DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort Vrijdag 30 Oct. 1925 - No. 61
en Omstreken Negen en Dertigste Jaargang
dl. w«» tt m., doth II .dnP„»»(-HT 21 AMERSFOORT TELEFOON Hl II B« BW». drttld..00. luid «1
abonnement moet geschieden voor des aanvang van een nieuw kwartaal. KANTOOR. LANOEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 n(verheid b| geregeld adverteeren. Advertentien moeten Dlrudag
Pr|» P« drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort fl.lO. DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAQMIDDAQ Vr«tUg vóór uur worden bexorgd. Een bepaald* plaats kan
Altonderlgke nummers 10 ct. II niet worden gegarandeerd.
TWEEDE BLAD
Godsdienst en Kerk
Epistel en Evangelie.
FEESTDAG VAN ALLE HEILIGEN.
LES uit het boek der Openbaring van
den H. apostel Joannes; VII, 212.
In die dagen, zie, zag ik, Joannes,
een anderen engel, die opsteeg van den
opgang der zou en het teekenbadvan
den levenden Goden bij [riep met
luide stem tot de vier engelen, wien
het gegeven was op aaide en de zee
te beschadigen, zeggendeBeschadigt
noch de aarde noch de zee noch de
boomen, eer wij de dienaren van onzen
God geteekend hebben op hunne voor
hoofden. En ik hoorde het getal der
geteekenden honderd vier en veertig
duizend geteekenden uit allen stam der
zonen Israel's, Uit den stam Juda twaalf
duizend geteekenden, uit den stam
Ruben twaalf duizend geteekenden, uit
den 9tam Gad twaalf duizend getee
kenden, uit den stam Aser twaalf
duizenden geteekenden, uit den stam
Nephtali twaalf duizend geteekenden,
uit den stam Manassc twaalf duizend
geteekenden, nit den stam Simeon
twaalf duizend geteekenden, uit den
stam Levi twaalf duizend geteekenden,
uit den stam Issachar twaalf duizend
geteekenden, uit den stam Zabulon
twaalf duizend geteekenden, uit den
stam Jozef twaalf duizend geteekenden,
uil den stam Benjamin twaalf duizend
geteekenden. Hierna zag ik een groote
menigte, welke niemand tellen kon, uit
alle geslachten en stammen en volken
en talen zij stonden voor den troon
en voor het aanschijn des Lams, ge
kleed in witte kleederen en met palm
takken in hunne handen, en zij riepen
met luide stem, zeggendeHeil
onzen God, die op den troon zit,
aan het Lam 1 En tille de engelen
stonden rondom den troon en de Oudsten
en de vier levende Wezens; en zij
vielen voor deo troon op hunne aan
gezichten neder en aanbaden God,
zeggendeAmen 1 De lof en de heer
lijkheid en de wijsheid en de dank
zegging, de eer en de kracht en de
sterkte, zij onzen God in de ecuwen
der eeuwen I Amen.
EVANGELIE
volgens den H. MatthciisV, 112.
In dien tijd klom Jcsus, de scharen
ziende, op den berg, en toen Hij Zich
had nedergezet, naderden zijne leerlin
gen tot Hem. En zijnen mond openend,
leerde Hij hen en sprakZalig de
armen van geest I want hunner is het
rijk der hemelen. Zalig de zachtmoedigen i
want zij zullen de aarde bezitten. Zalig
zij die treuren I want zij Zuilen vertroost
worden. Zalig zij die hongeren en
dorsten naar de gerechtigheid 1 want
zij zullen verzadigd worden. Zalig de
barmharligen I want zij zullen barm
hartigheid verwerven. Zalig de zui
van harte 1 want zij zullen God
Zalig de vreedzamen I want zij zullen
kinderen Gods genoemd worden. Zalig
zij die vervolging lijden om de ge
rechtigheid I want hunner is het Rijk
der hemelen. Zalig zijt gij, wanneer, om
mijnentwil, men u vloeken en u ver
volgen en, leugenachtig, abc kwaad
tegen u spreken zalverheugt u en
juicht 1 want uw loon is overvloedig in
den hemel.
Liturgischs Kalandsr.
Week van 1—8 November.
ZONDAG 1. Allerheiligen, 1 Nov., Mis
Gaudeamus, 2c geb. en laatste Evang.
van d n 22en Zondag na Pinksteren.
Prefatie van de H. Driev.
MAANDAG 2 Allerzielen, 2 Nov.
Eigen Prefatie,
DINSDAG 3. Mis van den 22en Zon
dag na Pinksteren, Tijdeigen, 2e geb.
Octaaf Allerheiligen. Geen Gloria of
Credo, cn gewone Prefatie.
WOENSDAG 4. H. Carolus Borro
mcus, 4 Nov.. 2e geb. Octaaf Aller
heiligen, 3e geb. H. H. Vitalius
Agricola, 4 November.
DONDERDAG 5. Van het Octaaf, Mis
van Allerheiligen, 2e geb.
H. Geest, Deus, qui corda, 3e geb.
voor de Kerk. Ecclesiae, of vi
Paus, Deus omnium. Credo.
VRIJDAG 6. Van het Octaaf. Alles
als gisteren.
ZATERDAG 7. H. Willibrod, Nederl
7 November.
Amersfoort
Hst Amersfoortsche Wollenambacht.
Door A. F. VAN BEURDEN.
Het i9 bekend, dat Amersfoort in
den ouden tijd een bloeiende laken-
fabrikatie bad. Reeds vroegtijdig werd
bet fabriceeren gereglementeerd, om
den goeden naam van bet fabrikaat te
bewaren. Ook regelde men den invoer
vreemde lakens zooals in 1438,
1526, 1550, 1558. Men had eene eigen
lengte der stukken op 65 en '/a e'-
De wollenwevers waren evenals de
andere ambachten vereenigd in een
Het reglement berust in de
bibliotheek van FJehite. Tot een goed
inzicht der toestanden en als een bijdrage
tot de Amersfoortsche Geschiedenis
volgt het voornaamste hieruit, hier en
iar verkort:
Item dit puntboek der wollenwever
gildenbroeders is gemaect in'tjaerons
Heeren 1579 den 20Decembrés ouder
man Jan AeleBten ende busmeester Jan
Biijnen. Christus spreect Johannis t).
Hieibij sal men kennen, dat ghij mijn
discipelen sijc, ist saecke dat ghij liefde
malcanderen hebt. Merckt wel dese
woordenEude i Joannis je Cap.
Broeders laeten wij malcanderen lief
hebben, want die lielde is uijt God.
Cornelus Waltnus, prior, scripsit.
Item als dit boeck gemaect wert,
aren Raetsluijden des gilts Cornells
Penninck ende Eelgis Cornelissen.
Den 2 Januari anno 1606 wij gemeen
Giltbroeders overcomen in 't gliemeen
merghespraak, als datter niemant en
soude moeghen in 't graft begraeven
worden, tenzij dat hij busmeester ofl
onderman nu is, oft voorgaende ghe-
van weglien 't wullenwevers
In den name onB lief Heren Jhesu
Cbristi ende onser liever Vrouwen ende
Sunte Severus bisschop, is vergadert
minlijck ghildebroederscap van den
wollenambacht als wollenwevers, vul-
Iers, wulvenwevers ende wullenhoij-
maeckers ende alle dat aen 't selfde
ruert, in allen manieren als bier be-
reven staet
lo. De ouderman te kiezen op Zon-
igs voor St. Jan Baptista. Vijf loten
te maken deze kiezen een ouderman,
een busmeester en twee raetsluijden.
Die dat niet aanneemt, verbeurt 2
Beiersche gulden of hij zal met eede
dat hij niet kan. Zij zullen een
ouderman en busmeester mogen kiezen,
't zij binnen of buitenwanneer hij
binnen 14 dagen thuis komt.
Wijze van kiezen voorgeschreven
2o. Wie het ambacht wil leeren, geeft
:n Beiersche gulden en wordt bij
meester geplaatst.
i. De ouderman zal rechtspreken
zonder hinder volgens het boek.
4o. St. Se-, erusdag zal naar ouder
gewoonte gevierd worden.
5o. Wie een jaer en ses weken
de stad gaat, iB ontgilt, in zooverre
hij niet uitgeluijt word.
óo. De meeste stemmen gelden b$
het_ kiezen,
sterven van een gildebroeder,
zal men hem begraven ieder broeder
op zijn best gekleed, op boete
cromstert.
I, Wie nog geen jaar in 't gilde is,
zal geen bevel hebben, wel te 1
gaan en helpen kiezen.
9o. Wie weg reist, vraagt oirlof
weg te gaan.
lOo. Wie wat te reclameeren heeft,
zegt dat aan 't gilde, op boete. Stoort
hij zich daar niet aan, dan kiijgt de
meester geen knecht, de knecht geen
llo. De gildebroeders zullen teren op
kermisdag, dat is Zondags voor Sint
Jan in den mid-zomer. Die niet komt,
krijgt geen maaltijd.
12o. Wordt iemand bekeurd, dan kan
de ouderman een pand halenbij
weigering hem beboeten met
pond was.
13o. De oudste zoon volgt bij
:n den vader op met een pond
s inbreng.
14j. Bekeuringen mogen door l
gildebroeders plaats hebben.
15o. Geen morgenspraeck te
zuimen op boete van e
lóo. Niemand zal op een mergen-
sprrt-ck spreken zonder oirlof.
17o. Vat: Raedsreglementen, die over
treden wordeu, komen de boeten a
de stad, half aan 't gilde.
18}, Geen werk te maken, als
vriest. De zon zal moeten schjjnen.
19o. Wie uit bet gilde wil. geeft een
Beierschen gulden.
20o. Die met de hand op dit boek
zweert, zweert alsof hij een eed doet,
dat heeft dezelfde waarde.
21o. De Bmalle boeten mogen ver
teerd worden door het bestuur.
22o. De [oversten krijgen een kwart
<ijn, de raetslieden een minget op de
hoogtijden en ieder een paar band
schoenen per jaar.
23o, Geen voerloon te beloven op
boete van 10 pond was.
24o. Wie door den Ouderman op
geroepen wordt en weigert te komen
geeft 1 pond was boete.
25o. Wie schuld heeft aan 't gilde
i niet betaalt, verbiedt men 't werk.
26o. Wie zijn kinderen 't ambacht
leert, geeft 1 pond was aan 't gilde.
27o. De kinderen erven het ambacht.
28o. Alleen burgers kuanen bevel-
hebben.
29o. Alleen zij die 't ambacht be
drijven, kunnen bevel hebben.
30o. Wie van kwade zaken verdacht
j wordt op onderzoek door 2 gildt
broeders onlgild en weggestuurd.
31o. Helpers van ontgilden worden
ook gestraft.
32o. Wie de overheid kwalijk be
jegent, krijgt 3 pond was boete.
33o. Het werk alleen te verbieden
t onderzoek,
34o. Gildeschutd te betalen
schuldigen te vervolgen.
Dit reglement komt in zijn opzet
veel overeen met de gildereglementen
l andere steden, evenals decostuijmen,
naburige steden. Het gilde bleel
bestaan tot de Fransche revolutie.
Onder toezichtstellen van minderjarigen.
Voor een zeer belangstellenden kring
sprak Dr. Adriani in de R. K. Spaar
bankzaal over de onder-toezicbt-stelling
in minderjarigen.
Ingeleid en verwelkomd door den
heer A. Spelberg, zeide Dr. Adriani,
dat het hem een genoegen was in
Amersfoort dit onderwerp te kunnen
bespreken, daar hij als lid van den
Voogdijraad te Utrecht veel gewerkt
de 2e stad van dit Arrondisse
ment, om straks uit de gedachtenwis-
leling te hooren wat men in dezen kring
ran dit werk denkt, Amersfoort is
plaats waar veel werk is voor
Voogdijraad, zoodat er behoefte is
meer contact roet de menschen,
zich hiervoor willen geven. Deze stad
is steeds een brandpunt geweest voor
Kinderbescherming, door haar vele
gestichten en ook de politie beseft haar
sociale taak en heeft Bteeds met liefde
medegewerkt.
Den 28 Juni is in verschillende krin
gen herdacht dat in 1900 de Kinder
wetten in de 2e Kamer zonder stem
ming zijn aangenomen. Een lange
bereiding eischten deze wetten, daar
vele ingrijpende zaken regeling vroegen.
Zoo moest gebroken worden roet de
onaantastbaarheid der ouderlijke macht,
geregeld moest worden de positie
het onwettige kind, het nieuwe i
tuut en de Voogdijraad moest inge
steld worden. De wet trad pas in 1905
'i werking, en thans na 20 jaar mogen
'ij geen juichkreet doen hooren, al
bracht zij veel goeds. Maar zelfs de
grootste pessimist had niet gedacht dat
zooveel gevallen zich zouden voordoen.
Ook finantieel heeft zij ontzettende
verslonden, zoodat men zich wel
beeft afgevraagd of de resultaten
tegen de financieete offers opwegen.
De gevallen namen zoodanig toe, dat
ook de instellingen onmogelijk konden
uitkomen, terwijl de bezuiniging
nog grooter slag bracht en vele ver-
eenigiogen hun laak niet meer konden
volbrengen.
Deze problemen vroegen
lossing.
De kenners van het werk vroegen
om uitbouwing, anderzijds wilde men
n ftnantieele redenen de ontzettin-
:n en onth<fïhgen beperken.
De lielde maakt echter evenals de
nood vindingrijk. Er was een leemte,
de Voogdgraden moesten steeds ver
vallen in uitersten, afvoeren of door
zetten de ontheffing d.i. onder voogdij
stelling met medewerking der ouders,
of de ontzetting d.i. zonder medewer
king der ouders dit laatste is echter
zeer .moeilijk daar men dikwijls geen
feilen heefr, die voor de Rechtbank
te bewijzen.
Spr, illustreert dit met verschillende
voorbeelden.
Er moest eeo schakel komen tus-
schen afvoeren en onttrekkeo, dat was
beperking der ouderlijke macht, zoo
men het werk uitbouwen zonder
dat dit veel geld behoefde te kosten.
Na de vraag beantwoord te hebben
at het instituut van onder-toezicht-
stelling bedoelt, wijst Spr. op de ge
wichtige gevolgen van dezen maatregel,
alleen genomen wordt na een zeer
ernstig onderzoek van den Voogdijraad.
In tegenstelling met de ontheffing en
ontzetting wordt de ondertoezicht
stelling uitgesproken door den Kindc
rechter, die tevens den persoon be
noemd met het toezicht belast. Deze
draagt den minder gelukkig gekozen
naam van «gezinsvoogd», hoewel niet
het gezin maar bet kind onder toezicht
komt. De uitspraak geschiedt voor een
ar; kan echter verlengd worden.
De taak van den gezinsvoogd is alles
doen tegen de gevaren die de toe
komst van het kind bedreigen. Slaagt
de gezinsvoogd niet door tegenwerking
der ouders, dan worden deze opgeroe
pen door den Kinderrechter, terwijl
tegenstand een grond voor ontzetting
ordt. Dit is een mooi sluitsysteem,
deze stok achter de deur moet echter
niet gebruikt worden, het overwicht
moet door tact groot zijn.
Ook de ouders, die opzien tegen
ontheffing, gaan de macht van het in
stituut inzien en staan toezicht
dit beteekent echter niet eens praten
de minderjarige en hemt
r leiding geven, terwijl zoo noodig,
de Wet opname in een observatie-
inrichting toelaat, waarvan de koBten
door het Rijk worden gedragen.
De Wet is mooi, ruim en goed, maar
vraagt personen die zich geheel belang
loos willen geven voor dit groote werk.
Het systeem vraagt bewondering, maar
nu moet de Wet uitgevoerd worden,
dit vraagt mannen eu vrouwen die zich
geheel geven uit dienende liefde,
bet gevallene op te beuren, de s
kelenden te steunen, Hiervoor komen
op le plaats in aanmerking de parti
culieren, waarbij rekening wordt ge
houden met den godsdienst van het
kind. Alleen in uiterste gevallen wor
den de ambtenaren der Kinderwetten
hiermede belast.
Spr, is hier gekomen om allen op
wekken tot deelname bij de uitvoering
der Kinderwetten. Wanneer ouders
komen vragen om onder-toezicht-stelling
hun kind, vraagt men zich dikwijls
vaarom is biermede zoo lang ge
wacht, Ook anderen hebben de ver
■ording van het kind gezien en zijt
ven schuldig, doordat zij geen aan
gifte deden.
De keuze van den gezinsvoogd is
er moeilijk. Niet ieder is geschikt,
et iedere goede sleutel maakt
geen goed slot open. Noodzakelijk is
dat men met tact een ander kan f
vloeden. De Kinderwetten toonen
werk met groot perspectief, waaraan
geen klasse zich mag onttrekken, ieder
heeft in deze een taak te vervullen.
Van de gelegenheid tot vragen stel
len maakt Jhr, Orth gebruik door te
informeeren tot wie men zich moet
wenden als de gezinsvoogd zijn taak
niet goed verricht.
Waarop de inleider antwoordt, dat
bij eventueel conflict men zich te rich
ten heeft tot den Kinderrechter.
van Veen wenscht meer organi
der gezinsvoogden en contac
tusschen den Voogdijraad en verschil
lende instellingen. Ook zag bij op dit
liever vakmenschen, als politie-
en onderwijzers werkzaam, die
ook veel meer gevallen kunnen
brengen, zooals bij vervolgens noemt.
Dr. Adriani wijst er op, dat ook de
Voogdijraad zijn grenzen heeft en alleen
in werking treedt, wanneer het kind
met lichamelijke of zedelijke ondergang
wordt bedreigd. Ook de taak
politiemannen en onderwijzers is hier
moeilijk. Als ambtenaren kunnen zij
hier beter adviseerend optreden.
De heer Spelberg dankt vervolgen:
den spreker voor de wijze waarop hij
dit onderwerp behandelde en
dat bierdoor velen zich geroepen zullen
voelen zoo noodig de moeilijke taak
ven gezinsvoogd te aanvaarden.
VIERDE STEENTJE VAN HET
DERDE TIENTAL.
Uw kinderen zullen nooit bet geluk
der tevredenheid leeren kennen, als ze
van hun jeugd af, zucbt naar genot en
vermaken, nijd en afgunst, weekelijk-
heid en ongeduld, hebzucht en gierig
heid leeren.
Sinds over de wereld een steeds
wassende stroom van zingenot wordt
uitgegoten, is het opvallend, hoe min
der vreugde, hoe meer verdriet en
ellende er in de wereld is.
Eén kunst is bg de opvoeding ver
loren gegaan, althans in kwijnende ntoe-
stand geraakt: de kunst van zicb zelf
te overwinnen. En toch, het toekomstig
ivensgeluk hangt minder af van het
geen uw kroost geniet, dan van het
geen het ontbeert.
Stelt dus aan uw kinderen nooit rijk
dommen, voortdurend genot, een leven
doen en al datgene wat ze
:ten wenschen of niet kunnen
verkrijgen, als iets heerlijks en aange-
ams voor.
Wordt gij door rampen en tegen
spoed bezocht, klaagt en mort dan niet
daarover in 't bijzijn uwer kinderen en
vooral, geeft u in hun tegenwoordig
heid niet over aan moedeloosheid en
vertwijfeling.
Als ge bij elk ongeval, bij eiken
tegenspoed een klaaglied aanheft en
den moed verliest, als ge zelf aan lui
heid en traagheid^toegeeft en bij weder
waardigheden, als ge dan bij de pakken
blijft neerzitten, dan zullen uw kinderen
daarin al heel spoedig volgen.
Daarom, spoort uw kinderen, maar
niet minder u zeiven aan, met een op
geruimd gemoed, in blijmoedig ver
trouwen op God, de moeilijkheden en
wederwaardigheden, waaraan niemand
onzer kan ontkomen, te verdragen en
te.„. overwinnen. Wijst uw kinderen
dan op de belooning en op het gevoel
tevredenheid dat op Ijden en be
en volgt, wanneer dit goed is
doorstaan,
Wanneer uw kinderen afgunstige en
ontevreden taal uit uwen mond ver
nemen, dan kan dit op hun volgend
leven den stempel eener gemelijke
ontevredenheid drukken.
»Acb, had ik het ook maar zoo goed
t buurman Pietersedie beeft een
gemakkelijk leventje; die hoeft zich niet
dood te werken zooals wij.»
Zulke woorden oefenen een zeer
verderfelijken invloed uit op bet kin
derlijk gemoed en bovendien, wat be
reikt ge er mee Niets.
Wanneer ge ondervindt, dat uw kin
deren over het eten en drinken, over
arbeid en bntbering, over lijden en
moeielijkheden ontevreden worden,
houdt hun op vriendschappelijken toon
voor, wat armen, zieken, blinden, lara-
verlatenen en weezen moeten
ontberen en lijden.
Wijst hen er dan op, dat zij tevreden
oeten zijn en God moeten danken
ior al het goede, dat zij evenmin
verdiend hebben als die anderen, maar
wat zij dan toch dagelijks£krijgen.
PATER FAMILIAS.
Gevestigd.
R. de Boer, D., v. Tilburg n. Bergstr. 45.
Jacoba van Haaren, R. K., van Doe-
tichem naar 't Zand 7, dienstbode,
Johanna Landman, N.H., v. Groningen
naar Stationsplein 2, buffetjuffrouw.
P. Falet, N.H., van Apeldoorn
Arnhemscheweg 1174.
Johanna v. Schalkwijk, R.K., v. Baarn
naar Puntenburgerlaan 6, dienstbode.
Verhotff, N.H., van Maarn naar
Achter 't oude Weeshuis 15.
Louise Venings, R.K., v. Schoten
Pieter Bothlaan 17.
Antje van der Made, N.H., v. Rhenen
naar Bcrgesiuslaan 31.
A. Koot, EL., van Utrecht naar
Soesterweg 241, groentenhandel,
Petronella Geurts-Hoveos, R.K., van
Venlo naar Violenstraat 8.
Evertje Dijkhuizen, G.K., v. Nijkerk
naar Violenstraat 8.
J. Boom, van 's-Hertogenbosch naar
Mauritslaan 4, le luitenant huzaren.
Wed. F. v. Eijck, R.K., v. Nijmegen
Wijerstraat 3,
Bernardina Bremer, R.K., van A'dam
ran Asch van Wijckstraat 8.
P. Berondse, N.H., van Soest naar
Beestenmarkt 6, bakk.r.
Anna Heuvelmans-Verheynn, R.K., v.
Weert raat O. Soesterweg 14.
R. Visser, R.K., v. Weert, n.Nieuwstr. 4a.
Jacoba Dissel, N.H., van Zeist naar
van Bemnielstraat 62, dienstbode.
Maria Vonk, R.K., van Bloemendaal
naar Walikerstraat 21, dienstbode.
