^ianohandel S. DUIJKER
Afdeeling Radio Edison toestellen
Anders dan andere
ST. WILLIBRORDUS
Vulpenhouders
Kantoorboekhandel
H. ELZEI7AAR
Bel dan op No 42
Amersfoort,
DE EEMBODE
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 31 Augustus 1926
Veertigste Jaargang
No. 44
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAQ
Advertentlïn 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld adverteeren. Advertenfien moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd.
Menig boek, dat beweerd wordt een
leemte aan te vullen, heeft slechts de
verdienste, ze merkbaar te hebben ge
maakt.
Op Koninginnedag.
«Geea samenleving kan ooit bestaan,
temij iemand ond;r de anderen de
éérste plaats inneemt. Hij moet de
leden der maatschappij door een werk-
dadige en gelijke impulsie heenrichteo
naar het gemeenschappelijk doel. Zoo
heeft de burgerlijke samenleving be
hoefte aan een gezag door hetwelk tij
wordt bestuurd en dat derhalve niet
minder dan de samenleving selve, van
natuurwege en dus Godswege bestaat.*
Aldus Leo XIII in de Encycliek
slnmortale Dei,«
Het gesagsbeginsel moeten wij heilig
houden.
Wij mogen nooit onverschillig sijn
voor leerstellige beginselen, voor theo
rieën, waarop de praktijk des levens
Letten wij toch vooral op de onver
schilligheid tegenover beginselen.
Hooren wij niet dagelijks «Waartoe
dienen de theoriCn I wij leven in de
ïw van de prsictijk Waarvoor dienen
leerstellingen f Wij sijn zsken-
meoschen en geen bespiegelende
e meening leefijbij duitenden raen-
schen, die aich lieten misleiden I
Treurig Is het te tien, boe onder de
predikers dier onverschilligheid ook
lieden gevonden worden, die gaarne
plaats nemen in de rijen der welden
kende mannen.
Dit slag van weldenkende mannen
noemt alles wat verheffing is, een
theorie.
Alle waarheid, die bun niet bevalt,
noemen tij theorie.
Wie de waarachtige beginselen ver
dedigen wil, kan erop rekeneo, dat hij
onder de droomers wordt geraogschikt
hij wordt afgeweten, too goed als zijn
beginselen I
Nu tijn de apostelen van die dwaal-
'leer wel geen groote mannen, mair
toch verbreidt zich de dwaling zeer
spoedig en zeer ver.
Om ze te weerleggen zouden wij
moeten zeggenzie de feiten, gij die
van feiten zwetst.
De geschiedenis geeft ons de volken
te aanschouwen in alle verscheidenheid,
maar altoos in overeenstemming met
de waarbeden, die zij hoog hielden, of
de dwaling, die zij toelieten.
Tusschen Voltaire en de revolutie
van 1793, tusschen zijn theorie in sar-
caatischen spot voorgedragen en de
allenden, die de wereld in rouw dom
pelden, zou geen verband sjjo Hij had
in geestelijken zin de hoofden afgesla
gen de guillotine deed het verder op
ihare manier.
Hij spotte met het altaar en den
godsdienst en brak met de kerken ook
de tronen af en de paleizen, zoowel
als de huizen der burgers.
Zijn valsche beginselen hebben om
vergehaald en verwoest, wat door de
ware beginselen van den godsdienst e"
het gezond verstand eeuwen lang wi
opgebouwd en gevestigd.
En men zou loochenen de kracht
van beginselen? Alsof zegen en vloek
in de maatschappij niet grooteodeels
afhangen van de beginselen, die ge
volgd worden I
Om die redenen klemmen wij ons
dezen tijd vast aan het autoriteltsbe-
I g'n>el-
i Hoe meer de beginselen
hankelijkbeid en anarchie worden
londigd, des te meer vestigen wij
in de oude, nooit verouderde waarheid,
dat alle wettig gezag van God is.
Er is geen liefde of eerbied voor
de dragers van het gezag denkbaar, er
is geen ware onderwerping aan het ge
zag mogelijk, als deze theorie niet vast
staat in oaze overtuiging.
Belijders en beoefenaars
i ooaf-
i deze
beden deze bede
Heer, behoed en behoud onze
Koningin I
Leve Koningin Wilhelminal T. G.
Moderne Heidenen.
»]k beken, dat ik een beiden ben,
een erge», zei de Socialistische voor-
anWibauteens bij gelegenheid v
debat over de huwelijkswetgeving.
Van de andere leiders der sociaal
democratie kunnen velen hem deze
woorden nazeggen, met dezelfde zelf
genoegzame, liberaleonbekoinmerdheid
En daarmee zeggen zij tevens, dat
zj) geen ware volksleiders kunnen zijn,
en dat de democratie in huo handen
niet kan leven.
Er zijn weliswaar heldensche demo
cratieën geweest. Maar ook deze dreven
op de zedelijke kracht der burgers. En
de zelfbehagelijke bekentenis van Wl-
bout beteekent niet, dat hij een heiden
■n de strenge observantie van bijv.
Catozijn heidendom is de leer
het moreel ongebonden individu,
een christen-democratie is het
volk. dat werkt, tevens het volk dat
zichzelf bestuurtde meoschen- en
burgerrechten zijn voor allen.
Het is uitgesloten, dat ooit het pro
bleem der democratie zou worden op
gelost door degenen, die in bun privé
levensbeschouwing heidenen zijn, Het
beginsel der democratie, zegt ooder
anderen Rousseau, is de deugd der
burgers meer dan ceoige andere be-
ivorm vereischt zj zedelijke kracht
het volk. Waar deze verslapt,
moet de democratie onvoorwaardelijk
gronde gaan: en men behoeft niet
- antieke voorbeelden te zien, om
dit beginsel bevestigd te vinden. De
gebreken der democratie, die in de
laatste jaren zoo scherpe critiek te ver
duren hebben, vindeu hier haar oorzaak.
Tusschen 't socialisme, zooals 't hier
lande leeft, en de democratie is i
tegenstrijdigheid. Voor democratie
burgerdeugd onmisbaar, d.i. geen bour
geois soliditeit in egoisme en eigen
gerechtigheid, maar die zedelijke over
tuiging, moed en kracht, die de volks
helden van alle eeuwen eigen was, en
die alleen de grondslag kan zijn van
>uw aan en 5ver voor het algemeeo
elz^n,
Maar het paganisme, dat door Ne-
derlandsche socialisten geleeraard wordt,
werkt juist naar de andere richting.
Een daarin geschoolde en daardoor
ontkrachte massa zal misschien wel een
oproer kunnen maken, maar nooit eec
democratie kunnen vestigen.
Er is geen grondslag voor de dr
cratie tenzij in 'n dogma van dec
goddeljjken oorsprong des menscheo'
:egt Chesterton.
De geloovige grondvesters van dl
Amerikaansche republiek spraken het
als een vanzelf evidente waarheid u"
dat God de meoschen gelijk geschapi
heeft. En alleen daari in dezelfde
bovennatuurlgke bestemming der men-
schen, die hun aardsche leven beheerscht,
laat zich een gelijkheid in rechte
macht, bezit en begaafdheid zoo
verscheiden individuen grondvesten.
In throrie kan een heiden geen ge
lijkheid bewijzen in de practjk moet
zijn zedelijke vormloosheid de demo
cratie ten verderve voeren.
Dat zijn de consequenties uit de
woorden van W'baut. De democratie,
;ij voortduren en ziob vervolma
ken zal, kan haar hoop alleen vestigen
op diegenen, in wie de zedelijke over
tuiging van het Christendom het sterkste
leeft.
Het Is voor iemand in de bovenlaag
der maatschappij gemakkelijk genoeg,
op luebtigen toon te zeggen ik vr
dat ik nogal een erge heiden ben.
Hij wordt daar niet minder defti
door, zijn huis en zijn vermogen blij-
mgescbokt, zijn bedienden buigen
diep en zijn genoegens bekomen
hem er niet minder goed om.
Maar hoe is het met een niets-
besitter, die in een huurkamer woont
meubelen op afbetaling en een
foinuis in huurkoop
Als hem de zedelijke waarde: dat is
de zedenwet en het bewustzijn daarvan,
ontvalt, dan blijft er weinig meer ov
om zijn bestaan de moeite waard
maken.
Juist wat het gezin betreft: vc
menscheo, die in luxe leven, behoeft
echtscheiding, zoo zij moreel
gevoelig zijn, niet meer te beteekeneo
dan een paar lastige uren e
cureursrekeningmaar voor heo, die
van hun banden leven, en van week
tot week zich door de wereld
slaan, is de vernieling van het gezin
de vernieling vao alles, wat bun het
leven dragelijk en waard-om-te-leven
Daarom zijn de woorden van Wibaut,
die een leider en weldoener van het
volk wil zijn, tegelijk een vloek
ongerijmdheid.
Beroepskeuze.
Op het groote R. K. Jeugdcongrei,
eenlge jaren terug in Den Haag ge
houden, was ook de beroepskeuze
derwerp van diepgaaode beschouwin-
n en een der inleiders, aannemende,
dat de moderne wetenschap in staat is,
den aanleg van een bepaald persoon
voor een bepaald beroep vaat te stelleD,
betoogde dat het plicht van dien per
soon is, dal bepaalde beroep te gaan
uitoefenen.
En zijn betoog samenvattende, for
muleerde deze inleider de volgende
(tellingen
1. God, die hem dien aanleg gegeven
heeft, wil klaarblijkelijk, dat hij Hem
dal bepaalde beroep dient.
2. Alleen in het voor hem bestemde
beroep vindt de ruensch rijn ontwikke
ling alleen daarin kan hj tot de hoogste
deugdontwikkeling in gedachten, woor-
in en weiken komen, en:
3. alleen in een maatichappj, waarin
de menschen bun rechte plaats innemen,
heerschen vrede en welvaart.
Al wat door den inleider loco inzake
Boerocpskcuze was gedebiteerd, werd
aangenomen als een onbetwistbaar
wil Gods, die uit de traditie zou spreken,
naar ons gevoelen, met minstens
evenveel recht, als waarmee nu het
Brroepsantoor sich den schijn geeft, de
spreekuis Gods te rijn.
In meerdere fabrieken bestaat een
psychotechnische keuring van het per
soneel doch wanneer men iemand,
wegens 4e reactiesnelheid van bepaalde
zenuwen of de scherpte van sf n linker
oog, een bepaalde plaats in het machine
complsx aanwijst, versiert men die aan
wijling niet met de mededeeliog, dat
dit de wil Gods is, door den 'piycho
technicus erkend. Dat Gods wegen on-
drorgroodelfk ziji, geldt voortooplg
ook nog voor elk Beroepsksntooren
soberder gebruik van Gods naam
deze sakeo zal brpaald beter sjp.
Amersfoort
De Cattlnsehe School en het
0V mnastum van Amersfoort
1376-1*26.
DOOR A. F. VAN BEURDEN.
En siodsdien werden bij het jjv
>or een rationeele beroepskeuze,
stellingen meer en meer als oo
vechtbare waarheden voorgesteld.
Waar au allerwege meer belang
stelling voor bet instituut beroepskeuze
aan den dag treedt en meerderen zich
geroepen gevoelen op d t terrein
gaan werken, is het niet ondienstig e
na te gaan, welke praclische waarde
'ke uitspraken hebben.
Goed bekeken beteekent zoo'
spraak niets meer of minder, dan dat
het Gods directe en duidelijk kenbare
wil is, dat iemand dal beroep uitoefent,
hetwelk hem door het een of ander
Beroepskantoor wordt aaogewezen.
Den directen en duidel^k kenbaren wil
Gods uit te voeren schijnt nu toch wel,
zeker in maatschappelijke aangelegen
heden, de eerste taak des wetgevers
t, die met zware straffen be
dreigt alwie opsettelijk zich aan het
hem door de psychologen aangewezen
beroep onttrekt, behoorde dan een eerste
punt van het R. K. Staatsprogram
worden.
Eo dan kan het gebeuren dat iemi
zijn vredigen werkkring als huis
knecht, koopman of professor wordt
gehaald en voor het Beroepskaotoor
gesleept, en nadat zijn aanleg door de
wetenschap is geconstateerd, sijn verder
leven b.v. als beroepsbokser in letter
lijken zlo zal moeten slijten.
Gelukkig slaat de zaak iets anders.
Vooreerst dan kan men vragen:
Stelt de wetenschap den aanleg met
zekerheid vast?
Is deze, naar wetenschappelijke
thoden erkende aaoleg inderdaad
slissend voor de dtfinitieve geschiktheid
■or eenig beroep
En waarom neemt men aan, dat de
wil Gods bij voorkeur te erkeonen is
uit dezen aanleg, meer dan uit neiging,
traditie enz.
De wetenschap, die z.ch met deze
zaken bezighoudt, is nog jong, en heeft
nu en dan resultaten geleverd, die meer
verrassend dan vertrouwenwekkend a$n.
Wanneer de wetenschappelijke onder
zoekingsmethoden een aanleg voor de
juristerij constateereo, de beroepskiezer
of liever: degene, voor wie een
beroep gekozen wordt zelf echter
zeer veel voelt voor de medicijnen,
het dsn zeker, dat hij een beter advo
caat wordt, dan hij een dokter zou ge
rest zijn
De neiging eo, niet het minst, het
verantwoordelijkheidsgevoel voor eigen
keuze, brengen Immers krachten in
lerking, die in de methoden van onder
zoek niet zijn voorzien, en toch het
eindresultaat kunnen veranderen.
Wanneer Demosthenes zich in
jeugd bi] een beroepskantoor had
voegd, zou men hem dan wel den raad
gegeven hebben, zich op de rede kunst
e te leggen Het is niet waarschijnlijk.
Waarom blijkt de wil Gods uit den
aanleg, zooals die door de onderzoekings
methoden wordt vastgesteld, meer dan
uit neiging, traditie, of sleur? Waarom
neemt men aan, dat God zich bij voor
keur vau het Beroepskaotoor bedient,
om zijn wil kenbaar Ie maken
Vroeger dacht men er vaak zóó over,
dat Gods wil meer uit de traditie sprak
dan uit de neigiog, en wanneer iemand
bijv. tegen familietraditie in zQo neiging
tot een bepaald beroep wilde volgen,
dan beriep men zich ook wel op den
V.
1699. De vervallen school herstellen
Rector Schut neemt sijn ontslag. Geen
Tot Conrector Joan Rooseo
komt niet.
1700. Assuerus Schut krjgt nog 2000
gld. Nieuwe schoolarchcn of school
commissarisen Dr. Anrhonlj v. Bemmel,
aad inplaats van K. Camcrbccck, Ds.
Chnstoph Neander, predt. in plaats
Ds. Ger. Blotenburgh, overleden. J.
Bemmel overlijdt 1712. Dr.Crinius wordt
raad der stad voor joachirn Berger die
overleden is.
1716. Dr. Assuerus Schut overleden.
Hg was ook voorzitter van het Chirur
gisch College.
1718. Plannen tot oprichting eener
Fransche kostschool.
1723. Achterstallige traktementen.
Commissie benoemd om middelen te
beramen Ut herstel der Latijasche
school, die in groot verval is.
1724. Rector V en VI Franciscus
Lenfrinck, lil en IV Arend Ketel. I
11 Philiberl Villette. Nieuwe indeeling
der klassen, de eerste is nu de laagste,
de zesde de hoogste.
1725. PraeceptorJohan van Rhiji
Het oud Kath. Seminarie ingerichtd
semioaristen volgen de Latijasche school.
1728. Ter Hoeven naar Rotterdam,
benoemd Isaak Lenfrinck.
1730. Deur der Lstijnsche school
vernieuwd; de Rector f700 per ji
Franciscus Lenfrinck 1735 en Rector
Martinus de Coninck f600. De Wed.
Leofrinck ontvangt f 150 jaargeld.
1737. Fransche schoolmeester voor
nieuwe Fransche kostschool
noemd.
1738. De scholieren, die de scholen
et eeu openbare aar spraak afgeloopen
hebben, krijgen een soort eereplaats in
de St. joriskerk onder de burgemeesters
1742. Isaack Lenfrinck overleden.
Daniel ter Horst tot Conrector benoemd]
bedankt. Conrector Wessel Engeling,
Hij mag kostkinderen houden.
1744. Rector Martinus de Coninck,
Conrector Wessel Engeling, Praeceptor
Philiberl Villette.
1745. Schoolarchcn Temminck
Trovillant, Kolff. Benoemd tot Rrctor
C. L Jnnglus.
1747. Complot der leerlingen,
promotiegelden, tijode een dukaat, niet
te betalen.
1748. Villette ontslagen wegens ouder
dom met behoud traktement, gaat
Colhorn woneo bij zijne dochter mi
Ruijnck, schrijfster van stichtelijke ge
zangen. Gijsbert Heljnen volgt hem op,
f350 'sjaars. Christiaan Lenfrink Con
rector, f 400, mag kostkinderen houden.
1753. De portier kri|gt f 15
kachelstoken.
1754. Lenfrinck: naar Nijmegen Reijti
t Lrijden is opvolger.
1757, Reljti mar Utrecht, Conrector
Anthoi y du Cloux.
1761. Aan den Rector en Pra c«
toren vrboden advocatenpraciijk uit
oefenen. Jungius gaat weg en worct
advokaat te Amsterdam. Wilhelmus
Helmond Rector 1700 'sjaars. Nieuw
schoolreglement van 48 artikelen.
Anthony du Cloux huwt op 8 Maart
1769 met Marthe Maria la Lause.
1775. Keerwerk onderhoud per j<
Havik 30 a Telefoon 773 Amersfoort
Verzekerings MaaUchappjjen iade Ned. Verzekering» Mjj.
Verzekerd Kapitaal ruim ELF MILLIOEN GULOEN
Zjj besteedt oen groot deel der Netto-Winst aan zieke
en zwakke verzekerden. Thans worden er ZES patiënten
▼oor onze rekening in Sanatoria verpleegd. On* streven
is, aan dit verplegingswerk de grootBt mogelijke uit
breiding te geven. Door Uwe verzekeringen te sluiten
bij .SINT WILLIBRORDUS" helpt U ons, ons doel
bereiken. Inlichtingen worden gaarne verstrekt
door de Directie te Utrecht (,'ATHARIJNESINOEL 48,
of by de Hoofd-Inxpectie te Amsterdam, Admiraal de
Ruyterweg 242.
ate uitvindingen practiech toegepast. Vraagt inlichtingen.
Accu's laden per keer en bij abonnement
stadswapen 1777, wordt raad der stad.
Wilhs. v. Helmond, weduwnaar van
Suzanna Ie Roij, trouwt met Sara
Scbeltua Jdr. Du Claux wordt advo
kaat, sljoe plaats wordt niet vervuld,
om het gering aantal leerlingen. De
school gaat terug.
1780. Rector Richardus van Otnme-
o, Praeceptoren Gijsbert Heijnen, van
Ommeren.
1784. Prof. Joh. Adam Nodell, rector,
krijgt titel Prolessor f 900 van Omme-
•ordt rector Amsterdam.
,7. Nodell wordt genoemd onder
de Neo-Latijnsche dichters, evenals van
Ommeren,
1791. Om detenjl|d is Hendrik Hana,
ctor en Gijsbert Hcjoen, praeceptor
de school gedeeltelijk overgebracht naar
den Poth.
1794. Conrector Willem Leonard
Mahoe ad 1 500, later rector. De com
missie van Publiek Onderwijs vervangt
het Curatorium. Herman Karaten, prae
ceptor. De promotie op den ouden voet
hersteld.
1798. Voor de prijsuitdeellng f 140
uitgetrokken.
1799. Belangrgke missive aan den
agent van nationale opvoeding over de
Latijnsche school. Karaten naar Utrecht,
n Anthonie Engelen, praeceptor
1800. De Latijnsche school gedurende
de kermis afgestaan aan het gezelschap
Toonell.
1802. Plaatsen in de kerk voor de
leeraren opengehouden. Men promo
veert ia de Luthersche kerk.
1809. Rector Mahne f 900, conrector
J. A. van Engelen f 500promotie-
kosten f 265, portier en onderhoud f 185
totaal f 1850 Mahne naar Zierik-
see. Jan Anthony van Engelen, rector
I 900. Jan Adam Lelnweber, praeceptor
f500. Hij was gehuwd met Dina Vlug.
1813. De Latijnsche school Agoieten-
kerk) wordt als katerne gebruikt.
1815. Kon. Besluit voor de inrichting
.^n Hooger onderwijs. Reglement
ondeiwijs Latijnsche school. Ook ceo
leeraar aan te stellen voor Wiskunde,
Asidrjkskui de en Geschiedenis, waar-
Jacob Borst benoemd wordt f300,
'Ijl hij als Engclsche eo Hoogduit-
sche taalmeester f250 ootvangt.
1818. Een gedeelte der kweekschool
aangewezen als Latijnsche school. Dete
wordt aangewezen als instituut tot wering
der bedelarij.
1819. Gedeelte der kazerne aange-
weie i als Latijnsche school, die weer
ontruimd wordt. Curatoren willen ten
spoedigste een vast lokaal, O. derhaode-
lingen over aankoop Bloklar.ds gasthuis
io de Lsngstraat ad f 2400. Is te duur,
Goedgekeurd aankoop gebouw Hcere-
straat ad f i 100.
1820. Men verzoekt meubelen aan
Curatoren Mr. Isaak Scheitu*. Mr. Jan
HET ADRES voor alle soorten
Tevens reparatie
L8N6ESTR8AT 84 r TEL. 828
Hebt U een
Taxi of auto noodig
die alecht orde kon houden, wordt te
Utrecht benoemd. Wordt benoemd H.
A. Hamelberg te Zaltbommel gehuwd
met Ant. Louise Sophia Hcljstesk.
Groote wsrmte, men verzoekt jalouz;8n.
Hamelberg krjgt den titel van
lector.
1829, De gouverneur stelt voor als
Curator een opzichter van de Cletcslc
te benoemen, omdat het grootste ge
deelte der leerlingen v. b. seminarie is.
benoemd P. Buijs, pr., vertrekt spoedig.
1830. Het lokaal van Hamelberg
wordt afgestaan aan de schutterijtegen
den zin der Curatoren; wordt tcruggc-
de Louter, Mr. J. H. van Kwijck
Bilt. Ds. P. J. Laan, secretaris.
11821. Portier is Jac. Hooft, woont
in bet gebouw.
1825. Onbevoegde leeraren
permissie vragen tot lesgeven, Borst,
van Engelen wordt in 1833 ge
pensioneerd benoemd Kersten.
1834. Feestmaal bi] de 25-)arige
ambtsbediening van Lcinwcbcr, f 100
gratificatie. Magasijn der schutterij naar
den Poth.
1839. Reetor 700, Karstcn, hoog
leeraar te Ulrechi, rector Ds. J. A. C.
van Hemde ie Utrecht.
1841. Aantal leerlingen 19; ver-
hooging schoolgeld.
1845. Insteiliog van het staats-examen
voor toegang tot hoo^eschool. Vao
Heusde, hoogleeraar Grooiogcn. Op
volger Dr. C. M. Francken te Utrecht,
wijdde zijne betrekking in met eene
Latijasche toespraak.
1849, Leinweber sterft. Opvolger Is
F. A. HeckmeSer, doctorandus. Wed.
Ltl-weber f 100 pensioen.
1851. Heckmtijer doctoreert en wordt
Rector inplaats van Francken, die naar
Leeuwarden vertrekt. Voorstel tot uit
breiding Latijnsche school tot een
Gymnasium,
1852. Hsmelbcrg overleden.
1853. Vaa Deventer Conrector te
D jrdt. Dr. E. J. van Gorkom vervangt
hemvoor wflen Hamelberg wordt
benoemd J. Botst. Rector vanGorkum
vraagt wegens ongesteldheid ontslag.
Rector Dr. D. Burger, Conrector J.
Sandberg.
1858. Monument op graf Dr. E. J.