DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort Vrijdag 18 Dec. 1925 - No. 75
en Omstreken RUDtJ Negen en Dertigste Jaargang
II KANTOOR; LANGEORACHT 2& AMERSFOORT, TELEFOON 314 II
Pr»i per drie maanden f 1.00. Bulten de gemeente Amenfoort 11.10. DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAO- EN VRIIDAOMIDDAO Vrijdag róór uur worden beiorgd. Een bepaalde plaats ki
AtaonderUke nummers 10 ct. 11
TWEEDE BLAD
Godsdienst en Kerk
Epistel en Evangelie.
VIERDE ZONDAG VAN DEN
ADVENT.
LES uit den eersten brief van den H.
Apostel Paulus aan de Korinth'ïrs
IV, 1-5.
BroedersI Aldus bescbouwe men ons:
als dienaren van Christus en uitdeelers
van Gods geheimen. Hier nu wordt in
de uitdeelers vereischt, dat men ge
trouw bevonden worde. Mij echter is
er het minste aan gelegen, dat ik door
u beoordeeld worde of door eenen
menschelijken rechtdagen niet eens
beoordeel ik mij zelveo want ik ben
mij wel niets bewust, maar daardoor
ben ik niet gerechtvaardigddoch die
mij beoordeelt is de Heer. Wilt dus
niet vóór den tijd oordeeleo, totdat de
Heer komt, die ook de verborgenheden
der duisternis in bet licht stellen en de
beraadslagingen der harten openbaren
3»!en dan zal aan een ieder de lof
geworden van God.
EVANGELIE
volgens den H. LucasIII, 16.
In het vijftiende jaar der regeeriog
van keizer Tiberius, toen Pontius Pilatus
stadhouder van Judea, Herodes vier
vorst van Galilea, Philippus, zijn broe
der, viervorst van Iturea en het gewest
Trachonitis, en Lysanias viervorst van
Abilioe was", onder de boogepriesters
Annas en Kiïphas, geschiedde het
woord des Heeren tot Joannes, den
zoon van Zacharias, in de woestijn.
En hij kwam iD de gebeele Jordaan-
streek, een doopsel van boetvaardigheid
lot vergiffenis van zonden predikend,
gelijk er geschreven staat in het boek
der godsprBken van den profeet Isaias
De stem eens roependen in de woestijn
bereidt den weg des Heeren, maakt
zijne voetpaden recht I Alle dal zal ge
vuld en alle berg en beuvel zal ge.
slecht worden; en het kromme zal
recht en het hobbelige tot eene i ffen
baan worden; en alle vleerch zal de
zaligheid Gods zien.
Liturgische Kalender.
Week van 2031 December.
Van Kerstmis af iederen dag Credo,
Prefatie van Kerstmis en eigen Com-
municantes.
ZONDAG 20. 4e Zoodag van den
Advent, Tijdeigen, Mis Rorate, 2e
geb. van de H, Maagd, Deus qui de
beatae, 3e geb. voor de Kerk, Eccle
siae, of voor den Paus, Deus omnium.
Prefatie van de H. Dricv.
MAANDAG 21. H. Thomas, 2e geb.
Excita uit de Mis van den 4eo Zon
dag van den Advent, Credo. Pref.
van de Apostelen.
DINSDAG 22. H. Huogerus, (Neder!.),
2e geb. Excita (4en Zondag).
WOENSDAG 23. Z. Petrus Caoisiu?,
(Nederl2e geb. Excita (4er. Zondag).
DONDERDAG 24. Vigilie van Kersi-
mis, Tijdeigen.
Bij de Indianen.
Dc missionaris ging voort:
„Wanneer mijn broeder Wumpanto-
mic een zijner krijgers op een post
geplaatst heeft, mag die krijger dan
legen uw wil dien post verlaten?"
wumpantomie zweeg.
„Welnu, hoofdman, de bisschop van
Monterey heeft mij gezegd: „Ga naar
Nacogdoches en bewaar daar de zieleg
der bleekgezichten, Mag ik nu dien
post verlaten?"
„Neen," antwoordde de Indiaan.
„Welnu," besloot nu de missionaris,
„ik blijf dan ook op mijn post De
messen en kogels der bleekgezichlen
met gespleten tong schrikken mij niet
af. Ben ik niet in dc handen van den
Grooten Geest? Hij zal mij bescher
men en redden, als Hij het noodlg
oordeelt. Nog een verzoek heb Ik echter
aan mijn roode kinderen te doen."
„Mijn vader spreke," antwoordde
de Indianen-hoofdman.
„Kent gij den hoofdman der bleek
gezichten Ie Nacogdoches?"
„Ik ken hem."
„Kent gij ook den man, dien dc
bleekgezichten mr. Allen noemen?"
„Ik ken alle vrienden van den pater,"
„Welnu, ook mr. Allen willen dc
VRIJDAG 25. Hoogfeest van Kt ritmis,
Tijdeigen, Nachtmis Domir.us. Dage
raadsmis Lux met 2e geb. H. Ann-
stasia. Dagmis Puer met laatste
Evang, vat) Driekoningen.
ZATERDAG' 20. H. Stephanus, Tijd
eigen, 2e geb, uit de 3e Mis van
Kerstmis.
ZONDAG 27. H. Joannes Evangelist,
Tijdeigen. Mis Io medio, 2e geb. als
Zaterdag.
MAANDAG 28. H.H. Onnoozele Kin
deren, Tijdeigen, 2e geb. als Zaterdag.
DINSDAG 29. H. Thomas, Tijdeigen,
2e geb. als Zaterdag.
WOENSDAG 30. Mis van den Zondag
onder het Octaaf van Kerstmis, Tijd
eigen, 2e geb. ats Zaterdag.
DONDERDAG 31. H. Silvester I, T^d-
eigen, 2e geb. alB Zaterdag.
Ret Klooster op den
Keilfflenbera
door T. PLUIM.
Wie omstreeks het jaar 1000 'n een
vliegmachine wat zegt u van dien
stouten vlucht mijner verbeeldings
kracht? wie toen in een vliegmachine
boven het huidige Amersfoort geronkt
had, zcu daar beneden zich een heel
ander beeld dan tegenwoordig ontwaard
hebben. Waar nu de Heiligenberg zich
te midden van groene weiden en vrucht
baren akkers verheft, lag toen, naar
de woorden van een lijdgenoot»een
heuvel, die aBn alle kanten omstroomd
wordt. Aan de eene zijde vloeit een
modderachtige rivier (de Beek, of Eem);
het overige gedeelte is een altijd stil
staand moeras van zeer groote uitge
strektheid.»
Op dezen afgelegen heuvel schenen
de bewoners der omgeving, die wel
openlijk Christenen waren geworden, in
't geheim nog bun heidenscbe gods-
dienstige feesten te houden, zoodat voor
vrome manDen deze plaats een steen
des aaDStoolB was. Ik schrijf bet ook
aan die omstandigheid toe, dat nog
eeuwen later de Heiligenberg beschouwd
werd als de plek, waarheen in den
eersten Meinacht de tooverheksen op
haar bezemsteel door de lucht heer-
vlogen om er met den Duivel hun
orgiën te vieren.
In het jaar 995 werd de H. Ansfridus
bisschop van Utrecht, de I8e in de rij
dezer kerkvorsten. Ook hem, als innig
vroom Christen, was die heuvel eer
doorn io het oog, en wilde hij daar de
resten van het heidendom met wortel
en tak uitroeien.
Zoo liet bij zich in het jaar 1006
naar de woorden van een tijdgenoot.
»met een schuilje over den stroom (»de
modderige rivier», de Eem) brengen,
liet er boomen en gewassen omhakken
en den top des beuvels gelijk maken,»
Dit geschiedde om er ren klooster te
bouwen, als wachtpost in het land der
geheime heidensche gebruiken. Op 16
Nov. 1006 was het gereed en de Bis
schop plaatste er 12 monniken in, »f-
komst-g uit de Abdij van St. Vitus te
Gladbach, waarover zekere Weringerus
Abt werd. De heuvel werd Hohorst,
later Heiligenberg, genoemd, en ondei
dien naam is ook dit klooster bekend.
bleekgezichten met de gespleten tong
dooden I Wilt gij mij helpen dien man
te redden?"
„De zwartrok heeft maar te spreken,"
antwoordde Wumpantomie, en legde
de hand op de borst.
„Goed," zei pater Diaz, „dan zuil
ge vernemen, wal het stervende blcck-
gczicht mij verhaald heeft."
En in korte woorden verhaalde de
missionaris nu van den aanslag, dien
Roodc Jack en zijn bende van plan
waren op Nacagdoches en de expeditie
van mr. Allen le wagen.
„Eerst zullen ze Nacagdoches aan
tasten. Wumpantomie moet dus mei
zijn krijgers de bleekgezichten aldaar
Ie hulp snellen. Ondertusschcn zal ik
naar de Sabine rijden om mr. Allen te
waarschuwen,"
„De pater heeft goed gesproken."
antwoordde de hoofdman, maar hield
toen plotseling op. Zijn scherp oog
was op het struikgewas gericht, dal
zich aan beide zijden van de grot uit
strekte, en in het volgende oogcnbljk
sprong hij op en snelde naar nulten.
Pater Diaz trachlle tevergeefs te zien
wat er gebeurde. Slechts een dof ge-
druisch drong tot zijn ooren door. Hel
was, alsof daar twee mannen met el
kaar vochten. Nu weerklonk een schrille
iHoesbUlletid-Slijmoplossend-Heerlijke smaak
"-"BB XjSttSSti&tlSSÏ
Het weid op 18 Nov. ingewijd. De
H. Ansfridu* schonk op dien dag voor
het ondc rhoud van 't klooster eri dc
kloosterlingen aanzienlijke landgoederen.
Hoor maar; »A! wat ik bezit in bet
landgoed Tbrile (Driel) in de gouwe
Teiaterbant (omstreken van Tiel), met
de gebeele bevolking en alle slaven cn
gebied, zooals ik dat voortdurend gehad
en bezeten heb, zoDder iemands tegen
spraak, n.l. door koninklijke schenking,
overgeeft en overeenkomst ons toe
gekend; en in Twente de helft van de
tolschatting en van de munt, en van
het woud in Rumeloo, en het 4e deel
vim een bosch in Eugenhoute. Daar
enboven heb ik gegeven tusschen de
landgoederen Heese eo Souse (d. i.
Soes') XIV hoeven met den voornoem
den grond Hohorst, met de lijfeigenen
en al wat daarbij behoort, dat is: met
de bosscben, beemden, weilanden, mo
lens, wateren, waterleidingen, die ver
kregen zijn of verkregen zullen worden,
hel welk zekere ridder Gewardus aan den
H. Marlinus gegeven heelt, en ook heb
ik gegeven den nieuwen grond van den
berg Hohorst tot in Bacbevoort (Bavoori).
Ik heb er deze kerken bijgevoegd: E'-
melo, Matemunster, Lidemunster, L' q e
(Lier), Suiodrccht (Zwijndrech'), Hamer-
ihe (Hamen), Loysden (LeusdenAmers
foort had toen nog geen keik; dat
behoorde nog tot de parochie van
Leusder-)
En het slot van deze giftbrief luidt:
Dit (d, w. z. deze schenking) is ge
schied in het openbaar, io tegenwoor
digheid van geschikte getuigenin de
keik (Basilica) van de H. Maria en den
H. Marlinus op Hohorst, op den dag
zelven der inwijding (van het klooster),
d. i. 18 Nov.»
Wijlen de Eerw. Heer Rootselaar, de
zoo kuudige geschiedkundige, meent
hieruit te moeten lezen »dat er, i óór
het klooster op Hohorst gebouwd werd,
reeds een kerk heeft gestaan.» Maar ik
meen duidelijk uit het vroeger aange
haalde te lezen, dat de Hohorst voor
dat het klooster er kwam nog vrijwel
een woeste plaats was, waar gehski
en grgffend moest worden. Een kerk
zal cr dus óók wel niet gestaan hebben.
Doch ik vermoed, dat genoemde Basi
lied de kloosterkapel geweest is, die
reeds óór het klooster gereed was en
dus ook eerder dan het klooster gewijd
we d, al zwijgen de oorkonden daar-
over. De kloosterlingen waren wel in
bezit van een eigen bidplaats, zooals
Alpeitus, de lijdgenoot, ons dat ver
zekert bij zijn verhaal betn ffeode de
begrafenis van den H. Ansfridus.
(Wordt vervolgd,
Gesprongen Handen
ruwe huid ■"RB
piPUROlM
j I -~,^lDoos30-60''OOct^fc
I L__Tube 80ct W:-
Bij ApoititnDrogislcn
kreet, een doffe val en alles was uit.
Weinige minuten later verscheen dc
hoofdman weer aan den ingang van de
grot. In zijn sterke armen droeg hij
een bewusteloozen Indiaan. Zijn ge
laatskleur was wat donkerder dan die
der Addays, ofschoon hij overigens
uiterlijk volkomen op hen geleek, Lang
zamerhand kwam hij weer tot bewust
zijn: Wumpantomie had hem door een
zwaren slag op het hoofd verdoofd. Nu
sloeg hij de oogen op en keek schuw
om zich heen.
„De Kichi's loopen zoo plomp als
beren," begon Wumpantomie. „Waarom
bespiedt gij de Adday's? Dc Kichi's
zijn als bloedgrage prairiewolven cn
hunkeren naar de schedels hunner
vijanden. Zij hebben de leer van den
zwartrok vergeten."
„Het is al lang geleden," antwoordde
dc Kichi, „dat de zwartrokken onze
vaderen verlaten hebben. Witte Buffel
en zijn roode broeders kennen de zwart
rokken niet meer en weten niet wat zij
zeggen. Maar de Kichi's zullen als
prairiewolven hun eigendom verdedi
gen en den buit vcrdeelen. Wumpan
tomie wachte zich wel, zijne krijgers
op de jachtgronden der Kichi's le voe
ren. Als dc Kichi's berenvoeten heb
ben, dan zullen hun toch ook dcbcrcn-
Ingezonden
(Bulten verantwoording der Redactie)
Mijnheer de Redacteur I
Mng ik U beleefd verzoeken om
eenige plaatsruimte in Uw blad voor het
onderstaande. Het is een ingezonden
■luk, geschreven naar aanleiding van
de recensie over het Concert Meijer
v. d. Burg in btt Amersfoortsch Dag
blad van Zaterdag, weik stuk ik aan
de redactie van dut blad ter opname
zond, maar terug ontving met de
mededeeliog dat er geen termen be
stonden om af te wijken van den regel
over kritieken in dat blad verschenen
een discussie te openen. Ik wil hierbij
even aanteekenen dat kort geleden In
een geheel analoog geval de kritiek
van Vesalius in het A, D. ever de
werken van de schilderes Greet l-'cuer-
stein het A. D, wel een ingezonden
stuk, tegen kritiek geschreven opnam
en dat onder de onderteekenaars daar
van voorkwam den naam Plet Tlggers
Verwor dering wekt het dan ook dal
de heer Piet Tiggera als muziekredac
teur, de opoame van onderstaand >tuk
weigert. De vraag is dus gewettigd of
de Hoofdredactie van het A. D. die
motiveering van de weigering onder
schrijft. Zoo ja dan wordt blikbaar
met twee maten gemeten ter wille van
Ik behoor tot de helaas weinige
muziekliefhebbers, die het Concert
Meijer—v. d. Burg op Vrijdagavond
bijwoonden. Met verontwaardiging heb
ik de recensie van P. L. M. K. over
dat conceit gelezeD en velen, die bet
conceit bijwoonden, zullen bet met me
eens zijn, als ik die kritiek ver beneden
peil noem. Eo 't is dan ook voor hen,
die er niet geweest zijn, dat ik me
gerechtigd en verplicht voet op te
komen tegen de grove manier van
recenseeren, die allerminst getuigt van
eene hoogstaande persoonlijkheid noch
van een welwillend kaïakter.
Wanneer men zelf de kunst beoefent,
weet men heel goed hoe moeilijk het
is als musicus door het leven te komen.
Maar dubbel moeilijk wordt het als de
•pers» stelselmatig s!oopersw:rk gaat
verrichten. Ik ontken niet dat er fouten
en misgrepen gemaakt zijn, maar mijne
opvatting van de taak van den recensent
is, dat deze niet mag zoeken alleen
naar de foutjes die komen zelfs bij
de allerhoogsten van naam voor
maar dat het zijn plicht is meer appre
ciatie te toonen voor het streven vau
den musicus om werken van de grootste
meesters ten gehoore te brengen.
In dit geval had hij dienen te wijten
op de seer goede momenten en die
waren er vele, mijnheer P. L. M. K.
Kritiek behoort opbeuweod te zijn,
en niet zooals de onderhavige, alleen
afbrekend. Op die «ijze wordt kritiek
verlaagd tot slooperswerk.
Het BBntnl muziekrecensenten van
het Ametsfoortsche dagblad schijnt nog
at groot te zijn. gezien het zoo vaak
wisselen van initialen onder dc muziek
kritieken. Iedereen schijnt door uwen
vasten muziekrecensent bevoegd te
worden over het werk van Kunstenaars
te kunnen oordeelen. De schrijver van
deze kritiek schijnt den indruk te willen
vestigen van zeer goed muziekkenner
tc zijn.
klauwen zeker niet ontbreken."
„Wumpantomie zal den beren dc
klauwen vastbinden," antwoordde dc
hoofdman trotsch, en hij wenkte zijn
krijgers. Terstond sprongen ccnigen van
dezen op om den Kichi tc binden, maar
op dit oogenblik trad paler Diaz tus-
schenbcide en sprak: „Mag ik u een
vraag stellen, hoofdman?"
„wumpantomie luistert."
„Mag de broeder lichtzinnig tegen
zijne broeders de tomahawk opgraven
cn het oorlogspad betreden?"
„Neen," was het antwoord.
„Dan rtocl mijn broeder dezen man
hier vrijlaten," zei dc missionaris, op
den gevangene wijzend. „Als mijn
broeder dezen man In ketenen slaat,
zullen de Kichi's de strijdbijl opgraven
cn er zal oorlog zijn tusschen dc roode
mannen.
De hoofdman zwevg een oogenblik:
daarna sprak hij: „De pater heeft de
wfarheld gesproken, maar cr is geen
wijsheid in zijn woorden, want deze
Kichi is een spion en heeft ons zeker
beluisterd."
Maar dc missionaris liet zich niet
overrompelen en ging voort:
„Wat maakt dat uit? Ook dc roodc
man moet zijn vijanden vergeven cn
helpen."
Indien dit waar is, laat hij dan tjjo
vollen naam onder zijn kritiek schrijven,
men weet dan welke waarde men traan
hechten mag. Is unfair met gesloten
vizier te vechten tegen een kunatcnaar,
wiens naam op zoo'n manier naar be
neden gehaald wordt door een wellicht
onbevoegd bcoordceiaar.
Met ernstige muziek worden we hier
in Amenfoort waarlijk niet verwend en
we mogen de heeren Meijer en v. d.
Bury, die een reeds gevestigde naam
als Kunstenaar hebben n'en déplaise
kritieken als de onderhavige dank
baar rijn dat rij zich met hun beate
krachten willen geven, cn ik boop dat
zij aan de recensie evenveel waarde
hechten als ondergeteekendc, d.i. teer
weinig.
Tenslotte wil ik de hoop uitspreken,
dat uw vaste muziekrccendent er toe
moge overgaan meer en meer eerlijke
en opbouwende kritieken te geven, op
dat et' eene zoo zeer noodlge verbetering
moge komen in de kunst en de ver
houdingen onder kunstenaars hier in
Amersfoort.
In het feit dat d< Redactie van het
A. D. den naam van den reccncent
bekend gemaakt heeft, zie ik geen reden,
bovenstaand stuk, voor zoover dien
naam betreft, te wijzigen.
U dankend voor de verteende plaats
ruimte.
Hoogachtend.
M. GERLACH VAN RH1JN.
Amersfoort
Gevestigd.
Geertje Paardekooper, N.H., Leusder-
weg 23.
Wed. N. C. Grotendorst, E L., P. Both-
laan 23.
Dirkje Helmerhorst, RK., Rozemarijn-
steeg 14.
Gerriije Hovestad, N.H., Heltlgenberg-
weg 50.
Dymphina W. J. M. Massing, R.K.,
Plantsoen Oost 3.
C. B. Jansen, N.H., Kampetb.poort 5.
Hermanna E. Jansen. Ell, Tuinstr. 3.
W. Kaspers, R.K. Westsingel 35a.
Alberta ter Malen. N.H., Bisschcpsw.36.
Anna C. de Rocy, G.K., Monnlkenp. 41.
D. v. Ruller. G K._ Woest.weg 18.
J. Versteeg, R.K., Breestr. 21.
G. Wassink. N.H.. Hoogeweg 54.
Ida Walet. R K., Ligeweg 9.
J. F. H. Woltring, R.K., D. Fockcma
laan 81,
M. Polak, Ni., javastraat 20, reisiger.
L. Oudshoorn. N.H., Heiligenb.w. 183.
Wed. M. Moorselaar. N.H., Miereveld-
s Ir aai 52.
M. Merken ij, R.K., Vioienstr. 70.
Wed. L. Meertens. G.K., P. Pottere*. 29.
C. K. van Leeuwen N.H., H. v, Vlan-
denstr. 31,
E. van Lente, G.K., Arnb.str. 2b.
Susanna C. Brouwer, G.K., Arnh.air,
A. W. Frljtlnk, N.H., Sche-bierstr. 8.
P. J. Weslrik, Serirgstraat 46.
J. C. Duringhoff, N.H., Puntcnb.l. 51b.
Jannigje Kgdom, N.H.. Wcest.weg 211.
Grlotje Kerkman, N H., 1^ Haag |9.
J. van de Vis, N.H., Si. jBrlsstroAt 5.
F. Levy, NI., Pictcr Bothlaan 34.
G. Nuh-i, RK., Kar Ber.wapens.
N Nuhn, R K., Kaz. Ber.wapens.
Wumpantomie antwoörddc niet. Som
ber staarde hij voor zich uit. Slechts
met mocile gelukte het hem, zijn af
keer van dc Kichi's tc overwinnen.
Eindelijk sprak hij:
„Doe wat u het beste vindt, pater.
Ik zal er mij niel legen vereelten, als
"u den Kichi vrijlaat."
„De Qroote Geest zegene mijn broe
der Wumpantomie." sprak de missio
naris. Daarna richtte hij zich tot den
gevangene cn zcidc tot dezen: „Mijn
broeder is vrij en kan gaan waarheen
hij wil. De zwartrokken hebben alle
roodc mannen lief, ook dc Kichi's."
Een oogenblik blcel dc jonge Indiaan
verbaasd slaan kijken. Een mengeling
van verbazing, bewondering cn dank
bare liefde straalde uit zijn Dllk. Lang
zaam wendde hij zich om en verdween
onder de donkere schaduwen der bos-
schen uil de oogen der Adday's.
Dc missionaris greep de hand van
den hoofdman.
„Wumpantomie," sprak hij. „ge hebt
voor den Grooten Geest een ziel ge
red. Ik zegen u daarvoor. Wanneer
denkt ge op te breken?"
„Dc paarden der Adday's trappelen
reeds van ongeduld aan den oever der
rivier."
(Wordt vervolgd.)
