21 April a.s. i. K. Spaarbank Amersfoort 3ianohandel S. DUIJKER Duplicator Astoria (antoorboekhandel H. ELZET7AAR Bel dan op No. 42 21 April: Emmabloemdag DE EEMBODE R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 19 April 1927 Een en Veertigste Jaargang No. 6 Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct. KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAQMIDDAO AdvertentiEn 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. AdvertentiEn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór Suurworden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd Als de dood het einde was van alles, zou dat een te groot voorrecht voorde slechten zijn. Over Sint Joris. door A. 1'. VAN BEURDEN. De Fransche revolutie met hare be loften van vrijheid, gelijkheid en broeder schap, eene leuze, die in de practijk alles behalve toepassing voDd, bracht in alle landen groote veranderingen. Haar vurige adem verschroeide de ouderwet8Che Staatsinstellingen, deed de Konings- en Vorstenzetels in vlam men opgaan cn vernietigde de oude heerlijke rechteD, die als vastgeroest schenen in het maatschappelijk leven der buitenlieden en bet soms geheel beheerscht hadden. Ook verdwenen de gilden met bun goed overlegden maar erg bindenden invloed en werd de am- bacbts- en winkellersstand in eens van het beschermende stelsel in een stelsel onbegrensde mededinging op elk gebied geplaatst. In Holland en 't Sticht streed men bovendien nog een anderen strijd op Slaatsgebied. De patlij der vooruit- strevenden, die alle heil vetwaChteo van samentrekking van het Staatsgezag onder toezicht vBn het Volk en de Orangisten, die slecht van de oude toestanden konden afstappen en weer terug wilden naar 't oude, bekampten elkander overal. Dï vertegenwoordigers van het gebeele volk waren aldus in twee partijen gescheiden. Totdal een der beide, die der anti- stadhouderlijken, een greep naar de macht deed en de aodere partij over rompelde. Men was in het voorjaar vbo 1798 op 22 Januari bijeen, toen de voorzitter der volksafgevaardigden eenvoudig de toegangen tot de vergaderzaal deed sluiten, de voornaamste tegenstanders in arrest deed stellen, de commissies aanvulde met lieden, die van dezelfde kleur waren als de meerderheid, dus ook met anti-stadhouderlijken, en ver klaarde dat deze vergadering alle macht in de Republiek bezat, welke opnieuw ingericht werd met gelijk recht voor allen. In April werd er een ni Grondwet voorgelegd, gestemd, genomen bet land in acht departe menten verdeeld, elk departement zeven kringen onderverdeeld. Dat w met de snelheid van den storm gebeurd en de stadhouderlijke partij had hare biezen moeten pakken, geschrokken als ze was van de kordaatheid harer tegen standers. De nieuwe staatsregeling bevatte ook enkele bijgevoegde of additloneele arti kelen, die niet nalieten veler gemoederen in beweging te brengen. Men was in de Vereeoigde Neder landen zoo zeer gewend aan de sup- prematie van den Staatsgodsdienst, dat men zich moeilijk kon voorstellen, dat andere gezindten ook rechten bezaten. De Staatsgodsdienst was twee eeuwen lang tyranniek opgetreden, had alle Roomscbeo, zelfs de naverwante Luther- schen, Remonstranten en Doopsgezin den, zoo stelselmatig uit alle ambten en betrekkingen geweerd, hunne bede huizen in beslag genomen, hun gods dienst tot in de schuilplaatsen vervolgd, zoodat het volk uit gewoonte meende, dat het aldus behoorde. Maar bovengenoemde artikelen kwam een glimp vat de oude ontnomen rechten opgloeien. Alle kerkgebouwen en pasloriehui der Staatskerk, die vroeger aan andere kerkgenootschappen ontnomen welker stichtingskoslen dus niet eigen kas der gemeente betaald werden onder beheer van het plaatselijk gezag gesteld, om binnen zes maanden na aanneming der Staatsregeling daar over in overleg met de kerkgenoot schappen te beslissen. Waar men dus eene meerderheid van Roomsch Katho lieken had, konden zij hunne oude keik, die gewoonlijk de grootste was, terug ktijgen tegen taxatieprijs. Men stelde het beginsel op, dat die kerken eigen dom der gehttlt gemeenschap waren en dat de meerderheid, welke er oudtijds recht op gehad had, maar van dat recht ontzet was, de kerk terug kon krijgen, mits daarvoor de andere bur gers een som uitkeerende. Zij moesten echter de kerkeo onderhouden, terwijl de torens volgens het Fransche beginsel gemeente-eigendom werden. Er moesten overal maatregeten ge nomen worden om die besluiten door Emmabloemdag Geeft gul en met vreugde nootschap eene opgave van bet aantal leden gevraagd werd. Er zou eene der- kundige schatting der waarde, eene opgave van de onderhoudskosten ge- agd worden.Dan zou nog een voorstel eten volgen van een vei drag, terwijl eindbeslissing bij niet overeenkomen i den Staat bleef. Voor den nieuwen staat van zaken moest ook een nieuwe Gemeenteraad zijn, die te Amersfoort door de stem hebbende burgers spoedig gekozen werd geïnstalleerd, door eene commissie uit de Utrechtsche regeering, In de -gadering van 23 Juli 1769 alhier werd besloten ieder Kerkgenootschap te schrijven om het aantal lidmaten op te geven, ten einde over de zaak kunnen oordeelen, De Raad vroeg daarop aan de Regen- St. Joris volgens de artikelen oornoemd eene opgave der jaarlijksche heisteilingskosteo over de laatste tien jaren en de baten, lasten en schulden der Kerk. Vijf dagen na het verzoek was door de regenten, al een uitvoerige stand igediend. De gewone kosteo van selaar, timmerman, leidekker, smid b-droegen door elkander gerekend per jaar 1300 gld. De jaarlijksche inkom sten 500 gld. Nu moest de kerk nog getaxeerd of geschat worden. Daartoe werden be noemd Anthonie van Beek, timmerman Willem van Eede, loodgieter; Jactbus van Huijsteen, timmermanAnthonie de Jorg, metselaarPhilip Menke, ;elaarWouter Wouterus Pul, n laar; Dirk van Schendel, hunne beste kennis jchap op een matige wijze deeren, het gebouw der gewelfte, de St. joris kerk met de huizingen, daaraan bchoorende, zonder toren, klokken, klokkenhuis. Den 6en October 1798 taxateurs klaar met hun werl ooit, dan liepen hier de waardeeringen sterk in twee wegen uiteen. Van Eeden, Pul, van Huysteen schat- n ze op de minieme som van 4000 gld-, de Jong, van Beek, van Schendel op twintig duizend gulden, dus vijfmaal zoo hoog als de vier eerste, zij r klaarden hun lage waardeering mei ijzen de jaarlijksche groote uitgaaf de 1300 gl. Men heeft daar lang breed over geschreven, zeker was vierduizend gulden veel te weinig. Na her en der gereken kwam ten slotte tot eene som van f 10000, tvan ieder Kerkgenootschap deel kreeg, ook de bezitters der Her vormden. opgemaakt van het aantal ledematen der verschil- lendekerken, waaruil het volgende bleek Gereformeerden of Ned. Hervormden 4835 zielen krijgen f5116 de Roomsch Katholieken, Elleboog, 2024 zielen krijgen f 2141,10 de Roomsch Katholieken, Zand, 1744 zielen krijgen f 1845 de Lutherschen 225 zielen krijgen f238; de Remonstranten 31 zielen krijgen f32,16; de Clerezie op 't Zand 82 zielen krijgen f 86,16 de Clerezie Seminarie 82 zielen krij gen f 66,16 de Joodsche Gemeenten 429 zielen kiijgen 1453,2; De stad totaal 9452 zielen f 10000. De Ned. Hervormde gemeente moest e som met aftrek van f5116 in vijf termijnen betalen, aan de anderen over die regeling werd gerc (juestreeid protesteerd. Het slot der gehcele beweging was it men, naar men uit de gevoerde correspondentie meent te maken, het geheele plan met taxatie en ultkeering is uitgesteld, verdaagd, de lange baan geschoven en in rumoer der tijden vergeten, de Kerk, de groote Sint Joris is er gebouw aangaat, iu die 130 jaar te voeren, waartoe van ieder kerkge-| beter op geworden. Der Zuiderzee begin en einde, Het einde der Zuiderzee schijnt bin- :n afzienbaren tijd gekomen. Reeds organiseerden onze spoorweg- aatschappljen uitstapjes, om toeristen laten zien, hoe verrassend ver de Zuiderzeewerken gevorderd zijn. En credieten der schatkist staaD ingenieurs en waterstaatsbouw kundigen 'oe, krachtiger de demping ter haud te nemen, die op een bepaald tijdstip een nieuwe provincie aan het land der elf gewesten zal toevoegen. Toch waarschuwde nog onlangs een schrijver in een brochure tegen de groote gevaren, welke de demping drr Zuider zee met zich zal medebrengen. Hij is niet de eenige, die schriftelijke waar schuwingen ten aanzien van de Zuider- heeft geuit. Haar begin en haar de schijnen met dergelfke verschijn selen gepaard te moeten gaan. Midzomer van het jaar 4 na Chr.,« melden de Friesche kronieken, »oni- sprong omtrent tien treden van den berg, dien men bet Rode Clif noemt, een vurige vlamme, drie dagen dureode. En den vierden dag daarna kwam daar groote Draak uit vliegen, die zich boog in de lucht verhief tot een verschrikking van velen. En nadat hij rent een half uur zich zoo hoog in lucht vertoond had, is hij weder nedergedaald, vliegende in de aarde, hij uitgekomen was en is daarna weder gezien.* Ofschoon het niet uitdrukkelijk ver meld wordt, blijkt toch uit latere be tichten, dat men de vuurvlammen van i Roode Klif de hooge kust ten D. van Stavoren, die ook thans nog het oog valt als men met de boot van Enkhuizen reist als leeken van de ondermijning des bodems heeft beschouwd. Anno 155 is de vurige put weder opengebroken sen brandde zeer vreesclijk acht dagen lang.« Ofschoon er een onderzoek werd gesteld, wist men niet wat dit wez mocht. Anoo 230 brak het vuur in den put opnieuw uit en brandde elf dagen angst wekkend hoog. Hertog Tito beval Stavo drie dagen brandt ffering te doen en hem wetenschap en raad te vragen, daar de inwoners zeer bevreesd en ontstoken waren. Stavo gebood, drie kruiken zout water uit de Noordzee te halen en dat door een gewapend ridder de vlammen te laten werpen. »De Duivel kon licht genoeg zien, dat het land door den slag van het water ge weldig ondermijnd wordende, de Noor- sche golven daar welhaast baren loop Omstreeks 516 leefde Ivo Hoppers, die veel land tusschen Stavoren en Hoorn bezat, sdewelcke tot desen huydi- gen dage noch Hoppe genoemt wor den.» Zijn dienstmaagd, water puttende uit aseeckeren Dobbe* (poel) kreeg levenden haring in den emmer, waarop de slimme Ivo, denkende aan een ipelling van Stavo, dat op het :en koude materie zou volgen, haastig :ijn landerijen verkocht. Den 12en Juli 808 liet Iglo Tadema een put graven in zijn hof op het noorden van deo Creil. Hoe diep ze echter ook groeven, kwam geen water in. Daarom lieten het werk drie dagen staan. Toen Iglo den vierden dag eens in den put keek, hoorde hij daarbinnen een vri Ijke stem en het geroep: Vlied land Vlied van dit land U Hij zag weinig water in den put komen, ar ofschoon de ladder er nog stond, had hij weinig lust af Ie dalen. Hij liet echter zijn zoon, die de stem nie hoord had, een emmer van het scheppen. Zij bevonden, dat het vas als pekel, waarop Tadema zeide •Des afgods profetie van den vurigen put zal nog nakomen want al dit land ees ik zal zee worden.* Toen eerst vertelde hij zijn het vreeselijk geroep maar verbood hem er iets van aan anderen te zeggen waarop hij den put liet toesluiten. Iglo Tadema stierf drie dagen later maar zijn zoon Jouke was verstandig genoeg (al zijc land te verkoopen en zich in het hoogt Gaasterland te vestigen. In 1170 wordt voor het eerst melding gemaakt van de Zuydersee. Toen z er sdoor tempeesten en onweder* zul hooge vloeden uit de Zuiderzee ge- loopeo, dat het land tot Utrecht stroomd werd, en men bij de muren van deze stad veel zeevisschen ving. De verdere uitbreiding van de Zui derzee schreef men vooral toe aan de doorgravingen, die de monniken in de duinen maakten voor de afwatering van hun landen. In 1204 zijn die van Hol- ckama daarmede begonnen. »Twelk also bij haer begost was, is bij anderen, welcke ook gelijcke plagen (door het water van het Vlie en den IJsselstroom) onderworpen waren, caghespeelt.e Hier door kreeg de Noordzee vrij spel om binnen te dringen, en beeft die gaten en engten allengs grooter gemaakt, om later het geheele land te veroveren. Toch wordt er van het jaar 1255 nog gezegd, dat men te voet van Stavoren naar Enkhuizen kon gaan. In betzelfde jaar duikt het verhaal van den haring den slimmen landeigenaar weer op. leefde toen een heerschap tusschen Stavoren en Enkhuizen, Hartman Ga lama geheeteo. De West Friezen wilden gaarne 2ijn landen, die aan laatstge noemde stad grensden, koopen, maar Galama wilde ze niet missen. Óp een wandeling vond hij echter in een dobbe put een haring drijven. Daar hij een istandig ca scherpzinnig man was, •greep hij dat het land van de Noord- e onderloopen (ondermijnd) was. Hij schrok, maar toch niet zoo erg, of bij hieid rijn ontdekking verborgen de dobbe toesmijten. Hierop hij beter doen heeft bij zijn aan die van Enkhuizen en de West zen verkocht, met ook al zijo be zittingen, die daaromtrent lagen. Ver volgens heeft bij nieuwe landerijen aan gelegd, meest in de nabijheid van Koudum, dus op zeer hoogen zand grond, zwaar dat geslagt alsnog baar iste principale eifUnden heeft liggen, ant bij vreesde, doordat hij de bering daar vond, dal nu des Afgodts oude Prophetic nog geschieden e komen zoude*. De Friesche edelman heeft goed gezien. Moge het ons geslacht gegeven zijn, uvo's voorspelling ongedaan te maken. Gemengde Berichten onder controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit d.d, 14 Maart 1913, no. 68 De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT des ZONDAGS van 12 tot I uur; WOENSDAGAVONDS van 7 tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur. Dadelijk ingaande rente 3®/ro pCt, Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. Kassier: Amsterdamsche Bank. PIANO'S - ORGELS - MUZIEK RADIOTOESTELLEN Krommestraat 65, Havik 29, Amersfoort, Telefoon 773 De directeur van den Keuringsdienst i waren te Zutpheo heeft bekend ge maakt, dat in het gebied Zutpben een geval van miltvuur werd geconstateerd bij een man, die zich bij het scheren had ingezeept met een pas gekochte scheerkwast, welke bij onderzoek rij kelijk bezet bleek te zijn met miltvuur- sporen. De scheerkwast, vervaardigd van vaikenshaar was gekocht van rondventenden marskramer. Men koope dus geen scheergereed schap aan de deur. Te Hilversum nabij den spoorweg landde een militair vliegtuig uit Soesterberg, bestuurd door den luitenant H. J. Krab en met a! nemer den mecanicien-sergeant Engelen burg. Het vliegtuig bevond zich in eeD mistbank en de inzittenden meenden, dat de motor niet in orde was. Zonder ongelukken of schade landde het vlieg tuig op de Driestgronden. Het werd later gedemonteerd en naar Soesterberg overgebracht. Door mevr. de wed. G. Martens- Verder onlangs te Utrecht overleden is een belaogrijk bedrag aan legaten ver maakt ten behoeve vbo liefdadige in stellingen te deser stede, in het bijzonder aan de Ka'holieke Missies en aan in het leven te roepen Stichting behoeve vao Ouden van dagen, welke Stichting zal worden genoemd Mattms-Verder-Stichliog*. Uit New Jersey wordt gemeld dat aldaar een electricieo in contact kwam stroom vbo tienduizend volt bij viel dertig voet en belandde op draad met een lading van drie en dertig duizend volt en viel toen met brandende kleeren op een snel wentelden generator. Veertig minuten later opende hij de oogen cn vroeg wat er gebeurd was. Hij dankt zijn leven aan de heldhaftig heid van een medearbeider, die hem den generator aftrok en de vlam- doolde. De aardbeving te Buenas-Aires, werd behalve in Chili ook in Argentini gevoeld. Te Mendoza zijn ettelijki huizen ingestort, twee persooen gedood en omstreeks vijftien gewond. Te Buenos-Aytes en in andere steden, waar de schok werd gevoeld, zijn geen slachtoffers gevallen. Naar men uit Hankou in China meldt, Is in de provincie Hoenan «boeren-bond* er mee bezig een nieuwe verdeeling van de gronden tot stand te brengen. De nieuwe verdeeling schiedt op gewelddadige wijze, n.l, door :t doodslaan van de huidige eigenaren. Ock in alle steden In Hoeman worden afschuwelijke wreedheden bedreven. Thans heerscht daar de gruwelijkste m van bolsjewistisch schrikbewind. Wat echtgenooten allemaal bezitten moeten volgens Pater Abraham A Santa Clara, Echtelieden moeten goede tanden bebbeD, want zij moeten dikwijls harde noten kraken of door een zuren appel bijten. Echtelieden moeten goede vingers hebben, want zij moeten dikwijls iets door de viogers zien. Echtelieden moeten goede ruggen hebben, want zij moeten dikwQls veel kunnen dragen. Echtelieden moeten goede magen hebben, want zij moeten dikwijls harde brokken slikken. Echtelieden moeten een goede lever hebben, want er kruipt hun dikwijls iets daarover. Echtelieden moeten goede voeten hebben, want de schoen wringt hun dikwijls op vele plaatsen. Bij het stoppen voor de spoorbrug te Zwolle van de stoomboot, plaatste de 41-jarige kapitein Heukels In onacht zaamheid zijn voet in den staaldraad dien hij zelf bediende. Een been werd hem geheel afgeknepen. Hij is naar het ziekenhuis te Zwolle overgebracht. De 39-jartge vrachtrijder G. Kamp buis uit Ootmarsum had bij het opladen boomen bij de halte Rossum het ongeluk te vallen. Hij kreeg een boom op het lichaam en werd met wendige kneuzingen naar het Ziekenhuis vervoerd, door een juist passeerende autobus. Daar is de man overleden. Hij laat een vrouw en vier kinderen Kost thans slechts 115.— Vraagt vrijblijvend demonstratie in den LANGESTRflAT 84 TEL. 528 Uit den Omtrek Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort. Uroote Attractie op huize Nederberg hoek Utrechtsche en Vlasakkcrweg Degene die raadt het aantal Emma- bloempjes gehecht op de vlag in den luin krijgt een verrassing naar keuze ter waarde van f 10. De uilslag zal In alle Amersf. c worden bekend gemaakt. SOEST Evenals Amersfoort heeft ook Soest het twijfelachtig voorrecht bij de a.s. veikieziDgen neven de ofiicieele candl- datenlijst der R. K. Staatspartij nog lijst te hebben waarop eenige Katholieke candidaten buiten verbvnd der R. Staatspartij paradeeren. In vetband hiermede vernemen dat de actie, gevoerd door eenige per sonen, om buiten de bestaande R. K, Kiesvereeniging, de eenige vereeniging die volgens de inrichting van het Katholieke openbare leven in deze de beslissing heeft, candidaten te stellen voor de a.s. Gemeenteraadsverkiezing, door de geestelijkheid van deze plaats ten zeerste wordt betreurd en princi pieel afgekeurd. En wel omdat deze ictie nu en in de toekomst groote cnade toebrengt aan de noodzakelijke eenheid het hoogste goed der Katholieke partij, een ware anarchie schept op het terrein vatt het openbaai Katholiek politiek leven eu oneenigheid brengt tusschen geloofsgenooteo. In de Nieuwe Steeg is door onver klaatbare oorzaak de luxe auto van deo De B. te Baarn, te water gereden. In de auto waren gezeten de heer De B. en dochter, alsmede de heer J. uit Hilversum, die aan het stuur zat. De heer J., die verschillende ribben ge broken heelt, is naar het Ziekenhuis te Baarn vervoerd. De beide andere in zittenden waren ongedeerd. De auto Is nagenoeg geheel vernield. Naar men meldt gaat het met de aansluitingen van het gasbediijf uit stekend. Er zullen ongeveer 1000 aan sluitingen direct gemaakt worden en in den loop van den tijd zal het vermoe delijk doorgaan met nieuwe aanvragen. Er was gerekend op 800 aansluitin gen, zoodat er nu reeds ruim 200 meer t stand zullen komen. Op 2 Mei a.s. zal 't gasbedrijl in werking worden gesteld en zal er tevens op 2, 3 en Mei a.s. een tentoonstelling plaats hebben in de Rembrandtzaal, georganiseerd door de Vereen. »Soest Vooruit* Kookdemonstraties zullen wor den gehouden, zoodat men te zien krijgt wat er al zoo met gas kan worden bereikt. Op deze tentoonstelling kan men zijo toestel dan ook heel gemakkelijk uit zoeken. Ook is een toonzaal aanwezig, waar verschillende toestellen zijn ten toongesteld, alle van goede fabrikaten. Men verzocht ons er de aandacht op te vestigen om vooral de hooldkraat), welke op de dienstleiding is aangebracht niet open te draaien, duar er a.s. Don derdag lucht in dc leiding is geperst. Gebleken was, dat verschillende per sonen de kraan open hadden staan. Op iedere kraan, op het vierkant waar de sleutel in past, is een sleuf. Deze sleuf t dwars op de leidiag zitten, dus t niet omhoog wijzen. Zoo er Ura- zijo, die niet goed gesloten zijn, of neer men denkt, dat dit niet het geval is, wordt men verzocht de directie van hst gasbedrijf hiermede in kennis te stellen, .kantoorhoudende Lange Brinkweg. S0E8T0IJK Het bestuur van de Stichting Marien- burgh heeft benoemd tot nieuwe leden deo Zeereerw..heer H. J. Mülder, pastoor der parochie Maria Önbevl. Óntv. en Jsc, Benschop en Job. v. Scbadewij

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1927 | | pagina 1