l. K. Spaarbank - Amersfoort
Pianohandei S. DUIJKER
Vulpenhouders
Kantoorboekhandel
H. ELZET7AAR
Bel dan op No. 42
MIJNHA RDT'S R-
OE EEMBODE
K N uw?- en Advertentieblad voor
A-ncrsfoori en Omstreken
Dinsdag 11 Maart 1927
Veertigste Jaargang
No 98
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAQ- EN VRIJDAOMIDDAO
AdvertentiSn 25 cL per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld adverteeren. AdvertentiSn moeten Dinsdag en Vrijdag vóör
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Zoo wij'vooruitgang In 't geestesleven
willen, dient die vooruitgang te bestaan
in 't opbouwen van een wel omlijnde
levensbeschouwing. En die levensbe-
I schouwing dient de ware te zijn en de
andere valsch.
Verkiezingswerk.
De Raadsveikieiiogen oaderen.
Midden April moeten de caididaten-
lijsten worden ingeleverd en in de
tweede helft van Mei Jmoet over die
caodidatcnlijslen worden gestemd.
Het spreekt van self, dat wij, Katho
lieken, weer ons beste beentje mor ten
vóór setten, om bij die Raadsverkieiin-
gen oneen vol/en invloed te laten
gelden en dat alles er op moet wor
den gezet om geen enkele katholieke
stem verloren te doen gaan.
De komende weken zullen moeten
wordro benut voor propaganda.
Om die propaganda echter te kunnen
voeren rijn propagandisten noodig en
doel van dit artikel is op die noodza
kelijkheid eeos te wijzen.
Er is in de komende weken veel
politiek propagandawerk te doeD werk,
k propagandawerk te doeD
oor de hulp zoowel van darm
als heeren vereischt wordt.
Er zal huisbezoek moeten worden
verricht om vlugschriften te verspreiden
of informaties te verstrekken over de
stemming.
Er zal moeten worden geïnformeerd,
waar kiezeressen of kiezers zijn, die om
een ol andere reden niet of moeilijk
kuuneo komen stemmen.
Gebrekkigen of oudeo van dagen
zullen zoo noodig naar de stembus
moeteo worden begeleid of per auto of
rijtuig worden opgehaald.
Huismoeders, die moeilijk weg kun
nen, zullen een tijdje moeten worden
vervangen, opdat zij rustig haar stem
plicht kunnen gaan vervullen.
Hiervoor is de hulp van dames ver
eischt, die aldus een zeer verdienstelijk
werk kunnen verrichten.
Laten wij wel bedenken, dat elke stem
bij de a.a. verkiezingen van groole
waarde is, en dat éét stem, die aan de
Kalh. lijst onthouden bletf, oorzaak
kan rijo, dat we een zetel minder krij
gen en dat dus onze k.tholiekeinvloed
in den Raad minder wordt, dan bij
had kunnen zijn.
Op den dag zelf der verkiezingen
hebben we een klein legertje propa
gandisten noodig, dat heel den dag in
de weer is om te zorgen, dat
katholieke kiezeressen en kiezers
stembus komen.
Wij wekken nu al degenen die op
een of andere wijze behulpzaam willeo
sjja bij de propaganda met aandrang
op zich bij eeo der bestuursleden te
melden.
Men doe het spoedig, waot de I
dringt.
En.... men late zich niet weerhouden
door valsche schaamte of menscbeljk
opzicht.
Bij andere partiji
ijver voor de politieke propaganda, die
ons beschamen moet.
Ook de politieke propag:
vorm van Roomsch apostolaatswerk.
die, als bij met goede intenties verricht
wordt, zijn verdiensten oiet missen
Wij hopen dat zich id de komende
dagen velen bereid zullen verklaren
om bij de komende verkiezingswerk-
zaambcden een handje te belpeo.
Nogmaals: er is veel werk. aan den
winkel en er is «voor elck wat wils*.
peik van vrede tot bloei gekomen was>
's b.v. de tabakshandel te Amersfoort-
Reeds vroegtijdig hadden de Eem-
schippers zich hier tot eeu gilde ver
eeuigd onder de hoede der H. Drie
koningen als patronen, de reizigers bij
uitnemendheid. Omtrent dat gilde is
weinig bekend, terwijl de perkamenten
en papiereD teloor schjneo gegaan te
zijn. Toeo na de ontwijding van de
Sint Joris door de beeldstormers het
altaar vno dat gilde vernietigd was,
fficieele godsdienst ingevoerd, de
Katholieken op onzachte wijze door de
allesbeheerscheode Utrechtsche Staten
uit de regeerirg der gilden gezet wareD,
was ook het godsdiensllge in het schip
persgilde verdwenen. De Magistraat der
stad, inmiddels geheel uit nicuwgezinden
bestaande, had zich het recht besten
digd aan het schippersgilde een nieuw
punlboek en ordonnantie te geven,
waarin alles weggelaten wis, wat aan
de voormalige toestaodeo herinnerde.
Men dacht alleen aan de regeling der
materieele of zakelijke toeslanden. De
middeleeuwsche inrichting, waarbij bet
godsdienstige hand aan band ging met
het beroep, wbs geheel gewijzigd.
Men verleende «ordonnantie ofte
Punctboeck*, aan de schippers ende
varentvolck deser stadt, die nu varende
iljn erde naarmaals varen zullen en
die vereenigd waren in een gemeen
schappelijk gilde en broederschap, tot
profijt en welvaart van de burgeren
ende ingesetenen deser stede met t zpres
bevel om zicb daarnaar te reguleeren
iveibrekelijkjn acht te oemen.
De Magistraat overlegt niet, maar
•egelt en schrijft voor, waar oudtijds
let Gilde zijn reglementen zelf maakte
:n dan liet goedkeuren.
De ordonnantie bevatte 58 artikelen
:n werd twee dagen na H. Driekonin
gen 1627 uitgevaardigd met een lijst
van vrachtprijzen. Dit reglement werd
later nog verschillende malen aange
vuld met nieuwe bepalingen of door
besluiten nader verklaard.
Willen wij nu eens r
hoe de schippers zich
den. Ia het reglement stond, evenals
reglementen van de andere
gilden, dat men volledig burger m
in bet gilde te kunoen tre
buiten ingekomen was, m
vijf jaar gevaren hebben en van j
"'agen faam zijn. Het entreegeld
Carolusgulden en een borgstelling
300 Carolusgulden voor de zeker
heid van al te vervoeren goedereD. De
schepen die op Amsterdam
moeten minstens 16 last zijn, io de
lengte 55 of 56 voeten Edammer maat
op de Gouwe wijdte of eeo halven
voet minder, bet hol va
voet Haarlemmer maat of
Edammer maat
mogen als veerschip niet
Men moest io de schepen ook zooveel
ruimte laten, dat er personen binnen-
scheeps konden zitten, (kosten 1 st.
8 penningen). De personeovrecht was
goedkoop. Alle schippers moesten
Vrijdagsnamiddags te een uur op of
oor den toren der Coppelpooit zijn,
m het lot te werpen wie Zaterdag,
Dinsdag en Donderdag in 't
zullen varen en wat deze vier
verdienen, zal te zamen ge
worden. Die regelingen brachten
nogal wat toezicht en omschrijving
:rd verboden, dat de sche
pen korter dan een roede bij den bou-
trap buiten de Coppelpoort gelegd
werden en niet vastgelegd worden aan
de brug. Alle schepen en lurfponteo
zullen blijven liggen tusschen de Visch-
plaats en de Ketelaarsbrug. De s<
pers zullen zorgen, dat lusschen Bamis
i St. Petrusstoeldag nog twee kloeke
aoDen als knechts op zja schip ver-
ijven, tot verzekeriog van zijn schip
i tot gerief der burgers eo kooplieden,
Langen tijd is de schipperij een bron
in weivaart geweest voor vele Amers-
foorters en hunne gezinne Maar hel
verkeer heeft zich geheel gewijzigd en
de zeilschepen moesteu het bij mede
dinging met den stoom afleggen.
Franache revolutie had bovendien de
gilden opgeruimd. Door die veraoderde
toestanden is bet ook minder levendig
geworden aan de Koppelpoort ei
de Eem, ai wordt de waterweg nog
voor sommige koopmansgoederen ge
prefereerd.
Het schippersgilde met de bescher
mende bepaliDgeo van zijn reglement
reeds meer dan een eeuw ter ziele
keert niet meer terug.
15 j
f hc£ t
reel vóór.
Het Amersfoortsche
Schippersgilde.
Door A. F. VAN BEURDEN.
De handel was vroeger bij het verv
eb of schip aangewezen. Hel vervoer
aa bad veel bezwaren. De wegen wa
slecht, de veiligheid liet veel te w
schen over en men kon slechts enl
duizenden ponden op etn voertulgl
Het vervoer per schip bad -
Een goed schipper, die zijn
kende, bracht zijn schip vei ig over. Hij
was tegen overval gewaarborgd en kon
wel tien maal zooveel io zija scbip
laden als op een kar.
Waar dus een rivier of water was,
dat de provinciestad met de groote
koopsteden Amsterdam en Rotterdam
verbond, begunstigden de kooplieden
de schipperij en groeide deze ui-
een belangrijke tak van bestaan
velen. Vooral in tijd en als eene indus
trie of tak van baodel door een tijd-
veerschip zal moeteo hebben twee
goede ankers en kabels, vier boomeD
en twee haken, een wimpel of vlag,
waarin het roode kruis van Amersfoort.
De teerdag wordt gevierd met H. Drie
koningendag, waarbij ook gevrBagd
moeteo wordeD de Commissarissen
dcD Magistraat en de havenmeester.
Op dien dag worden eerst door deze
alle schepen nagezien, of ze in orde
zijn met oame zeilen, kabels, tout
dekklerdeo, boomen, bakeo, ankers
Als bet op dien dag goed weer
wordeo de zeilen geïnspecteerd door
op eo nedeihaleD. De gildebroeden
krijgen de order mede op dien dag tc
teren en vrooljk te zijn. Volgenden
wordt het bestuur Overman, Bus
2 raadslieden gekozen, Een
aantal bepalingen regelt de vaart op
Amsterdamook hoe
vader in het gilde opvolgt en dan de
opvolgende beurten der gereedli
schepen. Tevens schrijft meo vóór, dal
de schipper goed toe moet zien op de
hem toevertrouwde waren en zijn schip
et aan knechts mag overlaten.
Zaterdags voeren twee schepen af
te ééz uur, Zondags'amorgens
s uur in den zomer en te acht uui
den winter.
Vóór dien lijd waren erWoensdags
Amsterdam gevaren,
nu verzet op Diosdag eo Don
derdag acht uur voormiddag. De sche
pen v8d Zaterdag en Zondag voe
's Maandags precies te 12 ure van
Vrouwesteeg oaar de Nieuwebrug
wordt, op welke wijze, dat moet de
techoiek uitmaken, de dooi zending van
het katholieke programma.
Het Is daarom van belang dat in ieder
in onze vereenigingen zich een club
•ormt die zich speciaal met deze taak
bezig houdt en niet daarmede wacht
t het te laat is.
Ei, daarom op plaatsen, waar nog
geen vereenlging is, laat su toch spoe
dig tot de oprichting daarvan overgaan.
Er zijn nog meer redenen om niet langer
te wachten. Wanueer onze uitzendingen
zich tullen gaan vermenigvuldigen, zal
geen plaats van eenige betee-
:enis in ons land zjn, of de katholieken
zullen ook daar óf een kerkdienst, óf
feeslavond, óf wat anders willen
uitgezooden. Dau is bet de radio-
vereeniging, die de taak op zich teemt
zich met het bestuur van den K.
R.O. in verbindiog te stelleD en alle
plaatselijke voorbereidingen te treffen.
De K. R. O. moet als een net ge
spannen zijn over katholiek Nederland
moeten verbonden zijn
waarvan de radlo-
maaoden onze zen-
werkt, moeten wij gereed zijn.
Daarom op iedere niaats van eenige
beteekeDis richt een Kathol. Radio
Vereeniging op. Alle mogelijke hnlp zal
U gegeven worden de bisschoppelijke
statuten liggen voor een ieder gereed,
sprekers staao tot Uw dienst, propa-
ganda-materiaal wordt U verstrekt. Eeo
briefje aan ons secretar aat Heerengracht
46, Amsterdam. Een telefoontje 49687
:n de zaak komt in orde.
Prov. Statenverkiezingen.
een zitting van het Centraal Stem
bureau, onder voorzitterschap van den
burgemeester van Utrecht, heeft de
nummering der lijsten voor de a.s.
Statenverkieziogen plaats gehad.
De uitslag is als volgt:
1. S astkur.dig Gereformeerde Partij.
2. Vrijheidsbond.
3. Communistische Partij Holland.
4. Hervormde Gereformeerde Staats-
psrtj.
5. R. K. Volkspartij.
6. S. D. A. P.
7. Plattelandersbond.
8. Anti-Rev. Partij.
9. R. K. Staatspartij.
10. Christ. Hist. Unie,
11. Vrijzinnig Democratische Bond.
12. Lijst Mr. Leccius de Ridder.
13. Democratische Partij.
De Katholieken stemmen dus allen
>p no. 1 van lijst 9.
Binnenland
Katholieke Radio-Omroep
Het is van groot belaog, dat
katholieke radiovereeoigingen zich
houden met de radio ceotrales. Op ver
schillende plaatsen doet zich het geval
dat katholieke abonr é's du al
zek rheid weteu dat zij op de Dins
dagavonden in de vasten niet
igesloten worden en dus de t
i over het lijden des Heeren
moeten missen.
Het baat natuurlijk niet veel of de
bezig houdt, er wel degelijk
gehouden worden met de o
ngena dergenen, die bij een
trale zijn aangesloten en daarvoor be
talen.
Vooral ook met het oog op den
toekomstigen eigen zender. Wij begin
nen met minstens 500 uren per jaar
uit te zenden. Het spreekt van zelf dat
bet nu niet meer gaat om éét avond
per week maar om minstens drie. Bo
vendien zullen er nog andere ure
vooravond gebruikt worden to
geven van verschillende cursussen.
Nu zullen de katholieken voor
feit komen te staan, dat zij geheel of
althans het grootste gedeelte der ka
tholieke uitzendiog willen beluisteren.
Zij moeten dus nu reeds wel er
doordrongen zijn, dat als zij zich
sluiten bij een centrale, zij de zekerheid
hebben, dat zij later het katholieke pro
gramma doorgezonden krijgen.
Hier is een arbeidsveld voor de ka
tholieke vereenigiogen. Zij oemen deze
gewichtige zaak ter hand. Zij zorgen
er voor, dat den katholiek verzekerd
onder controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het Inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden In het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij, de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
ot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur.
Dadelijk ingaande rente 3®/to pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
KassierAmsterdamsche Bank.
PIANO'S - ORGELS - MUZIEK
RADIOTOESTELLEN
Krommestraat 65, Havik 29, Amersfoort, Telefoon 773
Ontwapening.
In de Tweede Kamer werden ei
igen besteed aan hst delibereeren
iDvontwapenings-voorstel van deSoc.
em. Arb. Partij. Voor en tegen werd
eed uitgemeten.
Een merkwaardige rede bield Prof.
eraart. Hij stelde in het licht, dat
tegenwoordige oorlogen niet meer
voerd worden door gebuurde «sla
pampers*, maar door de volken z<
tot vrouwen en kinderen toe. In d
modernen oorlog breken alle duiv
de hel los. Is het redetijk, om d(
mede oorlog te voeren het vaderland
de lucht te laten vliegen En dat
toch absoluut gebeuren. Wat het
vaderland kan eischen, moet bij'
overeenstemming met de redelijkheid.
Zelfs een verdedigingsoorlog kan onder
omstandigheden cnndeljk zijn, als het
zeker is, dat de schade, die hj brengt,
onevenredig hoog is. De ooafhankeljk-
heid zou dan prjs gegeven mogen
'ordeo met hoop op arbitrage. Er moet
een redeljke verhouding bijven tusschen
middel en doel.
Deze katholieke afgevaardigde kaotte
:h met alle macht tegen het fatalisme,
tegen de gedachte van menschen, die
alles afdoen van de bewering
sh ligt onder de zonde. De mensch
is niet bekwaam tot eeolg goed
neigd tot alle kwaad.*
Dit druischt regelrecht in tegen de
katholieke opvatting.
De heer Veraart ontwikkelde de niet
weerspreken opvatting, dat een ian
als het onze den oorlog met zja onb<
:rkte middelen niet meer aan kan.
Door de rechtsgedschte, niet doe
macht, is alleen heil ons beschore-
Tegenover den modernen oorlog, die
techoisch chemische monstruositeit, zjn
ij machteloos.
Tegenover de macht van den Volken
bond staat Prof Veraart terecht
sceptisch. Met Prof. Struycken is bi
vao meening, dat men zxh in het
karakter van den Volkenbond vergist,
hem beschouwt ais een even
tueel oorlogs-apparaat. De Volkenbond
kan alleen op economisch
dwiogend optreden, als het mi
curius is ten slotte sterker dan Mars.
Een internationale gewapende
De ontwapeniogsgedachte op zich is
niet zinneloos, staat oiet in tegenstelling
met de goede zedeo, met het recht
de internationale gedachte.
De Katholieken zjn altjd voor t
wapeningsvermindering geweest. Ma
nu is het een feit, dat de itaatkuDdige
formuleering der ontwapeoingsgedachte
zeer moeil jk is. Dat heeft Prot. Veraart
zooals hj eerljk bekent, io zjn Micbsdls
beweging ondervonden. Er was geen
overeenstemming te bereiken.
Men moet, seide de heer Veraart,
vao de ontwapeoiog geen leuze maken.
Een vraagstuk behoeft niet noodzakeljk
te wordeo opgelost. Een kleiner con
tingent dan nu, zooals de sociaal-demo
craten wenschen, is geen ontwapening.
De laatste oorlog heeft bewesen, da-
legers toovert, ais het moet. Zelfs
verdedigingsoorlog is voor oos
waanzin. Maar moeten w j daarom ont
wapenen Dese conclusie sou logisch
iet noodzakeljk zjn. Het is de groote
•raag, of de mogendheden een opzien-
■arende vermindering van ons contin
gent in dezen hoek van Europa zouden
lulden. De heer Veraart verdedigde
:jn these door eeo ietwat opzienbarende
omhulling, dat het buitenland in 1918
bj ons had aangevraagd, of wj in staat
i de orde te handhaven. Ontwape-
zou dus gevasrljk, zou hoog spel
HET ADRES voor alle soorten
•f Tevens reparatie
LAN6ESTRAAT 84 r TEL. 528
Ia «Sancta Maria* het Kerkel jk Week
blad van bet Bisdom Breda richt Mgr.
Hopmans sich met het volgende
schr jven tot zjn geloovigen
Katholieke Radio Omroep.
Door den neutralen Radio Omroep
D. O. (Hilversumsche Draadloose
Omroep) wordt ook in ons Bist*
krachtig propganda gevoerd om c
katholieke luisteraars daarvoor te
daarbj te doen aansluiteo.
taan hier zeer groote belangen
op het spel. Naar het voorbeeld
zoogenaamde n
de Neutrale R
lieke ideeón v
liek denkeo en
ongemerkt vers
e bladen, zal ook
o Omroep oiet-katho-
ipreiden eo het katbo-
eleo bj de luisteraars
kken. Even als neutrale
utiale Radio Or roep
I. Het is derhalve
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
Amersfoort
X.1
'de propaganda te waarschuwen,
t zj zich niet zouden laten mis-
n om bj deo neutralen Radio
roep H. D. O. aan te sluiten. Alle
Katholieken worden verzocht zich van
neutralen Radio Omroep af te
:n eo deo Katholieken Radio Om-
zoo krachtig mogeljk te steunen
Niets wordt onaaogewend gelaten om
den Radio Omroep geheel in de macht
van links te kijgen. Hiertegen moeten
ze Katholieken stelling kiezen om
in eigen Katholieket Radio Omroep
:n bloeiend bestaan e verzekeren.
Onze Katholieken, die in het bezit
zjn van een Radio-toestel of zich
Radio interesseereo, wachten zich wel
e worden van een neutrale ver
eeniging. Hun plaats is in een Katho
lieke vereeniging, aangesloten bj de
Katholieke Radiostichting te Amsterdam.
Onderwijs.
Het ontwerp tot wederinvoering van
het verplichte zevende leeijaar werd
reeds in de Memorie van Antwooid aan
de Tweede Kamer betreffende de Staat-
begrooting (algemeene beschouwingen)
aangekondigd. Het heeft op bet oogen-
blik het Departement van Onderwjs,
Kunsten en Wetenschappen verlaten.
Omtrent den zeven-jarigen leerplicht
kan nog geeD mcdedeeling over het
tjdstip van wederinvoering gedaan
X w van het bekende
Het Bestuur van den R. K. Vrou
ibond verzond uitnoodigingeu voor
bjwooen eener opvoedkundige
ig, te houden door Mej. Peeters uit
Bloemendaal, die reeds meerdere malen
Vrouwenbond haar gehoor
eieo door hare van veel erva-
.1 getuigende vi
e opvoeding. De s:
t gehouden. Donderdag 10
des avonds 8 uur in het
K. Spaarbank aan de
Moeders wordeo verzocht
hare dochters boven 16 jaar en ook
hunoe kennissen mede te neraeo.
Burgemeester en Wethouders hebben
den Raad aangeboden een plan voor
den bouw van 48 kleine woniDgen op
de Eemstraat en de Gas-
De oppervlakte van deze woningen
is wat grooter dan die van de 24 aan
de Bolderstraatde spoelplaats is daar
door wat ruimer, terwjl de trap door
een wand geheel van de spoelruimte
is afgescheiden. Inplaats van een gang
is een portaal aanwezig, dat half is uit
gebouwd, om het in de kamerruimte
oiet te hiodcrljk te doen zjn, terwjl
de lange buitengevels hierdoor worden
onderbroken. De ruimte boven bestaat
uit twee slaapvertrekkeo, terwjl het
le overloi
de Eemstraat zullen
een voortuin kr jgen die aan de Gas-
laan worden gebouwd tegeo het trottoir
aan. De kosten van deze woningeD,
alles inbegrepen, dus ook de kosten
van den grond, bestrating langs de Gas-
laan enz. worden geraamd op pt.m.
f 120.000.
Aangenomen is een gemiddelde huur
opbrengst van f3 per woning per week.
Het tekort op de exploitatie is be
rekend op f1717 per jaar. De bjdrage
zal voor Rjk en Gemeente samen op
pl.m. f 0.69 per woning per week komen.
Propaganda-club «De
i noodigde Jos. Mineur
het bekende gilde De Klare Waar-
beid, uit voor een spreekbeurt.
was hiertoe bereid,
komt nu Zondag a.s. in St. Aechten
Klare waarheid, harde
waarheid.
De toegangsprjs is
op 25 ct.
