I
R. K. Spaarbank - Amersfoort
Handboek voor den L eekenapostel
Voor de Schoonmaak
Bel dan op No. <12
Purol bij doorzitten, stukioopen en smetten der Huid.
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 8 Mei 1928 No. U
Twee en Veertigste Jaargang
Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prfls per
3 maanden 11.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANOEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO
AdvertentlEn 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
btj geregeld adverteeren. AdvertentlEn moeten Dinsdag en Vrijdag vódr
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Vertwijfeling is de ergste zondezij
bestaat daarin, dat men in betrekking
tot zichzelf, Gods zaak verloren geeft.
Zes eeuwen Amersfoort-
sche Ontwikkeling.
Dc Pallemlack en lover nimmer
(droef,
Wordt toegcleijt, naer recht, den
[vluggen hoef.
Na lange voorbereiding en velerlei
overleg verscheen een welk, waarop
Amersfoort terecht trotsch mag zijuhet
gedenkboek over zes ecuwen van het
Stedelijk Gymnasium door Dr. H. J.
Reijoders, oud Conrector en Archivaris,
goed geschreven, historisch van hoog
belang, door den uitgever Valkhcff en
de drukkerij vatl Amerongen mooi
verzorgd.
Hebben wij in dit blad reeds vroeger
op de groote waarde van de door Dr.
Reijoders verzamelde cn in het Stads
archief aanwezige gegevens (1376—
1926) gewezen en daaruit het noodlge
materiaal voor een zesial artikelen ge
put, wij wanhoopten eenigz as aan het
spoedig samenvatten van dien grooten
voorraad gegevens tot een boek, gezieD
de kosten aan etn dergelijke uitgave
verbonden. Maar de zeldzaamheid van
het zeshonderdjarig bestaan van eene
inrichting als deze, die allerlei stormen
moedig doorstaan had, sprak te veel
voor zich zelf, dan dat hare geschiedenis
in vergetelheid zou kunnen verlinken,
Gelukkig heeft men in dezen lijd, toen
de oud-Conrector en Aichivarls gereed
gekomen was met het samenbrengen
zijner aanteekeningen en deze gebun
deld aan het Gemeenteaichief toever
trouwd had, het zeshonderdjarig be-
staansfeest van het Gymnasium mogen
vieren en laaide de geestdrift voor de
zoo diep in Ameisfoorts ontwikkeling
grijpende klassieke school fel op.
Op de groote samenkomst w
lal van redevoeringen gehouden door
den R'.ctor Dr. Psijrot, door den Heer
Hoog, door Pi of. de Louter, Dr. Moll
en door den Voorzitter van het Colle
gium van Curatoren Mr. Graaf van
Randwijck, ook in zijne hoedanigheid
van Burgemeester. A len getuigden van
hun groote waardeering en toegenegen
heid voor het Gymnasium.
Op de reünie werd de zaak beklonken,
dat de Geschiedenis van de instelling
door Dr. Reijoders waardig uitgegeven
zou worden in een gedenkboek, waar
aan een statig aantal medewerkers hur,
steun zouden vcrlceoen ook om den
tegenwoordigen Rector, Leeraren en
uud Leeraren naar verdienste te hul
digen.
Dat heeft het groote boek, zoo pas in
prachtbaud en lijk geïllustreerd versche
nen tol een weilt gemaakt van veelzijdige
beteekcids, Het schelst niet alleen de
Stichting der school door de Broeders
van het Gemeene Leven op een stuk
grond achter het St, Pietersgasthuis, hare
overbrenging iu de buurt van de St. Jan
kapel,maarookhoe de Stadsregeerders
1530 besloten »een goed Rector te laleo
comeo, die het Convent van St. Jan
onder hoeden sal cd betalen»; hoe de
Amersfoortsche groote schole in 1619
Latijnsthe school genoemd weid.
'l Geeft verder al de lotgevallen, de be
stuurders, de rectoren en leeraren, be
roemde leerlingen, kortom alle moge
lijke bijzonderheden tot op den huldi
gen dag toe.
De verschillende bijdragen geven hel
boek eene bijzondere aantrekkelijkheid.
Wij kunnen het gehetie werk in zijn veel
zijdigheid niet behandelen, maar moeten
getuigen, dat het als Araersfoortsch
geschiedenisboek veel geraadpleegd zal
worden, als beschrijving der tegenwoor
dige toestanden op hooger onderwijs
gebied eene blijvende waarde zal hebben
en bovendien een sieraad zal zijn voor
iedere Amerstoortsche boekverzameling,
groot of klein Het behandelt toch een
groot stuk der beschavingsgeschiedenis
van Amersfoort. Het laat alle kleinere
werken ver in de schaduw.
I Als katholieke iustelüng geboren, is
het Gymnasium een geruimen tijd ge
weest onder Calvinistisch bewind, maar
de vrijzlonigeopvattingenhebben 1 iterhet
onderricht verdraagzaam gemaakt en
neutraal, voor zooverre dat mogelijk
is en zooals dat bij eene gemengde
bevolking in eene gemeentelijke instel-
liog zeer zeker behooit te zijn, en dan
ook gewaardeerd wordt.
De katholieken, rarae aves in de
gymnasi de bevolking, hebben met
geestdrift a»n het feest deel genome-
rn brwijs dat ork zij hunne opleiding
iet dankbaarheid gedachten.
Wij brengen hier gaarne hulde
den schrijver Dr. Reijoders en aan allen,
die medegewerkt hebben, om zijn wt
te sieren met hunne bijdragen.
A. F. VAN BEURDEN.
iwron',mini.! i.' im
Winkels.
buitenland had de statistiek
al lang bewezen, dat het aantal winkrls
abnormaal toenam.
Op de 100000 inwoners heeft men
volgende winkeliers geteld in suiker
erken, kruidenierswaren, tabaksfsbri
katen, drogerijen, schoenen, elccirotech
tnsche goederen.
Vereenigde Staten 334, EDgelard
323. Nederland 878, DuitschtBnd 369
Kruidenierswinkels spannen evenals
tabakswinkels hier de kroon.
Vereenigde staten 238, Engeland 208,
Duitschland 200, NedeiUnd 300.
Bij tabak- en sigarenwinkels is het
even erg.
Vereenigde Staten 27, Engelacd
Duiischland 77, Nederland 300.
Schoenwinkels verioonen een zelfde
beeld: 27. 31, 22, 110.
Ia Amsterdam maakte rr
ikerc gegevens schattingen en kwam
daar tot de volgende ramingen
Groentenhandelaren 2800, bakkeiijen
270, melkslijters 1200 en men berekende,
"is per 52 gezinnen één kruide
nierswinkel was en per 55 gezinnen
i groenten- of tfflrdappelzaak,
Een telling van den gemeente-woning-
dienst wees een aantal van veikoop-
plaatsen aan van 18.058, waarvan ei
1730 werden gehouden als bijveidienste:
kruidenierszaken 2389, groenten, aar
dappelen enz. 944, brood 686, melk,
boter en eieren 991, slagerijen
De behoefte aan juiste cijfer
i wel vast, maar even vast staat reeds,
it cr veel te veel winkels zijn, zooals
eo in onze groote steden, als men
rondom zich ziet, reeds kon vermoeden.
De vraag mag zeker gesteld worden
wat tegen dit groeiend euvel mo
worden gedaan
Een verbod om in bepaalde wijki
winkels te stichten of woonhuizen
winkelhuizen te veranderen ware
Een abnormaal toenemen van winkels
is niet economisch en maakt de leveni
behoeften in vele gevallen duur.
R. K. Bureau voor Gratis
Advies te Amersfoort,
Ons vorig artikeltje zou de meening
kunnen doen postvatten, of ons bureau
alleen voor Daincs en |Heeren oplos
sing geven kan, Vooral echter ook
en vrouwen uit het volk moe
hun bezwaren komen. In het
bijzonder, wanneer zij staan tegenover
iemand, die door zijo positie niet
gemakkelijk tc contrarieeren is.
juist kan een tactische interventie
een Adviesbureau wonderen doen. Door
conneciie heeft dat bureau toegang op
en in buizen waar de gewone
komt dan met zekeren schroom.
En alleen een vrijmoedige houding be
paalt in vele gevallen de kans op sue-
5 of teleuislelling.
Wij weten wel, dat de verbeterde
sociale verhoudingen medegewerkt heb
ben tot het verminderen van willekeur
onrecht bij werkgevers. Mnar de
ervaring van een jaar werkzaamheid
van ons bureau heeft ons overtuigd,
dat de oude geest nog niet overal ver
drongen is door een mildere verhouding.
Hebt gij werkelijk last van achteruit
zetting, van verdrukking, lijdt gij onder
onrecht, mannen en vrouwen uit het
volk, jongens en meisjes in dienstbe
trekking, komt dan tot ons. En gjj kunt
U verzekerd houden van een onbe
vooroordeeld onderzoek,
:t ons mogelijk is.
Ten slotte iets over de beroepskeuze,
Hel toekomstig levensgeluk van uw
kil d, oudera, hangt af van een gorde
beroepskeuze. Plaats een kind in een
beroep, dat in 't geheel niet in over-
(Stemming is met zijn aanleg, en het
wordt een ontevreden karkernnr, die
heel gemakkelijk bezwijken zal vonr de
lokkende beloften van onbereikbn-e
Idealen. Ouders, het leger van onte
vredenen is waarachtig al groot genoeg:
en het behoeft geen systematische voor
oefening. Komt het kind echter na rijpe
overweging vsn zij-i lichamelijke en
geestelijke vermogens in een werkkring,
rio het menschtlijkcrwijzr gesproken
krachten kan ontplooien, dan ia
blijde gelukkige to- kuinst voor een
goed deel verzekerd. Natuurlijk kan IkI
leven dan nog moeilijkheden in den
weg leggen; maar het overwinnen van
moeilijkheden geeft des te meer vreugde,
wanneer de telkens tcrugkeerendc dug
taak gevoe'd wordt als iets, dat men
graag doet. Dan stalen de moeilijkhc
den den wil, en verhoogen de energie.
Kies dus voor uw kind na het volbren-
ïijn gewonen schooltijd een
richting, waarbij een harmonische ont-
ikkeiing tot een passend beroep in
uitzicht is.
liggen juist dc moeilijkheden.
Elk oudrrpaar ia ten opzichte van zijn
gen kind bevooroordeeld door de
liefde ieder wemcht met zijn kinderen
te bei eiken, dan men zelf
bereikt heeft; elk ouderpaar wenscht
lijn kind te brengen op een sporlje
lunger van de maatschappelijke ladder.
Men zou het zoo graog zien men gunt
zijn lieve kind zoo van harte, en
daarom is men blind vour de dre'gende
i. Welke die gevaren zijn.'Ieder,
die wel eens iets gelezen of gehoord
heeft over beroepskeuze, weet, dat ei
tientallen beroepen zijn, die voor men-
schen met bepaalde lichaamsgebreken,
gekozen rnogen worden. Een
i cn een machinist moeten
evoelig gezichtsorgaan hebben.
Dit kan bij eenig nadenken de minst
ikkeide voor vele beroepen
uitzoeken. Maar hit zijn niet alleen de
lichamelijke vermogens, die hieiblj iu
aaomeikiog komen. Vooral de vermo
gens van de ziel geven den doorBlag.
Niet ieder kir, d, dat een goed gehoor
heeft, moet vooibealemd worden tot
reus. Bezit zulk een kind geen
karaktereigenschappen, die wijl
een zekere voorbeschikking om te lei
den, dan zal het hoogstwaarschijnlijk
mislukken. Het kan misschien
groote technische vaardigheid bereiken
door aanhoudende studie; maar verder
dan dat komt het niet, omdat het lei
dersgaven mist. En deze gaven komen
in het gezin niet zoo gemakkelijk tot
uiting, dan in de school of het patro
naat, Daarom moest de beroepskei
er onderworpen worden n
het oordeel van onderwijzers en andere
opvoeders.
Mochteu sommigen door deze korte
woorden aangespoord worden, om de
beroepskeuze eens ernstig te overwegen.
Stuiten zij daarbij op vragen, die zij
zelf Diet kUDDen oplossen, laten zij zich
een garg getroosten aar een
zitting op den lsten of 3den Dirsdag
id des avonds tusschen 8
het gebouw der R. K. Spaar
bank. Mogelijk kunnen zij geholpen
worden door
Het Bestuur van het R.K. Bureau
voor Gratis Advies.
Amersfoort
Onderwijs-wensc ion
In de laatst gehouden raadsvergade
ring probeerde dc Sociaal-Democrati
sche Arbeiderspartij plots, of althans op
korten termijn, een eind te maken a
de hier toegepaste centralisatie van I
zevende en achtBte leerjaar der opi
bare lagere scholen.
Afgezieo van de practische onmoge
lijkheid om 't in een paar maanden tijd»
klaar te spelen, dat aan elke openbare
school een (zevende klas wordt ge
vormd, zou het verwezenlijken van datl
plan noodzaken tot het aanstellen van I
meerdere leerkrachten door de gemeente
Jf.vnn DIJK
Maar bovendien zou daardoor wor-
in vernietigd een onderwijsinrichting,
die volgens het oordeel van alleszins
bevoegde deskundigen, in den korten
tijd van haar bestaan bewees, van groot
tij i voor de kinderen, die geen
leortgcrrt onderwijs deelachtig worden,
uitualyk de vraag of de toene
Hit-mie schoolbevolking c,p den duur
oldortide heeft aan ééi schoi. I waai
ivende en achtste leeijsar is ge
centraliseerd. Maar zooals de toestand
is, gaat dat best en zou het in elk
opz'aht jammer zijn, indien men het
Ivies der S.D.A P, had gevolgd.
Opvolgen van dit advies zou rtiéó'
gekost hebben dan dc voorgestelde be
lastingverlaging en zouzou mede oorzaak
lijn dal meerdere wenschen van socialen
aard onvervuld moesten blijver.
In dit verband is het niet onaardig
en te citeeren, wat de heer Vliegen,
n der leiders dei S.D.A.P., vorig ji
de Socialistisch: Gids schreef cn
het ncodeloos opdrijven der uitgaven
-De opsomming van een aantal wen-
schelijkheden op onderwijs- en opvoe-
dwgsgebied.» aldus de,heer Vliegen, »ls
n heksenwerk
Wij zijn nog lang niet over de finan-
cieele moeilijkheden heen, die de onder
•ijssjet van 1920 heeft veroorzaakt.
>Qe onderwijsuitgaven ten laste van
de oper.bare kassen (Rijk, provlnc 6-;
gemeenten) bedroegen
- in 1914 f 59.574 0C0
in 1923 1216 888 000
•Voor het lager ouderwijs alleen zijr
deze cijfers resp. 43 en 165 millioen.
Dat is een verviervoudiging, terwijl het
besef ontbreekt, dat er inderdaad eer
belangrijke veibetering in het onderwijl
heeft plaats gehad,
»Er ligt een onafwijsbare tank vooi
belangstellenden op onderwijsgebied:
namelijk zoodanige hervormingen te ont
werpen, die schrikwekkende leemten in
de volksontwikkeling aanvullen en...,
te betalen sijn.x
De Rijkswaterstaat heeft te Haar
lem aanbesteed het verleggen vsn den
Rijksweg vBn Amsterdam naar Amers
foort tusschen Crailoo en Baarn, onder
de gemeenten Huizen, Blaticum,
srsum, Laren, Eemnea en Baan
Laagste inschrijver is Chr, Roosen
daal, aannemer en bnnalthandel
huizen, voor f 565.500.
Begin 1929 zal de aanbesteding
•orden gehouden van het volgende
gedeelte van Baarn over Soest naar
Amersfoort. Zoodat einde 1929 de
groote verbinding Amsterdam—Amers
foort gereed kan zijn.
Heden, Dinsdagavond wordt in het
Plantsoen een volksconcert gegeven
door de Amerstoortsche Musiekveree-
niglrg onder leidirg van I'. de Gory.
Door notaris Sch dier werden ge
veild
Peic. 1. Huis, Weverssingel 38, P.
J, Wijnen f2650,
Perc. 2 t.m. 6 Vijl huizen Hooge-
weg 42, 44, 46, 48 en 50, aan A. van
Net voor f 11000.
- Aan de Groentenveiling werden de
eerste spercl bonnen aangevoerd door
heer J. J. Bunnik en de eerste
ge worteltjes door Chr, Esvcldt te
'Leusden en B. Nooidenburg.
onder control* Central* accountantsdienst Ned. Boerenbond
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit d.d. 14 M«Art 1913, no, 00
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in net R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij dc l.ANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot I uur; WOENSDAGAVONDS van 7
o 8 uur cn VRIJDAGS van 10 tot 11 uur.
Dadelijk ingaande rente 3'/to pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
KassierAmsterdamschc Bank.
Zoo juist verschenen
Deel I.: Kath. Beginselen op Sociaal gebied
door Prof. Kanunnik J. D. J. AENOENENT.
Deel II.Eenige Kerkrechtelijke Bepalingen
door Prof. J. H. VISSER.
Belde dcelcn In 4én band 12.90 Franco per post f3.08.
N.V. FUTllRA - Junskerkhof 24, Utrecht - Oiro no. J8640
Burgemeester verzoekt den in
de grootst mogelijke waakzaam
heid en voorzichtigheid te betrachten,
teneinde boschbracd te vootkomen cn
tevens bij het ontstaan van boschbrand,
indien zulks noodig is, de behulpzame
hand te bieden, om een spoedige blus-
aching te bevorderen.
Begin Maart werd in het wijkhuis
der Ned. Herv. Ziekenverpleging de
gelegenheid geopend voor dialhermle-
behandellng. 15 April werd de vierde
wijkzuster aangesteld. Op 1 Mei werd
ijfde zuster aaogesteld. Dit laatste
- in del
gemeentelijke barakken voor besmette
lijke ziekten, welke door het gemeente
bestuur san de diaconessin werd toe
vertrouwd,
Sedert de opening, drie en een half
jaar geleden, is dit werk van een wijk
verpleging niet udoc zuster gegroeid
tot een arbeid met vijf zusters, operatie
kamer, lioogletOD, dialhermiebehande-
ling en barakken-verpleging.
Burgemcesrer en Wethouders van
Amersfoort, geven kennis dat is vast
gesteld een verordening tot vasUtclliag
i rooilijnen voorde terreinen aan
nabij de Kattekampen de Pullstraat
Liendertsche weg de Coninckstraat
(ged.) en de Teut (ged
Deze verordening is door Gedepu
teerde Staten van Utrecht goedgekeurd.
Voor veilig verkeer,
Bepaald is dat
A. gesloten zijn voor het berijden in
beide richtingen
I. met alle motorrijtuigen:
a. het Plantsoen (loopende om de
oude binnenstad) met uitzondeiing van
den weg vaDBf de Kleine Haagoploo-
pende in het Plantsoen vlak langs de
huizen tot het einde van het laatste
perceel en van de verbiadingen tusschen
de straatwegen.
II, Met motorrijtuigen op 2 wielen
a. de Lsngestrnat en de Kampeibin-
nenpoort op Vrijdagochtend van 8—12
uur en op Zaterdagavond van 6—10 uur.
lil. Met rijwielen
a. De Langestraot en de Kamperbin
nenpoort op Vrijdagochtend van 8-12
i op Zaterdagavond van 6—10 uur.
hit gedeelte van het Plantsoen
tusschen den Uirechtschen weg enden
Arnhemschen weg, langs Amicitia.
B Gesloten zij voor het berijden
ééoe richting met alle motorrijtuigen
a, het Laantje vanaf den Arnhem
schen weg,
b, de Kortegraeht, langs het post-
kaaloor, in de richting naar de Lange
straatde overzijde in de richting naar
de Muurhuizen,
c, de straat Achter de Arnhemache
poortwat, vanaf de Utrechtachestraat,
d, dc Koeetceg vanaf de Arnhem-
schestraat,
de Lange Beekstraat, vanaf dc
Bcekensteinschelaan,
f. de rijbaan, begrensd door het Sta
tionsgebouw, Vluchtheuvel en de Rij
wie.be waarplaats, vanaf station O.S.M,
Burgemeester en Wethouders advl-
seeren afwijzend op het vcizoek van
ouders van leerlingen der school Von-
dellaan, om een gymnaslieklocaal te
Stichten bij genoemde school. De kos
ongeveer f 15.000, zijn te bezwarend,
H. ELZETIAAR
LSNOESTRflST 84 j> TEL. 828
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
verband i
verpleging ii
Wij herinneten nogmaals aan de llef-
d.idighcidsuitvoering ten bate van da
R. K. Vereeniging Hulp in de Hul hou
ding op Donderdag 10 Mei, 's avonds
kwart over 8, in St. Aechten, Zand.
Opgevoerd wordt het blijspel L'ch-
ting I, en medewerken een 20 Amersf.
jonge dames. Afgewisseld met muiiek
en reidansen en declamatie door Corry
de Rijk uit Hilversum. Entréi 25 eeni.
Plaatsbespreking a 10 ct. Woensdag 9
2—4 uur.
Burgemeester ea Wethouders maken
bekend, dat de voorjaanachouw over
wegen, alooten en waterleidingen, aan
hun toelicht of beheer onderworpen,
zal gehouden worden op Dinsdag 22
:n volgende dagen,
In ons vorig nummer werd vermeld
Amersfoortsche Middenstands-
bank ook in 1927 weer goed had ge
werkt en behoorlijke resultaten had be
reikt. De goede gang van zaken bi) dit
instituut is voor onzen middenstand van
groot belang, want de middenstands,
kringen zijn met bet bloeiend b«-
staan van een goed functloneerend
financieel instituut als deze instelling
--ti gebaat.
Onlaogs nog had de heer Martens in
de Kath. Mlddenstandsvereeniging gele-
gerheld te wijzen op deze financieele
instelling.
De girodienst is ontstaan, toen het
bij de Pustgirodienst een chaos was
geworden. Het incasso bfl de Amers
foortsche MidJenstandsbank beliep in
1926 bijna 2 millioen gulden. Over de
loketten liep in dat jaar de som van
13 millioen gulden aan geld.
Dc Middeostandsbank is, sooals de
heer Martens opmerkte, de aangewezen
bank voor de middenstandershel sijn
hun eigen instellingen, onafhankelijk
van de invloeden van de wereldmacht.
Zij houden zich op met kleine credie-
ten. Daarvoor kan men bijna niet meer
terecht bij de algemeene banken. Die zijn
tengevolge der gebeurtenissen van de
taaiste jaren versmolten tot bankcon-
cenlratles, waar het groot-kapitaal
heerscht en men niet gediend is van
kleine posten.*
Door den architect H. J. Pothoven
werd onderhands aanbesteed de bouse
van een autogarage met bovenwoning
voor dc firma Molenaar alhier, hoek
