LANTA
JURGENS7
„WAT 7N BEZUINIGING77
N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No 42
FÜNSTE PLANTENBOTER
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 16 Oct. 1923 No. 57
Zeven en Dertigste Jaargang
ABONNBMBNTBN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prjs per drie maanden 11.00. Buiten de gemeente Amersfoort f 1.10.
Afzonderllke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANGEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
ADVBRTENTlfiN 25 cent per regel. BiU|kc larieven voor.bandel en
nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentiên moeten Dinsdag
en Vrijdag vóór 8 uur worden besorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Eerst rechtvaardig, dan weldadig.
De spotnamen der steden
en dorpen.
Door A. F. VAN BEURDEN.
In den ouden lijdslODdeniiedere stad
en ieder dorp zeer op hun eer.J
De stedelingeu waren op de bewoners
van naburige steden naijverig. Zoo was
bet ook roet de dorpen. Dat was het
natuurlijk gevolg van het zich blind
staren op eigen voorrechten en deugden,
vat) het mooi vinden en herhaald be
praten van alles, wat zich binnen den
engen muurkring of binnen den rook
van het dorp bevond.
Overal drukte een gewicht van eigen
voornaamheid en plaatselijke genoeg
zaamheid op het leven en door het
kennen en weten van elkanders levens
bijzonderheden, het weinige verkeer,
werd waardeering van andermans goede
eigenschappen zeer tegengehouden.
Men hield ook vast aan eigenaardige
gewoonten en lachte met die van andci
steden, stedekens en dorpen.
Eene vriendelijke verhouding tusschen
naburige plaatsen werd daardoor zeer
geschaad.
Eene ir rrkwaardige uiting van die
deokwijzcQ, vond hare uitdrukking in
de menigvuldige bijnamen of spotnamen,
die men aan de inwoners van andere
plaatsen gaf, welke dan tegelijl: aa
zien kunnen worden als uitingen
grappigen spotlust.
Die namen zijn zoo oud als de
naar Keulen. Zij ontbonden uit een v
val, een geschiedkundige gebeurtenis,
een figuur in het gemeentewapen, uit
het bedrijf of dc nering cn zoo meer.
Wij willen in de volgende regelen
die zaak eens nader treden en beginnen
met de eigcu stad van inwoning, met
Amersfoort.
De Amersfoorters zijn keitrekkers,
omdat zij, verleid door den gekken
Jonker Mcyster, eengrooteu keij bi
de stadsmuren haalden en dat met
veel ijver, dat er zelfs ongelukken bij
gebeurden. Nu nog staat de lompge-
vormde steen op een behoorlijk voet
stuk te prijken en 't is wel aardig waar
te nemen, hoe vrrbaasd dc vreemde
lingen tegen dat quasi-monument
staan_te kijken. Heel wat anders
mooie monument voor O.denbarueveld,
een sieraad van stationspleintje.
De jysselstciners zijn spenluidets,
omdat zij bij vergissing eens de klok
luidden oor een docden aap.
De Nunspeeters zijn knutten of hui-
basten. omdat ze veel wei tf hui
hun «baste drinken.
De Elburgtrs zijn peperneuten c'e
Harderwjkers bukkingkopperi'e Udde
Iers heugtersde Zutphenschen met
worsten de Lochcmcrs koolhazen de
Doesburgers mosterdpottendie vau
llaajten kraaienvan Eek e» Ingen
kladden van Zoelen kozakken.
Gaan we nu eens Westelijk Noord
holland in, dan beetcn ze dair de
Schagenaars rooiende Alkmaarders
gortzakken, omdat daar zoovele grutte-
rijen w;renook g..ven ze hu dei'
liefelijken naam van Kclelkrutpersde
Schermcrhorners mollen, naar hun
wapenEgmonders vischtevende
Grootschtrmers wilden, naar hun wild
optreden op kermissende Longen-
dijkers koolstruiken, naar de kool, die
daar veelal overal ter markt
kwam de Zaandammers galgezagers
na het Zaandammer turfopvoer in Mei
1678 werd de galg, waaraan de schul
dige oproermakers hingen omgezaagd.
Amsterdammers koeketers, wat| een
:er oude spotnaam is.
Die van de Beemster, 'Jisp, Krcil,
Hoorn heeten moppen die van Texel
kwallen, die van den Helder traanbok
ken, van Lutjebroek uilen, van Heilo
rapentrekkersvan Ursem langslapers,
zij sliepen en lieten den boel maar
branden van Monniken/lam monnik
iroeters van Purmer platpooten van
Zaandijk krentenkakker» van West-
tsaan kroosduikers, van Wormersteene-
gooiers van Wormerveer gladooren
van Broek in Waterland vinkenvan
Bevenujk klapbessen, van Asscndeljt
Spanjaarden, van Haarlem muggen
van Naarden kalven.
Gaan wij over naar Zuidholland, naa
het deftige Delft, dan vinden wij de
poirlers dezer hooge stede vereerd
met den naam Kalfschicters, omdat zij b
'n aanval der 'iparjiarden op Delft|i
1574 slechts een kalf doodschoten toe
de aanvallers al lang weg waren.
De Schiedammers kunnen allen too-
veren, van de twintig zijn er negentien,
die dat verstaan, daarom begroette
men hen oudtijds met het epitheton
toovenaars.
De Hagenaars zijn ooievaars, water
kijkers, w.ndhappers en windmakers.
Men spreekt van Hagschen wind.
De pijpenstad Gouda herbergt ga
pers". Die van Dordrecht heeten scha
pendieven, de Brielenaars, zeelepers en
puiers evenals de Leidschen peueraars
of palingpoerdersdie van Gorkum
bleeker. de Rotterdammers kiclschicters.
Er was een bootje omgeslagen op de
Maasmen ging er op aan 't schieten,
omdat men dacht, dat het een bruia-
visch was.
Waarom men de Hillegommcrs haog-
kousen noemt weten wij eve
het waarom van de Oudr.vatersche klok-
kendicven.
Brabant en Limburg leveren ook goed
baar deel in de spotnamen.
/lensden is wieldraaiers, na;
pen, dat een wiel bevat.
Oss is bekkesrijders, naar hrt groot
aantal vcchl- en snijpartijen, dat daar
plaats greep en waarbij men van afgt
sleten dubbeltje» gebru'k maakte.
Werkendammers bteibroeken, Wou-
drichemmers mosterdpotten, Schijndel-
se hen hopbelle), Udenschen kraaieschij-
ers evenals de Boxmeersehen, de San
beekschcn heeten papboeren. de Beugen-
schen aardappelen, de Sint Oedenroschen
papbuikan, de Venrajschen peeihazen,
de Horster drcuineters, de Broekhuisers
kraaiennesten, de Sevcnnmmers
de lleldenschin kuuzen, de Bleriekschen
wor elenpmnen.
De Venlonaars wanneyliegers, omdat
ren kunstemaker, die beloofd had
heel het volk met twee wannen aan dc
vliegen, er met het geld van
de groote verzamelde menigte van door
trok.
De Sittardschen noemt men laammè
kets, omdat men hen verwijt, dat ze
o vervelend kunnen zanikken.
Weert bergt de rogstekirs. Men had
daar een visch, een zog, die door
verloren was, gevonden
dacht, dat het de duivel was. Men trok
wapens op af. Nog herdenkt
een volkslied dit heldenfeit.
In Zeeland staat de hoofdstad Middel
burg voorop met zijn maanb'.usschers,
daar zij het maneschijnscl op den toren
voor een begin van brand hielden V/ts
singeli volgt dan met zijn flesschen-
dieven, doelende op het wapen.
Goes met zijn ganzekoppen. als voren
het wapen Zieriksee met zijn koe-
dieven, steenkoop' ri en torer kruiers,
wel voorzien van bijnamen, Axel
zijn patattenkapers, Zaamslag
zijn strooplekkers en de stad Sluis
haar windmakers.
De noordelijke provinciën doen ook
mede, maar daar zijn de bijn:
wer en op den man af.
Groningen beeft :ijn molboonen. kluun
koppen of klaere proevers, Delf ijl klok
kedieven, evenals Termunten. Meeden
ketelschijters, Bedum gcutslikkers, Hol-
wierduin doofpotten, Usquerl metwor-
Garnwerd gortvreters, Wtnsum
gladhakken en Gtjpskerk smalruggen.
Ezingc koevreter9, Onderdendam poe
pen. den Andt! turken,
Meppel in Drznth: muggespuiters, de
Meppelers dachten dat de toren in brand
stond en 't was een wolk muggen. E!p
koekoeken, Grollo knollen, Annen oelen.
Assen straatslipers, Borger schöitellik
kers, Duursc boksen, Dwingeloo doeven,
Eelde gee'gatten.
Kampen steuren, Blokzijl katten, Ruin-
der ktoggen, Deldekwekkeschuddcrs,
Oldtnsaal gruppendrieters, Borne meel-
vrctcr», Deventer stokvisschen.
Wij konden aldus voortgaan
Belgcnland de honderde spotnamen op
tellen, die men daar uitgedeeld beeft
aan stad en dorpmaar
De opsomming h'erboven geplaatst
levert ons een degelijk bewijs dat de
wereld er voor een of twee eeuwen nog
geheel anders uitzag en dat me
aan 't kieire hing; de toename
verkeer heeft de menscheo ee
blik gegeveD cn men hangt ni
zoo aan 'l enge en het kleine.
Amersfoort
Door den A. B. L.O. wordt wederom
de gelegenheid opengesteld het Vaar-
digheidsdiploma te behaleD.
De eischen daarvoor zijn te veikrijgen
bij den secretaris der Technische Com
missie, Pietcr Pijperstraat 33, en bij de
hetren Bokking, van Dijk, van Doorn
en Grootendoist. Het examen zal op
nader te bepalen datum plaats hebben.
De aanmelding moet schriftelijk
bovenstaand adres geschieden mei
gave vanle. juisten na
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Oracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/2 - 5
en adres2e. juisten leeftijd3e. de
oefeningen van de groepen waarbij
keuze is toegestaan.
Zij die reeds aan een deel van hel
:*men-programma voldeden, moeten
zich opnieuw opgeven. Aanmelding
vóór Maandag 22 Oct. '23.
De Commissie, uit het Bestuur van
de R. K. WerkliedenvereenigiDg St. Jozef
besloot ook dit winterseizoen enkele
ontspanningsavonden te organiseeren.
De eerste is bepaald op Zondag 21
October a.s. Voor dien avond hebbeD
ook kinderen, mits onder geleide,
gang. De twee hoofdnummers zullen
bestaan uit een Lezing met Lichtbeelden
hït Heilig Lmd en een Tombola,
zoor prachtige prijzen zijn aange
kocht. Verder afwisselend met muziek
voordrachten. Alleen voor leden
huisgenooten.
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
Postcheque- en Girodienst.
Wij vernemen dat zich hier ter plaatse
een Comité heeft gevormd uit verschil
lende organisaties en op initiatief
den heer Veeostra, president-commis
saris van de Middenstands-Credietbank,
om uit te zien naar middelen, waardoor
de belangen van de door de centrali
satie van Postcheque- en girodienst ge
dupeerde rekeninghouders kunnen wor
den behartigd.
He'. Comité bestaal uit de heeren
A. R. Veenstra, voorzitterMr, Joh.
H. Schieuer, secretaris A. H. Martens,
finantieel adviseurA. C. Beijer. Ph.
J. du Chattel, L. A. Houbaer, Joh. H.
van der Meiden, S. van VolIe„hoven,
leden, vertegenwoordigers der Midden
standsorganisaties, der Maatschappij van
Nijverheid en Handel en van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken.
Vrijdagavond om 7 uur wordt i
Alg. Militair-tehuis aan de Korte Gracht
dc eerste les gegeven van den c
over de Vlaamsche beweging cn enkele
van bzar dichters, door den b:ker.d:D
letterkundige M. A. P. C. Poelhekke.
Wij raden belangstellenden aan voor
dezen cursus 'm le schrijven, 't Is actueele
slof, en de docent is geen dor betoogei
maar een leider cn gids, die zlja hoor
ders veel schoons laat zien cr. hooren.
Hebt 11 een
De R. K. Vereeniging „Geloof en
Wetenschap" houdt haar eerste bijeeii
komst in dit seizoen op Maandag 2*
October in de groote zaal van het
Hotel „Monopole", Stationsplein.
In deze bijeenkomst zal de Zeereerw,
Pater Ermann. S,J., eene lezing houden
over „Apologie in onzen tijd".
Vóór den aanvang der lezing ver
kiezing van een Voorzitter der Ver
eeniging, wegens het bedanken (door
drukke werkzaamheden) van den heer
Venings.
Het Bestuur beveelt den leden als
Voorzitter aan den {Heer Dr. F. C.
Huygen, lid der Vereeniging, die ver
kil.ird heeft eene eventueele benoeming
te zullen aanvaarden.
De eminente violist Carl Flesch
op het eerste abonnements-
ert der Hollandsche Concertdirectie
op Maandag 22 October a.s., zal spelen
heeft het volgende programma samen
gesteld Handel, Lala, Smetana, Sara-
sate, Rymsky Korsakoff, Pugnani
Kreisler,
De belangstelling voor dit concert
zeer aanzienlijk zoodat wij de muziek
liefhebbers welke deze groote violist
nog wenschen te hooren aanraden zich
spoedig van een plaatsbewijs te voorzien.
Er zijn nog een beperkt aantal
diploma's (niet persoonlijk) verkrijgbaar
ad f6.pl. rechten. Echter zullen
zoover de beschikbare plaatsruimte
dit toelaat per concert losse kaarten
worden verkocht ad. f2.50 pl. r. Men
ziet dus dat het voordeel verreweg een
abonnement is, temeer daar dit, indien
men zelf verhinder dis te komen ook
door een ander kan worden gebruikt.
De abonnementen zijn verkrijgbaar
bij L. Klein Utrechtschestraat 44.
Zie voor verdere bijzonderheden be
treffende deze concerten de adverten-
tie's en aanplakbiljetten.
EN DAN NOG VOOR DEN 1AAArI11....
GROOTSTEN VERBRUIKER lVlflf GULDEN
