Pianohandei S. DUIJKER N.V. Middenstands-Bank Vulpenhouders Kantoorboekhandel H. ELZET7AAR Bel dan op No. 42 DE EEMBODE R. K Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 15 Maart 1927 Veertigste Jaargang No. 100 Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers lOct. KANTOOR; LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG Advertentlln 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentlln moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd In wijn is waarheid dikwerf...,, water. Uit de geschiedenis van een bekend boek. Meer nog dan in Hollend he werd een vijftien jaar geleden voor on land vertaald is begrijpelijker wijze in Frankrijk zelf het boek van de eerste abdis van Sainte-Cécile de Solesmes La Viè Spirltuelle et l'Oraison* be kend en verspreid. Nu de eerste Franscbe uitgave dateert van, laten we zeggen, een dertig, lig jaar geleden en de Hotlandsche taling al meer dan tien jaren her het licht zag, moet het opschrift boven dit artikeltje wel den indruk wekken van de bekende koeien uit de bekende sloot. En tóch vertellen we misschien lezers van «De Eerabode*, die vele boeken-Hefhebbers onder haar abonné't teil, iets nieuws, al is het dan een pre mière, die in feite lang geleden, zich afspeelde. Even amusant, als zon der twijfel deze bizonderheid is, zoo mooi en heerlijk is het boek zelf, dat we (smeedt het ijzer nu het heet is I) bij deze nog eens gaarne en van harte aanbevelen. Het geviel dan dezer dagen, dat we inzage kregen van het aantal verkochte exemplaren in hel jaar 1926, dal be langrijk verschilde met dat van 1925 (we doelen nu speciaal op de Fraosche uitgaveMaison Alfred Mame et fils, Tours, dep. Indre et Loire). Hoe het dan wel kwam dat de op. lage zooveel minder wat Ter verkla ring daarvan zou een triest brokje his torie uit het kloosterleven te Solesmes moeten opengelegd worden hoe in den lijd, dat Madame Bruyère, stichteres van Saint Cécile, het mooie klooster der Zusters Benedictinessen, abdis was, er in Sint Pierre (het monasterium der P.P. Benedictijnen), eenige monniken waren, die het toentertijd met de deugd van naastenliefde niet zoo nauw namen en meenden de heilige abdis (die ontzaglijk veel voor beide kloosters heeft gedaan en bovendien nog den tijd vond haar prachtig boek te schrijven) in verkeerd daglicht te moeten stellen, Een dier monniken verliet toen spoedig er op het klooster en wist zijn haatdragend heid in den loop der jaren zóó slecht te temperen, dat hij in 1925 (dus reeds op leeftijd) nog een pamflet schreef tegen »La Vié Spirituelle et l'Oraison*. Dit echter terloops opmerkende wil len we echter iet9 verhalen uit het ont- staaa der Hollandsche vertaling een brokje geschiedenis, welke minder be droevend is integendeel De nu reeds overleden zusier van een bekend Hollandsch Benedictijn bad indertijd de vertaling van het boek voltooid, toen de uitgever, die beloofd had voor de materieele zijde zorg te dragen, zich plotseling terugtrok. Waar schijnlijk (en naar later wel bleek zeker) omdat hij beangst was met al zijn exemplaren in ons «Protestant* Hol land te blijven zitten. In de stad echter, waar de uitgever woonde, was ook gevestigd een afdce- ling van de Vereeniging tot Bescher ming van meisjes. Het verband zal U nog wel niet duidelijk zijn, doch ik moet U terstond vertellen, dat eens in de week (des Zondags) genoemde Ver eeniging een avond had georganiseerd, met het doei de jeugdige vrouwelijke dienstbaarheid van de stad op passende wijze te amuseeren. Een van de dames- leidsters (namen blijven natuurlijk in de journalistieke doofpotwist van de moeielijkheden, die de Nederlandsche vertaling van »Li Viè Spirituelle et l'Oraison* tegen hielden en daar baat gevraagd was, den uitgever alsnog te bewegen zijn eerst voorgenomen plan nen in eere te herstellen, daarom zon heel haar vrouwelijk vernuft op mid delen den man te »bekeeren>. Want toen reeds was terdege ingezien dat, evenals in Frankrijk, het nut van boek óók in ons land \c strekkend moeten zijn. Maar de uilgever behield de onvermurwbaarbeid eigen Wat er daarop geschied is van bij de rechte toedracht pas veel later vernam, heeft hem niettemin doen besluiten lóch de vertaling te laten drukken en uit te geven. Want bijna eiken dag, mini vier keer, in de week, kwamen jonge meisjes aan zijn deur, die «namen» haar Mevrouw* kwamen vragen, wa toch eindelijk de vertaling van »La Vie Spirituelle* zou verschijnen. In het ge heel tclde'de man wel een vijf en twin tig van deze informatién en hij meende daaruit terecht ia niet zooi te moeten afleiden dat er een gróóte vraag naar het werk bestond Hoe de vork aan de steel zat en hoe de meisjes van het «gezellige avondje* er op uit waren gestuurd stuk voor stuk «Namens Mevrouw* het van buiten geleerde zinnetje op te zeggen, zult U al wel dóór hebben. sar dit vroolijke voorspel van een mooie uitgave niet als algemeen be kend mag verondersteld worden (hoe veel van dergelijke «binnenkamertjes* worden niet eerst na twintig, dertig jaar gelucht I) meenden we het, tegelijk met een aanbeveling om het boek (vooral nu In de Vasten) te bestellen en te lezen en te herlezen, den lezer* van «De Eembode< onthouden. Solesmes, Maart 1927. N. de P. Landgoederen van Johan van Oldenbarnevelt bi] Amersfoort. Door T. PLUIM. De moeder van Johan van Olden barnevelt was Deliana van Weede. Dit aloude Arnersfoortiche geslacht had zijn naam ontleend aan 't huil Weede onder Hoogland, vlak vóór 't huidige land goed Schothors!maar links van den straatweg. Vandaar, dat Deliana en daardoor ook haar zoon Johan van Oldenbarnevelt onder Hoogland vele landerijen en hofsteden bezat. Verder was haar vader Ambachtsheer van Stoutenburg, zoodat wij ook d&ir goederen van den Advocaat zullen vinden. Toen de grijze Staatsman, «Amers foort! groote zoon*, het noodlottige schavot moest beklimmen (1619), werden zijn goederen verbeurd verklaard en door de Regeering verkocht. Dezer dagen kreeg ik een lijstje van die be zittingen in handen ik laat het hier in onze spelling volgenmisschien stellen de lezers er belang in. Zooveel mij mogelijk is, zal ik de ligging dier goederen nader aangeven. Bij elk erf of landgoed wordt de naam van den pachter aangegeven dien zal ik echter maar weglaten. Onder Hoogland. a. Het kleine «Nieuwland* (rechts van den straatweg Den Ham—Bunschoten) groot omstreeks 3 morgen pacht24 gld. 'sjaars. b. Een «erfken* genaamd «Calveen* (ligt ten Z. O. van 't vorige, kort bij de kerk op Langenoord), groot 8 of 9 morgen met huis, getimmerten, be- poting en beplanting pacht90 gld. c. Het 4e part van de hofdstede ge naamd «Hilhorst*, groot 15 morgen pacht130 gld. (Hoewel een veelvuldig voorkomende familie-naam, kon Ik de gelijknamige hofstede niet op de kaart vinden. Zie evenwel 't naschrift aan het slot). d. Een stuk land, genaamd «Weede- iuis«, groot 3 morgen. (Toen ter tijd ichijnt dus het huis zelf, de zetel der Van Weede's, afgebroken te wijn ge elt). Nog een stuk land genaamd «Steenenkamp*, groot 4 morgen 109 gld. pacht. f. De «Graskamp*, pacht: 12 gld. g. Het erf «Emiclaar* (ligt ten Z. O. van LaDgeooord), in 27 perceelen lands, groot ^30 morgen met de huizen, mitsgaders de boomgaard, zijode leengoed van de Abdij van St. Paulus le Utrecht, pacht 350 gld. 1 (Over leengoederen zal ik straks wat zeggeo, bij 't woord «Heergewaden*). h. Het «Groote Nieuwland* (zie groot 6 morgen pacht88 gld. i. De Tijntberg, 2 morgen, benevenz 1 morgen daaraan grenzende same aan pacht38 gld. in de Jurisdictie van ZevetthuiBen, Dit was voorheen een zelfstandig Gerecht, een ambachtsheerlijkheidhet ligt vlak tegen de gemeente Bunschoten aan. a. De «Kleine Eng*, groot 3 morgen 63 gld. pacht. b, De «Hooge Steeg* (ligt vlak aan de Geldersche grens in 't Hooglander veen), groot 3 morgenf; 95 gld. pacht. In Groot-Stoutenburg. Het erf Stoutenburg, groot 60 1(1), tr- gld. In Klein-Stoutenburg. Het erf Klein-Stoutenburg, groot 17 orgen pacht60 gld. Hierbij behooren nog twee perceelen helde- en weideveld In de «Stoutcn- burger gemeente*. Aan Thinsen, (tienden) zoo binnen als rondom Amersfoort, samen 7 gld. 3 stuiver. Aan Heergewaden. Soms had een edelman van een zijner goederen afstand gedaan ten behoeve van een ander persoon, die het dan zonder eenige pacht van hem ontving alleen bleef het in naam nog aan den schenker behoorenhet was, sooals zeide, leenroerig aan hem. En ali bewijs daarvan moest elke nieuwe eigenaar van het weggeschonken land goed bij de aanvaarding van zijn «leen* den edelman een o( ander voorwerp komen aanbieden, het dusgenaamde «heergewaad* (of heergewed)het was meestal een nuttig stukeen kleed («gewaad*), een paar handschoenen, valk, een witte pauw, een paard, al naardat dit in den leenbrlei bepaald wat. Vsn deze heergewaden werd natuurlijk boek gehouden, een register aangelegd. Het was dut geen jaarlijkscbe pacht, maar een wissel vallig inkomen. Zoo zagen wij onder g., dat «Emiclaar* een leengoed was van de St. Pautus-Abdij le Utrecht. Ook Oldenbarnevelt ontving nu en dao zulk een heergewaad; de Ijst zegt a.l. «Tot Stoutenburg en «Lutteque weyde* (dal is Klein-Weede, Kleinweevlak bij Groot-Weede) behooren nog eenige leenen, die vermeld zijn in 't register van Rijk van Muyienborch en den Gri&er van Oldenbarnevelt.* (In dat register kan men dus vinden, van welke boerenplaatsen, cos. de nieuwe eigenaar of erfgenaam een heergewed verschul digd is. Verder volgen nog verscheidene goederen bij Breukelen, n.l. Guntersteen. 1, «De Bruydkwere*, groot 30 mor gen, die met het huis enz jaarlijks 306 gld. aan pacht opbrengt2. zes morgen land onder Breukelen, geeft 48 gld pacht3. het Huis Gunterstein, met boomgaard en «Blomhoff*, verpacht voor 240 gld.«mitsgaders twaalf vol wassen kapoenen in plumis (d. w. i, de veeren te leveren). Een andere lijst zegt, dat de boven genoemde goederen, «door de Vrouwe van Oldenbarnevelt aengecomen* zijn, w. Oldenbarnevelt» moedet Deliana Weede bracht se door erfenis aan Johan, den Advokaat. Deze lijst is ge lijkluidend met de eerstealleen zijn oog bijgevoegd'. «De Keut* (onder Hoogland, bij den siraatweg naar Nijkerk) en de «Malie- hoef* (die Ik niet kan thuisbrengen). Men ziet dus, dat onder Hoogland Stoutenburg nog heel wat bezittingen n den Advokaat lagen. Na zijn ont hoofding werden zij veibeurd verklaard en ten behoeve van 's Landt schatkist publiek verkocht. Naschrift. Nadat ik bovenstaande persklaar had gemaakt, onldekte ik lóch waar Hilhorst ligt, n.l. in de ge- ;nte Amersfoort, en wel in 't uiter- Oostelijke hoekje, bij de Geldersche grens, 1 K.M. ten Zuiden van 't dorp Hoevelaken. Zooali ik reeds zeide, was «Lutteque weyde* een heergewaad verschuldigd, en ik noemde dat erf «Klein-Weede* (in tegenstelling met Groot-Weede). Laat ik dit mogen bewijzen. «Lutteque* (of lutteke) it 't zelfde als ons huidige «luttel* (in 'i Engeltch «linie») en be. teekentklein, geting. Ook zegt men «lutje*, bijv. in «Luljebroek* het kleine moerasland(in tegenstelling met «Groote broek*), Lutteque Weideis dus Klein Weede, of Kleinwee, zooals sommige families heeten. Baarn, Maart 1927. Binnenland Koninklijk bszoak. Zaterdag sal de Koningin, vergeteld vao Prinses Juliana een bezoek brengen aan de Jaarbeurs te Utrecht en de restaureerde Domkerk. De Koningin de Prinses zullen te 1.18 uur aankomen en rechtstreeks van het station per auto naar de Jaarbeurt gaan. Na afloop van bet besoek, dat vijf kwartier zal duren, wordt naar Paushuize gereden, waar bij de Commissaris der Koningin thee zal worden gebruikt. Vervolgens ■al de gerestaureerde Domkerk mi raam van Prof. Roland Holst worden bezichtigd, vanwaar naar het atation zal worden gereden, waar bet vertrek is bepaald op 3 57 uur. Lol op do Kiezerslijst. Het is van groot belang, dat ook bij de Raadtverkieaingen onze katho lieke invloed tooveal mogelfk tot uiting kont en dat daarom atle katholieken, smmeo op de Katholieke lijst. Van één stem kan afhangen, of in een bepaalde gemeente de katholieken ééo zetel meer of minder krijgen. De Raadsverkiezingen worden ge houden volgens de nieuwe kiezerslijst, die deser dagen wordt opgemaakt. Nu Is, bij het opmaken dier klesers- lijat, vergisten menachelijk. En de ondervinding heeft uitgewesen, dal somt hier of daar perionen, dif kiesgerechtigd waren, niet op de kie zerslijst voorkwamen. Dat werd dan meest pas bemerkt als het te laat wat. Om dat te vootkomen wordt erop gewezen, dat in elke gemeente de kiezerslijst ter inzage ligt voor iedereen ia 23 Maart tot 21 April. Kiezers zijn al diegenen, die vóór 15 ei a.s. den leeftijd vao 25 jaar hebben bereikt. Constateert men, dat een katholiek kiezer ten onrechte niet op de kiezers lijst voorkomt dan moet men soo|spoedig mogelijk, in ieder geval vóór 15 April reclamecren. De besturen der R. K. Klesvercenigingen vcrleenen gaarne bijstand. Vooral degenen, die pas kort in een gemeente wonen, zijn verplicht de kie zerslijst te controleeren. Voor do R. K. Handels Hoogétchool. De Aartsbisschop en de Bisschoppen n Nederland richtten zich tot de Katholieken met een versoek om finan- oi#c.len steun voor de oprichting en instandhouding eener R. K. Handelt- Hoogeschool, te Tilburg te vestigen. Een grootsche en teer verantwoorde lijke taak is voor deze Hoogeschool weggelegd, aldus het Doorl. Episcopaat. Daar moeten niet alleen de juiste be glnselen van katholieke moraal en ethica worden onderwesen, maar ook bun prac- tische toepassing op handel en industrie moet daar worden geleeraarddaar moeten de toekomstige leid-ra worden gekweekt, die bij de zeer prijzenswaar dige behartiging van bun eigenbelang ook aan de belangen van anderen niet zullen tekort doen. Zoo zal ook deze Hoogeschool een voortreffelijk middel kunnen worden om den vrede van Christus in Christus' rijk helpen vestigen, vetbrelden en ver- De milde bijdragen van de Geloovigen in Nederland mogen daarom het soo noodzakelijke financieele fundament leggen. 't Water van da Valuwa. een vergadering van burgemeesters der Veluwtche gemeenten werden be langrijke mededeellogen gedaan door den heer Van Manen, adjunct directeur der Heidemaatschappij, die persoonlijk een ondersoek op de Veluwe heeft ingesteld. Deze noemde de plaatsen waar Amsterdam de proefboringen tal verrichten, al bijzonder ongelukkig ge kozen. Voorts achtte hij een weten- schappelgk onderzoek omtrent de ge volgen van wateronttrekking aan den bodem op groote schaal, uiterst moei lijk, zoodat het van het meeste belang zal zijn, dat hel Comité van Actie steeds werkzaam bljjve. Vervolgens werd, op voorstel van den burgemeester van Harderwijk, be sloten stch tot de Staatscomisaie te wenden, met versoek, dat zij een uil het Comité van Actie te benoemen commiisie van drie leden steeds alles op de hoogte zal houden, opdat er tusachen dese beide lichame^aldaar contact kan blijven bestaan. Landbouwonderwijs. Het ligt in de bedoeling, indien de Rijksmiddelen dit ten miuste zullen toe laten, ook in de volgende jaren voort te gaan met de tubtidieering van een beperkt aantal nieuwe lagere landbouw scholen. 8tlchtlng van bonrdarljnn. De minister is bereid met sijn ambt genoot van FtnanciCn overleg te plegen of aan den wensch om op de volgende Staatsbegrooting meer gelden uit te trekken voor de stichting van boerde rijen op woeste gronden, kan worden voldaan. PIANO'S - ORGELS - MUZIEK RADIOTOESTELLEN Krommeatraat 65. Havik 20, Amersfoort, Telefoon 773 ANDERS DAN ANDERE Veriekering-Maaltchappljen Is de Nederlandschf Verzekering-Maatschappij ..ST. WILL1BRORDUS" Verzekerd kapitaal RUIM ELF MILLIOEN GULDEN. Zö besteedt een groot deel der Nelto-WInsl aan zieke en zwakke verzekerden Thins worden c. ZKS paliCnlen In Sanatoria verpleegd. Ona streven Is aan dit verpleglngswerk de grootst mogelijke uitbreiding te geven. Door Uwe verzekeringen tc sluiten bij „Si. Wllllbrordu*" helpt U ons, ons doel bereiken. Inlichtingen worden gaarne verstrekt door de Directie, CATHARIJNEStNGHL 48. UTRECHT en door hare vertegenwoordigers. voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 Telefoon no. 304 Deskundige voorlichting bjj den mm- en verkoop van Effecten Verhuring van Lips safe-loketten Verzilveren van coupon» Hundelscredieten Incasaeeringen Spaar-deposito's rente 4 pot. «Het Utrachtich Landschap*. Op initiatief vsn dr. H. Tb. a' Jacob, Commissaris der Koningin In de pro vincie Utrecht, z^n eenlgen lijd geleden in het gebouw van het Proviocisal Bestuur aldaar eenige heeren In com missie bijeengekomen om te bespreken, welke maatregelen behooren tc worden genomen, teneinde zooveel mogelijk hei behoud van het Landschapsscboon te bevorderen. Na een uitvoerige be spreking is besloten tot het In het laven roepen van een stichting, welke ten doel zal hebben het bevorderen van het behoud van het natuur- en land- schaptschoon der provincie Utrecht, Onder natuur- en landachapsachoon verataat de stichting al datgene, wat tot de aantrekkelijkheid van het land schapsbeeld bijdraagt, waartoe mede kunneo worden gerekend de merk waardigheden op het gebied der natuur- hiatorie en voortbrengselen van mcntchc- lijke werkzaamheid, welke door hun >rm, ligging of ouderdom de waarde in het landschapsbeeld verhoogen. Da Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland te Amsterdam, die op bovengenoemde vergadering vertegenwoordigd was, ver klaarde zich bereid bedoelde stichting !o het leven te roepen. De stichting is genaamd: Utrechtsch Landschap* en ia gevestigd te Utrecht. het In werking treden der stichting sal het bestuur uit de navolgende per- bestaan dr. H. Th. Jacob, tails der koningin te Utrecht; Andtl, lid van Gedeputeerde Staten te De Bildt; W. K. H. Anten, aldeelingtchef provinciaal bestuur te Utrecht; W. H. de Beaufort, voorzitter Provinciaal Comité voor behoud van natuurschoon te Maarn E. D, v. Dissel, directeur van het Staatsboacbbeheer te Utrechtdr. J. C. graaf van Randwijck, burgemeester Amersfoortmr. P. G. van Tienhoven, bestuurslid van de Ver. tot Behoud van Natuurmonumen Amsterdam; dr. J. J. de Waal Male fijt, wethouder te Utrecht. Amersfoort Zaterdag 19 Maart sal de heer J. G. Klussen, notaris te Amersfoort, voor de Notarieele Vereeniging. in Hotel Krasnapoltlty een lesing houden over «delaatste wijziging van de Sue- cesalewet*. Zondag hoopt Arts M. Kamerling den dag te herdenkeo, waarop hij 25 jaar geleden het arts-rxamen aflegde. Het kerkgebouw der Oud-Katholieke J sti HET ADRES toor alle soorten •f Tevens reparatie x 4NGESTR58T 84 TEL. 528 Hebt U een Taxi of auto noodijj Amersfoort, gemeente te deser stede, waarvan dc Ingaog zich bevindt aan hel Zand, zal worden gesloopt. Onder leiding van den architect Van Gent sal ter plaatse een nieuw kerkgebouw worden gesticht. Gedurende den bouwtijd tullen de godsdienstoefeningen der Oud-Kath. gemeente worden gehouden in de kapel het Semioarie aan de Muurhuizen. In het huis met den mooien Oud- Hollandachen gevel I.angesiraut II is deser dagen geopend de wolhandel 'De Concurrent*, met filialen in Hllver- um, Busium, Amsterdam. Den Haag 'n Leiden. Voor de verlichting is door het Han delshuis Radio-EIcctra een doelmatige installatie aangebracht. De vergadering van Geloof en Weten- •nhao, die Donderdagavond a.a. sou worden gehouden Is uiigesteld tot Maandag 28 Maart a.s. Vrijdagavond 8 uur vergadert de K. Kicsvereeniging In de parochie i St. Henricus In het patronaat aan de Borstraat. De tgenda vermeldt o.m.Jaarverslag van secretaris en penningmeester. Be spreking aangaande de verkieiing voor de provinciale Staten. Vsrkiesing drie bestuursleden wegen* periodieke af treding. Candldalcn voor debestuursvscaturcn kunnen worden ingediend bij den heer J. Peeman, secretaris, St. Bonifacius t 67.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1927 | | pagina 1