H. ELZENAAR DE EEMBODE K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken Vrijdag 23 Oct. 1925 No. 59 Negen en Dertigste Jaargang ABOi.NHMBMTBN kunnen elke week In gun, doch oplegging ren abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prjs per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort f 1.10. Afaondeil|ke nummers 10 ct. KANTOOR: LANQEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIjDAQMIDDAO abvbüTBNTiAh 29 eaal par regal. Blll|h« tarieven voor handel en ngverheld b| geregeld adverteeren. AdvertentlCn moetan Dinsdag en Vrgdag vtor uur worden baiorgd. Ean bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd. Dit nummer bestaat uit 2 bladen EERSTE BLAD Zich zelf bestrijden is de moeilijkste stiijd, zich zelf overwinnen dc schoonste zege. Met dit werk komt niemand in zijn leven geheel klaar. Een rare Jimersfoorter. Door A. F. VAN BEURDEN. Amersfoort heeft een 250 jaar geleden een eigenaardig poirter gekend in den persoon van Jonker Everard Mei/sier, wiens naam nog niet vergeten is en vast samengekoppeld is met de Amersfoorter Kei. De familie was in de 16e eeuw te Alkmaar gevestigd, later in den Haag en Utrecht en was verwant aan de van Teijlingens, Oem, van Schadijck, Suijs van Dompselasr en van Dashorst. Het wapenschild vao zijn vader was voorheen in de Utrecht- sche Domkerk opgehangen, met de acht kwartieren of wapens der naastaan- gelrouwde families. Evert Meijster was dus eigenlijk een Utrechtenaar en vóór of in het begin van 1617 aldaar geboren. Hij had in die stad een zeer bijzonder huis gesticht, genaamd de Krakeling. Zijn moeder was eene de Bruin van Buitenwerk, eene zuster van den stichter van het Hofje van Nieuwkoop te's Gra- venhage, dochter van Govert de Bruijn, Heer van Nieuwkoop. Evert Meijster deed rare dingen, maar 't zat zoo wat in het bloed. Zijn groot vader, de heer van Nieuwkoop, was ook overal bekend geweeBt, om zija dolle poetsen. Jonker Everard Meijster was in 1649 gehuwd met Agatha Schaap van Dam, eene rijke erfdochter, en hij werd daar door groot-kapitallist. Hij voerde in zijn wapen in het hoofd den kop van een wildzwijn, in den voel twee gekruiste knuppels vóór een bran dend vuurtje. Op zijn portret staat ee» gekwartileerd wapen 1 en 4 molenrad, 2 en 3 draak, waarop het hardschild als vóór. Wat dit beteekent heeft men niet kunnen achterhalen. In de jaren tusschen 1650 en 1660 heeft Meijster hier het landgoed Nimmerdormet vijvers en bosschen, doolhof en lanen aange legd en het met grachten omsingeld. Hel was ruim 54 morgen groot. Een gedeelte noemde hij Doolenbergh. Hij bezat ook een eigendom te Amers foort buiten de Slijkpoort bij de Gast huislaan aan den Vosheuvel. Men zal denken, dat Jonker Everard er zich op toegelegd zou hebben, als rustig burger eeD goed gebruik van zijn rijkdommen te maken en veel goed te doen. Maar daar .was hij de man niet naar. Alles ging bij hem met ge weld en grootscheeps't was altijd hollen of stilstaan. Zijne handteekening doet zien, dat hij een vlot srhiijver was. Hij werpt zijn groole signatuur met een paar krachtige aaneenhangeede trekken op het papier en werkt er een naar be neden aldalendcn kurkentrekker onder als slot. Zijn in koper gesneden, vrij zeldzaam portret geeft hem als een krachtig per soon met een goedgevormdeu kop en een klein kneveltje te zien. Het is door J. Venecool geschilderd en door C. van Dalen gegraveerd. Bovenaan leest men een vers »Hier swecmt 't gedaent in print, sijn schrijversgeest in druck, in oefening van all is 't een Meljstcrs meesterstuk.! In zijn jongelingsjaren leefde hij er vroolijk op lus. Hij schijnt gestudeerd te hebben, waar weet men niet en hij hield er veel kennissen op na. Hij.huwde op 32-jarigen leeftijd. Maar vóór dien lijd heeft hij allerlei dolle streken uitgehaald, die docr aaulcekc- ningen in registers en brieven gedeelte lijk lot ons zijn over gekomen. Mcijsier rekende zich ook tot schrijvers en dichtersbent en was daar zeer grootsch op. Hij gaf in 't geheel een 15-tal geschriften uit, Het was t zoo een als de Ulrechtsche Bragi die recepten had voor het vervaardigen van gedichten. Beiden begonnen een voor het gewone publiek vrij ot staanbaar beroep op den Giiekschen Olymp en zijn goden, of op de Romein- sche helden en groote figuren uit den ouden tijd. Dan overdreef men de eigen schappen van den te bezingen persoon of verhief het te verheerlijken landgoed jot de sterren, zorgde voor wat i en slultrijmen, plaatste er als sieraad nog een onverstaanbaar Laiijnsch distichon achter en de zaak was klaar. De dichters hadden zich zelf een krans van «lauwerenomgehangen, Over 's mans dichtergave zullen wij straks nog even spreken, vooreerst willen wij eeuige stukken van zijn om- gangsmanieren vertellen, om hem in zija gewoon doen en laten te teekenen. Want iemand, die in Amersfoort pen ningen op zich zelf liet slaan, gedichten in groene drukletters tot lof van zijn eigen bezittingen uitgaf en tot slot den Kei in de stad deed brengen, is wel rare klant geweest. (Wordt vervolgd.) Binnenland De Tweede Kamer werd, na behandeling der Bioscoopwet, bezig gehouden met een interpellatie van den Socialist Jan ter Laan, «inzake de door de Kegeering gevolgde salaris- politiek, met name betrtffende de vraag of zij alsnog bereid is over het jaar 1925 aan het personeel een txtra-uit- keermg te verstrekken!. Met sneller verloop dan dc meeaten zullen vtrmoed hebben, werd deze interpellatie uit de wereld geholpen. Men wist natuurlijk, tot welke uit komst dit propagandistisch vragen aan de Kegeering zou leideu. De interpellatie behoorde in feite bij de Algemeene Beschouwingen over de Staatsbegrootlng voor 1926, welke op 5 November a.s., zullen be ginnen. Minister Colijn heeft verduidelijkt, hoe de Kegeering zich op hel stand punt heeft geplaatst dat zoodra de 23 millioen gulden, welke Vader Staat verwachtte van wat de salaris-korting c.a. in dc Rijkskas zou brengen, zouden worden overschreden, dat «surplus! zou worden besteed voor de verbete ring van de Rijks-salarissen. Een bepaalde, bindende belofte, toe- zeggirg heeft de Regeering nooit ofte mmer gedaan. De belofte was beslist voorwaardelijk. Minister Colijn deelde mede dat er ongeveer 83.000 rijksambtenaren zijn. Het plan is gebleken fouten in de salaris-regeling te verbeteren, maar van een algeheele herziening der regeling is geen sprake, 0e Aartsdiocesane Boeren- en Tuindersbond hield zijn jaarvergadering. De voorge stelde wijzigingen van de statuten wer den goedgekeurd. De hoogeerw. heer H. A. P. C. van der Waarden, bondsadvisnur hield een toespraak. Hij sprak over de christe lijke beschaving, die in den waren zin des woords beslaat uit de verheffing van het stoffelijke en de verbtOiag van het geestelijke. Sprekende over de stc fleljjke ver in fling, wees spr. op de goede inrich ting van de woning. Een «los hoes» waar het heele gezin in een vertrek eet en slaapt, is geen prijzenswaardige toestand. De kleeding onder de boeren noemde Spr. Goddank nog kleeding maar goed is 't deze kteed-ng ie om doen van de fouten die onhygiënisch zijn. Wat de lichamelijke verzorging betreft, is de boer wel eens nalatig. Ook de ziekenverzorging laat te wet:- schen over in de dorpen. Spr, propa geerde krachtig den R.K. Bond «Hte Wit Gele Kruis!. Al dat goede nieuwe kunnen de meisjes leeren op een schoul als de K. K. Huishoudschool te Dene kamp. Daama besprak de gewijde redenaar de geestelijke omwikkeling, daarbij er op wijzend, dat de godsdienstige ont wikkeling noodig is om goed en trouw gelopvig te blijven. Een bijzondere plicht achtte Spr. het ie zorgen, dat uil de rijen, der boeren leeraren komen en opvoeders. Spr. drong cr op aan, dat alle invloed werd gebruikt om, waar noodig het vervolg onderwijs weer te doen geven. Spr. beval de scholen te Raalle eri Dldam, waar de boerenzoons zooveel leeren, in de belangstelling aan en ook nog eens de boennneo9chool te Deiickamp, om zooveel knappe boerinnen te vor men, dal men kan gaan denken aan de oprichting van een K. K. Boerinoen- bond, Spr. propageerde de lezing en het abonnement op de Koomsche couranten en vakbladen. Van de aan wezigen vroeg Spr, tenslotte verbreiding van goede denkbeelden over ontwik keling op geestelijk en stoffelijk gebied. Nadat de voorzitter een hartelijk dankwoord had gesproken, hield de heer Kuijter een toespraak. Spr. heefl gezien dat er gelukkig meerderen uit Utrecht zijn op de vergadering. Men heeft in Uirecht wel gezegd dat onze Handelsraad een tekort had, maar thans vnsl dat hij een reserve heeft f 161,000. Tocli is hulp noodig, want de tijden zijn moeilijk. De eieren- ixport b.v. naar Engeland, die merking vraagt, zal ook van onze regeering bijzondere maatregelen eischen ten op zichte van het invoeren van eieren in is land. Van groot belang acht Spr. het ook als de regeering er eens toe kon be sluiten om gelden beschikbaar te stel- n voor grondontginning en den bouw in landarbeiderswoningen, Van een christelijke regeering vragen wij ook invoering eener christelijke pachtwet. Drankaccijns. Waar verschillende broonen van staatsinkomsten dieper aangeboord werden, werd ook aan het Departement Financiën de mogelijkheid van ver laging van den accijns op den alcohol overwogen. De versecijnsde hoeveel heid neemt t.lkcn jare if. De auto riteiten meenden, dat dit kw.am door frauduleuzen invoer. Maar de ambte lijke rapporten wijzen uit, dat met frauduleuzen invoer cf fraululcus stoken daarvan de oorzaak is, maar een sterk rinderen vari hetgebruik. Verhooging den accijns zou de sterke drank duurder maken en frauduleuze hande lingen bevorderen. Verlaging van den iccijns zou het gebruik weer doen toe- iemen. En daartoe wil de Mioister liet medewerken. Men kan van een afnemend gebruik ran alcoholische dranken in Nederland ipreken. Daartoe heboen veel factoren nedegewerktniet atleën de georgani seerde en ongeorganiseerde drank- bestrijdersbeweging. De onderwi'awet. By Koo. besluit is een beslissing ge vallen, die een der moeilijkste vragen, welke zich bij de toepassing van dl onderwijswet voordeden, tot oplossing bracht. In artikel 100 der Lsger- onderwijswel wordt bepaald, dat indien een gemeente meer onderwijzers aan haar school of scholen verbonden heelt rijksvergoeding in aanmerking komen, het bestuur van een overeen komstige bijzondere school recht heefl op vergoeding voor een, met betrek king lot het aantal leerlingen, evenredig aantal leerkrachten als aan de openbare school of scholen werkzaam zijn. Voor zoover deze leerkrachten niet van Rijks wege worden vergoed, betaalt de ge- dan hun salarissen aan het schoolbestuur uit. De vraag was tot dusver of bij de toepassing dezer wets bepaling moest worden gerekend met het gemiddeld aantal leerlingen der school in het jaar, waarvoor de ver goeding wordt verlangd, dan wel in het daaraan voorafgaande jaar. In het geval, dat bij het bovengenoemde Ko ninklijk besluit werd beslist, was er tusschen het bestuur der Vereeniging ot bevordering van Christelijk nationaal ichoolonderwijs te Amersfoort en den Raad dezer gemeente een geschil ont- i, betrtffende de toepassing van 100 voor het jaar 1923. Het school bestuur wenschte, dat rekening zou worden gehouden met het gemiddeld aantal leerlingen zoowel van de open bare scholen, als van zijn bijzouder.- schocl over 1923, in welk geval hei op vergoeding voor een boventallig onderwijzer, die aan zijn school bonden was, aanspraak zou kunnen maken, de gemeenteraad wenschte te rekenen met het, in art. 28, 6de lid, der wet' genoemde «gemiddeld aantal leerlingen over het voorafgaande ka- Icndeijaars, dus over 1922, in welk geval het schoolbesluür geen recht had op vergoeding voor zijn boventalligen i ndciwijzer. Hij gaf aan dii standpunt in een raadibesluit uitdrukking. Hi tegen ging het schoolbestuur in beroep bij Ged. Staten van Uirecht. Deze stelde de gemeente in het gelijk. Het schoolbestuur nam hiermede geen ge noegen. Het ging in beroep bij de Kroon, onder aanvoeriug van gronden, zoowel aan de wet als aan de billijk heid ontleend. De Kroon overwoog echter, dat ingevolge art. 56, le lid, en art. 100, le lid, der Lageronderwiji wet 1920 het Rijk over elk diensljaar aan de gemeente de jaarwedden goed der volgens de artl. 27 en 28 'Dlichte onderwijzers, en de gemeente alwaar aan een openbare school meer onderwijzers weikzaam zijn dan h«t aantal, waarvan ingevolge art. 56 dier de jaarwedden door het Rijk aan de gemeente worden vergoed, uit de gemeentekas aan het bestuur der bij zondere school vergoeding verleent die school verbonden on derwijzers boven het aantal, «aarvan de jaarwedden door het Rijk aan hel bestuur worden vergoed dat ingevolge 28, 6e lid, der L. O. wet '20 bij de toepassing van dit artikel tot grond- ilag wordt genomen het gemiddeld aantal kinderen, berekend aantal op 16 Maart, 16 Juni, 16 Sep tember en 16 December van het on iddellijk voorafgaand kalenderjaar als werkelijk schoolgaande bekend stond dat derhalve de gemeenteraad en in hooger beroep Ged. Staten terecht l.a.v. de vaststelling van de vergoeding der jiarwedden van de in 1923 aan de bijzondere school verbonden met-ver plichte leerkrachten, het gemiddeld aantal leerlingen over 1922 tot grond slag hebben genomen en verklaarde mitsdien het beroep ongegrond. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Tcekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Amersfoort GELOOF EN WETENSCHAP. De Wandelende Jood. asverus is de naam van den in woner van Jeruzalem, die volgens eene legende Jezus van zijne deur verjoeg, n Hij er bij Zijn gang naar Golgotha ige oogenbiikken wilde rusten. Ik ga«, sprak Jezus toen, «maar gij blijft tot Ik wederkomi, en met deze woorden zou dan, volgena de Sage, de onbarmhartige Israëliet veroordeeld zijn rusteloos zonder te kunnen sterven op deze aarde rond te zwerven tot de wederkomst van den gekruisigden God- inensch op den laatstcn oordeelsdag. as het onderwerp, hetwelk de heer M. A. P. C. Foelhekke op Maan dag 19 October L925 voor de leden van bovengenoemde Vereeniging be handelde. Zij, die gemeend hadden de legende declamatisch te hooren voordragen, kwamen bedrogen thuis uit historisch, luterair-cultureel oogpunt bezien zou de Sage behandeld worden, en in dat ipzicht is de heer Poelhekke volkomen geslaagd. De spreker begon met te verklaren, dat de Sage ontstaan is uit eene samen voeging van enkele ware en van vele verhalen, welke omtrent den Lijdensweg van Jezus in omloop waren. Vooral in de middeleeuwen bij' de tal- looze geloofsbelijdenissen, welke toen bij den afval vBn het ccne ware Geloof omstonden, ontspon de Sage zich tot een volksverhaal, dat evenwel door zijne ongeloofwaardigheid bij het oot wikkelde gedeelte van het menschdom alle geloof aan eene ware gebeurtenis buitensluit. Niettemin is en blijft het door de kern van waarheid welke bij wijze van overlevering omtrent den Kruisweg van mond tot mond isover- gebrach', een hoewel onnoudig bewijs van de Godheid van Christus. Hij de tallooze geestesstromingen onzen modernen en zoogenaamd verlichten tijd is Ahasverus wederom ipgestaan om in de verbeelding van het ontwikkelde, maar oogeloovige ge deelte der menschen tengevolge van Je geweldige aardsche straf te dienen als symbool van haat, waardoor zij di Godheid van Christus ;durven blijver loochenen. Anderen zien in die legende den toestand beschreven van den verstands- niensch, die, verstoken van het gclool aan iets hoogers, twijfelend en morrend zijn levensweg bewandelt. Daar zijn cr ook, die Ahasverus be schouwen als den vertegenwoordiger VBn het Joodsche volk, dat zwervend over de aarde zijn bestaan voortsleept. Als symbool van de matelonze litfde van God beschouwen wij Koomsch- Katholieken die sage. Wij zien in het volksverhaal de behoefte van hel volk naar genade, naar eeuc vergevings gezinde Liefde, die de zondaren tot zich trekt. Die genade en die liefde is verzinnebeeld In het volksveihaal, want wanneer een zondaar als Ahasverus zou geweest tijn, nog ten laatste door de verdiensten van het Kruis van Christua op vergeving mag hopen, dan behoeven wij niet te wanhopen en dan kunnen wij gerust in de schaduw van dat Krdls ons hoofd neerleggen. Het nieuwe vereenigingsjaar van en W. werd dus ditmaal met een oDtwikkelingsavood ingeluid. De groote opkomBt bewees, dat er ook tuune be langstelling van de zijde der leden is er niet het oor wordt gestreeld of andere tinnen geboeid, doch de ernstige zijde van het doel der ver eeniging wordt beoalend. Dat geeft moed om voortaan wederom alleen eerste krachten voor Amersfoort odfgeo co dan daarmede het verwijt te ctgaao, alirf dc beoefening ir schap in R. K. Vereenigingen als dc onze slechts tweede-rangs ge leerdheid zoude zijn. De groote opkomst op den openings avond g-efi intu *cl» - it ook vertrouwen, dat in den locpenden winter de bijeea- komsten druk bezocht zullen worden en dat het rijke programma met groot il wordcu ..fg- werkt. J. W. HENDERSON, Secretaris. Voor de rechtbank :e Dordrecht heelt terecht ge»'aan W. J, van R. huls- in C. H. van R wonende te Losser (O.) Deze vrouw maakte te Amersfoort kennis met den milicien Ij M. uit Speyk. Zij vertelde hem Jo tneyer te heeten, 25 jaren oud, on- g- iuwd en verpleegster te tijn. Deze kennismaking eindigde met een engage ment en het meisje vertoefde later her haaldelijk ten huize van haar verloofde. Daar vertelde zij van goede familie te zijn en een erfenis te goed te hebben vao een tante, die op een villa bij Zwolle had gewoond. Bij een latere visite deelde zij mede, door een val ongeschikt voor haar be trekking van verpleegster te zijn ge worden, waarna zij erin slaagde var. den stiefvader van haar beminde f 7.50 per ■eek los te krijgen voor kostgeld, onder voorwendsel later alles te zullen terug betalen als de erfenis was losgekomen. Ten leste was men argwaan gaan koestereneen onderzoek werd ingesteld toen bleek, dat de juffrouw gehuwd 9, drie kinderen bezat en al haar verhalen verzonnen waren. T ijdens de terechtzitting bleek, dat de ouw zes jaar geleden haar man en kinderen hnd verlaten. De verdediger legde brieven over, waarin medegedeeld werd, dat de man lijn vrouw wederom lot zich wil nemen. Extra Opvoering van Caonabo «De Donkere Maan». Is het te verwonderen 1 Neen I.Zulk eea tooneelstuk moest n den smaak vallen. Caonabo is 'n schitterend kijkspel, maar vooral ook stuk vol heerlijke taal en gedachten. Hoe aanschouwelijk toch stelt het is voor de zegepraal van het Chris telijk geloof over het heldendom, en de weldadige invloed van het geloof op de stoffelijke beschaving. Daarbij de verhevenheid van dc christelijke leer de hoogt opvatting van het priester schap en bovenal het groote nut van hel gr bed voor het missiewerk zelf, leder der vijf bedrijven geeft span nende momenten, die 't mag vrij lil gezegd worden dcor de jonge ipclers op verdienstelijke wijze weer gegeven worden I Wie di| schitterende tooneelspel nog ien wil, verzuime niet bijtijds kaarten e nemen, want 't schijnt wezenlijk weer «te vol» te worden. Wilt ge het stuk ten volle begrijpen, neemt dan een programma en leest eens aandachtig de korte verklaringen. Iedere bezoek» r zal moeten beken; nen, dat hier door het Patronaat St. KaphaCl iets gepresteerd is, wat lof verdient. Naast het vele wat reeds ge daan wordt voor de godsdienstige vor ming dezer jongens, is hier hun vrfle tijd waarlijk nullig besteed en dat zal zeker zijn Invloed niet missen. A.M.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1925 | | pagina 1