oest R. K. Spaarbank Amersfoort Pianohandei S. DUIJKER OPENING 2e MAGAZIJN Vulpenhouders Kantoorboekhandel H. ELZETTAAR Bel dan op No 42 PUROL bij Brand- en Snijwonden DE EEMBODE R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag U Januari 1927 Veertigste Jaargang No. 82 Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers tOct. KANTOOR: LANQEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOMIDDAO Advertenti«n 25 cl. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Advcrtentiïn moeten Dinsdag en Vrijdag vddr 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd Scherp-ziende menschen moeten het het veelvuldigst af en toe een oog sluiten. De oude Jaarmarkten van Amersfoort. Door T. PLUIM. (Slot). Behalve deze .jaarmarkten* had men oorspronkelijk bovendien nog twee weekmarkten, n.l. op Dinsdag en tp Vrijdag. Reeds in 1441 wordt er van gesproken in een besluit van den Raad: «Als op Dinsdag of Vrijdag eer> Heilige-dag vair, zal er weekmarkt rijn op Maandag ot op Docderdag«. Maar dc Dinsdagsche markt is langzameihaud verloopen cn de Vtijdagsche is in des te meer luister gebleven. «Zij Is van ouds beroemd (zoo wordt in 1760 ge schreven) door de groote Koophandel van Boekweijt en ander Koorn, dat aldaar van rondomme wordt aange- Soms werden toen meer dan 3G00 mud boekweit ter markt gebracht, vooral voor den uitvoer naar Holland, Vaak kccht een Borger of Koopman zooveel in, als rp honderd en meer wagens geladen kon worden. Ook was in dien tijd de handel in kersen buiten gewoon groot: zij kwamen tot uit de Betuwe toe en in den «kersentijd*, (die echter maar kort duurd 1 was er dage- lijks aanvoer, stfms tot 40 it 50 wagens vol. Zij werden vooral voor xport naar Holland ingekecht, waarheen ze mcerer.- deels per schip werden vervoerd. Jonst van den Vondel zingt in zijn lofdicht op Amersfoort, doelend op de drukke korenmarkt: en J. Brerner dicht op Amersfoort o a. l± 1750): Nu weer 't gesigte naar het Oosten Gcvesligt, daar men 't vrugtbre graan Den vlijt des Akkermans ziet troosten En tijklijk op de velden slaan Hier lijst met haar goudgeele l.Ven De Gerst en Kogge, schoon van kleur, 1, dik gczwulle Koren .Ten; Gintz witte Boekweijt, zoel van geur Hier laat de Boumao zender rchromen Zijn ploeg door welige Akkers gaan, Daar ziet men hem ter Graanmarkt komen Met kar en wagens, vol gels Ai. Laat ik r,u nog iets zeggen over de plaats, waar de maikten gehouden weiden. De Hof heette ook wel Korenmarkt en duidt dus aan, dat daar 't koren verkocht werd (op deVrijdagsche maiki). Ook staan hitr (vanouds 1) in October de ketmirkrameD. Tegen de kerk, sehiijft v. Bemmel in 1760, heelt men sóór dezen de Boterbank en Botermarkt ge had, waarvoor men in 1608 een uldak (een Loods of Gaanderij) maakte. Maar de boeren wilden yraag allen te gelijk bij de ingang staan en zoo «vertrok ken ze tot in de Zevenhuizen, en ver* volgens op de Langestraa', alwanr nu Vrijdags de meeste boltr en cijeren gebragt worden, uitgenomen de boter in tonnen, die men bij de Waag te ko' p vindt.* Het tweede marktplein is de Vaikens markt, voorheen St. Joostenplaats gc heetco, vermoedelijk nanr de St. Joosten- capel. Ia 1552 weid dit plein aange wezen om er de tu f en d.- varkens te verkoopen, en iu 1554 ook de schapen, in plea's van op den Hif, de Camp of de St, Jaasstiaat. In 't eerstgenoemde jaar werd hel plein tot marktplaats aangelegd. Het derde marktplein is de Appel markt, voorheen Ganzenmarkt geheeten, daar er oudtijds zeer veel ganzen aan gevoerd werden en wel door de boeren uit de omstreken tot Bunschoten toe. Eerst was dit marktplein maar klein van ruimte, doch in 1621 is zij aanmerke lijk vergroot, door een gedeelte van het St. Joriskerkhof er bij Ie trekken. Er weiden appelen en verder fruit ver bandeld, ook knollen en aardappelen. Er stond op 't St. Jcrit kerkhol, evenals op andere pleinen, een paal met een ijtertn beugel, die door een slot geslotm kon worden. De politic n.l. sloot er jongens in, die straatschen derij pleegden en niet werden vrijge- later, vóór hun ouders de verschuldigde boetcn hadden betaald. Kan zoo uts ook rog tegenwoordig niet als een pro baat middel dienen1 Vóór ik eindig, nog een bijzonder beid over de St. Gallenmarkt (de hui dige kermis). Dezer dsgen ontving ik als lid vao 't Hiztoiisch Genoot'chap te Utrecht, 2 bockdeeler, getiteld «Re kettingen van 't Bisdom Utrecht*. In het jaar 1378 is daarin al sprake de St. Gallenmarkt en blijkt er uit, wal eei drukte en v.rtier er heerschtr. Aan de Eemb ug n.l. liet de Bisichop als landsheer, in dat jaar voor 't eerst, een tol aanbrengen, kort a óór de ker mis In Amersfoort. Dit «weggeld* brachl heel wat op; Zoo bijv, op S'. Gaden dug alleen reeds 10 pond 15 st„ en cp St. Lucas (2 dagen later - 24 pond 15 at.; een bewijs, dat er heel wat voertuigen naar Amersfoort gingen ol er vandaan kwamen. Immers in 1360 bepaalde de B sschop, dst het tolgeld (over de brug) vcor eiken wagen 4 penningen (2'i, o ni) zou bedragen, en daar de nieuwe tol op den weg zeker eerder minder dan meer bedroeg iten er op St, Gallcudag heel wat passage zijn voor er 24 pond (24gld) 15 stuiver ontvingen wat. De burgers van Baarn en F.emnes waren vrij bruggeld, maar niet van 't tol- weggeld. Binnenland Een Daad Hellen. Nederland huldigt den Seriffjnschcn Franciscus van Assit op waarlijk grootsche wijze. Men had van een land, waar het katholieke leven zoo tijk te bloeien staat, ook moeilijk anders kunnen ver wachten, toen Z. H. de Paus tot een luisterrijke viering opriep. Er is echter een vraag, die nog tijdens dit jubeljaar ernstig moge over wogen worden en ook een antwoord Wanneer na enkele maanden de feeslklariken zijn weggestorven, heeft men dan liet eigenlijk doel der Fran* ciscus-hulde bereikt, zooals Rome het zich voorstelt1 Zeker, zulk een uitgebreide gods dienstige huldiging doet goed aan het zleleleven in 't algemeen, liet zoo veel vuldig gesproken en geschreven woord oter den Fi-anciscus-geesl het ft In veler harten invloed uitgro feed, al is deze niet met cijlers en maten aan te geven. Het katholiek leveu in Nederland zal 't kan wel niet anders voordeel trekken uit dit jube'jaar. Maar zijn hiermee voor de toe komst de vruchten van deze eeuwfeest viering voldoende verzekerd, gelijk de Opperherder verhoopt? Wij voor ons meenen van niet. Zjjn er althans niet zeker van. Om die zekerheid te verkrijgen ia Men zou de goed gezinden en door deze feestelijke lurdenkiog tot geest drift gestemden moeten organiseeren tot ren machr, die zich als de oor spronkelijke Frar.ciscus-beweging zichtbaar hernieuwend door onze samen leving voortplant. Meu zou een instituut moeten in richten, waarin onderricht wordt ge geven, hoe men volgeni Franciscus' ideiöii tot zeifhernieuwrng en hierdoor tot maatschappij herstel kan geraken. Men zou de voornemens van dit jaar, om den liefde- en offergeest van Sint Fr..ncihcus meer in z:ch op te nemen, moeten vastleggen door de menschen te brengeu lol ecu leefwijze naar den stijl van den Sarefflrschen wereld-verachter. Men zou ben tot het streven naar vol christendom 't ilge wal Franciscus wilde moeten biuden voor het verdere leven. En zie, dat alles geschiedt door de oprichting eener afdeelirg van Fran ciscus' Derde Orde. De D-'rde Orde, d e door de pauselijke aanbevelingen van een halve eeuw is uitgegroeid tot een wereldmacht vau beteekenis. De Derde Orde, door de Opperherders «een school van christelijke volmaakt heid* genoemd. De Derde Orde met haar door den Apoitolitchen Stoel goedgekeurden leefregel, waardoor de H MIJNHAR DT'S I tabletten genezen UW H0ES1,-. VERKOUDHEID IEEE! geest tintelt vsn den Serafijnschcn Heilige. De Derde Orde met haar plechtige en openbare verbintenis-voor t-leven door de Professie. Natuur'ijk, het jubeljaar zal geestelijk vcordeei brengen. Maar volstrrktc zekerheid hiervan heelt men tf.i i', waar de daad van blijvende waarde voor de toekomst wordt gesle'd: de stchting en dageljjk opgevatte leidirg van een Derde Orde- afdeeü-ig. Dat is dan ook de prictriche con clusie van de eeuwfeest-encycliek bij het begin van dit jubeljaar. Zoo na drukkelijk mogelijk spreekt de Paus lijn wensch uil, dat onder steun en aati moediging der Bisschoppen zeer vele mannen en vrouwen en vooral ook jongens en mairjei in dit jsar tot de Derde O.de loetreden. Men stelle een daad en legge hier mee de vruchten van het eeuwfeest vast voor verre toekomst! Amersfoort Ambten en bedieningen. Eenlge maanden geleden gaf ik in ze Eembode een koite beschouwing ten beste over benoemingen in over heidsdienst. Zij luidde als volgt: «Het beginsel der bestuurders moet zijn niemand benoemen op grond van zijn geloof cf politieke gevoelens. Maar ook uremand weren wegens zijn geloof «Ik denk, dat iedereen het er mede eens zal zijn, dat dit het goede en juiste beginsel is. «Er is echter een klein ongelukje, en dat is, dat dit beginsel sedert jaren en jaren niet behoorlijk n nageleeld, zoo dat er op het oogenblik nog groote wauvethoudingen fijn. Daarmede nroct rekening gehouden worden, en hetgeen in vroegere tijden krom ia gegroeid moet nu een beetje recht gezet worden, «Dat moet gebeuren. Daaraan mag men aich niet ont trekken. «Men behoort dat echter te doen met de noodige omzichtigheid, en men moet in hel oog houdeo, dat men een superieur man van een ander geloof of andere kleur niet mag achterstellen bij een inferieur man van eigen kleur. «Dit moet de regel zijn, ook daar waar men vroegere misstanden wil corrigeeren. Maar gecorrigeerd moet er worden.* Deze beschouwing werd wier actueel toen de Secretaris der Kath. Raads fractie, in den Raad, goed gedocumen teerd, aantoonde, dat zij speciaal voor Amersfoort dc volle aandacht verdient van allen, die nog Iets voelen voor recht en billijkheid, Reeds jaren terug werd in De Eem bode gewezen op de schromelijke achterstelling waaraan de Katholieken ia deze gemeente blootztouden, bi) be noemingen in overheidsdienat. En de gepubliceerde cijfers toooen iD, dat wat er ook moge zijn ver beterd in velerlei opzicht, den Katho lieken is in dete uog geen recht geschied. We zija ons zeer wel bewust dat deze aangelegenheid niet zonder meer met gebtuik van wat dikke woorden in onzen geest zal worden geregeld. Vetbelenng in d« verhoudingen mi.el aan onze zijde beleidvol worden nage streefd. En zulks vooral, t.u verklaringen werden gehoord, die bedoelden te be duiden, dat opzet veirfe was en Is, Zaak Is nu, dat alle vacatures en nieuwe plaatsen bij alle openbare tech nische en administratieve diensten worden gepubliceerd, zoodanig dat leder er kennis van kan nemen. Vervolgens moet worden bevorderd dat prima sollicitanten, mannen of jonge lieden met teer voldoende kenois en capaciteit, zich melden in voldoend getal. En dan moge blijken, dat elk opzet om te weien om des geloof* wille, verre wat en is van dc autoriteiten die In laatste instantie benoemen. CIVIS. Niettegenstaande over belde onder werpen in «De Kin.bode* reeds is ge- ichreveu, wensch ik hieraan nog een paai woorden te wijden en den ott- vargen algemeenen i'.druk w< Ir te gev-n. Het oratorium overtrof in tijn uit- voeiing iedere redelfke verwachting. Het koor was uitstekend van materiaal, de mannin- en vrouwenstemmen in goede verhouding. Moge het accent bij de crescendo's een enkele maal wat gezwollen zijn geweest, toch wist men zich in 't geheel goed aan te passen aan de eenvoudige vrome muilek. Het raieve apcl werd door even naleven zang onderlijnd. Daarvoor komt het koer met z|jn ijveriger", bekwamen Directeur, den Heer Helmich alle eer toe. Ook aan de solisten, vooral aan de sopraan, die door haar zilveren stem, met reeds bewonderenswaardige techniek beheerscht, een somtijds ont roerende uitdrukking aan haar gevoel wist te geven en een godsdienstige •feer iclnep, pestend bij de tableaux. Pijjieoawaardig waren ot-k de mannen- solisten de bas, die tljn bescheiden rol met fraai en passend sober geluld songde teoor, die zijn zware tsak vervulde con animo en zelfs fraai zong daar, waar bij niet een enkele maal rijn stem te veel uitzette. Jammer vond ik het, dat h|j de verleiding niet kon wtó, staan, ons, nadat door het koer retds een «Set geg tlit« was gezongen, >en overvloede nog te vergasten op het wc. mooie, maar ietwat algetaagde Ave Maria* van Schubert, een stuk, dal druipt van scntimeoteele romantiek en geheel viel buiten het kader de eenvoudige, sublieme mutlek hel oratorium. Een menschelflk fldel- heir' e van den zanger, dat aich wreekte door een alles behalve feilloos? uit voering van hel lied. Doch dit ter zijd* Over 't geheel hebben we echt genoten en brengen wij daarom dank en hulde aan Direcleur, zangers en solisten voor hun praeatatie. Moge dts* uitvoering de belofte inhouden van een reeks van andere Bestaat er ook niet zoo Iets als een oratorium «die H. H. Drei- kA-ilge* De tableaux waren la dén woord verrukkelijk door edele pose, door prechtige schakeer iogen en elanden, door echoone, niet te schrille kleuren, door effectvolle betichtingen. De onge noemde, dcch «cl beker ile arrangeurs hebben de laliijke bezoekers drie avon den ten zeerste aan zich verplicht door de openbaring van veel schoon*. De tooneelen (waarbij de perspectieven op het dal van Bethlehem het ceer goed deden) werden in 't begin door eleclite weinige figuren gestoffeerd, maar waren innig devoot. Daar ging stichting van uit. Vooral de Maagd Maria, en de in tyne. lichte schittering bijna etheriache Engel waren prachtig in stijl. Doch steeds meer figuren traden op. Het ging sempre crescendo, bij de komst der herders, der Driekoningen, tot wjj ten slotte «en pracht apotheoae van wel 40 figuren te tien kregen, die een wellust was voor de oogen, Wat een som van vouibereidtnde studie en werk zaamheid muet du gekost hebben aan di ontwerpers, vooral aan de beide voornaamste kapelaan Croonen «n zij i medehelper, den j ingcheer ven Beur den I (pardon I, daar noem ik bij ver giialng de namen). Alle lof en d.ink hun gebracht voor het genotene I On voorwaardelijk pi ijzen ligt niet in mijn aard, maar ik moet toch getuigen reedi meermalen heb ik een uitvoering van hei «Weihnachte-oratorium* bijge woond, maar geen too schoon els deee. Pe Theresin-jHm >/V OntHnderdt Roos>. Ik heb het er Viijdagavond op ge watgd, de rete te aanvaarden naar het muoie patronaategabouw van »Sf. Ana- fridut* op deu berg, de terugreis werd vergemakkelijkt door een gereedstaande auto bue. De Thereela film* waa op haar cesvollen tocht door dc wereld ook daar aangeland. De vetwachtlng wat groot. Gelukkig hing deee niet al van het ge schrevene door een verslaggever in de Eembode*, die op schampere wijze Ik sou haast een scherper woord gebruiken sclireet van een fitior mooie prentjes, Ik sou in dat geval waarachijnlQk zijn thuis gebleven. De film was een betere introductie waard. 11 de plaats van mooi* preoijes wer den hier tafcreclcn ontrold, dl* waarlijk een oogentust waren. Sublieme ondtr control* Centrale accountantedlenet Ned. Boerenbond De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden in net R, K. Spaarbankgebouw BREEDESTRAAT bij de LANüEÜRACMT des ZONDAOS van 12 tot I uur; WOENSDAOAVONDS van 7 ol 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur. Dadelijk ingaande rente 3*/io pCt. Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. Kassier Amsterdamse he Bank. ZATERDAG 15 |ANUARI VAN PIANO'S. ORGELS EN RADIO-ARTIKELEN. KROMMESTRAAT 65. beleefden wc, somtijd* helaas! r vluchtig die diepen indruk maakten. Heerlijke natuurtaferelen gin gen voorbij. Wat kregen we meerma- intereasanten kijk In de weel- iniche behuizingen en bat B familieleven I Hoe ichoon de grandioee processie in het lieve stadje LI vieux! Hoe trillend het spel van Jacqueline, als pendant tan de haar omringende pretmakend* wereld I Eu dan The-ete, het lieve klod, terwijl >i) haar beminnelijk vromen vader den wer ach ker.baar maakte om Caimeliet s te wordenHo* kinderlijk natuurlijk lij, ook bij haar historische audiüntie bij den Paual Hoe Irtfftnd was haar professie vooral, in de kapel, toen tij voor 't laatst alt biulJ dar wereld --- tchieu, wit gesluierd en met r> gekroond. Wie wee niet geroerd bi) het afscheid van lisar zoo lieven vader f En vooral, toen htf getuige was van hel stille, sublieme spel bi) den naderen- den dood, toen de ontzettende pijnen geen afbreuk deden aan haar geluk, bij het vooiultsicht van de eeuwige ver ecnlgtog met haar Jcaut Toen hij de arme auaterkena'zag naderen om met innig* treurnis haar aterlbed te omge ven en gtsticht te worden bij heer dood? Ik roep alle katbo leken van Amers foort toe: gast allen nog zltn, die de lilm nog niet gezien hebt. Gij suit eenige uren verre verheven worden boven uw kleine beaigheden en dage- lijkach aleurlje. En dat la thans vooral zoo noodig. Zoo noodig in uwjjacht naar genoegens even stil te ataan, en te erkennen, del niet hel wandelen op de rozen deser wereld, maar haar vol komen onderwerping San de roepstem des Heeren, dl* haar harde offers vroeg, Theresia In slaat hebben ge steld, nu rozen te strooien op de mantellen. F- 3. Volkiunlverellelt- Da Volksuniversiteit der gemeente Amersfoort (F>re-Vooi*ltt*r Mr. J. C. (ïrasf van Rac.dwijck, Burgemeester) publiceerde het volgende programma ior de in Januari, Februari en Maart 1, Dr. Joh. van det Spek, Arts ta Den Duider. 6 lessen op Maandag 28 Fabr., 7, 14, 21. 28 Maart en 4 April des avond* om half 8. Onderwerp: -Karakterkunde* (met lichtbeelden), Karakter, karakterverschillen, oude en nieuwe Indeelingen In karakterlvpen, de fundeerlngen en de ultlngeo v«n het karakter, karakter en ree, cn oatlcoali- telt, karakttr en constitutie, en aiekte. karakter en lichamelijk? verschijning, karakter en levensbeschouwing, K-le lijkheid van karakter, k*r*kt«fg»br*k*n, de leugen In het karakttr, karakter vorming. 2. Dr. C. Taailaar Ie Amsterdam, 5 leasen op Woensdag, 2, 9, 16 Kebr, en 3, 9 Maart des avonds om 8 uur, Onderwerp«Christelijk beginsel en Moderne Romankunst.* InleidingWelke houding vordert het christelijk levensbeginsel ten aantlen van de moderne letterkunde in Talg*- meen. (Deee lesing komt dut neer op een benaderen van d* vraag: moet onielitter*tunrwaaideeiing»s«aihetiieh« zijn of «ethisch*Het karakter vat» de moderne romankunst. Hat karakttr van de moderne romankunst beschouwd In het licht der christelijke leveneover- HET AON ES «oor alle soorten •f Tevens reparatie x LANGE&TRHAT 84 f TEL 528 Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort. tuiging. Conclusies, Welke romanlectuur is de voor den christen gewemel» en welke ongcwenacht Behandeling van in den loop van den cursus gestelde vragen. 3. Ollo ven Tueacheobroek, Oud- Directeur van het Museum van Kuott- >i)verheid te Haarlem. Donderdag 27 Jan, 3, 10, 17, 24 Fcbr., det avonds 8 uur. Onderwerp: «Het kunstilnnig bewerken van verrchilleode materialen* (met demonstratie). De Pottenbakkers- kunat. Met demonstratie door een leer ling der ijuelllnueschool I* Amsterdam. De bewerking van het glas. Met demon stratie door een medewerker der Glas fabriek «Leerdame te Leerdam. (Facul tatief). De weefkunst en het batikken. Met demonstratie door een leerling der Kon. Kunstweefschool t* 's Grevenhag* en door den Inleider. De grafisch* kunst. Met demonstratie door Aart van Dob- benburgh, graticua te Bentveld en door den loteldc. (Het «leen, graveeren, litho- gravteten, de hout- en linoleumsnede). De bewetklng van het hout en metaal. Met demonstratia door Johan de Vries, kunslmitaaldrijver te Haarlem. De cursu* beeft ten doel het juiste begrip te bevorderen van de etfllkun digs bewetklng der materialen en aan te toooen hoe een bepaald kunstvoor werp ontstaat. Da vraag wordt gesteld en beantwuoid aan welke eischen het kunstweik dient te voldoen om uit aeethelisch oogmerk geslaagd te kuonen lieeten, terwijl een karakteristiek wordt gegeven in verband tusscben bekwaam heid en bezieling van den kunstenaar, die aan het kunstwerk gestalte geeft. 4. Prof. Dr. Th. Weevers, Hoog leeraar ie Amsterdam, Dinsdag 25 Jao. *n 1, 8, 15 Fabr., des avonds half 8, Onderwerp: «Groei en beweging van de planten* (met lichtbeelden). Het voornemen van den docent I* rst iets te behandelen over de ane mie van de plant alt tot gued begrip in den groei noodig ie. Daarna wordt dan besproken de groei ven stengel en wortel en invloed die licht en tem peratuur hierop hebben, om zoodoend* het veiband te kunnen leggen tueechen den groei als zoodanig en de verschijn selen van phoforople en gaotropie die 't normaal uiterlijk van de plant be palen. 5. H. G. van Wijngaarden, Visdag 18, 25 Fabr. en 4, 11, 18, 25 Maan,

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1927 | | pagina 1