I
Vera-Koffje-Holsko
Amsterdamsche
FORTUNA
CREDIETEN
Bank
I
DE EEMBODE
K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Vrijdag 24 Juli 1925 - No. 33
Negen en Dertigste Jaargang
ABONNBMBNTBN kunnen elke week In gun. doch oplegging vin
abonnement moet geschieden voor den aanving van een nieuw kwirtial.
Pr|s per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Afionderlfke nummers 10 Ct.
KANTOOR: LANOEORACHT 28. AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAQM1DDAO
ADVBRTBNTlflN 25 cent per regel. Blllgke tarieven voor handel en
ngverheid b| geregeld «dverteeren. AdvertentlCn moeten Dinsdag
en Vr|dag vóór uur worden beiorgd. Een bepaalde r'aats kan
stel worden gegarandeerd.
Gebruik uw verstand. Gebruikten
de menschen meer versland, dan
zouden zij ook meer godsdienst
hebben en de aardsche dingen
minder tellen.
Reisindrukken.
DOOR A. F. VAN BEURDEN.
I.
De zomertijd met zijn alles verhel
derend zonnelicht doet de mensch naar
de ruimte verlangen, naar de bosschen
en de heiden en drijft hem uit zijn
gewonen dagelijkschen sleurgang weer
den vreemde in, waar hem nieuwe
gezichten tegenkomen, andere gewaar
wordingen de aandacht vragen en hij
ontrukt wordt, al is het ook voor kor
ten tijd. aan den kleinen kring, waarin
zijn leven voortcirkelt.
Maar dan heeft hij ook gelegenheid
in den vreemde de bekende oude
merkwaardige kunstproducten te be
zoeken, vergelijkingen te trekken met
de cultuur van het eigen land en
wetenschappelijke vraagstukken, waar
aan getwijfeld wordt, nog eens met
eigen oog te bezien.
'tZal daarom niet vreemd zijn als
een Amersfoorter 't land der Vlamingen
en de Scheldestad bezoekt, dat de be
weerde afstamming van één bouw
meester van den Antwerper O. L. Vr.
toren en van den O. L. Vr. toren van
Amersfoort en van den Cuneratoren
van Rhenen voor den geest komt.
Van den éénen kant hoeveel over
eenkomst en van den anderen kant
hoeveel verschil.
Zij zijn alle drie in slanke, majes
tueuze rijzing in drie geledingeniom-
hoog getrokken.
De bouwmeester van den Antwerp-
schen O. L. Vr. toren, Jean du Hamel,
ook wel Jan Appelmans van Boulogne,
kan zijn dubbel stel torens, waarvan
slechts een voltooid werd, stichten aan
den oever van de breede Schelde, met
hare dagelijksche golving en deining,
van ebbe en vloed. Hij, de Franschman
vol zwier en het hoofd vol harmonische
plannen in eene rijke stad sierde de
omhoogstrevende zuilen en pijlers met
nissen verbond ze met bogen en gaf
er door de hooge open vensters, door
de luchtboogjes en den fijnen top cene
weergalooze sierlijkheid aan.
Men bouwde er tweehonderd jaar
lang over.
Van de overzijde van de Schelde
gezien, vanaf het dorp in 't land van
Waes, waar het volk heel prozaïsch
ook bij de warme dagen mosselen en
paling in gelei gaat eten, heeft men
't beste overzicht en het mooiste ge
zicht op den statigen toren en het
plechtigmooie gothieke front van de
Kathedraal en den niet voltooiden
rechtschen toren. Fier verheft hij zich
hoog boven zijn stad, staat hij te prij
ken boven het bewegelijke, steeds wis
selende beeld van de Schelde met
hare zeekasteelen, hare dobberende
witte zeilbootjes en de kittig voort-
tuffende motorbootjes.
Maar dan moet men ook tot het
gevolg komen, dat meester du Hamel
een geest bezat zoo volgepropt met
genie, dat hij wanneer hij den toren
van Amersfoort gebouwd zou hebben
hij ook ddar wel de onmiskenbare
teckenen van zijn heerlijke sierkunst
achtergelaten zou hebben.
Hij zou ook te Amersfoort niet te
vreden geweest zijn met d(
eenvoudige Gothische versiering, die
zich tot het noodzakelijkste bepaalde,
maar daar ook de bijzonderheden rijk
bewerkt hebben, voorat omdat in dc
periode van 't bouwen van den Amers
foorter O. L. Vr. toren, de pelgrims
door hunne aalmoezen groote midde
len voor den bouw bijeenbrachten.'
Het verschil tussehen den Antwerper
toren en den Amersfoorter is dat van
eene hofdame in volle staatsie en
glorie en van eene burgerbruid in
feestgewaad, beide schoon en stralend,
maar toch verschillend van afkomst en
uitzicht. En als men dan weet, dat
de O. L. Vr. toren van Amersfoort en
die van St. Cunera van Rhenen zus
ters zijn, is de vergelijking tussehen
Antwerpen en Rhenen spoedig te trek
ken. Wij moeten het weinige licht, dat
over het bouwen van den Amersfoor
ter toren blinkt, nog verkleinen.
gewaande nauwe bloedverwantschap
tussehen het Anlwerpsche ragfijne
kunstwerken den harmonieuzen smaak-
voilen Amersfoortschen toren bestaat
Tussehen de torens is verschil, maar
ook tussehen het volk, dat daaronder
woont. De Trichter bedachtzaam,
kalm, karig met woorden, in zichzelf
gekeerd; de Vlaming, de Antwerpenaar
hardopdenkend, levendig, spraakzaam,
naar zijn omgeving ziende. Een groot
verschil van aard en karakter. De
Katholieke Trichtenaar stil vroom in
zijn armelijke, weinig gesierde kerken;
de Katholieke Vlaming vertrouwelijk
thuis in zijn monumentale met kunst
overvulde kathedralen, tot welker roem
eeuwen bijgedragen hebben.
De Trichtenaar kent wel sociëteiten
i uitspanningen, maar leeft voor 't
grootste gedeelte in zijn eigen huis
de aan grootstads-leven gewende Ant
werpenaar heeft het getal „maatschap
pijen" of vereenigingen met societeits-
lokalen tot in het oneindige zien
groeien, lederen Zondag, als de zon
de mooie groote Scheldestad beschijnt,
hoort men muziek, ziet men kleurige
stoeten met prachtige, bonte vendels
optrekken, om een feest te vieren.
Meestal hebben zij als punt van uit
gang de markt, waar de reus Brabo
in metaal gegoten zijn „hand werpt",
wat naar de sage aangeeft aan de stad
haar naam gat. ik ben sterk voor
sagen en schrijf haar gaarne een ge
schiedkundigen ondergrond toe, maar
dit is mij toch wel te sterk. Maar het
monument van Josef Lambeau is prach
tig. Van hieruit trekken dan de Maat
schappijen op met vaandels en muziek
en vele sinds den oorlog sterk met
eereteekens gesierde leden en gaan
dan naar hun Vereenigingslokaal, om
daar een lid, dat 25 of 50 jaar zijn
contributie betaalde of ook wel iets
algemeen nuttigs deed, teeeren.
Soms komt een der politieke personen
medevieren. Zoo zagen wij een der
generaals van den grooten oorlog,
Bosmans, die door enkele be
stuursleden, in een auto afgehaald,
in het Vereenigingslokaal de plechtig
heid bijwoonde. Bij de feesten en
audiëntie ten paleize in het Noordeinde
had ik gelegenheid, om vele van goud
stralende, met orden versierde hooge
te zien, maar dat valt in het
niet bij de decoreering van dezen gene
raal. Hij had er wel dertig om, er
groote ook. Trouwens er waren er wel,
die met hem concurreerden, maar allen
hadden bijna een siersel.
Dat behoort bij den Belg en sinds
de invoering van het mobilisatiekruis
zonder diploma, begint het er in Ne
derland ook op Ie gelijken.
Iedere vereeniging heeft haar vaan-
:1 en gewoonlijk door een goed
kunstenaar ontworpen. Gevolg is, dat
een optocht met muziek, met die
kleurige vlaggen en vendels, met al
die gekleurde emblemen maar wat mooi
pareert in de met linden beplante
straten.
Wordt ve
Binnenland
0b Geldertche Vallei.
BUITENGEWOON GEURIG
25 pCt. Betparing
Vera Itofle is van de beste kwaliteit
en toch het «oordeellgst In het
gebruik.
.Vera Koffie is ook bij Uw winkelier
verkrijgbaar. Koopt nog heden een pakje
daarmede kunt U niet bekocht zijn."
PIANO'S
de beate maniet waarop on
hoofdstad Amsterdam met den Rijn
verbinden, werd al jaren en jaren
gestreden.
Het Merwede-kanaal, hetwelk inder
tijd werd aangelegd, is alleDgs i
geschikt voor d; enorme vrachtvaart
tussehen Amsterdam en het Duitsche
industriegebied.
Daarom propageerde de Kanaalver-
eeniging De Geldersche Vallei sinds
jaar en dag deD aanleg van een groot
scheepvaartkanaal door de Geldersche
Vallei langs Amersfoort naar Amster-
Door dit plan, hetwelk door des
kundigen als zeer doelmatig wordt ge
prezen, zou meteen de Geldersche Vallei
geholpen wordeo, waar nu de grondeu
door gebrekkigen water at voer niet be
antwoorden aan de eischen aan goeden
cultuurgrond te stellen.
In de Tweede Kamer werd telken
jare bij de behandeling van de Water-
siaatsbegrooting gevraagd boe de regee-
ring dacht over die kanaalplannen.
In 1921 werd daarom een Staats
commissie ingesteld, die in opdracht
kreeg, na onderzoek te rappoiteeren
over de verschillende plannen, ont
worpen om Amsterdam een betere en
korter vei binding met het Duitsche
industriegebied te besorgen.
Deze Staatscommissie bracht rap
port uit.
Zij was het eens over de noodzake
lijkheid van een nieuwen, verbeterden
waterweg van Amsterdam naar den Rijn
maar gaf niet aan het plan der Gelder
sche Vallei-Kanaal vereeniging de voor
keur.
Zij adviseerde bet Merwede kanaal
van Amsterdam lot de spoorwegbrug
de lijn GoudaUtrecht te veibreeden
van dit punt uit een nieuw kanaal
graven tot de Lek bij W$k
Duurstede.
plan werd nader aangeduid als
De ingenieurs Dwars en Veihelj
Amersfooit leverden naar aanleiding
bet rapport der Staatscommissie
critiscbe beschouwingen en komen na
een goed gedocumenteerd betoog
de conclusie, dat het plan van Kam
vereeniging de Geldersche Vallei het
meest doelmatig is en een Bfdoeode
oplossing waaibnrj-, van de reeds
lang hangende kwestie.
De ingenieurs Dwars en Verhei}
komen aan het eind hunner critische
beschouwingen lot de volgende
Het Geldersche Valleiplan heeft,
ook volgens de commissie 1921, scheep
vaart-technisch de voorkeur boven het
plan E.
2e. De kosten van het Valleiplan
bediagcn wanneer de gekapitaliseerde
bedienirgskosten van plan E in reke
ning worden gebracht f 106.160.
der, dan van plan E.
3e. De commissie was van meening,
dat door de grootere kosten de
voering van bet Valleikanaal, in
band met het jaarlijks op de Staats-
begrooting te brengen bedrag
uitvoering, het maken van het Vallei
kanaal langer zcu duren, dan
kanaal volgens plan E der commissie.
Daar de kosten der beide plannen
ongeveer gelijk blijken te zijn, is ook
dit bezwaar der commissie opgeheven,
:t verband tussehen het Gelder
sche Valleikanaal en de Zuiderzeewer
ken veroorzaakt geen langeren uitvoe
ringstijd voor het Valleikanaal, dan vooi
het kanaal volgens plan E der com-
5e, De belangen van de doorsneden
streek worden beter gediend door het
Valleiplan, dan door plan E.
Behalve de oplossing van h«
oude vraagstuk van de afwatering der
Geldersche Vallei, worden Amersfoort
en Veenendaal aan bet waterwegennel
aangesloten.
Patronaten Aartsbisdom
De j sat vergadering van den Bond
van Patronaten in bet Aartsbisdom zal
plaats hebben op Dinsdag 22 Sept. te
Deventer.
Vakkundig advies wordt zonder eenige verplichting gaarne verstrekt
S. DUYKER, Diploma Toonkunst
HAVIK 29 Magazjjn boven AMERSFOORT
Wees Wijs en schaf U een
aan. Vertegenw. voor Amersfooit en Omstreken
Kantoorboekh. h. Elzenaar
De Snclschrijtmachine Langestraat 84 Telef. 528 - Amersfoort
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Kortegracht 16
Reserve f43.000.000
HANDEL -
INDUSTRIE
ORGELS
HUURKOOP
STEMMEN
REPAREEREN
INRUILEN
Dr. J. F. J Ten Berge.
ten Berge, wethouder C a lT f l
der gemeente Utrecht, is benoemd tol OieniISeeriieI«?l
met 6 glazen f 5.65
P. N1EROP, Langestr. 90
Vraagt gratis complete prijslijst
De 32e Bondsvergadering, zal wor
den gehouden 3 en 4 October te
Deventer,
Roomsche Drankweer.
De Mariabond in het Aartsbisdom
hield de 19e Algcmecne vergadering
Zwolle.
Mevr. Bren-.inkmeijer-Vet hagen te
Sneek, presideerde de vergadering eu
wees er op, hoe de bond thans ver
keert in een stadium van bloei en op
bloei, wat vooral te danken is aan hel
ijverige werken van mej Reith, secre
taresse. Ook is in de afd. zeer goed
en met vrucht gewerkt.
Het ledental liep in het afgeloopen
jaar terug van 12625 tot 12070.
Herkozen werd tot bestuurslid mej.
J. Braam, terwijl gekozen werden mej.
E. Thole tc Bussum en mevr. C. i
Halsema-v. Nierop te Kloosterburen.!
benoemd tol
Geneesheer-Directeur van het R. K.
Ziekenhuis aan het Westeinde te 's Gra-
renhage.
Mond- en Klauwzeer.
In tal van gemeenten in de proviacie
Utrecht is bet gevreesde mond- en
klauwzeer opnieuw onder het vee uit
gebroken. In Eemland kwamen eenige
gevallen met doodelijken afloop voor.
Staten van Utrecht.
onder leiding van den Com-
der Koningin mr. H. F. 's Jacob
voortgezette vergadering der Provinciale
Staten van Utrecht werd de rekening
verantwoording der provirciale in
komsten ec uitgaven over 1923 goed
gekeurd op f3.911.193 aan ontvangsten
f 3.992.434 aan uitgaven, derhalve
nadeelig saldo van f 81,241, waarbij
echter rekening moer worden gehouden
voorschotteo uit de gewone mid
delen aan kapitaalsuitgaven voor de
verbetering der Geldersche Vallei ec
de verbetering van den weg van Leer-
Woudenberg, zoodat er eige
lijk een batig saldo is van f 216.04
Zeer breedvoerige beraadslaging!
hadden plaats over een voorstel o
het bedrag der door de Provincie ge
garandeerde geldleening voor het Water
schap Wilnis-Veldzijde, groot ten hoog
ste f280.000 voor het droogmaken en
verkavelen met f80.000 te verhoogen
en te brengen op f 360.000.
De commissie in wier handen het
voorstel om prae-advies was gesteld,
ried aan het voorstel te aanvaarden
echter met dien verstande, dat, WBnneer
een deskundige oordeelt dat hier be
zaaiing met koolzaad noodig is, het
bedrag te verhoogen tot f 38Ó.000.
Nadat vervolgens bij de beraadsla
gingen nog aangedrongen was om werk-
loozen uit Utrecht bij dit werk aan den
arbeid te stellen en daartegen was op-
gemeikt, dat er voor dezen daar geen
arbeid zijn kon, werd het voorstel
f 380.000 beschikbaar te stellen, zonder
stemming aanvaard.
Zeer langdurig waren vervolgens de
beraadslagingen over het voorstel
Ged. Staten tot verbetering van wegen t
de provincie Utrecht en tot vast
stelling van een verordening tot het
tuffen van weggeld.
De bedoeling is in de eerstvolgende
jaren telkens een bedrag uit de gewone
middelen te bestemmen voor verbete-
wegen en zoo 't in een be
paald jaar niet noodig is, dit te reser
veeren ten behoeve van latere wegver-
beteringen. Ged. Staten stellen dan voor
in 1926 f 100.000 voor wegenverbete
ring te beslemmeu en het eerst den
weg van De Meern naar Oudewater
onder handen te nemen. Voor de be
strijding van dit werk zal moe
ten worden geleend. Mede stellen
Ged. Staten voor f4000 voor ht
I vormen wegenfonds te bestemmei
den Ter Aaschen weg, loopende
Ter Aa naar het Merwedekanaal, te
verbeteren.
'ggeldbefling, noodig voor meer
dere kosten van onderhoud, zullen Ged.
Staten op 1 Januari 1926 doen ingaan.
Deze belasting zal ook geheven worden
t-inwonenden dezer provincie,
de weggeldheffiog besloet men
bij de behandeling der
begrooting.
Daarna werd een crediet van I 20.000
verleend tot het wegnemen van vier
korte en scherpe bochten in den weg
Meern-Oudewater. (Pjov. Staten van
Zuid-Holland betalen daaraan f 10.000).
Tot lid der Staten bedoeld in art.
I der Prov. wet werd gekozen de heer
Van Beeck Calkoen (A.-R.), die de be
noeming aanvaardde.
In de vacature-Schorer werd met 36
in de 40 stemmen verkozen de heer
r. H. W. L. de Beaufort (C.-H.),
burgemeester van Driebetgen, die de
benoeming aanvaardde.
In de Woensdag voortgezette verga
dering der Provinciale Slateo van Utrecht
kwam allereerst aan de orde de onl-
werp-begrooting 1926, sluitend met een
ideijfer in ontvangsten en uitgaven
n f 10472.301.19 met een post van
f56.299.49'/, voor onvoorzien.
De he;r Suring diende de volgende
voorstellen in
i. Ged. Staten uit te noodigen in de
winter voorstellen bij Prov. Staten
hangig te maken tot zoodanige wij
ziging der vobb de provincie geldende
subsidieregeling roet betrekking tot de
kosten van verpleging van behoeftige
krankzinnigen, dat de daartoe strekkende
post op de begrooting voor het dienst
jaar 1927 f 50000 lager dan ingevolge
de thans geldende regeling kan worden
geraamd.
b. den post van 150.000 (bestemd
om op de volgende diensten te woiden
overgebracht ter voorkoming van de
verzwaring van belastingdruk) op de
begrooting 1926 te schrappen.
c. Ged. Staten uit te noodigen hum
voorstellen op de begrooting 1026 in
zake de subsidie gemiddeld mei 10 pCt.
i in totaal met f 15.000 te verminderen.
d. den post van f 100.000 voor reDte
en aflossing der leeningen voor weger-
verbetering op de begrooting 1926 met
f 35.000 te verminderen en in de voor
steller, omtrent de opcenten inplaats
van 21, 21, 21.3 en 3 te lezen 20, 20,
20. 2 en 2.
Na besprekirjg werd puut a ver
worpen met 31 tegen 7 stemmen, waarna
de heer Suring de overige punten van
zijn voorstel introk.