DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNHMBNTEN kunnen elke week in gun. doch oplegging na
abonnement moet gctchicden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr|i per drie maanden f 1.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Afaondrrl|ke nummert 10 ct.
'rijdag 22 Jan. 1926 No. 83
Negen en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEORACHT 28. AMERSFOORT, TELEPOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAQ
ADVBRTSMTlftM 29 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en
n|verheld b| geregeld adverteeren. Advertentltn moeten Dinsdag
en Vrijdag vöór a uur worden beiorgd. Een bepuldt plaats kan
niet worden gegarandeerd.
TWEEDE BLAD
Godsdienst en Kerk
Epistel en Evangelie.
DERDE ZONDAG NA
DRIEKONINGEN.
Les uit den briet van den H. apostel
Paulus aan de Romeinen; XII, 1621.
Broeders I Weesl niet eigenwijs. Ver
geldt niemand kwaad voor kwaad; be
tracht het goede, niet slechts voor God
maar ook voor alle menschen. Indien
het mogelijk is, houdt vrede met alle
menschen, voorzoover het van u af
hangt. Wreekt u zeiven niet, zeer ge
liefden maar laat plaats aan den toorn
want er staat geschreven: Mij is de
wraak; Ik zal vergelden, zegt de Heer.
Maar als uw vijand hooger heeft, spijzig
hem, als hij dorst beeft, geef hem te
te drinkenwant door dit te doen zult
gij kolen vuurs op zijn hoofd samen-
hoopen. Laat u niet overwinnen door
het kwaad, maar overwin het kwaad
door het goed!
EVANGELIE
volgens den H. MatthtiL; VIII, 113.
In dien tijd, toen Jesus van den
berg was afgedaald, volgden Hem vele
scharen. En 2ie, een melaatsche kwam
en aanbad Hem, zeggende: Heerl als
Gij wilt, kunt Gij mij reinigen] En Jesus
strekte zijne hand uit, raakte hrm aan
en sprakIk wilword gereinigd I En
terstond werd zijne melaatscbheid ge
reinigd. En Jesus zeide tot hem Zie
toe dat gij het aan niemand zegtmaar
ga, vertoon u aan den priester eo cffer
de gave, die Mozes geboden heeft, hu»
tot eene getuigenis.
Toen Hij nu Kapharncüin was inge
gaan, naderde tot Hem een hoofdman,
die Hem bad, zeggende: Heerl mij'
knecht ligt te huis verlamd, en lijdt
zware pijnen. En Jtsus zeide hemIk
zal komen en hem genezen. Doch de
hoofdmaD antwoordde en zeide: Heer!
ik ben niet waardig dat Gij onder roijr.
dak ingaatmaar spreek slechts een
woord, en mijn knecht zsl gezond wor
den. Want ook ik ben een mensch.
onder macht slaande, die soldaten onder
mij htb en tot den eene zeg ikga
en hij gaateu tot een anderkom
en hij komten tot mijneu dienstknecht
doe dil I en hij doet het. Toen nu Jesu:
dit hooide, verwonderde Hij Zich er
sprak tot die Hem volgdenVoor waar
Ik zeg u: een ,66 groot geloof heb ik
in Israel niet gevondenDoch Ik
u, dat velen zullen komen van
Oosten en Westen, en zullen
met Abraham cn Isaak en Jacob in he
Rijk der hemelen maar de kinderei
des Rijks zullen uitgeworpen worden it
de uiterste duisternisdaiir zal geweer
zijn en gekners der tanden. En Jesus
ziide tot den hoofdman Ga. en gelijk
gij geloofd hebt, geschiede ul Eu dc
knecht weid gezond op dat uur.
MAANDAG 25. St Paulus Bekeering.
2e geb. H. Petrus, beide 25 Jan. Credo.
Prefatie van de Aposielc.
DINSDAG 26. H. Polycarpus.
WOENSDAG 27. H. Joannes Ch-ys-
sosthomus. Credo.
DONDERDAG 28. H. Agnes. 2e
Feest 28 JaD., 2e ea 3e gebed als 22
VRIJDAG 29. H. Franciscus van
Sales, 29 Jan. Credo.
ZATERDAG 30. Mis van den 4de.n
Zondag na Driekoningen. Tijdeigen, 2e
geb. H, Martina, 30 Jan., 3e geb. van
de H. Maagd, Deus, qui salutis. (Fr.
tioa). Gloria, Credo en Prefatie van de
H. Drievuldigheid.
Liturgische kalender.
Week van 2431 Januari.
ZONDAG 24. 3e Zond. na
koningen, Tijdeigen, Mis Adoratc. 2e
geb. H. Timothcus, 24 Jan. Prefatie
van de H. Drievuldigheid.
14
Bij de Indianen.
De bandieten omsingelden nu de
expeditie en stormden van alle kanten
er op los. Het was een geduchte over
macht, cn na een wanhopigen tegen
stand werden mr. Allen en de zijnen
dan ook overmand en gevangen ge
nomen.
„Waar is die bruine pij-drager?" riep
roodc Jack. „Met hem,vooral heb ik
nog wat af le rekenen. Hij wou on
den boel bederven, maar zijn Adday'
kwamen te laai."
Jackson trad op den kapitein toe en
deelde hem mede wat er dien morgen
gebeurd was.
„Ha zoo, uitmuntend," riepdekapi
tein. „Van avond nog zullen we de
monnik aan zijn eigen koord ophangen
Hij riep twee van zijn mannen e
gelastte hen, pater Diaz terstond te
gaan halen.
Maar nauwelijks hadden deze twee
het dal verlaten, of opeens daar
klonk als een rollende donder het
krijgsgeschreeuw der Kicbi's.
Quayhamkay had, na de blanken
verlaten te hebben, zich snel
zuiden gewend en zijne Kichi's spoe
dig gevonden. Hij kende nauwkeurig
de verschillende boschpaden nabij de
fltmrsfoortscbe Bedevaart.
Door A. F. VAN BEURDEN.
III.
Aldus hebben wij gezien, hoe de
Vrouwevaarlproccssie.die in Amersfoort
gehouden werd, tot een deel van het
volksleven der stad groeide, maar later,
onder den druk van buiten langzamer
hand bijna geheel verdween.
Doordat de Hervormde leer tot staats
godsdienst verheven werd, was de vrije
uitoefening van den Katholieken gods
dienst in Amersfoort aah banden ge
legd en werd deze slechts oogluikend
toegelaten. De Katholieken waren van
alle ambten en betrekkingen, waarin
maar iels Ic besturen en te bevelen
was, uitgesloten. Het is daarom geen
wonder, dal velen, die deze vexatiën
moede waren, de stad verlieten om zich
te vestigen in streken, waar men rui
mer opvattingen huldigde. Het zal daar
aan ook toe te schrijven zijn, dat de
oude gegoede Roomsche families, de
stad verlieten en nieuwe Hervormde
families zich inde stad vestigden, waar
hun zoo goede kans geboden werd,
vooruit te komen.
De Katholieke families van Hees,
van Zijll, Soest, van Schadijck, van Ze-
vendcr, van Meerven, van Lommetsum,
Snuell, Poeijk en anderen keer de stad
den rug toe, vooral toen in 1652 de
Raad besloot, dat deze alleen zou be
slaan uit de gcqualificeerste, rijkste,
vrecdzaamsle en verstandigste borghers,
zijnde van de waare christelijke Gere
formeerde religie (Van Beminel blz. 48).
Hiermede waren de enkele oude brug
gen voor goed afgebroken en de leden
van den Katholieke landadel uil den'om-
Irek, die huizen in de stad hadden,
buiten het bewind gezet. Dat heeft;
aldus voortgeduurd tot aauden Fran-
sche revolutie.
Die lange materieele achteruitstelling
heeft ook nadcelig gewerkt op de wel
vaart van het Katholieke deel, dat ging,
waar zich betere perspectieven openden,
terwijl) de toewas van buiten niet uit
weelde hier heen kwam. De strenge
bepalingen ten opzichte van de kinde
ren uit gemengde huwelijken deden op
den duur ook menige naam van de
Katholieke parocliielijsl verdwijnen,
terwijl de armelijke inrichting, het uit
zicht en het onderhoud der Roomsche
kerken genoegden toestand teekenden.
Echter hielden de Katholieken goeden
moed, zij zochten troost in de
beproevingen in hun geloof en hielden
stand.
Toen zij hier alleen de herinnering
behouden hadden van de bloeiende
Vrouwevaart en de hooge toren nog
alleen in zijn vormen die groote tijden
levendig hield, zochten de Katholieken
in andere streken O. L. Vrouw „te
visiteeren" en trokken zij ter pelgrimage
o*p naar Kevelaer, in Pruisisch Gelder
gelegen, waar onder het bestuur der
Pruisische Koningen, althans genoeg
zaam vrijheid bestond in de uitoefe
ning van den godsdienst.
Van de Amersfoortsche processie
naar dal genadeoord willen wij tot
voortzetting dezer bedevaartsbeschou-
wingen mededeelingen doen.
Deze zullen tevens geschikt zijn, om
eeningen omtrent den voor
rang der uit deze streek daarheen
gaande Processies ten opzichte van den
begintijd recht te stellen.
Wanneer men de oude Amersfoortsche
Kerk van O. L. Vr. Hemelvaart of de
Elleboogskerk betreedt, zie men aan
de Evangeliezijde een merkwaardig
gebrandschilderd raam; het iseenge-
dachtenisraam van de viering van het
tweehonderd en vijf-en-zeventig jarig
bestaan der Amersfoortsche bedevaart
naar Kevelaer ter vereering van O. L.
Vrouw als Consolatrix Afflictorum als
troosteres der bedrukten.
Men ziet de processie trekken, ter
wijl de geestelijke leidsman aan 't
hoofd eerbiedig neerknielt. Het is eene
kleurige, levendige voorstelling.
Amersfoort heelt zich, toen hier de
'ervolging drukte, opgemaakt naar den
Nederrijn naar het aanvankelijk kleine
Kevelaer, om daar troost te zoeken.
Want van geloofsvrijheid was in het
Sticht geen sprake zoodat wij boven
reeds verhaalden.
Het ontstaan der Kevelaersche ver-
ecring toont aan, dat Amersfoort een der
eerste plaatsen uit deze streek inoet ge
weest zijn, waar men de verre pelgri
mage aandurfde. De geschiedenis var
Kevelaer is de volgende.
Een vrouw uit Geldern kocht in
1642 eene sümpel prentje van het
Luxemburgsche Genadenbeeld. Het
kostte slechts 20 penningen. Haar man
Hendrik Buschtnan bevestigde het aar
een hagelkruis bij Kevelaer. Hagel
kruizen zijn kruisen, opgericht
om dc voorbijgangers een ge
bed te vragen voor de ziel van een
ter plaatse door een ongeluk overledene.
Het prentje was klein, gedrukt en
op een plankje bevestigd. Spoedig
trok dit bezoekers, die daar gingen
bidden. In 1643 bouwde men een kerk
de Oratorianen namen in 1646 de ziel
zorg voor het toenemende getal pelgrims.
In 1647 reeds bevestigde de synode
van Venlo acht bewezen wondervolle
genezingen. In 1654 bouwde men de
zeshoekige bedevaarts-kapel. In 1664
en in 1681 werd het beeldje in e
zilveren omlijsting gezet.
Tal van werken en werkjes zijn
den loop der tijden verschenen, waarin
de geheele geschiedenis van de pel
grimage van af de helft der XVIIe eeuw
tot op onzen tijd nauwkeurig verhaald
wordt. Men vindt die opgegeven in
Stephan Beisscl„Wallfahrten zu U. L. f.
in Legenden und Geschichten II, bl. 364.
STEENTJES VOOR DEN
BOUW DER OPVOEDING
TIENDE STEENTJE VAN HET
DERDE TIENTAL.
Waaneer een kind aan zich zelf woidt
overgelaten, dus niet door het verlichte
verstand der ouders wordt geleid, dan
ordt het een afgrond van eigen ge-
xbtigheid en eigenliefde.
Het moeilijkste weik bij de opvoeding,
ontegenzeggelijk het breken der eigen
zinnigheid cd koppigheid der kinderen.
Om dit werk met goed gevolg ten
einde te breugeD, dient men er bij het
kind reeds in zijn prille jeugd mee te
beginnet).
Een kind, dat nog niet spreken kan,
dus zijn verlangen nog niet door woor
den kan kenbaar maken, moet men
niet lang van honger of dorst latea
schreien, anders leert het door schreien
lijn wil door te zetteo.
Vóór dal het kind kan spreken, be-
teekent zijn schreien, vragen.
De moeders zullen daarom verstandig
bandelen, als zg het kind, dat om voed
sel schreit, spo-.dig helpen.
Als uw verstand U echter zegt, dat zijn
verzoek niet moet of nog niet ingewil
ligd kan worden, iaat 't dan stil schreien,
totdat het van zelf ophoudt. Wijst dan
het cischen en dwingen direct af, dan
zult gij later minder last van bet kind
bebbeD.
Zoodra gij een aanval van ei_
zinnigheid of kwade luim bij uw kind
bespeurt, neemt dan een koele, on-
erscbillige houding Banwordt dan
kloof en spoedig waren deze door zijn
Kichi's bezet. Rustig hadden dezen
vanaf de hooge heuvelen het gevecht
aangezien cu eerst, nu een deel der
bleekgezichten dood of gevangen ter
neder lap, en een ander deel in dron
kenschap de overwinning vierde, was
hun tijd gekomen.
Zonder eenig gedruisch waren ze de
heuvels afgedaald. Plotseling gaf Quay
hamkay het teeken tot den aanval
en als een wervelvind sloven de Kichi's
op hun vijanden los.
Dc roovers grepen naar hun geweren
i trokken zich achter dc snel bijeen
gedreven dieren terug, om zoo dekking
te vinden en indien mogelijk de kans
op een terugtocht in het woud te krij
gen. Maar Quayhamkay begreep hun
bedoeling en zond hun een deel zijner
Kichi's in den rug.
Roode Jack zag zich door de India
nen omsingeld, en slechts een koen
waagstuk kon hem nog redden.
„De geweren op! In de richting van
het woudkommandeerde hij. „Vuur!"
De kogels boorden in de dichte rijen
der aanstormende Kichi's, en een ge
huil van woede klonk uit de kelen der
Indianen, toen een aantal hunner dood
of gewond ter aarde zonk. Ze stortten
zich in wilde woede op den vijand,
die geen tijd meer had om opnieuw te
iaden. Het werd een gevecht van man
tegen man, messen tegen geweerkolven.
Quayhamkay stormde vooruit. Zijn
reusachtige bijl hieuw alles neder, wat
hem in den weg kwam. Opeens stond
hij stil en keek rond. Daar stond Jack
son: zijn uui was gekomen. Met een
kreet van wilde vreugde stortte de In-
dianenhoofdman zich op hem. Nog
beproefde de blanke in koortsachtige
haast zijn geweer te Iaden, maar het,
was al te laat.
„Sterf, valsch bleekgezichtriep de
Indiaan.
Sissend vloog de bijl door de lucht
en Jackson stortte met een luiden kreet
ter aarde. „Ge hebt de waarheid ge
sproken, monnik," fluisterde hij in zijn
doodstrijd. „God zij mijn ziel genadig."
De Indianen bleven meester van het
slagveld. In wilden wraaklust boog
Quayhamkay zich over zijn slachtoffer
en scalpeerde hem.
De overige blanken, onder wie ooki
Roode Jack, werden gebonden en bij
elkander op den grond geworpen.
„De duivel hale die roode schelmen,"
bromde Roode Jack, aan zijn koorden
trekkend.
„Erken hierin de straffende hand van
God," klonk naast hem een stem.
eer vriendelijk, dan nadat het z'n
eigenzinnige of koppige houding heelt
Toont het kind door houding, ge
baren of woorden, dat het akwaadc op
u is, tracht het dan vooral niet door
zoete en lieve woordjes te winnen o(
te bevredigen. Zet het eenvoudig in den
hoek en stoort u zoo weinig mogelijk
aaa dat'kind. Alvorens het vriendelgk
toe te spreken, moet het eerst vriende
lijk naar u toekomen en beleefd ver
zoeken wat het verlangt.
Als een uwer kinderen het er op toe
legt u te trotseeren, door bijv. van drift
met de voeten te stampei» of te trap
pelen, of door zich op den grond te
werpen en dan te blijven liggen, blijft
dan zoo bedaard mogelijk en dient het
dan gerust een kasijjding aan den lijve
toe, liefst op het zitvlak met de vlakke
hand, maar zóó, dat het de kastijding
ook voelt. Ziet het dan verder met min
achting aan over zijn onbetamelijk ge
drag en laat het niet als de andere
kinderen bij u komen, alvorens het zijn
houding ten goede heeft veranderd.
Weest in dit geval want ook jonge
kindereD kunnen geruimen tijd in hun
onbehoorlijke houding jegens hun ouders
blijven volharden standvastig, zon
der veel woorden te verspillen.
Het uiterste waattoe ge dan gaan
kuot is, dat anderen aan uw eigenzinnig
of koppig kind zeggen, wat het doen
Hoedt u in zoo'n geval voor twee
uiterBten: maak zijn hoofd niet harder
door dwaze of Ie strenge cischen, en
laat niet toe, dat anderen voor het kind
partij trekken en bij wijze van protest
tegen uw handelwijze, het kind vriende
tijk toespreken.
PATER FAMILIAS.
De groote nieuwe pelgrimskerk is in
gewijd A°. 1864.
Het getal processies, dat jaarlijks
naar Kevelaer trekt is groot, zooals1
kan blijken uit onderstaande opgave.
Jaar 1820—190: 1842-248; 1858-
288; 1859-287; 1860-290; 1861
2791862-291; 1863—302 1864—
306; 1865—309; 1866 (oorlog)166
1867—316; 1910-539; 1912—562.
Dikwijls kwamen op één dag 20—30
processiesden 8 September 1885—27
te gelijk, in 9 September 188620.
In 1842 vierden 206.000 pelgrims
het jubileum ie 1863 kwamen 300.000
pelgrims, in 1910—600.000, op een dag
zelfs 30000.
Uit dit alles kan men zien, dat
Kevelaer een zeer druk bezochte bede
vaartsplaats is, waaruit weer het groote
vertrouwen der geloovigen in de
Troosteres der bedrukten spreekt.
Men heeft het wel eens betwist, dat
Amersfoort de eerste bedevaart uit deze
streken naar O. L. Vr. van Kevelaer
gezonden heeft. Daarom trok het
mij aan, eens degelijk te onderzoeken,
of,er ook grond voor dien twijfel be
staat. Men beweerde dat de processie
van Achterveld eigenlijk de oudste is,
en deze dus de eer toekwam de grond
slagen gelegd te trekken voor den jaar-
lijkschen pelgrimstocht, die nog steeds:
zooveel toeloop trekt.
Wij sloegen daarvoor den besten
weg in, door de oude geloofwaardige
stukken ter hand te nemen en zullen^na
bestudeering en vergelijking eene uit
spraak te doen.
Vooral voorde Amersfoortsche vrien
den en deelnemers der bedevaar! zal
het van waarde zijn te weten of zij het
jubileum van 275 jaar n.et recht gevierd
hebben.(Wordt vervolgd.)
„Ha, zijt gij hel, mr. Allen!" riep
Roode Jack spottend. „Ik ben wezen
lijk in goed gezelschap. Wat zou hel
mij genoegen gedaan hebben, u en den
monnik naast elkaar aan een boom te
en bengelen!"
„Wat heeft pater Diaz u gedaan?"
„Ha, ha! Vraagt ge dat nog? Ge
weet toch wel, dat men niet ongestraft
de Indianen op mij afstuurt! Demon-
nik is goed opgeborgen, hoor!"
„Dus hebt ge hem gevangen geno
men?"
,Wel natuurlijk. Hij wilde u bezoe
ken, en dat konden wc hem nu een
maal niet toestaan. Hij wacht nu op
mij aan de Sabine-rivier en als ik niet
kom, zal het hem daar aan den boom,
waaraan hij vastgebonden is, wel een
beetje beginnen te vervelen!"
„Wat, moet hij daar dus verhonge
ren! Dat is onmenschelijk!"
„Och kom," spotte de bandiet, „zoo'n
monnik is immers aan het vasten ge
woon
„Man, denk toch liever aan uw dood."
„Ho, ho, mr. Allen! Zóó ver zijn we
nog niet. Denkt ge dat mijn mannen
hun kapitein in den steek zullen laten
En als de Indianen mij eenvoudig had
den willen scalpeeren, zouden ze het
wel terstond gedaan hebben. Blijkbaar
Gemengde Berichten
Te New-Yoik heeft een botsing
plaats gebad lusschen twee onder-
groD dsche treinen, wa.nbij 34 passagiers
gewond werden.
De rijksmiddelen bedroegen over
dc afgeloopen maand f6 79 millioen
meer dan over December 1924ovsr
het jaar 1925 f 26.85 millioen meer
over 1924.
Een jongetje van 3 jaar van den
landbouwer van Ginkel, te Veenendaal,
van zija stoel in een pot met
kokend water. Het ventje is aan de
brandwonden overleden.
Zaterdag zakte de 73 jarige varkens-
koopman Meijenberg te Zwolle ineen.
In een poütiewachtpost werd hij binnen
gedragen, waar geconstateerd werd,
dat hij aan een hattverlamming is over
zijn ze wat anders van plan. Dat zul
len we morgen wel merken!"
In de kloof waren de vuren ontsto
ken. Lachend en drinkend zaten de
Kichi's bij elkander en na eenigen tijd
stonden de jongeren op om den scalp-
dans te beginnen.
Weinig vermoedden de Kichi's dat
eenige oogenblikken later het bloed
vergieten opnieuw zou beginnen.
De woeste scalpdans, die een naboot
sing van het pas geleverde gevecht
moest voorstellen, was ten einde, en
voor een korte poos legden de India
nen zich ter ruste.
Reeds vroeg in den morgen echter
werden de lastdieren weer bepakt, de
gevangenen er op vastgebonden en de
paarden bijeengedreven. Daarna ging
het in gestrekten draf de vlakte in.
De Kichi's vormden een der talrijk
ste Indianen-stammen van Texas, of
schoon ze tegenwoordig allang uitge
storven zijn. Hun wigwams stonden in
het oostelijk gedeelte van Texas aan
de oevers der Beneden-Sabine. De
hoofdtrek van hun karakter was list
en sluwheid, en door de overige in
dianenstammen werden zij diep veracht.
(Wordt vervolgd.)
