K. Spaarbank - Amersfoort
Pianohandel S. DUIJKER
Duplicator Astoria
Kantoorboekhandel
H.ELZEI1AAR
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 5 April 1927 - No. 2
Een en Veertigste Jaargang
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO
AdvertenHSn 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld adverteeren. Advertenti6n moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
„De zaken gaan voor", dat klinkt
niet zoo grof als„de zakken gaan
voor". Maar 't beteekent toch meestal
hetzelfde.
St. Alfonsus-Retraitenhuis
te Amersfoort.
In 1926 werden in het St. Alfonsus-
lula 74 retraiten gegeven, waarvan 40
tan mannen en jongelingen (met 2146
deelnemers) en 34 aan vrouwen en meis-
v jea (met 2078 deelneemsters). Totaal
dus 4224 retraitanten. Hiervan waren
1446 gehuwden en 2778 ongehuwden.
Voor het eerst maakten er in dit huis
een retraite 2111. Van het Aartsbisdom
kwamen 3232, van elders 992 retrai-
taDten.
Uit de verschillende parochies uit den
omtrek gingen in retraiteAmersfoort
127 Achteveld 16; Baarn 36; Barne-
veld 3 Blaricum 12; Eemnes 16;
Hamersveld 13; Hilversum 192; Hoog
land 39Hooglanderveen 4Laren 38
Maarn 1 Nijkerk 3Rijsenburg 3
Soest 14 Soesterberg 1Utrecht 298;
en Zeist 13.
Over den Sint Joris.
DOOR A. F. VAN BEURDEN.
De toren van de Sinl Jorisktrk is in
verhouding tot de kerk klem cd beschei
den, veel te klein voor een zoo mach
tig dtiescheepig gebouw. Hij is slechts
30 meter en 33 c.m. hoog, boven den
grond, met groote Romaansche blind-
ramen, de spits niet mede gemeten.
Hij heeft bovendien eeoe zeer eigen
aardige plaatshij staat niet iD 't mid
den vóór zijn kerk, maar een stuk in
het eerste schip, zelfs is het gewelf
van bet zijschip met zijn ribben door
den toren heen gewerkt. Bovendien is
hij niet gericht >n de Heilige Linie dus
van West naar Oost, maar wijkt af
de richting der kerkschepen is dus een
andere als de as van den toren
kan dit op twee wijzen het best v
nemen. Wanneer men in de kerk
de zaak beziet, dan staat de toren vrij
binnen de kerkmuren. Tusschen de
muur naar den kant van den Hof kan
men dóórgaan. Meet men nu den afstand
tusschen den toren en die i
de westelijken hoek, kant Windsteeg, dan
bedraagt deze wel een halven meter
meer dan bij den oostelijken boek. kant
Langestraat, een bewijs van afwijking
der richting, Ook kan men wannee^
men op den Hof staat, de doorsDijdiogr
of aansluitingslijn van dak en tore
naar het Westen zien afhellen, zoodat
van de twee afgesneden blinde vensiers
het westelijke langer is dan het ooste
lijke. 't Is een wonderlijk* constructie.
Van den Hof ziet men door het raam
in het witte muurvlak van den toren
de Romaansche toogjes in rij oaa
elkander schijnen. In de kerk ziet mr
den in 1370 gebouwde toren nog ai
allerlei Romaansche brokstukken der
1298 gebouwde, later te klein geworden
en gedeeltelijk vernieuwde kerk ge
hecht. Het kost moeite, om een
vermoedelijken ouden toestand te
rcCoo8trueeren en zich te denken,
hoe het wel eertijds was. Ook bo<
aan den toren ziet men allerlei sporen
van aansluiting aan de oude kerk. Men
heeft de kleine Romaansche rondboogige
kerk lo 1370 veranderd in een gothieke,
spitsboog, driescheepigekerk en
ruimte gezocht naar den noordkant
deAppelmaikt zooveel kleiner gemaakt,
Men kreeg nu 2 schepen van 57.08 M.
en een middenschip van 74.37 binnen
werks, terwijl men toren en een stuk
van den Romaanschen ouden romp
het zuidelijke voorgedeelte aan den Hof
en de Windsteeg in werkte. Behalve
voor den hoofdingang in de Windsteeg
weid ook voor twee portalen gezorgd
aan de zijkanten op Hof en Appelmarkt.
De gothiek bereikte haar hoogsten glans
in de kerk door den bouw van bet
prachtige oxaal, later zoo deerlik ge
schonden door bet plaatsen van het
renaissance orgel tn het oxaal,
daad vac zorgeloose onkunde, die
maar zoodra mogelgk moest herstellen,
Want mooier oxaal, in savonniere, dus
niet In gekleurd marmer, zooals ik eerst
meende, verleid door de verf zal er
in ons vaderland wel niet te vinden zijn.
Ia den toren vindt men in de dikke
muur eene ingekapte, en ten deele
uitgebouwde oude bewaarplaats vai
archieven wellicht de oude zoogenaamd,
l schepenkom, zooals men dat in tr.i vsd
plaatsen had.
Het voorste gedeelte van het noor-
dcrschlp is afgesloten en wordt als
bergplaats van brandstoffen en rommel
gebruikt, maar daar vonden wij nog
een belangwekkend onderdeeltje der
kerk n.l.een afgesloten ruimte met
gothiek raam en omlijsting en een
oud gothiek buitenraam, dat licht gaf
van de zijde van den Hof. Het is al
lang dichtgemetseld, terwij! aan de Hof-
lijde vermoedelijk andere bouwdeelen
:r tegen gebracht zijn. Wij vermoeden,
dat het gebruikt is als een gerf of
kleedkamertje, ofwel gebouwd als een
altaartje van een of ander gilde. Er zijn
sporen van beschildering te zien. Het
ligt^DU vergeten iD den uitersten boek
ver van een niet gebruikt pand. Een
degelijk onderzoek was hier op zijn
Trouwens, de kerk bevat bi)
dachtige beschouwing nog veel
merkwaardigs, dan men zoo op
het eerste oog zou zeggen. Wij willen
nog enkele bijzonderheden ten bewijze
aanhalen.
De sluitsteenen, waarin de graatbogen
in het middenschip ultloopen, rijn bij
zonder fraai gebeeldhouwd. Voor zoo
verre wij bet bij het schuchtere licht
der lentducbten konden waarnemen is
beginnen van het Kanunnikeokoor,
de kerk in de apostelen voorgesteld
de H. Petrus, Paulus met het zwaard,
Andreas met het schuin kruis en zoo
verder. In het Kanunniken koor en ook
verder in de kerk eindigen vele schal
kendragers der graa bogen onder in
gebaarde manshoofden,
In hetzelfde koor vindt mer dicht
gemetseld, maar toch nog gor zicht
baar, een nis voor de ampullen, wel
licht daarnaast nog een piscina.
Naast de mooie afsluitende kopereD
koorhekken, zijn aan de kapiteelen der
pijlers, fijouitgesneden vechtende draken,
een engel en een mannenbuste aange
bracht.
Aan den kerkkant onder het oxaal
de kapiteelen een Maria
eenhoorn op den schoot, een nonnetje
met een onderwijzenden klerk en ter
weerszijden elkander bijtende draken
voorgesteld. Meer achter in de kerk
boven in de kapiteelen een draak, e>
varken, een man in niet «1
kiesche houding, bladmotieven en de
gelijke, waaraan de beeldhouwer h
werk niet gespaard beeft.
iet meest raadselachtige der kerk is
blijft het reeds vermelde gedeelte
tegen de Windsteeg aan, roDdom den
:n. Hier vindt meD stukken der eer
tweede en derde kerk iDeeDgesmol-
Het is voor menigeen moeilijk den
opvolgenden gang van de wordings
geschiedenis van den bouw vast l
stellen. Dikke muren met open vensters,
niet passend bij het overige deel,
vroegere perioden heeft men laten sta
in de laatste kerk ingewerkt.
Meer kuodigen mogen daarvoor et
afdoende oplossing vinden, voor c
zij het genoeg te consiateeren, dat
veel merkwaardigs in deze hoofdkerk
overgebleven is, naast veel banaals en
onsieriqks, dat men er in aanbracht,
Eeoe grondige restauratie kan echter
nog veel te recht brengen, waartoe
goede wil voorzit.
Alle Roomsche Kiezers
in de provincie Utrecht behooren
Donderdag 7 April
te stemmen op
no. 1 van Lijst 9
Binnenland
Socialiiatie.
Verschenen is het verslag
Staatscommissie, aan welke werd op
gedragen te onderzoeken door welke
wettelijke maatregelen de voortbreng
selen en verdeeling van goederen
dienstbaar kuonen worden gemaakt aan
het Blgemeeo belang (de z.g. socialisatie-
commissie).
Aan den inhoud willen wij slechts
n kort stukje ootleenen n.l.
Verdeeling van het maatschappelijk
Inkomen.
Aangezien een veranderde productie-
'ijze, welke steeds alle aandacht had,
wel niet vandaag of morgen zal tot
stand komen, achtte men de verdeeling
het maatschappelijk inkomen
meer practische beteekenis.
:n van de zwakste punten bjj de
uitwerkiog van de socialisatie-gedachte
it men voor de verdeelÏDg van het
inkomen geen beginselen heelt aange
geven, zelfs niet getracht beeft, iets in
deze richting te doen. De voorstanders
de socialisatie hebben de verdeeling
in wezen overgelaten aan de werking
der economische wetten en toch betreft
hei voor hel gesocialiseerde bedrijf
der kern-visgen.
Men meende, dat het in bet algemeen
moeilijk zal zijn, in bet particulier
bedrijfsleven van overheidswege
schriften vast te stellen, die regelen de
belooning van de ondernemingsbedrijfs
leiders, kapitaalverschaffers en arbeiders.
Wat den grondslag betreft, waarop
de verdeeling van het maatschappelijk
inkomen zal moeten geschieden, onder-
scheide men loon naar arbeid en loon
■ar behoefte.
Op het beginsel van loon i
boefte wordt zeer sterk afgegeven, maar
toch wortelt het diep in het menschelijk
gemoed, zoodat het zich altijd heefi
blijven doen geldco.
Het meer moderne beginsel is dat
van loon naar arbeid, waarbij men, om
een bevredigende pratische uit-
rkiog te komcD, een iDdcx-schaal zal
jeteo zoeken, een schaal naar uren
arbeid, in verband met her gewicht van
den arbeid.
Er beerscht geen absolute tegen
stelling tusschen loon naar arbeid
loon naar behoefte; beide beginaelr
zullen blijven gelden. Want loon na
behoefte is eenvoudig een uitwerking
-loon, waarmede ook
-prestatie zal gepaard
moeten gaan.
Men achtte het onmogelijk om
te geven, welk ioonatelsel moet worden
gekozen. Wel kao men in het algemeen
zeggen, dat bij de massa-productie
betaling uitsluitend in uur- of daglooD
geen prikkel vormt tot verhooging der
productie. Wanneeer de arbeider harder
werkt, moet hij dat in zijn loon
uitdrukking zien komen, maar de non
moeten zoodanig zijn, dat zijn gezond
heid niet wordt geschaad. Daarom
dienen die normen mede door de vak
organisaties te worden goedgekeurd.
Eenerzijds moet dus een behoorlijke
belooning zijn gewaarborgd, anderzQds
prestatie, die niet schadelijk is voor
gezondheid. Daarnevens zullen
noodig zijn maatregelen ten bate
de arbeiders, die niet tot de meest
valide behooren, opdat ook zij
boorlijk gezinsinkomen hebben. De
voorstanders van de winstdeeling, die
deze blijvend ais systeem toepassen,
meeneD, dat nog geeo betere correctie
op de fouten van andere loonregelingen
is gevonden.
De Staatscommissie is aan de be
handeling van het vraagpuDt, luidende
-welke fiscale maatregelen zijn ge-
wenschl*, Diet toegekomen, tengevolge
,n het feit, dat haar het recht van
quéte naar de trustverschjjnselen bier
lande niet werd verleend.
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
lu de laatst gehouden vergadetiog
de Kamer van Koophandel en Fabrrie-
ken voor de Gelderache Vallei weid
medegedeeld, dat inzake het Fransche
tariefontwerp verschillende wijzigingen
den minister zija voorgesteld.
Tot mede-onderteekening van stukken
in gewonen dienst wordt n
vervanging van den voorzitter ge
machtigd J. H. v. Lonkhuyzen.
De rekening overs 1926 werd
gesteld. Er is een baug slol
f533.74.
Een uitgebreide discussie heeft plaats
ver het al of niet wenschelijki
laatregelen van regeeringszijde tegen
het ongebreidelde aanbod vau builen-
landsche emissies op odzc kapitaalmarkt.
Besloten wordt deze zaak m
lichting als agendapunt voor te stellen
voor de Vereen, v. K. en F
Een klacht over moeilijkbeden van
gemeeotezijde bij een bouwvergunning
wordt in handen van bet Bestuur ge
steld.
Medailles worden uitgeloofd voor de
Bakkerijtentoonstelling te Harderwijk
en de Winkelweek en Winkelbeurs
Ede, terwijl een contributie als sym
pathiebetuiging wordt verleend
pas opgerichte Rijwielpadvereeniging
West-Veluwe.
Een verzoek om een bijdrage voor
de Landdag der Landstorm te Barne-
veld wordt afgeweten. Over een bij
drage aan het op te richten Foksiation
voor Baroeveidsche kippen te Barne-
veld wordt de beslissing aangehouden.
Iuzake Drankwetherziening acht de
Kamer voldoende belichting en voor
stellen vaD de betrokkenen door bun
organisaties gedaan, dan dat nogmaals
itienging der Kamer noodig zou zijn.
Een schrijven van A. R. Veenstra te
Amersfoort over het z.i. misbruik van
10 cent incassokosten voor quitantiën
wordt besproken. De Kamer is van
ooideel, dat bier niet van een misbruik
kan gesproken worden, maar van
billijke vergoediDg voor de moeite
kosten, aan de inning der uitgeitelde
betaling verbonden.
Wat het Cadeaustelsel en de actte
daartegen betreft, acht de Kamer
aftonderlijk ageeren van afd. Kleinbe
drijf af te keuren.
De Kamer verklaarde zich homogeen
met enkele aDdere Kamers, die aan
dringen op vrijmaking van het make-
laarsberoep.
Een verzoek, om te bevorderen v
'roeging der eerste postbestelling
Amersfoort li afgewezen. Er bestaat
recht, ook voor niet-bus-houdera, post
af te balen daarvoor.
Een klacht over gebrek aan losruimte
de Amersfoortache haven is ter be
handeling gegeven aan de Vcikeers-
onder controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond
Ooedgckeurd bij Koninklijk Besluit d.d. 14 Maart 1913, no. 68
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uurWOENSDAG AVONDS van 7
tot 8 uur en VRJJDAGS van 10 tot 11 uur.
Dadelijk ingaande rente 36/io pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
KaasierAmsterdamsche Bank.
PIANO'S - ORGELS - MUZIEK
RADIOTOESTELLEN
Krommestraat 65, Havik 29, Amersfoort, Telefoon 773
Da bevolking vin Nadarland.
De bevolking des rijks bedroeg op
Jan. 1927 7.526 102 zielen, a
schillende provincies:
Zuid-Hollaod
Nuord-Hoiland
Noord Brabant
Gelderland
Limburg
Overijsel
Friesland
Groningen
Utrecht
Zeeland
Drente
1.844 408
1.419.699
823804
798 485
508.747
483 196
401.556
388 853
384.588
249.161
222.805
bate van de minder kapitaalkrach
tigen en de groote gezinnen. Daarvoor
:wam de personeele belastingverlaging
in de eerste plaats in aanmerking.
Uitvoering van de moties Suriog en
Bulten zou te veel aan 'a lands schat
kist kosten.
Wat betreft onzen economischen
toestand meent de minister dat onze
industrie inderdaad blijkens haar gering
beroep op de geldmarkt, niet in bloeien-
den toestand verkeert.
Amsterdam—Rijn.
lisier van Waterstaat merkt
lija Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer over de begrooting
1927 op, dat hel tot het spoedig
stand komen van een betere scheep
vaartverbindicg van Amsterdam
de Boven-Rijn noodig is, dat wordt uit
gegaan van het plan, dat aan alle be
langhebbenden bevrediging geeft. Een
onderzoek is, gelijk bekend, ingesteld
het geschikate kanaaltracé. Het
resultaat van dit onderzoek ziet de
minister spoedig tegemoet. Hij boopt,
datbet hem door dat onderzoek mogelijk
vezen om de verdere voorbereiding
het maken van deze scheepvaart
verbinding krachtig te bevorderen.
De Boerenleenbank.
Wij vernemen, dat het weigeren van
het disconteeren van promessen van
Boerenleenbanken door de Nederland-
sche Bank, geen betrekking beeft op
de Boerenleenbanken aangesloten bij de
Centrale Boerenleenbanken te Eind
hoven, wijl deze Centrale nooit eenige
promessen van Boerenleenbanken
de Ned, Bank beeft behoeven ai
bieden.
Hare liquiditeit was steeds zoo groot,
dat zij uit eigen middelen aan alle
aanvragen van de aangesloten Boeren
leenbanken kon voldoen.
De financieels toestand.
In de Eerste Kamer zei de mioisltr
in financiën, dat de opbrengst vs
de Rijksmiddelen van de eerste twi
maanden, 5.8 millioen boven de raming
uitgaat, omdat de Rijwielbelasting
millioen meer heeft opgebracht. Dat
slechts ééo keer, en de raming is slechts
met 1.8 millioen overtreffen. Men
koestere dus geen te sckoone
wachii gen van de toekomt', er wachten
nog verschillende uitgaven.
De minister zet dan verder
dat als de keuze staat tusschen ver-
dering der uitgaven en verlaging
der belastiDg, bij bet laatste moet kiezen
Kost thans slechts f 15.
V raagt vrijblijvend demonstratie inden
LAN6ESTR6AT 84 r TEL. 528
Amersfoort
Naar de stembus.
Aan hen die hulp bij de stembus
willen verleeDen, zal een duidelijk iden
liteitsbewijs worden gegeven, waaruil
blijkt, dat zij voor de R. K. Staatspartij
Ten overvloede zij nog opgemerkt
in hen, die hulp willen bieden, dat
zij onderstaande regelen in acRt moeten
Hebt U een
Taxi of auto noodig?
Amersfoort.
Heeft een kiezer zijn kaart verloren
of werd hem geen kaart verstrekt, dan
kan hem, nadat bij van zijne identiteit
doet blijken, vanwege den Burgemees
ter of door het Stembureau een kaart
worden uitgereikt.
kiezer, die zich bij de invulling
'ergist, kan éénmaal een nieuw stem
biljet aanvragen.
3. Blijkt, dat een kiezer lichamelijk
hulpbehoevend is, dan kan de Voor-
sitter van bet stembureau toestaan, dal
hij zich doe bijstaan. Onder den bij
stand is begrepen, dat een ander ook
>r den hulpbehoevenden kiezer lezen
met potlood een wit stipje tood
maken. Het gemis van kennis van lezen
i schrijven is geen lichamelijk gebrek.
4. De wet laat den kiezer vr| in de
keuze van den pertoon, die hem zal
bestaan.
5. Gedurende de zlttiDg van het stem
bureau zija de kiezer* bevoegd in het
stemlokaal te vertoeven, voor zoover
de orde niet wordt verstoord.
6. De in het stemlokaal aanwesige
kiezers kunnen, zoo de stemming niet
overeenkomstig de wet geschiedt, be-
iflbrengen.
In het Moederbuis der Congregatie
van O. L. Vrouw aan den Zuidsmgel
overleed, gesterkt door de H.H. Sacra
menten, na een langdurig, maar voor
beeldig gedragen lijden, de Eeiw. Zuster
Maria Annes, (in de wereld Marie Agnes
Sauveui) in den leeftijd van ruim 65
jaren, in bet 43e van haar kloosterleven.
Zuster Maria Agnes was jarenlang
verbonden aan de Mariaschool in de
Muurhuizen.
De Chr. Oratoriumvereenigiog zal
in de St. Joriskerk op Vrijdag 6 Mei
uitvoeriag geven van de
«Pauluss, onder leiding van baar direc-
Hendrik Veldkamp van Frankfort
a. Main, met medewerking van bet
Utrechtscb Stedelijk Oikeat.
Door notarii Schiöder werd geveild
weiland en bouwland beboorende tot
shet Schams onder StouteDburg
Perc. 1, F. Voimer f9100.
Perc. 2 en 3, J. Lokhorst t 7800.
Peic. 4, J. v. d. Bot f8000.
Petc. 5, 6 en 7, C. van den Berg,
Hamersveld f21700.
I— Door bet Bouwkundig Bureau Blom
(werd aanbesteed het bouwen van een
bijkomende
werken bij perceel Leusderweg 43.
Ingeschreven werd door v. Keulen
f 10.400Weerd f 10.599Bioemheuvel
f 11.245; Barten f12.194Beyer f 12.200;
v. Keulen f 12.565; de Smalen f 12.668;
Lagerwey f12.972;C. de Wilde f 13.460;
Tommei f 14.993.
Melkveehouders en Melkhandelaren
zijn overeengekomen de melk met 1
cent per liter te verlagen, waarbij zoo
wel de prijs van de melk, die de vee
houders als de winst-marge voor de
melkhandel met een halve cent wordt
verminderd.
De heer Otte van Tusschenbroek
biedt zijn curzisten der Volksuniversiteit
op Donderdag 7 April des avonds 8
in de Doopsgezinde Kerk, Blankeo-
heimstroat te Amersfoort een extra
avond aan met als onderwerp«Kunst
begrip en Kunstwaardeering (met licht
beelden).
In de Vrijdag gehouden vergadering
i de gecombineerde besturen der
vier parochiale Kiesvereenigingen werd
mededeeling gedaan van de bij het
ingediende opgaven van
de groslijst van candidaten
voor den gemeenteraad.
Over het programma voor R. K.
Gemeente-politiek werd gerapporteerd.
kennis genomen te hebben van
hetgeen in de afdeelingen daaroverter
sprake kwam, werd eenparig besloten
het programma vast te stellen en het
aan de candidaten voor den gemeente
raad ter onderteekening aan te bieden.
iel vóór ae stemming op Palm-
Zondag, in de vier parochiale Kiesver-
cenigiogen te houden.
Besloten werd voorts, dat bij de
stemmÏDg voor de candidaten op elk
stembillet minstens zeven namen moeten
worden gestemd, en hoogstens twaplf
mogen worden gestemd.
De leden der Kiesvereeniging hebben
gelegenheid te stemmen op Zoodag a.s.,
morgens 8 uur tot des middags
half e
i wel v
1 vergaderzaal, kelder
Parochie St. Ansfridus in het patro
naat der St. Ansfriduskerk
Parochie St. Franciscus Xaverius in
het Patronaat aan het Zand
Parochie St. Henricus in de R. K.
Jongensschool aan de Paulus Borstraat
Parochie O. L. Vr. Hemelvaart in
het gebouw St. Jozef aan de Lieve
Vrouwestraat.
Er wordt verwacht dat alle leden
trouw zullen komen stemmen.