N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No 42
Amersfoort.
Amsterdamsche Bank
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 20 Jan. 1925 - No.
Acht en Dertigste Jaargang
84
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDA0- EN VRIJDAQMIDDAO
ABVBRTBNTiAn 25 cent per; regel. BUI|ke tarieven voor handel e
n|verheid b| geregeld adverteeren. Advert en tien moeten Dlnada;
en Vrgdag vóór a uur worden beaorgd. Een bepaalde plaat* ka
niet worden gegarandeerd.
Heb achting voor alles, wat door de
Kerk hooggeacht wordt, want zij is
Gods plaatsbekleedster op aarde. Ver
trouw in geloofszaken niet op uw eigen
inzicht.
Als i
Zelfkennis.
t xèlf v
kunnen, dat we verkeerd, dom, onhan
dig doen, dan is, voor wie den wil
heeft, altijd kans om zich zelf te ver
anderen.
Maar men komt daarloe niet, als men
't niet weet, niet ziet van zich zelf.
Dan zoekt men de fout niet bij zich
zelf, maar bij anderen.
Nu kan het heel best, dat een mensch
gelijk heeft, zelfs tegen honderd.anderen.
Maar het is toch wel wijzer te beginnen
met de vraag, als er iets verkeerds
gaat, of gebeurt
•Ligt de schuld soms aan mij
En 't gekke is, die vraag stellen nu
juist heel weinig menschen zich zelf.
Men gooit liever de schuld op ande
ren, op de omstandigheden. En omdat
men dit doet, komt men niet tot zelf
kennis.
Hoe zou men ook?
Als de schuld op iemand anders of
op iets anders ligt, ligt ze Diet bij ons
en waarom zouden we dan op onder
zoek uitgaan, en vragen Lag 'l soms
aan ons zelf?
Door deze hebbelijkheid vooral ont
staan de grootste onaangenaamheden
tusschen de menschen de meeste nijd
èn men komt zelf niet vooruit, om
dat men zijn eigen fouten niet leert
Zoo worden de menschen neuswijs
eigenwijs, waanwijsdit is, alles, be
halve wijs I
Want al behoeft men nu juist zich
zelf niet wèg te gooien (zonder zelf
vertrouwen komt men niet verder 1) ze
kweekt men toch zelf-overschatting.
En duikt daarmee kopje onder I
T. G.
€«n oude flmersfoortscbe
R. C. fundatie.
Door A. F. VAN BEURDEN.
Zooals ik reeds in vorige artikelen
en ook in mijne Geschiedenis van het
St. Elizabeths Gast- of Ziekenhuis heb
laten uitkomen, waren de oude Amers
foorters gul in het bedenken van armen
en noodlijdenden. Het St. Elisabeths-
gasthuis voornoemd, het H. Sacraments
gasthuis, thans Pieter Bloklands-gaslhuir,
de H. Geestpoth, de Armen noodhulp,
het Burgerweeshuis en vele ten onder
gegane stichtingen kunnen dat
schools bewijzen.
Vele dezer oorspronkelijk geheel
Roomsche stichtingen zijn later, toen
de Gereformeerde Godsdienst als de
eenige wettige staats godsdienst be
schouwd werd door de machthebbers
aan de katholieke bestemmÏBg onttrok
ken, door andersdenkende bestuurders
voor andere doeleinden bestemd
bruikt. Het Sint Elisabeths-gasthuis heeft
de stormen doorstaan en is Roomsch
gebleven. Enkele kleinere stichtingen
ten behoeve vao de Amersfoortsche
1 Blieven vu Paler Vu Kliimiln.
Die behoeven we dus niet meerden
kost te geven. Eene heele troost I Min
der troostend is echter de zekerheid
dat ze hun familie, broers en zusters
en misschien ook papa en mama in
de omgeving hebben achtergelaten.
Doch maski! Een goede dag blijft het
toch 1
Een klein intermetzoZooeven heb
ben de jongens .inkt" gebracht, versch
van de Koe, ik bedoel van denvisch,
n.l. van den inktvisch. Ze hebben van
dit soort vandaag" zes exemplaren ge
vangen. Ik was vroeger d.w.z. eer
maand of zes geleden, eens met hen
op het groote rif gegaan, en zag toen
hoe zij een inktvisch speerden. Ter
stond liet het groote dier zijn inkt vrij
waardoor de visch geheel onzichtbaar
werd; al het water in zijn omgeving
werd zoo zwart als „inkt". Toch is de
hoeveelheid sepia niet zoo groot, maar
men kan er zeer veel water mee zwart
maken. Ik heb een weinig van die
sepia met water vermengd; en dat
men er goed mee schrijven kan, blijkt
uit dezen brief. Manusl Manus! Wat
een toekomst voor dat land, en voor
de Missie hier! Vandaag nog sla ik
m'n Confrater voor, een inktnegotie op
zijn aan de aandacht der speur
ders ontsnapt, terwijl ze bovendien in
geval van nood zoo degelijk door de
waarden van des stichters uitersten
wil beschermd waren, dat men er wel
blijven. Wij willen daarvan
■prekend voorbeeld aanhalen
de Peter Diricks Mans-stichtingen, beter
bekend bij de Amersfoorters als *de
Fondatie,%
Heer Peter Diricks Man, de stichter,
Conventueel der Sint Paulus abdij
Utrechtnadat deze abdij de kant
der Gereformeerden gekozen was, bad
hij zich metterwoon te Amersfoort ge
vestigd. Dat lag voor de hand, omdat
hij eigenlijk een boerenzoon van Stouten-
burg geboortig was en eigendommen
had liggen op Ovetzeldert, Hooglaad,
op de Malen. Hij woonde in de Muur
buizen. Denkelijk woonde zijn broeder
Hendrik Diricks Man ook te Amersfoort.
Heer Peter had in 1618 al een testa
ment gemaakt voor den notaris Rijck
Mulenborg verelden, waartoe hij
den edelen Hove, zooals dat moest,
)oi verkregen had,
Maar dit testament voldeed later niet
ztjn verlangensdus maakte hij 1 Juli
1635 voor denzelfden notaris opnieuw
uitersten wil. Hij schonk daarin zijn
broeder Hendrik 50 gulden voor v
kleeden, aan zijn nicht Wtllempje F
i zijne meid Caecilia Jacobs de-
som voor den rouw, die to.n
iodig en noodzakelijk beschouwd
Het Heilig Sacraments Gasthuis bin-
:n Amersfoort, eertijds gefundeerd door
de heeren van Blockland kreeg 600 gld.
kapitaal, gevestigd op het huis van
Lambert Peterse, op den Kamp gelegen.
De dienstmeid Caecilia Jacobs voor
noemd kreeg de lijftocht of bet vrucht
gebruik van de Grift onder Overseldert,
stuk land op het Hoogeland,
stuk in de Maten, van de
buizinge in de Muurhuizen, al zijn goed,
gereed geld, goud, zilver waarvan een
behoorlijke inventaris zal gemaakt wor
den met nog 25 gld., altijd zoolang als
Caecilia leven zal. Zijn broeder krijgt
zijne kleederen wat hem niet past,
geeft hij aan de armen.
Verder stelt hij de pios usus onver
minderd de vorige bepaling, tot zijne
absolute armen als hij aan de
noemen uitvoerders van zijn wil
opgeven zal. En deze geeft hij later op.
Zij moeten zijn tde allerarmste geeste
lijte of wereldlijke Catholieke personen,
die te Amersfoort woonachtig zullen zijn,
alles volgens goeddunken der executeurs.
Mocht de Abdij van St. Pau'.us te
Utrecht weer in stand komen ter ex:r-
de Katholieke Roomsche reli-
hen sterft, een ander in des overledenen
plaats benoemer. Zij doen onder hen
en aan geen anderen rekening en ver
antwoording, geven niemand verslag
van den toestand, wat in het licht van
onzen tijd wel wat ouderwets lijkt maar
wat destijds om cocfïscatie door de
Gereformeerden te voorkomen zeer be
grijpelijk was.
De toelichting vormt een pleidooi
>or de onaantastbaarheid der hande
lingen der executeurs, zeer waarschgn-
lijk door een der oude boedelbeheer
ders ontworpen.
-Hebbende om deze vrge dispositie
maken, om zgne executeurs eene
geruste administratie na te laten
zeshonderd guldens kapitaal cn versche
nen rente gemaakt en besproken aan
het Sacraments- of Bloklandsgasthuis
binnen Amersfoort.*
Wel probeerde de vooral op Room
sche Stichtiagen jagende Stadsraad in
1727 de administratie in banden te
krggen en deden de heeren Camerbeeck,
Goudoever Looyen van Steenber-
van Birkhoven, Wgborgh en
Teschemaker en de secretaris Schagen,
dus zoowat de helft der Amersfoortsche
Regenten, Mr. Hendrik Arend van
Zevender voor zich komen. Hg moest
de laatste rekening der Stichting toonen,
wat bq om de heeren plezier te doen
gewillig deed. Toen echter de secreta
ris Schagen de rekening onder zich
wilde houden, kwaoi Mr. van Zevender
uit den hoek, vorderde zgn rekening
terug en stoorde zich, toen hg ze
terug had, niets aan de dreigementen
der heeren. Te Utrecht kreeg bq ook
gcigk. Later werd de jonge van Ze ven
der t xecuteur en trad op allerlei ver
gaderingen, als gCerfde voor de Fun
datie op.
De Stichting bestaat nog; het College
der 3 executeurs, thans bestaande uit
twee heeren en een vacature, volgt
nog altgd de bepalingen van I
ent en beheert de goederen.
De eigendommen liggen nu meest
onder Hoogland ter grootte van onge
veer vgf-en-dertig hectarenondet
Amersfoort liggen ook gronden ter
grootte van l'/4 hectare. In den loop
der tgden zgn verschillende gronden
gekocht en verkocht. Maar trots veler
lei gevaren is de stichting toch als
Roomsche Stichting behouden gebleven.
gie, dan ral de abdg
t is echter n
gebeurd.
Als uitvoerders van zijn testament
werden door hem aangesteld, ie. zgn
broeder Hendrik Dirck thans, en in
diens plaats na diens dood Mr, Jorda-
van Wenckum 2e. Pieter ven Stas
ten 3e. Otto van Gessel, alle goede
bekende Amersfoortsche Katholie-
l. Eene toelichting van lateren tijd
zegt, dat de executeurs, als er eer
touw te zetten. Een twee dagen ge
leden zijn onze geiten ook al begonnen
melk te geven 1 Manus, je bent een
ideaal land, dat van melk en inkt
vloeit!
Nu weer met de vulpen, dat gaat
toch gauwer als met een gewone pen.
Tusschen 2 haakjes eenigen tijd geleden
verloor ik m'n vulpenik was met de
pinas naar Papitalai, en onderweegs
bemerkte ik mijn verlies. Ik moest de
pen aan strand verloren hebbende
eerste vloed zou m'n pen dus weg
spoelen of minstens onder het zand
bedelven. Ik hoopte echter op den
goeden St. Anlonius, en herinnerde
hem eraan, dat 't voor hem een kleine
moeite was, m'n kostbaar schrijfinstru
mentdoor de schooljongens nog voor
den vloed opkwam, te doen vinden.
Na 8 dagen kom ik in Bandi terug.
Eerste vraag„pen gevonden". Neen
„5 stang tabak voor dengeen, die hem
vindt." Dat riep ik de jongens al toe,
nog voor ik aan land gestapt was.
Alsof er na 8 dagen nog haast gemaakt
moest worden om hem te vinden. Dan
slapte ik aan land en ik heb nog geen
vijf stappen gedaan of ik vind zelf
m'n pen terug, op een plaats, die de
minste vloed bereiken kon.
Amersfoort
0e Weerwraak der kabeuters.
Zondag j.l. had wederom een
cesvolle opvoering plaats van
weerwraak der kabouters*. Het wi
vierde maal dat de kleine kleuters bet
big^pel te zien gaven, en het ging nog
even keurig, even fiisch, en even leutig
als de eerste keer.
Er ligt een geheel bgzondere bekoor
lijkheid in dit stuk, anders is het on-
mogeigk te verklaren, hoe het telkens
opnieuw weer volle zalen trekt.
Maar eens moet er een eind
komen. De kleine baasjes spannen zich
te veel in, zij hebben bovendien een
goede nrchtruBt veel te hard noodig.
Daarom wordt Woensdag (morgen
dus) half acht de vyfde en onverbidde-
voor Amersfoort en Omtreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon ne. 304
Depositorente van 3-5%
igk laatste opvoering gegeven. Wie
erhalve dit pracht-spel nog niet heeft
gezien, wordt Woensdag voor het
laatst daartoe in de gelegenheid gesteld.
Voor de buiten menschen zg mede
gedeeld, dat het stuk bgigds (kwart voor
tien) is afgeloopeD, zoodat zg zich Bog
gemakkeigk per fiets of auto-bus huis-
rarts kunnen begeven.
Kaarten-verkoop in het sigarenmaga-
_u »Het Centrum*, op het piaatsbe-
sprekingsuur, en 's avonds aan de zaal.
PlaatsenbesprekingWoensdag tus
schen 12 en 1 uur in de bestuurskamer
bet gebouw >Slnt Aechten.
Het bestuur van de R. K. Ver-
eenigiDg >Geloof en Wetenschap*,
zond uitnoodigingen tot bgwoning
de Jaarvergadering met feestavond op
Woensdag 21 Januari in bet gebouw
in de R. K. Spaarbank, Breestraat.
De agenda vermeldtVerslag secre-
risVerkiezing van een bestuurslid
wegens vertrek van de Penningmeesteres.
Voordrachten op het gebied van
kunstgenot en amusement door den
heer Jan Boezer, tooneelspeler en
declamator.
Na afloop gezellig samenzqn.
- Het plaatseigk comité van •Her
wonnen Levenskracht* houdt Woensdag
21 Januari des avonds 8 uur in St.
Jozef een groote Prcpaganda-vergade-
ring. Als spreker treedt op de heer H.
v. Tonger, Hoofdbestuurder van
:n Metaalbewerkers bond.|
Met het onderwerp«Herwonnen
Levenskracht* van, voor en door de
K. Georganiseerde arbeiders.
Namens het bestuur
G. J. DE GROOT, secretaris.
- De R. K. Jonge Mannenver. St.
Franciscus Xaverius, parochie St. Ans-
fridus vergaderde Vrgdag. Er waren 22
leden aanwezig. Op deze vergadering
'konden worden geinstalleerd 2 nieuwt
leden. Opgericht werden een Tooneel-
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Reis en Muziekclub. Voorzeker ei
bewgs dat de vereeniging steeds voort
gaat. Moge door eensgezind te bhjv<
werken de afdeeling op nog booger peil
komen en in ledental t
Deor notaris te Leuken werden ge
veild een fabrieksgebouw met kantoren,
laboratorium enz. aan de Valkestraat.
De massa werd toegewezen aan den
heer W. Hertog voor f 13.100.
Op uitnoodiging der Prop.-club Leo
XIII sprak gisterenavond in »St. Jozef*
de ZeerEerw. Capucqn pater Salvator
over de Missie op Borneo.
In de vele jaten die p. Salvator in
dit Missiegebied heeft door gebracht
heeft hg veel ervaren. Op eenvoudige
en bevattelqke wijze deelde ZgnEerw.
zgn ondervinding mede terwijl licht
beelden het gesprokene verduideigkten.
Limvio II, dat op baar terrein Zondag
11. L.V.V. ontving, moest ondervinden
dat de Larensche jongens ook nog
kunnen voetballen.
Met 50 zegevierde de Gooische
club.
Uitslagen afd. D.
P.V.C.—Vooruit 3-0.
R.K.B.V.—Fortitudo 2—4.
Bg besluit vao den Minister van
Financiin is de 438ste Stsatsloterg vast
gesteld, welke aanvangt 23 Maart en
eindigt 12 Juni 1925.
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
l
Kortegracht 16
Reserve f42.500.000
geweest. Zondag na Paschen heeft Mgi
Vesters '1 H. Vormsel aan plm. 200
Katholieken toegediend en hij heeft
ons 't genoegen gedaan een week lang
onze eenzaamheid te breken. Alle onze
wenschen en verlangens geen klein
beetje heeft Mgr. tot de zijne gemaakt
en hij zal 't mogelijke doen om ze te
vervullen. Dat zou voor de Missionee
ring hier een stoot vooruit worden I
Tevens heb ik m'n vaste benoeming
als wandelende Jood, ot christelijker:
commis voyageur van O. L. Heer be
komen. Vooral de eilanden Sori en
Ponam plus het vastland aan die zijdi
en den Drukul stam te Dritipat aan
de andere kant van Bundralis, zijn me
voor geregeld bezoek aangewezen.
En nu een punt. Hopelijk gaat dit
epistel weer niet verloren, zooats zoo
vele anderen. Hartelijkste groeten aan
U allen. Vergeet Manus geen dag in
uwe gebeden. Ik blijf U allen in het
bijzonder gedenken.
Bundralis, 20 Mei '24.
Of de wereld ook op wieletjes gaat I
Een jaar geleden, op den dag af, kwam
ik in Papitalai aan land gestapt, en
had voor het eerst het roode leem van
IManus onder de voeten; en vandaag
Mgr. Vesters is nu toch ook op Manus J betrap ik m'n schooljongens er op, al
intieme brieven met m'n vader te wis
selen. Natuurlijk wordt daarin al het
leelijks verteld, dat ze van dien langen
Hollandschen Pater te verduren hebben.
En Kohai den briefschrijver vroeg me
nog wel of hij per omgaande post al
antwoord van U kon ontvangen. Dus
Papa, zet U maar eens gauw aan het
typen, en beantwoord, den brief van
Kohai eens. „Maar de kerel heeft alle
punten en komma's vergeten, en bijna
nergens een hoofdletter gezet" hoor ik
U al zeggen: „Ja de punctuatie is in
de Kanakken-wereld nog niet uitge
vonden", dus U zult het zonder moeten
doen.
Doch laat ik nu eens opbiechten
vertellen hoe de vork aan den steel zit.
Gisteren kwam ik in de school en
na een kort onderricht gaf ik de jon
gens op, een brief te schrijven. Aan
U Pater?" Ik ken echter m'n marmotten.
Had ik „ja" gezegd, dan zou ik even
later 20 brieven ontvangen hebben,
alle in dezen zakelijken en beknopten
stijlmijn brief ga naar den langen
Pater (of naar den Pater van Holland).
Pater, wanneer U wilt, geef me dan
wat tabak, wanneer U niet wilt „maski"
(dan is 't ook goed). Mijn brief is uit.
Mijn naam is N.
Dus was ik op m'n hoede, en zeide
I
.,Nu schrijf vandaag eens een brief aan
mijn Vader". En om den ijver nog wat
aan te wakkeren, beloofde ik de beste
brieven ook werkelijk te stóren.
Dat stond de mannetjes blijkbaar aan.
En dan allen: „Hoe heet uw Vader?"
Ik kon m'n lachen niet bedwingen.
Voor ons blijft zoo'n vraag altijd ko
misch.
„Wel, natuurlijk precies zooals ik
„Klaarwater".
En daar hadden we de mannetjes
aan 't lachen. Ze keken elkaar aan, en
wreven zich de handen van pret. Want
zooals het voor ons komisch zou klinken
wanneer Vader Klaarwater zijn brave
kinderen moest aanspreken met den
naam van Bibo en Van Dijk en Bies-
haar, zoo komisch is het voor een
Kanak, wanneer Vader Hanan zijn zoon
óók „Hanan" zou noemen. Jozef Tolum
heeft als broer: Bernard Koou, en
schaamt er zich niet 't minst om. De
zaak is tenslotte ook heel eenvoudig.
Familienamen kent men niet.
(Wordt vervolgd).
