N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No 42
Amersfoort,
Amsterdamsche Bank
DE EEMBODE
K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 3 Febr. 1925 No. 88
Acht en Dertigste Jaargang
ABONNBMBfiTBN kunnen elke week In gaan, doch oplegging vin
abonnement moei geichleden voor den aanving van een nieuw kwartaal.
Frfja per drie maanden f 1.00. Bulten de gemeente Amersfoort f 1.10.
Ataonderljke nummert 10 et.
KANTOOR: LANGEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOMIDDAO
ABVBRTENTlfiN 25 cent per.'regel. Bllllke tarieven voor har del en
nfverheld b| geregeld adverteeren. Advertentltn moeten Dinsdag
en Vr|dag vóór 8 uur worden besorgt*. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Niels vergalt het tegenwoordig leven
zoo zeer, als de erbarmelijke wijsheid
der menschen, die eigenlijk op niemand
vertrouwt en toch ook weer op allen,
God alleen uitgezonderd.
Kapitaal vormen.
Minister Colijn die het als zija taak
betchouwde den gulden veilig te stellen
en de vormiog van kapitaal te bevor
deren, beweerde dezer dagen in een
rede, dat dit vraagstuk zich thans zoo
naar voren dringt, omdat door den
oorlog een geweldige kapitaalvcrnieling
hec ft plaats gehad. Meer dan 70 milliocn
menschen hebben toen de productie
verlaten om de vernietiging te dienen,
waardoor de welvaart een eeuw is
teruggezet, terwijl toch de behoeften
der menschen zijn toegenomen.
Daarbij komt, dat in den laatsten tijd
een groote ommekeer heeft plaats ge
had in de verhouding van kapitaal en
atbeid. In de 19e eeuw beerschte het
kapitaal oppermachtig. Tusschen 1875
en 1925 heelt zich in het scciale leven
een proces voltrokken, waarvan de ge
volgen thans duide'ijk waarneembaai
zijn. De staat ging zich met sociale
pre blemen bezighcuden, tn in de haast,
die men maakte in verband met de
omstandigheden, is men in 1918 ge
struikeld. Het evenwicht gingverloreo,
de begeerte was gewekt en daardoor
in de stabiliteit verloren gegaan.
Het is niet juist, dat kapitaal alleen
beteckenis heeft, als men het in de hand
heeft, maar de vraag is of er kapitaal
noodig is en of het noodig is, dat het
groeit. Het antwoord is niet twijfel
achtig, als men bedenkt, dat ons volk
ieder jaar met tuim honderd duizend
menrchen toeneemt. Daarom dient de
groei van het kapitaal minstens gelijken
tred te houden met den bevolkings
aanwas, omdat een ieder werkgelegen
heid hebben moet. Terecht, zegt de
socialist_Wibautde uitbreiding van
werkzaamheden moet voorafgegaan
worden door toeneming van kapitaal.
Het is slechts schijn, dat kapitaal
vorming altijd het grootste voordeel
biedt aan hen, die het kapitaal bezitten.
Wel is dit vaak 't geval, maar niet imm
want kapitaal moet viuchtbaar zijn
wane eer het niet rendeerend is belegd,
levert het 't meeste voordeel aan hen,
die het r iet bezitten. Daarentegen wordt
door gebrek aan kapitaalvorming de
aibeid het meeste geschaad, omdat er
dan minder werkgelegenheid komt. Als
er voldoende kapitaalvorming plaats
heeft, geniet daarvan de geheele be-
In vei band met de vraag, hoe kapitaal
vorming geschieden moet, wees Colijn
erop, dat dit alleen mogelijk is uit het
overschot van het nationaal inkomen,
dat is hetgeen er oveiblijlt na aftrek
van de kosten, voortkomende uit ge-
meenscnappelijke behoeften, recht
spraak, onderwijs, defensie, wegen e, d.
en onze eigen persoonlijke behoeften'
Nu kan de vraag worden gesteld, of'
de staat te veel neemt, dan w
zelf te veel nemen, m.a.w. of
het eene niet te veel uitgegeven wordt,
zoodat er te weinig overblijft voor het
andere. Het deel, dat voor kapitaal
vorming noodig is, is thans niet groot
genoeg, en dit deel zou ongeveer 500
millioen per jaar moeten zijn.
Velen doen groote weelde-uitga' cn,
maar al belast men die, dan komt men
niet aan de 5C0 millioen. Hel
eenige om de toekomst onzer kinderet,
veilig te stellen, is belastingverlaging
De belastingen nemen 40 pet. van hei
nationaal inkomen in beslag. Wat de
regeering in het afgeloopen jaar heefi
gedaan, is niet anders geweest dan het
blusschen van een brand, het dichten
een dijk, te zorgen niet meer uil
te geven dan men heelt.
Als de dijk op doorbreken staat, kan
en in den regel wel hulp krijgen,
aar als het gat weer dicht is, blijkt
de kur.st om hulp te krijgen, wel eens
oeilijker.
Wat de regeerirg nu gedaan beeft,
heeft zij gedaan om de waardevermin
dering van ons geld te voorkomen.
Dat gevaar is voorbij,
Chiistelijken met verantwoordelijk
heidsgevoel mogen Liet nalaten ondei
de oogen te zien de waarschuwing van
de H. Schrift, om niet bezorgd te zijn.
Dit beteekent echter niet, dat men geer.
voorzorg mag nemen.
De plicht, de zorg voor werkgelegen
heid en voor broed voor hen, die na
ons komen is geen mammon dienen,
maar dat is Christen plicht. Zij, die
dien plicht niet vervullen, voldoen niei
n den eisch van het evangelie.
De kapitaalvorming is dus een sociaal
vraagstuk van groote beteckenis, want
daarvan hangt de nooddruft af van
die na ons komen.
toonden aan, dat het percentage v.
:!ijke koopers naar aanleiding v.
advertenties het meervoudige is v.
Niet te bevredigen.
We kregen dezer dagen een onge-
teckcr.d ingezonden stuk -oor plaatsirg
bezorgd, waarin hoofdzakelijk de ge
meenteraad aansprakelijk werd gesteld
allerlei minder aangename dingen,
die ons nu eenmaal opgelegd zijn.
mogelijk wel om ons niet te doen ver
geten dat we 't paradijs nog niet heb
ben bereikt.
Slecht licht, duur gas, hoog school
geld enz. enz.
Men kan natuurlijk ontevreden zijo
rer hetgeen de een of ander in ons
Raadscollege heeft gedaan of nagel&ter,
gezegd of verzwegen.
Men kan van oordeel zijn dat de een
rood, 'n ander te zwart, een derde
•g te groen is.
Maar dat ze allen gelijkelijk en gros
misdreven is een onverdedigbaar be-
fiet nut van adverteeren.
We leven in een tijd van reclame,
Goede wijn behoeft geen krans* moge
vtoeger een deugdelijke uitspraak zijn
geweest, tegenwoordig kan men daarmee
nitt meer toe. Als de wijn goed is,
moet hij nog wel degelijk zijn «krans*
hebben ook, anders wordt bij door
minder goeden wijn, die wel zorgt
krans* te krijgen, overvleugeld.
Er moet dus reclame worden gemaakt,
aldoor. Maar hoe?
Dat heeft in een bijeenkomst
Vereeniging voor Rt clame te Rotterdam
dehr. J. Jlpma, reclame-chef val
doot's eau-de-cologne-f abri eken,
uiteengezet,
Hij noemde het adverteeren
bladen de beste reclame.
Waarom? Omdat de nieuwsbladen
vor rdeelen bieden, die geen andere
publiciteit biedt.
Ze komen het geregeldst onder de
oogen van de lezers, zij kunnen r'
meer gemist worden en men heeft
noodig voor het dagelijksch nieuws
Voor dea adverteerder hebben
ook het groote voordeel, dat bij grregeld
zijn artikel onder het oog van de lezen
kan brengen.
Zorgvuldig moet de adverteerdr r zijn
keuze doen uit de honderden bladen,
die verschijnen, waarbij hij
mogelijke factoren heeft rekening te
houden. Uitdrukkelijk stelde spr. vast,
dat de dames-lezers in 't algemeen de
beste klanten van de adverteerders zijn.
Hij had die ervaring niet alleen hier
opgedaan, ook Amerikaansche gegevens
Amersfoort
Men heeft onder onze Vroeden altijd
toch nog wel iets van z'n gading.
Een nadere, onbevooroordeelde be
schouwing zou zulks kunnen aantoonen.
Men kan noch mag de heeren toch
niet als een grief aanrekenen, dat ze
als Raad geen raad wisten om geld
te leenen zonder rente, of dat
gemeente-woningen niet hebben
schalt zonder verplichting tot betaling
van huur.
Een behoorlijk gebersend hoofd zal
rer dit alles niet van streek raken.
Beter is 't onze Raadsleden te steunen
door infermat Ca, adviezen eoz.
Waarom
Omdat de grootst mogelijke christe
lijke minderheid cl b:ter nog de grootst
mogelijke christelijke meerderheid de
beste waarborg geeft voor een beleid-
ol en voorzichtig bestuur onzer ge-
ieente en omdat ten zoo eensgezind
mogelijke, behoorlijk georiënteerde
katholieke Raadsfractie ons daarbij het
best te stade komt.
Bedrijfg-wee.
Raadsheer Noordewier achtte het
nuttig in de laatste raadsvergadering
tegen middernacht de aandacht van den
bediijver.-wethouder Vels-Htyn te ves
tigen op een rnededeeling betrtffende
de cokesprijzen bier en in Rotterdam,
opgenomen in ons blad.
Wij hadden die cokesprijs-wetenschap
lor het Rotterdamsche deel gehaald
uit onze Maasbode en 't Amen foot t-
sche stukje noteerden we vanaf onze
electriciteits-kwitantie.
Wethouder Vels-Htyn noemde het
cokes-vraagstuk het moeilijkste van zijn
bedrijf. Er zit nog ruim 20.000 H L.
en de koopers willen maar niet komen.
Voorts kregen de raadsleden weer te
hooren de gebruikelijke uitgelezen lijst
van gemeenten, waar 't nog erger
dan hier.
Zulks pleit wel voor het goed func-
tioneeren van den Welbouderlijken
inlichtingsdienst maar is nochtans
jchrale troost voor hen die hier
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3% -5%
cokes te duur betaalden.
Als de marktprijs van het product
cokes daalt, moet de gemeente nier
op haar partijtje met een benauwd ge
zicht blijven zitten.
i ze moest dat zektr niet doen
leer de kolenmarkt erg willig is en
dalende prijzen in 't verschiet zijn.
Beter dan schermen met het woord
koopmanschap is het prsctisch toepas-
n van koopmacschap.
Amsterdam verlaagde de prijzen in
middels ook ai 'n stuk, Groningen nog
sterker. En zoo zouden we zooder in
lichtingsdienst ook wel een lijstje vao
dagingen kunnen produceerer.
Wanneer cokes goedkooper wordt
li andere brandstc ffen, zal de afzet
natuurlijk stijgen. Nu was de prijs
hoog in evenredigheid en 't gevolg is:
al grooter woidende voorrader.
De gemeente Van hier prijsrrgclend
optreden en de gemeentenaren met 'n
dalend inkomsten-cijfer althans bkchten
te helpen zich er zoo goed mogelijk
door te slaan.
Het economisch beheer der licht- en
kraebtbedrijven wordt niet gemakkelij
ker, we geven 't gaarne toe.
De fouten van 't verleden baren zorg
en moeite. Maar menig leider
gewone particuliere bedrijfsiev
er anders en zwaarder voor. Die heb-
Hebt U een
Taxi of auto noodig
lingen en MedcdeeHngen.
v. Lennep, Moll en ter Gouw. Ned,
Geschiedenis en Volksleven.
te Lintum, Een Eeuw van Vooruit
gang.
Markeregt van de Lutte.
Nieuwenhuis, Bijdrage tot de oude
Geschiedenis van het Gooiland en
vooral van Laren.
Nuyens, Geschiedenis der Kerkelijke
en Politieke geschillen in de Republiek
der zeven Provinciën.
Ort, Oudheidkundige Aanteekeningen
meest betrekking hebbende op Neder
land en zijne Bewoners.
Putnam, Willem de Zwijger, Prins
van Oranje.
Racer, Overijselsche Gedenkstukken.
6 dln.
Schotel, Het Oud-Hollandsche Huis
gezin der 17e Eeuw.
Schotel, De openbare eeredienst der
1 geen monopolies. En Ned. Herv. Kerk.
ze dienen de gemeenschap door lager
noteering vaak méér dan de monopolie-
bedrijven, opgezet met 'l kffelijk doel:
ten bate der gemeenschap.
R. K. Openbare Leeszaal.
Nieuwe boekt n:
Heukels woordenboek der Ned. Volks
namen van planten.
Van Santé, God. Korte Overwegingen.
Dr. Ariens, Wat Rome zegt.
Schorer, Natuur en Kunst-beschouwin
gen.
Bijdragen en Mededeelingen, Gelre.
Janssen, Oudheidkundige Vcthande-
Schotei, Het Maatschappelijk Leven
onzer Vaderen in de 17e eeuw.
Rutten, Limburgsche Sagen,
v. d. Wall Perne, Veluwsche Sagen-
Inhcff, Lantrecht der Twentschede.
clareert.
Historie of tegenwoordige Staat vau
alle Volkeren, bijzonder van Overijsel.
Woensdagavond 8 uur zal mej.
Peeters uit Bloeraendaal voor de leden
van den R. K. Vrouwenbond in het
R. K. Spaarbankgebouw de vraag be
antwoorden Hoe moeten wij de
vragen onzer meisjes beantwoorden?
l
Kortegracht 16
Reserve f42.500.000
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito"
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
1
Briirtn tin Piter Vin lliinrlir.
Beide wonen thans te zamen. Het
woord van God begint nu overal be
kend te worden. Doch u ziet hein nu
niet meer. Hij was eerst uw zoon
thans echter is hij als een Manus
inboorling geworden. Hij heelt onze
taal aangenomen. U zult in het ver
volg nog slechts zijn woord zien op
de brieven die u zullen toekomen
doch uw oog zal zijn lichaam niet
meer kunnen zien; slechts zijn woord
zult u kunnen zien op de brieven.
Joko Kilaavar. Gij zijt een Hollander
Mijn gesprek is nu ten einde.
Paulus Taro.
Brief van Tolun.
(Tolun is een echte Boschkanak, en
toch doet hij in verstand voor de eiland
bewoners niet onder. Maar met zijn
gedachten is hij altijd in het bosch,
op boombeerjacht enz. Geen wonder
dat hij ook in dezen brief over „kapuls"
spreekt.)
Mijn brief ga naar Klaarwater, Uw
doopnaam is: Anton. Uw zoon heeft
denzelfden naam als u. Toen hij naar
Bundralis kwam en wij hem zagen,
stonden wij verstomdzóo lang is hij.
Hij lachte tot ons, en wij lachten tot
hem en daarna bleef hij hier. Doch
hij kende de taal nog niet. Pater Borg-
hardt onderwees hem, en toen hij de
taai kende, kwam hij in de school; en
het eerste lied wat hij ons leerde
ik zal het u eens zeggen„Wilhelmus
banasauve benik van duitsen bloed.
We zijn ook eens met hem naar ee
rots geweest die zeer steil is en hoog.
Ze was zoo steil, dat wij voor hem
twee dunne boomstammen gekapt heb
ben, we bonden ze te zamen als een
ladder, waarlangs hij dan geheel boven
op de rols geklommen is. Toen wij
allen boven waren, hebben we daar
op die rols weer dat lied gezongen.
Dan zijn we teruggegaan; hij tezamen
met ecnigen van ons naar den weg
naar den zee-oever, maar ik ben nog
met eenige jongens verder in het woud
gegaan, waar we boombeeren hebben
gevangen. En nu is mijn verhaal ten
einde. Ik ben: Josep Tolun.
Laban.
(Een der kleinste jongens. Hij komt
van het eiland Ponam, en ik houd hem
voorde verstandigste jongen, dien we
hier op de school hebben. Hij verklapt
in zijn brief mijn eerste avontuur met
den „Arnold".)
Mijn brief ga naar Anton van
Klaarwater. Toen uw zoon nog pés
naar Manus was gekomen, zijn wij
dadelijk met hem een groote rivier op
geweest. Wij gingen met de kanode
pinas der Kanakken. Hij had het ge
weer mede genomen en schoot drie
vogels, van dat soort, die een rooden
kop en snavel hebben. Sinds echter
„de Arnold" gekomen is, vaart hij met
deze pinas. Hij heeft zich de machine
eerst doen uitleggen, Toen hij de ma
chine nog slechts een weinig kende,
ging hij er loch al eens met twee
broeders opuit naar Tulu. Alles ging
goed, doch toen zij terug wilden komen,
wilde de machine niet meer aan
springen, en zij moesten loopend naar
Bundralis terug. Daarna ging de broeder
machinist te paard „de Arnold" halen
en bracht hem naar Bundralis terug.
Mijn verhaal is nu uit. Mijn naam is
Markus. Jokol Laban.
Joko Anton. Joko, joko aan al uwe
kinderen.
En hier laat ik het bij. Er zijn nog
andere brieven: van Lovok, van Posong,
van Muiseen, van Drekiapeng, van
Petrus Kuve, van Tjapongol, van Loo-
long en van Koou. Ik noem u al hun
namenwant wanneer u hun een briefje
terugschrijft, dan moogt u niet vergeten,
ai hun namen daarin te vermelden.
Wanneer ze hun naam in dien brief
zien, dan glorieeren ze. Ik heb hun
gezegd dat ik uit alle brieven iets zou
overschrijven en aan u sturen, maar
dan wordt m'n brief veel te lang. Dus
moet ik er van afziendoch doet u of
u al hun brieveu ontvangen hebt en
vermeld hun naam. Ik zal uw brief
voor hen voorlezen en vertalen. Ze
spitsen er nu al op, een brief van
te ontvangen. Wat ik hier uit hun
brieven heb overgeschreven, is natuur
lijk totaal van hen. Ik heb ze geen
woord gezegd wat of hoe ze schrijven
moesten. Met mijn hartelijkste groeten
aan de parochianen en beste dank voor
't geen ze gedaan hebben.
Bundralis, I Juni 1924.
Dezen morgen 't is Zondag van
daag zou ik juist naar de kerk
slappen, toen een vrouw de waranda
opkwam. Nu is het de vrouwen ver
boden in ons huis te komen; maar
men mag het zoo'n moedertje niet al
te kwalijk nemen, wanneer ze dat eens
vergeet.
Na?
„O, niets!" zei de zwarte dame,
terwijl ze haar kindje, dat in een groole
gras-lasch op haar rug hing. eenige
wip-bewegingen liet maken.
Nu beteekent dat „o niets!" van de
Kanakken altijd, dat ze iets op 't hart
hebben; en ik wachtte dus geduldig
op verder relaas. Ons moedertje lachte
een paar maal gelukkig voor zich heen,
schuifelde wat op en neer, terwijl ze
nog eens lachtte en 't hoofd schudde
alsof ze een komisch geval beleefd
had. En dan opeens:
„De vrouw van Kao heeft een kindje
gekregen
„Zoo?!"
„Ja! Dezen nacht!"
„Dezen nacht?"
„ja! in het kano-huis!"
Zooals ik al eens geschreven heb,
komen de katholieken hier, die veraf
wonen, Zaterdagsavonds naar Bundralis
en overnachten dan in de verschillende
huizen aan het strand. De vrouwen
betrekken altijd het groote kano-huis,
waar ze hun slaap-inat uitspreiden tus
schen de verschillende missie-kano's,
die hen eenigszins tegen de koude
nachtwind moeten beschermen.
„Nu," zeide ik, „dat is een gelukkig
geval I"
„Ja hervatte het moedertje. „Maar
ziet u, het kindje is dood geboren
„Ei! Dat is minder gelukkig!"
„Toch niet Pater," begon nu liet
moedertje met vuur. „Het leeft weer!"
Wat?! leeft het weer?!
(Wordt vervolgd.)
