J. Qerritse
m«jg*.'"-u-Jiup"
-e-p
EEMBODE
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken
Vrijdag 22 Maart 1919 No.
Twee en Veertigste Jaargang
102
t v y
Epistel en Evangelie.
PALMZONDAG.
Les uil liet boek Exodus;
XV, 27XVI, 7.
In die dagen kwamen de zone
Israel's in Elitn, waar twaalf water
bronnen enzeveiitig palmboonien wa
en zij sloegen hunne tenten op bij de
wateren. .En van Elitn vertrokken zij,
en de gansche menigte der zonen
Israel's kwam in de woestijn Sin, die
tusschen Elim en Sinaï ligt, op den
vijftienden dag van de tweede maand
sedert zij uit Egypte vertrokken waren
En de gansche vergadering der zonen
Israel's morde in de woestijn tegen
Mozcs en Aiiron, en de zonen Israel's
zeiden tot hen: Ach! dat wij gestor
ven waren door de hand des Heercn
in Egypteland, toen wij bij de vleesch-
potten zaten en brood aten tot verza
diging! Waarom hebt gijlieden ons
uitgevoerd naar deze woestijn, om het
gansche volk van honger te doen
sterven
En de Heer sprak tot Mozcs: Zie,
Ik zal voor u brooden uit den hemel
doen regenen! Dat het voik uitga en
inzamele zooveel als voldoende is voor
eiken dag; opdat ik het op de proef
stelle, of liet in mijne wet wandelt, al
dan niet. Doch op den zesden dag
moeten zij toebereiden wat zij indra
gen. en dit zal het dubbele zijn van
hetgeen zij voor eiken dag plegen in
te zamelen.
En Mozes en Aaron zeiden tot al de
zonen Israel's: Dezen avond zult gij
weten, dat de Heer u uit Egypteland
fevoerd heeft, en morgen zult gij des
leeren glorie aanschouwen.
EVANGELIE
volgens den H Mrriitreïis; "XXI, I-9.J
In dien lijd, toen Jezus Jeruzalem
genaderd en te Bethfage aan den
Olijfberg gekomen was, zond Hij twee
zijner leerlingen en zoide tot hem
Gaat naar het vlek, dat tegenover u
ligt; en aanstonds zult gij eene ezelin
vastgebonden vinden en een veulen
met haar; maakt ze los en brengt ze
tot Mij. En zoo iemand u iels zeggen
mocht, zegt dan: De Heer heeft ze
noodig; èn terstond zal hij ze laten
gaan. Di: alles nu is ges-hied, opdat
vervuld oude worden wat gesproken
yjs door den Profeet, die zegt: Spreekt
™ot Sinn's dochter: zie, uw Koning
komt lot u, zachtmoedig, zittend op
eene ezelin en op een veulen, het jong
eener jukdragende. De leerlingen nu
gingen en deden zooals Jezus hun be
volen had. En zij brachten de ezelin
en het veulen, en legden hunne klee
deren daarop en deden Herb daarop
zitten.
En de zeer talrijke schare spreidde
hare kleederen op den weg, en anderen
sneden takken van de boomen
strooiden die op den weg. En de
scharen, die vooruitgingen en die
volgden, riepen en zeiden: Hosanna
den Zoon van David! Gezegend Hij,
die komt in den naam des Heeren
Liturgischs Kalendor
Palmzondag
Week van 24-30 Maart.
Tot en met Donderdag Prefatie
H. Kruis.
Zondag 24. Palmzondag. Palmwijding,
Mis Doniinc lie longe, zonder Gloria
In stille Missen laatste Evau. va
Palmwijding.
Maandag 25. Mis van Maandag in de
Goede Week zonder Gloria, 2e geb
voor Kerk of Paus.
Dinsdag 26. Mis van Dinsd. in de
Goede Week zonder Gloria, 2c geb.
H. Ludgerus.
Woensdag 27. Mis van Woensd. in de
Goede Week zonder Gloria, 2e geb.
H. Joannes Damascenus.
Donderdag 28. Witte Donderdag. Mis
Nos autem, Gloria en Credo, Proces
sie en ontblooting der Altaren.
Vrijdag 29. Goede Vrijdag. Plechtig
heden.
Zaterdag 30. Paasch-Zaterdag (Paasch-
nacht), Gloria, Prefatie, Communi
cantes enz, van Paschen.
De Vastenbrieven 1929
van het Nederlandsche
Episcopaat.
Mgr. Schrijnen, bisschop van Roer
mond, brengt in ïijn mandement 11
ren de ontkerstening onzer huidige
atschappij en stelt zich de vraag hoe
het komt, dat in verschillende landen
modern heidendom liet katholicisme
dreigt te verdringen.
Na geconstateerd te hebben, dat het
ons land, dank zij de vervroegde en
veelvuldige H. Communie en den
'er van de geestelijkheid nog niet
zoover gekomen is, gaat Z. I). H. als
volgt voort;
En toch, naast lichtzijden, bestaat
ook schaduw en duisternis. Ook bij
niet weinig teekenen waar te
eener verkeerde geestesrichting,
waardoor ons goede, oude geloof
hel gedrang komt. Het aantal van h
die verflauwen in hun geloof, hun ker-
plichten gaan verzuimen, hoe
langer zoo meer onverschillig worden,
om tenslotte zonder godsdienst te leven,
wordt talrijker; vooreerst in de indus
trie-centra. maar ook daarbuiten.
Wij meenen, dat de oorzaak te
ken is in den algemeencn geest
onzen tijd, waardoor liet gezag niet
neer erkend wordt als vroeger.
Velen laten zich verleiden door de
'rijheids-idee, welke allerwegen door
inze tegenstanders in woord en in
geschrift wordt aangeprezen en waar
van gouden bergen beloofd worden.
En zoo onttrekt men zich hoe langer
hoe meer aan de autoriteit van lien, die
door God zijn aangesteld, om
schen te leiden op den weg, waar zij
hun lijdelijk en eeuwig welzijn kunnen
'nden.
Al is in den iaatsten tijd, wat decl
ining betreft aan onze godsdienstige
sociale organisaties, een kentering
te bespeuren, toch zijn er nog zoovelen,
'ie naar het woord der geestelijke
verheid niet luisteren en zich of wel
iet aansluiten bij de katholieke
eenigingen, of wel, wat erger is, zich
aansluiten bij neutrale ol anti-gods
dienstige vereenigingen.
Het spreekt van zelf. dat ook de
ouw moet gehoorzamen aan de stem
ir geestelijke overheid wanneer deze
tar oproept, om in liet openbare
ven deel te nemen aan de handhaving
en uitbreiding van Christus' Rijk in c'
godsdienstige, charitatieve en religieu:
sociale vereenigingen, waar het werk
beter door een vrouw, dan d(
man kan verricht worden. Toch mag
de vrouw bij dit werk hare huiselijke
plichten niet verwaarloozen. Dat is de
eerste taak, welke haar door den goeden
God is opgelegd.
Evenals de maatschappelijke san
leving, zoo bestaat ook de Kerk
families. En heerscht er geen tucht in
de families, dan kan ook de kerkelijke
discipline moeilijk doorgevoerd worden.
Vele ouders verwaarloozen hun plicht
in dezen; vele zelfs zijn er, die hun
kinderen een slecht voorbeeld ge1
Er zijn echter heel veel brave vaders
en deugdzame moeders, die hun ki
deren willen opvoeden in de vrceze
des Heeren; die liun een heerlijk vo
beeld geven van levendig geloof
beproefde deugddie heel veel bidden
voor het heil hunner kinderen r
toch moeien klagen: „Ik heb
opgevoed en zij hebben mij versmaad".
Ondanks de waarschuwingen komen
die kinderen in slecht gezelschap en
laten zich verleiden.
Hoe treurig is het, dat zoovele jon
geren, omdat zij geen goede leiding
hebben of zich daaraan onttrekken, voer
zich zeiven den zegenenden invloed
van den godsdienst meer en meer ver
liezen en oorzaak zijn, dat deze zege
nende invloed van den godsdienst vooi
andeion verloren gaat. Welk een kracht
zonden de katholieke jongens, die zich
nn afzijdig houden of een verkeerde
richting inslaan, niet kunnen bijzetten
iizc katholieke actie. Onze jeugd
organisaties moeten kunnen beschikken
•en groot aantal jongelieden, die
nir en geestdrift de edele, liooge
ideeën van onzen godsdienst verdedi
gen en zich verzetten tegen een mate
rialistisch streven, dat de zinnen streelt
i de genotzucht bevordert.
Herhaaldelijk wordt gewaarschuwd
tegen lectuur van anti-godsdienstige
en neutrale bladen, van verkeerde boe
ken en geschriften.
Voor eenige jaren heeft het Door-
ehtig Episcopaat zijn stem verheven
met allen nadruk gewezen op liet
groote gevaar der slechte lectuur, dat
tegenwoordig, meer dan vroeger, liet
godsdienstig leven bedreigt en reeds
menig godsdienstig huisgezin verwoest
heeft. En toch hoort men nog voort
durend klachten over het groot aantal
abonnementen op verkeerde couranten,
de groote verspreiding van onge-
loovige en onzedige boeken cn ge-i
schriften.
Spreekt men hier over verkeerde toe
standen elders, dan doe! men het voor
komen, als iets afgrijselijks, dat nooit
ingang zal vinden in ons land.
En toch in het geheim is men werk-
lam in de gclieele wereld, om. wat
en noemt cellen of kernen te vormen,
e om zich heengtijperd het verderf
moeten verspreiden. Ock in ons land
is men werkzaam in dien geest en is
die zoogenaamde cellenoouw wellicht
verder gevorderd dan men meent.
Reden te meer, om éi. de geestelijke
de wereldlijke autoriteit hoog te
uiden, Ie eerbiedigen en ons gaarne
n haar beslissingen te onderwerpen.
Maar wat wij in dezen zeker niet mo
gen nalaten, is het gebed. Want zon
der de genade des Hemels, die wij
door ons gebed moeten afsmeeken,
zullen zij, die regeeren, geen wijze
maatregelen kunnen nemen en zullen
zij, die ondergeschikt zijn, zich niet
metalle bereidwilligheid kunnen onder
werpen.
PUROL
DROGIST
Laanstr. 34 Telefoon 564 Öaarn
Sponsen
Zeemleer
Borstelwerk
RIJWIELEN TEGEN
FABRIEKSPRIJZEN
vanaf f 37.50
MET VOLLE OARANTIB
G. M. J. BEUKEN
EEMN£SSERJY£G esxci- BAAUN
zijn grootvadei om 't geloof-uit Ant
werpen was utgeweken. Onze Arent
deed goede zakevtuet een expedifie-
kantoor, dat goederen.ner as naar
Duitschland en Italië vtt*v"ie, dus
een soort van üond en Loos i„ tic,
dagen. Hij zat jarenlang in de Vroed
schap van Amsterdam (1748—1767) en
was al eerder Bewindhebber der West-
Indische Compagnie geworden, n.l. in
1722. Deze functie bracht belangrijke
balen op en zoo wilde hij, als vele
andere rijk geworden Amsterdammers,
heel deftig, een zomerverblijf bezitten.
Hij vestigde zijn aandacht op de „hof
stede" Groene veld, dat hij 1730
aankocht, en dat waarschijnlijk wel bij
liet naburige kasteel Drakenburg zal
behoord hebben, daar deze Ridderhof
stad destijds al den grond van 't huidige
Groeneveld bezat.
Lang heeft Van derWaayen niet van
zijn hofstede gebruik gemaakt, reeds
'1735 verkocht hij het aan een anderen
1772). Had hij voor zijn vertrek in de
Nieuwe Doelenstraat en daarna op den
Kloveniersburgwal gewoond, thans
koos hij als een man in bonis eerst
de Heerengracht en, toen dit nog niet
deftig genoeg was, de Keizersgracht
uif, waar hij op 12 April 1775 liefst
drie huizen tegelijk aankocht voor
f 130-537, een bedrag, dat nu met niin-
Srtis j ton gelijk staal.
Mar hij moest behalve dat deflige
huis ok een buitenverblijf hebben,
dat was oor een rechischapen regent
een palriciSc» noodzakelijkheid. Hij
kochl n.l. op «Hei 1774 voor I 21.000
het Huis te Loèm a.d. Vecht aan,
maar reeds op 15 Int. I778 deedj>jj
liet weer voor f 2400 over eiy-werct
(oen hoogstwaarschij n I ij k ,gSfL.ieenaar
van Groeneveld. 5
Hij overleed op 27 ]7g5 (e
Amsterdam m den oud.L,, van 75
jaar. Na zijn dood (en w^aar ,a(er)
De Hasselaers op
Groeneveld
door T. PLUIM
De heer G. Ansoul Ie Amsterdam
..as zoo vriendelijk mij door welwil
lende lusschenkonist van den heer H. J.
Kempen alhier voor eenigen lijd
„Dr. Elias: De Vroedschap van
Amsterdam" al Ie slaan. Ik heb daarin
allerlei bijzonderheden gevonden
de vroegere regenten van Amsterdam,
en dus ook over lien, die voor korter
of langer tijd in Baarn woonden. Zoo
bijv. heb ik eenige aanleckeningen ge
maakt over de familie Hasselaer (op
Groeneveld), waarmee ik zeker ook
den lezers van dienst kan zijn.
mooiste landgoederei
Baarn beli oit ongetwijfeld Groeneveld,
niet zijn ruiscliende bosschen, zijn
coquette beek en zijn aristocratisch
Huis. De anders zoo nauwkeurige Wit
kamp iaat het landgoed aankoopen
door Reinier van Oldenbamevclt (zoon
van den Landsadvocaat) en daarom
oortaan Reinier van Groeneveld ge-
heeten. Doch dit is een vergissing:
het bedoelde Groeneveld van Reiniei
is een ambachtsheerlijkheid bij Delft,
óns Groeneveld was toen 1600)
g niet bekend en is ook nooit een
„heerlijkheid" of „ridderhofstad" ge
weest. Doordat zijn broer Willem de
ambachtsheerlijkheid Stoutenburg aan
kocht, plaatste Witkamp zeker Reiniers
kasteel óók in de buurt van Amersfoort,
de geboorles'ad van zijn vader.
Er bestond onder Baarn nog een
tweede Groeneveld, n.l. kort bij de
Hollandsche grens (een kwartier van
Groot-Kievitsdal),waarj in 1384 ecu
veldslag tusschen den Bisschop en 'l
opstandige Eemnes werd geleverd.
Ons landgoed Groeneveld kan op
zulk een hoogen ouderdom niet bogen.
Het komt in de Baarnscht archieven
pas irt 1732 voor, toen de eigenaai
Arent van der Waayen met ons Ge
meentebestuur geschil had over de
afwalering vau de Veenakkers (thans
„Blauwe Koepel"). Deze Arent van dei
Waayen behoorde tot de deftige Amster-
damsche regenten Hij was op 16 |an,
1685 te Amsterdam geboren, waarheen
.adeis in de rechte lijn was Dirck
Siinonsz Hasselaer, brouwer in Haar
lem, de broer van de bekende Kenau
Hasselaer Hij zelf was de zoon van
Cornelis Pieterz. Hasselaer, die als
chirurgijn Ie Amsterdam in bekrompen
omstandigheden leefde. Maar onze
stichter van Groeneveld frok naar Oost
fin 1696), waar hij groot fortuin
maakte, eerst als assistent, later als
Eerste Raad en Directeur-Generaal van
Ned.-Indië (1729).
Weldra had hij genoeg kapitaal bij
een gebracht om op grooten voet te
kunnen levenhij nam dus zijn ontslag
en vestigde zich in Amsterdam (1733),
waar hij een huis op de Keizersgracht
kocht voor f50,000 (nu wel 2 fon
waard). Maar ook hij had aspiraties
naar liooger eer en daar hij op geen
geld behoefde te zien, kocht hij in
1735 bij de publieke verkooping Ie
Amsterdam „de ambachtheerlijkheid
der beide Eeninessen" aan voor f30.000.
Nu moest hij ook een deftige woning
hebben, een Ambachtsheer waardig,
en zoo kocht hij. óók in 1735, de hot
stede Groeneveld van Arent van det
Wacyen aan en liet er liet huidige
kasteel bouwen. Zijn hoofdwapen (een
adelaar), moest als windwijzer de
schoorsteenen versieren, zooals mei
nog lieden kan zien. Bovendien breiddi
inze „Ambachtsheer" zijn wapen nog
/erder uitliet kreeg n.l. een hartschild
(een klein schildje in 'I midden) mei
'I wapen van Eemnes, n.l. de drie Bis
schoppelijke hoofden, en onder dit
hartschild je kwam op een zilveren lint
liet devies te slaan „Civitas ah Eme-
ncsse" (d.i.de stad van Eemnes).
O ijdelheid der ijdellieden
Onze Cornelis Hasselaer heeft eveu-
el niet lang genoegen van zijn kasteel
gehadpas was 't gereed, of „hij is
aan een bloetspuging op sijn b»ylcn-
plaels tof Emencs overleedeu."
Hij had een zoon Pieler ge heet en,
e in 1720 Ie Batavia was geboren.
Ook deze ging in 1733 naar 't vader
land terug, waar hij een aristocratische
opvoeding ontving en Meester in de
Rechten werd. Toen zijn vader reeds
kort na de terugkomst in Amsterdam
stierf (1735), volgde onze 15-jarige
Pieter hem op als eigenaar van Groe
neveld en Ambachtsheer der beide
Eeninessen.
Onze Meester wist, waar Abram di
mosterd bad gehaald, of m.a.w. waar
en hoe zijn vader rijk was geworden
enjzoo trok onze Amsterdamsclie Regent
(want hij was al tot lid der Vroedschap
gekozen) op 6 Dec. 1755 als „Water-
Fiscaal" naar Oosl-lndië. Maar vooraf
verkocht hij Groeneveld voor f25.000
aan J. C. van der Dussen (maar niet
de Ambachtsheerlijkheid Eemnes). Ook
Mr. Pieter Cornelisz. Hasselaar maakte
in Indië carrièrehij klom al hooger
en hooger, tot hij in 1722 zijn kisten
en kasten ten boordevol gevuld zag
en dus als een rijk man naar't Vader
land terug kon keeren en wel als
„admiraal der handelsvloot" (31 Mei
werd Groeneveld door dèXl
kocht aan Mr. Joan Huydeel
Maarseveen voor f 85.000,
de boerderij Oost-Indië voor lfi900
terwijl de „AmbachtsheerlijkH(j»'"c]Cj
beide Eeninessen gekocht door
Johannis Sebastiaan van Nanmti
135.000.
Baarn, Maart 1929.
Binnenland
R K Rijkskieskring Utrecht.
Algemeene vergadering, tevens jaar
vergadering op Zaterdag 30 Maart 1929,
des voormiddags te half 10 uur, inliet
Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen te Utrecht.
Agenda
1. Opening, notulen en mededeelin-
gen van het bestuur.
2. Jaarverslag penningmeester 1928.
•3. Benoeming eener commissie tot
nazien der rekening en verantwoording
van den penningmeester.
'aarverslag secretaris.
'erkiezing van één lid in liet be
stuur, wegens het bedanken van den
heer Herm. Kroes te Amersfooit.
6. Behandeling van de verzamellijst
van de aanwijzingen als candidaat voor
de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
als bedoeld in artikel 17 van het Kies
reglement.
7. Rondvraag en sluiting.
De verzamellijst van de aanwijzin
gen als candidaat voor de Tweede
Kamer der St.-G. luidt voorden Kring
Utrecht als volgt:
A. Deskundige op het gebied van
het Lager Onderwijs.
Brand, Bunnik.
Bruinsma, Utrecht,
v. Groeningen, Waverveen.
L. v. Loon. Amersfoort.
Mej. Orth, Soest,
v. Ringelestein, Utrecht.
J. G. Suring. Maarssen.
Behalve J. G. Suring, allen plaats
vervangers.
B. Vrije plaats:
A. F. v, Beurden, Amersfoort.
Ir. Bongaerts, 'sGravenhage.
v. d. Braken, Utrecht.
N. v. Doornik, Baarn.
Dr. Droog, Heemstede.
de Goey, Monlfoort.
Guit, 'sGravenhage.
Mr. Hamers, Jutpliaas
v Hazendonk, Schalkwijk.
Hellenbcrg Hubar, Rijswijk.
Jongerius, Maartensdijk.
Kampschoer, Monster.
v. Kats. Cabauw.
Knigge, Wilnis.
v. d. Laan, Zuilen. P.
Lucasscn, de Bilt
Dr. Oomen, Ulrecht. P.
Max van Poll; Helmond.
Sasse van IJsselt, Utrecht.
Mr. Steenberghe, Goirle.
Baron van Voorst tot Voorst, Twello,
P. beteekent: Plaalsvervanger.
Sproeten komen vroeg in
het voorjaar, koop tijdig een pot
Sprutol. Bij alle Drogisten
