hieromtrent
merkte de auditeur ironisch opAls
dit waar is, heeft Krupp misschien
Testa om absolutie willen vragen voor
hetgeen hij voornemens was.»
Te Essen reed een auto van Krupp
arin arbeiders uit de fabriek naar de
stad werden gebracht, tegen een muur.
Een arbeider was onmiddellijk gedood,
22 werden gewond, waarvan drie zwaar.
Negen gewonden moesten naar het zie
kenhuis worden gebracht.
Een Hollandsche rentenier is in den
trein Berlin-Amsterdam door dieven
bestolen. De waarde van het gestolene
bedraagt 75 millioen Mark, bestaande
uit buitenlandsche geldswaarden en
sieradeD.
Aan den Biluchenweg onder Maar
tensdijk even voorbij de Batterijen is
in den nacht de groote buis van de
Utrecbtscben Waterleiding gesprongen
waardoor een groote massa water naar
buiten spoelde, tengevolge waarvan een
gat in den weg ontstond ter lengte van
ongeveer vijf Meter en ter breedte van
twee Meter, terwijl de grasberm aan de
vaartzijde werd weggespoeld.
De Maasstreek in Midden-Limburg
van Stevensweert tot Reuver, wordt ge
teisterd door een zware meikeverplaag.
De wilgen- en eikebooraen in deze
streek zijn reeds grootendeels kaal ge
vreten, en thans deen deze bladveraie-
Iers een aanval op pruimen-, kersen-,
kastanje- en beukeboomen.
Op sommige plaatsen zijn de onder
wijzers begonnen met de schoolkinderen
jacht te maken op dit schadelijk onge
dierte. Te Buggenum, Asselt, Wesseni
en Stevensweert ziju reeds millioenen
kevers gevangen cn vernietigd. De ge
meente Swafmen heeft zes werkloozen
ingezetenen arbeid verschaft met het
vangen van meikevers. Te Asselt werden
uit drie jonge boomen 60 liter van deze
beestjes geschud.
6 Margaretha Woodford.
Juist toen zij den zieke de hand gaf,
sptak vrouw Hale
•Zij was het toch, gelijk gij ziet,
en gaal het haar niet juist als de bloe
men in den tuin, doet de regen haar
geen geed
Dien avond werd vrouw Hale beneden
geroepen, juist toen zij thee wilde gaan
schenken.
Mag ik uderaocite vergen, juffrouw?»
vroeg zij Margaretha cn snelde heen.
Margaietha ging naar dc tafel, zij
deed juist de melk in het kopje, toen
er een stem achter haar riep
Margaretha!»
EeD gevoel van iets onwezenlijks in
al wat haar omringde, overviel haar,
Zij keerde zich om het was de heer
Whitvear, die gesproken had hij had
zich half van de canapé opgericht
zijne oogen zochten de hare, hij hield
zijn hand naar haar u gestrekt. Toen
zij hare hand in de zijne legde, vroeg
zij eenvoudig en verwonderd te gelijk
Wie zijt gij
En toen hij antwoordde»James
Grant», knielde zij voor de canapé.
Vrouw Hale kwam teiug en rond
de thee koud en onaangeroerd. Mtrga-
rtlba zat op den stoel naast de caaapé,
de zieke hield hare hand in beide de
zijne en had zi|D gelaat naar haar toe
gekeerd. Margaretha maakte zich los
en stond op. Glimlachend, beschroomd
zeide zij
•Ik heb een oud vriend onder een
nieuwen naam teruggevonden. De thee
is koud geworden, gij moet mij andere
laten zetten
Zij gaf vrouw Hale een kus en ont
snapte. Toen zij terugkwam, was hel
gemakkelijk te zien dat zij geweend bad;
tranen zooals men ze slechts eens in
het leven vergiet, uit den overvloeienden
beker van geluk.
Het duurt lang eer hel morgen
namiddag is,« sprak James Grant, toen
Margaretha hem goedenavond wenschte.
Mag ik morgen voor den middag
komen, vrouw Hale, of zou het uwen
zieke te veel vermoeien vroeg Mat-
garetha nederig, en zij kreeg verlof om
tegen elf uren te komen.
Margarethagingnaar huis; het regende
oog altijdde weide was doorweekt,
de lucht was kil, een zware mist kwam
uit de rivier op en verspreidde zich
over het geheelc landschap. Maar zij
bekreunde er zich niet over zij had den
zomer in het hart. En toch was blijd
schap niet het overheerschende gevoel
in haar hart. De voorspellende woorden
van vrouw Hale, eenige weken te vt
voor onverschillige ooren uitgesproken,
kwamen thans in haar geheugen terug
zij matigden haar geluk, maar ver
stoorden haren vrede nietuit de haar
zoo nieuwe en diepe erkentenis ont
sproot een nieuw en innig geloof 1
Den volgenden morgen vonl Mar
garetha bij haar ontwaken eene helder
blauwe lucht eu de zon schijnende,
Haar nieuw geluk had haar vroeg doen
ontwaken.
Er moest intusschen nog menig
verloopen, eer het tijd was om i
de boerderij te gaanzij herinnerde
zich dat James veel van leliCtl der
dalen hield, en ging derhalve uit om
te zien, of er reeds in bloei waren, en
ja, zij kon er een handvol van plukken
en legde ze op een beschaduwd plekje
van bet met dauw bevochtigde groen.
Vrouw Hale was in de geheimenissen
van den melkkelder verdiept en
zocht Margaretha of zij alleen
boven wilde gaan.
Ik heb in het vertrouwen geleefd
dat deze tijd zou komen,» begon James,
•maar toen ik de klok hoorde luiden
voor het huwelijk van juffrouw Wood
ford
Toen het ijs eenmaal (.ebroken was,
hadden zij veel la pralen de ervarin-
:n van dertien jaren
cérszijden worden medegedeeld.
Maar hoe lioint gij aan een anderen
tam dan diei. van James Grant
vroeg Margaretha.
Dien anderen naam heb ik van
mijn oom. Hij heette James Grant
Whityearik beu James Whityear Grant.
Zijn naam staat in mijne meeste boe
kenvrouw Hale noemde mij zoo
gij placht een tegenzin te hebben ir
James Graut, ik deed dus geen moeit»
om haar beter in te lichten.»
Toen Margaretha zich klaar maakte
om heen te gaan, gewaarschuwd door
een wenk van vrouw Hale, dat het tijd
was voor James om iets te eten en
daarna wat rust te nemen, zag zij dat
hij haar verlangend aankeek.
Wil ik als gewoonlijk vanavond
teiug komen vroeg zij, zijn wensch
radende.
•Ja, doe dat,» antwoordde hij.
Toen zij dien avond terug kwam,
zag zijdat James nog Diet sterk ge
noeg was om zijn geluk te dragen. Zij
las hem voor en daarna bleven zij stil
bij elkander zitten.
Eenige dagen later toen Margaretha
hare namiddagwandeling naar de boer
derij deed, bleek het dat men haar
aldaar een verrassing had bereid. Toen
zij de veranda in het oog kreeg, zag
zj iemand van onder een zonne/.eiltje
opstaan, en het steenen pad naar het
hek opgaan. Een groote Bering hing
aan den eenen kant van het hek en
eeo gouden regen aan de andere zijde
geen nieuwsgierige ocgen konden dus
zien hoe James en Afargaretha elkander
onmoetten. Licht op hareu schouder
leunende, keerde hij naar zijn zitplaats
terughet lage stoeltje, waarop zij
gaarne zat, stond er naast voor haar
klaar,
-Lieve», zeide hij, zijn hand op haar
hoofd leggende, »mag ik u waarschu
wen mij niet te stellen in Gods plaat»
Heb Hem lief boven alles, Margaretha,
anders zal uw aardsche liefde niet ge
lukkig zijn.»
De woorden, waatmede James afscheid
van haar nam -spoedig hoop ik tot
aan het oude huis te kunnen gaan,»
gaven een andere wending aan de ge
dachten van Margaretha. Zeer tot ver
bazing van Anna bemoeide zij zich
den volgenden morgen met huishoude
lijke zaken.
Alle bevelen vervulden de goede
oude lieden met verbazing, maar waren
nog niets bij de verandering, die er in
Margaretha zelve had plaats gegrepen.
Wordt vervolgd.