Pianohandei S. DUIJKER
N.V. Middenstands-Bank
Vulpenhouders
Kantoorboekhandel
H. ELZET7AAR
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 15 Maart 1927
Veertigste Jaargang
No. 100
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers lOct.
KANTOOR; LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
Advertentlln 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld adverteeren. Advertentlln moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
In wijn is waarheid
dikwerf...,, water.
Uit de geschiedenis
van een bekend boek.
Meer nog dan in Hollend he
werd een vijftien jaar geleden voor on
land vertaald is begrijpelijker wijze
in Frankrijk zelf het boek van de eerste
abdis van Sainte-Cécile de Solesmes
La Viè Spirltuelle et l'Oraison* be
kend en verspreid.
Nu de eerste Franscbe uitgave dateert
van, laten we zeggen, een dertig,
lig jaar geleden en de Hotlandsche
taling al meer dan tien jaren her het
licht zag, moet het opschrift boven dit
artikeltje wel den indruk wekken van de
bekende koeien uit de bekende sloot.
En tóch vertellen we misschien
lezers van «De Eerabode*, die vele
boeken-Hefhebbers onder haar abonné't
teil, iets nieuws, al is het dan een pre
mière, die in feite lang geleden,
zich afspeelde. Even amusant, als zon
der twijfel deze bizonderheid is, zoo
mooi en heerlijk is het boek zelf, dat
we (smeedt het ijzer nu het heet is I)
bij deze nog eens gaarne en van harte
aanbevelen.
Het geviel dan dezer dagen, dat we
inzage kregen van het aantal verkochte
exemplaren in hel jaar 1926, dal be
langrijk verschilde met dat van 1925
(we doelen nu speciaal op de Fraosche
uitgaveMaison Alfred Mame et fils,
Tours, dep. Indre et Loire).
Hoe het dan wel kwam dat de op.
lage zooveel minder wat Ter verkla
ring daarvan zou een triest brokje his
torie uit het kloosterleven te Solesmes
moeten opengelegd worden hoe in den
lijd, dat Madame Bruyère, stichteres
van Saint Cécile, het mooie klooster der
Zusters Benedictinessen, abdis was, er
in Sint Pierre (het monasterium der P.P.
Benedictijnen), eenige monniken waren,
die het toentertijd met de deugd van
naastenliefde niet zoo nauw namen en
meenden de heilige abdis (die ontzaglijk
veel voor beide kloosters heeft gedaan
en bovendien nog den tijd vond haar
prachtig boek te schrijven) in verkeerd
daglicht te moeten stellen, Een dier
monniken verliet toen spoedig er op
het klooster en wist zijn haatdragend
heid in den loop der jaren zóó slecht
te temperen, dat hij in 1925 (dus reeds
op leeftijd) nog een pamflet schreef
tegen »La Vié Spirituelle et l'Oraison*.
Dit echter terloops opmerkende wil
len we echter iet9 verhalen uit het ont-
staaa der Hollandsche vertaling een
brokje geschiedenis, welke minder be
droevend is integendeel
De nu reeds overleden zusier van
een bekend Hollandsch Benedictijn
bad indertijd de vertaling van het boek
voltooid, toen de uitgever, die beloofd
had voor de materieele zijde zorg te
dragen, zich plotseling terugtrok. Waar
schijnlijk (en naar later wel bleek zeker)
omdat hij beangst was met al zijn
exemplaren in ons «Protestant* Hol
land te blijven zitten.
In de stad echter, waar de uitgever
woonde, was ook gevestigd een afdce-
ling van de Vereeniging tot Bescher
ming van meisjes. Het verband zal U
nog wel niet duidelijk zijn, doch ik moet
U terstond vertellen, dat eens in de
week (des Zondags) genoemde Ver
eeniging een avond had georganiseerd,
met het doei de jeugdige vrouwelijke
dienstbaarheid van de stad op passende
wijze te amuseeren. Een van de dames-
leidsters (namen blijven natuurlijk in de
journalistieke doofpotwist van de
moeielijkheden, die de Nederlandsche
vertaling van »Li Viè Spirituelle et
l'Oraison* tegen hielden en daar baat
gevraagd was, den uitgever alsnog te
bewegen zijn eerst voorgenomen plan
nen in eere te herstellen, daarom zon
heel haar vrouwelijk vernuft op mid
delen den man te »bekeeren>. Want
toen reeds was terdege ingezien dat,
evenals in Frankrijk, het nut van
boek óók in ons land \c strekkend
moeten zijn. Maar de uilgever
behield de onvermurwbaarbeid eigen
Wat er daarop geschied is
van bij de rechte toedracht pas veel
later vernam, heeft hem niettemin doen
besluiten lóch de vertaling te laten
drukken en uit te geven.
Want bijna eiken dag, mini
vier keer, in de week, kwamen jonge
meisjes aan zijn deur, die «namen» haar
Mevrouw* kwamen vragen, wa
toch eindelijk de vertaling van »La Vie
Spirituelle* zou verschijnen. In het ge
heel tclde'de man wel een vijf en twin
tig van deze informatién en hij meende
daaruit terecht ia niet zooi te
moeten afleiden dat er een gróóte vraag
naar het werk bestond
Hoe de vork aan de steel zat en hoe
de meisjes van het «gezellige avondje*
er op uit waren gestuurd stuk voor
stuk «Namens Mevrouw* het van buiten
geleerde zinnetje op te zeggen, zult U
al wel dóór hebben.
sar dit vroolijke voorspel van een
mooie uitgave niet als algemeen be
kend mag verondersteld worden (hoe
veel van dergelijke «binnenkamertjes*
worden niet eerst na twintig, dertig
jaar gelucht I) meenden we het, tegelijk
met een aanbeveling om het boek
(vooral nu In de Vasten) te bestellen
en te lezen en te herlezen, den
lezer* van «De Eembode<
onthouden.
Solesmes, Maart 1927.
N. de P.
Landgoederen van
Johan van Oldenbarnevelt
bi] Amersfoort.
Door T. PLUIM.
De moeder van Johan van Olden
barnevelt was Deliana van Weede. Dit
aloude Arnersfoortiche geslacht had zijn
naam ontleend aan 't huil Weede onder
Hoogland, vlak vóór 't huidige land
goed Schothors!maar links van den
straatweg. Vandaar, dat Deliana en
daardoor ook haar zoon Johan van
Oldenbarnevelt onder Hoogland vele
landerijen en hofsteden bezat. Verder
was haar vader Ambachtsheer van
Stoutenburg, zoodat wij ook d&ir
goederen van den Advocaat zullen
vinden.
Toen de grijze Staatsman, «Amers
foort! groote zoon*, het noodlottige
schavot moest beklimmen (1619), werden
zijn goederen verbeurd verklaard en
door de Regeering verkocht. Dezer
dagen kreeg ik een lijstje van die be
zittingen in handen ik laat het hier
in onze spelling volgenmisschien
stellen de lezers er belang in. Zooveel
mij mogelijk is, zal ik de ligging dier
goederen nader aangeven. Bij elk erf
of landgoed wordt de naam van den
pachter aangegeven dien zal ik echter
maar weglaten.
Onder Hoogland.
a. Het kleine «Nieuwland* (rechts van
den straatweg Den Ham—Bunschoten)
groot omstreeks 3 morgen pacht24
gld. 'sjaars.
b. Een «erfken* genaamd «Calveen*
(ligt ten Z. O. van 't vorige, kort bij
de kerk op Langenoord), groot 8 of 9
morgen met huis, getimmerten, be-
poting en beplanting pacht90 gld.
c. Het 4e part van de hofdstede ge
naamd «Hilhorst*, groot 15 morgen
pacht130 gld. (Hoewel een veelvuldig
voorkomende familie-naam, kon Ik de
gelijknamige hofstede niet op de kaart
vinden. Zie evenwel 't naschrift aan
het slot).
d. Een stuk land, genaamd «Weede-
iuis«, groot 3 morgen. (Toen ter tijd
ichijnt dus het huis zelf, de zetel der
Van Weede's, afgebroken te wijn ge
elt).
Nog een stuk land genaamd
«Steenenkamp*, groot 4 morgen 109
gld. pacht.
f. De «Graskamp*, pacht: 12 gld.
g. Het erf «Emiclaar* (ligt ten Z. O.
van LaDgeooord), in 27 perceelen lands,
groot ^30 morgen met de huizen,
mitsgaders de boomgaard, zijode
leengoed van de Abdij van St. Paulus
le Utrecht, pacht 350 gld. 1 (Over
leengoederen zal ik straks wat zeggeo,
bij 't woord «Heergewaden*).
h. Het «Groote Nieuwland* (zie
groot 6 morgen pacht88 gld.
i. De Tijntberg, 2 morgen, benevenz
1 morgen daaraan grenzende same
aan pacht38 gld.
in de Jurisdictie van ZevetthuiBen,
Dit was voorheen een zelfstandig
Gerecht, een ambachtsheerlijkheidhet
ligt vlak tegen de gemeente Bunschoten
aan.
a. De «Kleine Eng*, groot 3 morgen
63 gld. pacht.
b, De «Hooge Steeg* (ligt vlak aan
de Geldersche grens in 't Hooglander
veen), groot 3 morgenf; 95 gld. pacht.
In Groot-Stoutenburg.
Het erf Stoutenburg, groot 60
1(1), tr-
gld.
In Klein-Stoutenburg.
Het erf Klein-Stoutenburg, groot 17
orgen pacht60 gld.
Hierbij behooren nog twee perceelen
helde- en weideveld In de «Stoutcn-
burger gemeente*.
Aan Thinsen,
(tienden) zoo binnen als rondom
Amersfoort, samen 7 gld. 3 stuiver.
Aan Heergewaden.
Soms had een edelman van een zijner
goederen afstand gedaan ten behoeve
van een ander persoon, die het dan
zonder eenige pacht van hem ontving
alleen bleef het in naam nog aan den
schenker behoorenhet was, sooals
zeide, leenroerig aan hem. En ali
bewijs daarvan moest elke nieuwe
eigenaar van het weggeschonken land
goed bij de aanvaarding van zijn «leen*
den edelman een o( ander voorwerp
komen aanbieden, het dusgenaamde
«heergewaad* (of heergewed)het was
meestal een nuttig stukeen kleed
(«gewaad*), een paar handschoenen,
valk, een witte pauw, een paard,
al naardat dit in den leenbrlei
bepaald wat. Vsn deze heergewaden
werd natuurlijk boek gehouden, een
register aangelegd. Het was dut geen
jaarlijkscbe pacht, maar een wissel
vallig inkomen. Zoo zagen wij onder
g., dat «Emiclaar* een leengoed was
van de St. Pautus-Abdij le Utrecht.
Ook Oldenbarnevelt ontving nu en dao
zulk een heergewaad; de Ijst zegt a.l.
«Tot Stoutenburg en «Lutteque weyde*
(dal is Klein-Weede, Kleinweevlak
bij Groot-Weede) behooren nog eenige
leenen, die vermeld zijn in 't register
van Rijk van Muyienborch en den
Gri&er van Oldenbarnevelt.* (In dat
register kan men dus vinden, van welke
boerenplaatsen, cos. de nieuwe eigenaar
of erfgenaam een heergewed verschul
digd is.
Verder volgen nog verscheidene
goederen bij Breukelen, n.l.
Guntersteen.
1, «De Bruydkwere*, groot 30 mor
gen, die met het huis enz jaarlijks 306
gld. aan pacht opbrengt2. zes morgen
land onder Breukelen, geeft 48 gld
pacht3. het Huis Gunterstein, met
boomgaard en «Blomhoff*, verpacht
voor 240 gld.«mitsgaders twaalf vol
wassen kapoenen in plumis (d. w. i,
de veeren te leveren).
Een andere lijst zegt, dat de boven
genoemde goederen, «door de Vrouwe
van Oldenbarnevelt aengecomen* zijn,
w. Oldenbarnevelt» moedet Deliana
Weede bracht se door erfenis aan
Johan, den Advokaat. Deze lijst is ge
lijkluidend met de eerstealleen zijn
oog bijgevoegd'.
«De Keut* (onder Hoogland, bij den
siraatweg naar Nijkerk) en de «Malie-
hoef* (die Ik niet kan thuisbrengen).
Men ziet dus, dat onder Hoogland
Stoutenburg nog heel wat bezittingen
n den Advokaat lagen. Na zijn ont
hoofding werden zij veibeurd verklaard
en ten behoeve van 's Landt schatkist
publiek verkocht.
Naschrift. Nadat ik bovenstaande
persklaar had gemaakt, onldekte ik lóch
waar Hilhorst ligt, n.l. in de ge-
;nte Amersfoort, en wel in 't uiter-
Oostelijke hoekje, bij de Geldersche
grens, 1 K.M. ten Zuiden van 't dorp
Hoevelaken.
Zooali ik reeds zeide, was «Lutteque
weyde* een heergewaad verschuldigd,
en ik noemde dat erf «Klein-Weede*
(in tegenstelling met Groot-Weede). Laat
ik dit mogen bewijzen. «Lutteque*
(of lutteke) it 't zelfde als ons huidige
«luttel* (in 'i Engeltch «linie») en be.
teekentklein, geting. Ook zegt men
«lutje*, bijv. in «Luljebroek* het kleine
moerasland(in tegenstelling met «Groote
broek*), Lutteque Weideis dus Klein
Weede, of Kleinwee, zooals sommige
families heeten.
Baarn, Maart 1927.
Binnenland
Koninklijk bszoak.
Zaterdag sal de Koningin, vergeteld
vao Prinses Juliana een bezoek brengen
aan de Jaarbeurs te Utrecht en de
restaureerde Domkerk. De Koningin
de Prinses zullen te 1.18 uur aankomen
en rechtstreeks van het station per
auto naar de Jaarbeurt gaan. Na afloop
van bet besoek, dat vijf kwartier zal
duren, wordt naar Paushuize gereden,
waar bij de Commissaris der Koningin
thee zal worden gebruikt. Vervolgens
■al de gerestaureerde Domkerk mi
raam van Prof. Roland Holst worden
bezichtigd, vanwaar naar het atation
zal worden gereden, waar bet vertrek
is bepaald op 3 57 uur.
Lol op do Kiezerslijst.
Het is van groot belang, dat ook
bij de Raadtverkieaingen onze katho
lieke invloed tooveal mogelfk tot uiting
kont en dat daarom atle katholieken,
smmeo op de Katholieke lijst.
Van één stem kan afhangen, of in
een bepaalde gemeente de katholieken
ééo zetel meer of minder krijgen.
De Raadsverkiezingen worden ge
houden volgens de nieuwe kiezerslijst,
die deser dagen wordt opgemaakt.
Nu Is, bij het opmaken dier klesers-
lijat, vergisten menachelijk.
En de ondervinding heeft uitgewesen,
dal somt hier of daar perionen, dif
kiesgerechtigd waren, niet op de kie
zerslijst voorkwamen.
Dat werd dan meest pas bemerkt als
het te laat wat.
Om dat te vootkomen wordt erop
gewezen, dat in elke gemeente de
kiezerslijst ter inzage ligt voor iedereen
ia 23 Maart tot 21 April.
Kiezers zijn al diegenen, die vóór 15
ei a.s. den leeftijd vao 25 jaar hebben
bereikt.
Constateert men, dat een katholiek
kiezer ten onrechte niet op de kiezers
lijst voorkomt dan moet men soo|spoedig
mogelijk, in ieder geval vóór 15 April
reclamecren. De besturen der R. K.
Klesvercenigingen vcrleenen gaarne
bijstand.
Vooral degenen, die pas kort in een
gemeente wonen, zijn verplicht de kie
zerslijst te controleeren.
Voor do R. K. Handels Hoogétchool.
De Aartsbisschop en de Bisschoppen
n Nederland richtten zich tot de
Katholieken met een versoek om finan-
oi#c.len steun voor de oprichting en
instandhouding eener R. K. Handelt-
Hoogeschool, te Tilburg te vestigen.
Een grootsche en teer verantwoorde
lijke taak is voor deze Hoogeschool
weggelegd, aldus het Doorl. Episcopaat.
Daar moeten niet alleen de juiste be
glnselen van katholieke moraal en ethica
worden onderwesen, maar ook bun prac-
tische toepassing op handel en industrie
moet daar worden geleeraarddaar
moeten de toekomstige leid-ra worden
gekweekt, die bij de zeer prijzenswaar
dige behartiging van bun eigenbelang
ook aan de belangen van anderen niet
zullen tekort doen.
Zoo zal ook deze Hoogeschool een
voortreffelijk middel kunnen worden om
den vrede van Christus in Christus' rijk
helpen vestigen, vetbrelden en ver-
De milde bijdragen van de Geloovigen
in Nederland mogen daarom het soo
noodzakelijke financieele fundament
leggen.
't Water van da Valuwa.
een vergadering van burgemeesters
der Veluwtche gemeenten werden be
langrijke mededeellogen gedaan door
den heer Van Manen, adjunct directeur
der Heidemaatschappij, die persoonlijk
een ondersoek op de Veluwe heeft
ingesteld. Deze noemde de plaatsen
waar Amsterdam de proefboringen tal
verrichten, al bijzonder ongelukkig ge
kozen. Voorts achtte hij een weten-
schappelgk onderzoek omtrent de ge
volgen van wateronttrekking aan den
bodem op groote schaal, uiterst moei
lijk, zoodat het van het meeste belang
zal zijn, dat hel Comité van Actie
steeds werkzaam bljjve.
Vervolgens werd, op voorstel van
den burgemeester van Harderwijk, be
sloten stch tot de Staatscomisaie te
wenden, met versoek, dat zij een uil
het Comité van Actie te benoemen
commiisie van drie leden steeds
alles op de hoogte zal houden, opdat
er tusachen dese beide lichame^aldaar
contact kan blijven bestaan.
Landbouwonderwijs.
Het ligt in de bedoeling, indien de
Rijksmiddelen dit ten miuste zullen toe
laten, ook in de volgende jaren voort
te gaan met de tubtidieering van een
beperkt aantal nieuwe lagere landbouw
scholen.
8tlchtlng van bonrdarljnn.
De minister is bereid met sijn ambt
genoot van FtnanciCn overleg te plegen
of aan den wensch om op de volgende
Staatsbegrooting meer gelden uit te
trekken voor de stichting van boerde
rijen op woeste gronden, kan worden
voldaan.
PIANO'S - ORGELS - MUZIEK
RADIOTOESTELLEN
Krommeatraat 65. Havik 20, Amersfoort, Telefoon 773
ANDERS DAN ANDERE
Veriekering-Maaltchappljen Is de Nederlandschf Verzekering-Maatschappij
..ST. WILL1BRORDUS"
Verzekerd kapitaal RUIM ELF MILLIOEN GULDEN.
Zö besteedt een groot deel der Nelto-WInsl aan zieke en zwakke verzekerden
Thins worden c. ZKS paliCnlen In Sanatoria verpleegd. Ona streven Is aan
dit verpleglngswerk de grootst mogelijke uitbreiding te geven. Door Uwe
verzekeringen tc sluiten bij „Si. Wllllbrordu*" helpt U ons, ons doel
bereiken. Inlichtingen worden gaarne verstrekt door de Directie,
CATHARIJNEStNGHL 48. UTRECHT
en door hare vertegenwoordigers.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 Telefoon no. 304
Deskundige voorlichting bjj den mm- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupon» Hundelscredieten Incasaeeringen
Spaar-deposito's rente 4 pot.
«Het Utrachtich Landschap*.
Op initiatief vsn dr. H. Tb. a' Jacob,
Commissaris der Koningin In de pro
vincie Utrecht, z^n eenlgen lijd geleden
in het gebouw van het Proviocisal
Bestuur aldaar eenige heeren In com
missie bijeengekomen om te bespreken,
welke maatregelen behooren tc worden
genomen, teneinde zooveel mogelijk hei
behoud van het Landschapsscboon te
bevorderen. Na een uitvoerige be
spreking is besloten tot het In het laven
roepen van een stichting, welke ten
doel zal hebben het bevorderen van
het behoud van het natuur- en land-
schaptschoon der provincie Utrecht,
Onder natuur- en landachapsachoon
verataat de stichting al datgene, wat
tot de aantrekkelijkheid van het land
schapsbeeld bijdraagt, waartoe mede
kunneo worden gerekend de merk
waardigheden op het gebied der natuur-
hiatorie en voortbrengselen van mcntchc-
lijke werkzaamheid, welke door hun
>rm, ligging of ouderdom de waarde
in het landschapsbeeld verhoogen.
Da Vereeniging tot Behoud van
Natuurmonumenten in Nederland te
Amsterdam, die op bovengenoemde
vergadering vertegenwoordigd was, ver
klaarde zich bereid bedoelde stichting
!o het leven te roepen.
De stichting is genaamd:
Utrechtsch Landschap* en ia gevestigd
te Utrecht.
het In werking treden der stichting
sal het bestuur uit de navolgende per-
bestaan dr. H. Th. Jacob,
tails der koningin te Utrecht;
Andtl, lid van Gedeputeerde
Staten te De Bildt; W. K. H. Anten,
aldeelingtchef provinciaal bestuur te
Utrecht; W. H. de Beaufort, voorzitter
Provinciaal Comité voor behoud van
natuurschoon te Maarn E. D, v. Dissel,
directeur van het Staatsboacbbeheer te
Utrechtdr. J. C. graaf van Randwijck,
burgemeester Amersfoortmr. P. G.
van Tienhoven, bestuurslid van de
Ver. tot Behoud van Natuurmonumen
Amsterdam; dr. J. J. de Waal
Male fijt, wethouder te Utrecht.
Amersfoort
Zaterdag 19 Maart sal de heer J.
G. Klussen, notaris te Amersfoort,
voor de Notarieele Vereeniging. in
Hotel Krasnapoltlty een lesing houden
over «delaatste wijziging van de Sue-
cesalewet*.
Zondag hoopt Arts M. Kamerling
den dag te herdenkeo, waarop hij 25
jaar geleden het arts-rxamen aflegde.
Het kerkgebouw der Oud-Katholieke J sti
HET ADRES toor alle soorten
•f Tevens reparatie x
4NGESTR58T 84 TEL. 528
Hebt U een
Taxi of auto noodijj
Amersfoort,
gemeente te deser stede, waarvan dc
Ingaog zich bevindt aan hel Zand, zal
worden gesloopt. Onder leiding van den
architect Van Gent sal ter plaatse een
nieuw kerkgebouw worden gesticht.
Gedurende den bouwtijd tullen de
godsdienstoefeningen der Oud-Kath.
gemeente worden gehouden in de kapel
het Semioarie aan de Muurhuizen.
In het huis met den mooien Oud-
Hollandachen gevel I.angesiraut II
is deser dagen geopend de wolhandel
'De Concurrent*, met filialen in Hllver-
um, Busium, Amsterdam. Den Haag
'n Leiden.
Voor de verlichting is door het Han
delshuis Radio-EIcctra een doelmatige
installatie aangebracht.
De vergadering van Geloof en Weten-
•nhao, die Donderdagavond a.a. sou
worden gehouden Is uiigesteld tot
Maandag 28 Maart a.s.
Vrijdagavond 8 uur vergadert de
K. Kicsvereeniging In de parochie
i St. Henricus In het patronaat aan
de Borstraat.
De tgenda vermeldt o.m.Jaarverslag
van secretaris en penningmeester. Be
spreking aangaande de verkieiing voor
de provinciale Staten. Vsrkiesing drie
bestuursleden wegen* periodieke af
treding.
Candldalcn voor debestuursvscaturcn
kunnen worden ingediend bij den heer
J. Peeman, secretaris, St. Bonifacius
t 67.