Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
R. K. Spaarbank - Amersfoort
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
i
Advertentiën 2.5 cent per regel. Billijke tarieven
voor handel en nijverheid bij geregeld adver
teer en. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd.
De 6>mbode
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Pr ge
per 3 maanden f i.00. Builen Amersfoort 1.10
Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Drie en veertigste Jaargang
Verschijnt eiken Dinsdag* en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234
Dinsdag 3 Sept. 1929 No. 45
Evenals elke waarheid nu bestaat en
eenvoudig wacht, tot we haar opmerken,
zoo bestaat alles, wat we op 't oogenblik
noodlg hebben, nu en wacht eenvoudig
op de macht in ons, die er bezit van
nemen zal. God houdt alles in Zijn hand.
Steeds Is zijn woordMijn kind, erken
mij op al uw wegen en naarmate ge dit
doet en er naar leeft, zal het mijne
het uwe zijn.
Wori own.
n
I De ortglneele pepermunt
Ij lOlfeptrrol 20eUp«rona i
P' 1
Leiders.
Dat de mensch een maatschappelijk
wezen, en een maatschappij zonder
gezag, dat is. zonder leidende kracht,
onbestaanbaar is, behoeft voor onze
lezers wel geen bewijs.
Maar dan begrijpen zij ook aanstonds,
hoe het welzijn dier maatschappij
grootendeels afhangt van die leidende
kracht; hoezeer het er dus op aankomt
dat die goed zij; van hoe onbereken
baar groot belang het dan moet zijn
dat er goede leiders gevormd worden.
Wat wordt er van een goed leider
gevorderd
Allereerst, dat zijne bedoeling zuiver
zij, dat hij niet zichzelven zoeke, maar
het waarachtig goed van wie zijn lei
ding volgen.
Zij zijn er niet voor mij, maar ik ben
er voor hen: ziedaar 't grondbeginsel,
dat ieder leider voortdurend voor den
geest moet staan, al zijn doen en laten
moet bezielen.
Heerschcn is dienen! In hoe dui
delijke woorden heeft de Zaligmaker
die waarheid niet uitgesproken bij den
strijd der apostelen om den voorrang:
.De vorsten der heidenen hecrschen
over hen en die macht over hen hebben
heeten zij weldoeners. Oij echter niet
aldus maar de meerdere onder u
worde als de minste en de voorganger
als de dienaar." En op Zijn eigen
voorbeeld wijzend: .Ik ben onder u
geworden als de dienaar".
Daarom heet de vertegenwoordiger
van den Koning der koningen, het
zichtbaar opperhoofd van het geestelijk
wereldrijk, Christus' plaatsvervanger,
de .dienaar der dienaren Gods".
Zuiverheid van bedoeling dan voor
opgesteld, kan men vragen naar de
persoonlijke eigenschappen van een ge
schikt leider.
Leiding geven is op de eerste plaats
werk van het verstand.
Het doel immers moet juist en klaar
in 't oog gevat, de middelen moeten
goed onderscheiden en gekozen
den.
Dien practischen blik kan vorming
niet geven, wel scherpen en ontwik
kelen; vorming door opvoeding en
vooral door ondervinding.
Persoonlijke ondervinding, ja, maar
verrijkt en verruimd door de ondervin
ding van anderen, de ondervinding van
voorgangers, de ondervinding der
Niet, om die slaafsch, zonder geest
van onderscheiding, zonder lact, na te
treden; wèl, om er de zijne door
ontwikkelen, mede te bevruchten.
Blijft een mensch, hoe groot ook, in
vergelijking met de menschheid, steeds
een dwerg, de dwerg op de schouders
van den reus ziet toch weer verder
KANTOORBOEKHANDEL
F. fl. TULP Bi
Lingtitrtil SS t.o. Krommwtrut TEL. SM
SCHOOL-
TEEKEN- EN
SCHRIJFBENOODIQDHEDEN
dan deze.
Zijn verstand en kennis de eigen
schappen van een goed leider, zonder
krachtigen wil echter zijn zij niet alleen
onvoldoende, maar het is juist de wil,
die onder voorlichting van het versland,
den eigenlijken stoot inoet geven, de
gezamenlijke beweging naar het doel
moet steunen en bevorderen.
In den wil immers, in wat men karak
ter noemt, ligt bovenal de bezielende
kracht, die van de persoonlijkheid des
leiders uit moet gaan; hij zelf moet
niet alleen met niets ontziende, onver
zettelijke wilskracht het te bereiken
doel nastreven, maar ook door de zijnen
doen nastreven; hijzelf het te verkrij
gen goed beminnen en hartstochtelijk
beminnen, maar het ook aldus bij de
anderen beminder maken.
Hartstochtelijk, want, mits hij ze be-
heersche, bezit de koninklijke wil in
de hartstochten kostbare, ja bijna on
misbare helpers.
Waar is althans iets groots ooit tot
stand gebracht zonder geestdrift, zonder
inspanning en samenwerking van alle
hoogere en lagere krachten, die, moe
ten geregeld, a.i. aan de hoogere ge
hoorzaam zijn.
Geen heerschappij over anderen
zonder zelfbeheersching:
Eerst zij het hart in eigen boezem stil,
Zoo 't in de borst der menschheid
|kloppen wil!"
zegt de dichter ten Kate tot .een on
rustig hervormer", en de gulden wenk,
hier tot de hervormers gericht o,
hadden dc mannen der hervorming
hem behartigd! geldt allen, die met
anderer leiding worden belast.
Is het noodig er nog op te wijzen,
dat het tot de voorzichtigheid en be
langeloosheid van een goed leider
behoort, te zijner tijd de teugels aan
andere, hetzij frisschere, hetzij geschik
tere krachten over Ie geven en over
te laten.
En dat het even dwaas in jongeren
is, het werk der ouderen te verachten,
als in ouderen te meenen, dat hun
werk onverbeterlijk is geweest. T.G.
zijn vaderlandsliefde in klinkende
woorden te vertolkenmaar het beseft
aanhoudend, dat al de individueele
karakters, waaruit het is samengesteld
en dus ook al hun daden wortelen In
de bodem van een gemeenschappelijk
nationaal karakter.
En dit besef waarborgt het gevoel
van samenhoorigheid, waardoor zelfs
het kleinste volk krachtig, ja onover
winnelijk kan zijn.
Vaderlandsliefde.
Vaderlandsliefde en nationaal karak-
terbewustzijn kunnen, en moesten zelfs,
altijd samen gaan. In Nederland is 't
helaas geen zeldzaamheid, dat de eerste
zich des te luidruchtiger openbaart,
nèarmate er minder van het tweede
aanwezig is.
Dan zijn de brallende uitingen van die
vaderlandsliefde eer kenteckenen van
nationale karakterloosheid dan vj
nationale karaktervastheid, waaruit zij
schijnbaar ontspruiten.
Een volk. dat er zich bewust van is
inderdaad een degelijk ontwikkeld
nationaal karakter te bezitten, voelt
zich misschien niet zoo vaak geneigd
Qezug en leiding.
Dc al te autoritatleve, werktuigelijk-
repressieve methode heeft door haar
fouten het beginsel van het gezag sterk
in dlscrediet gebracht, zoodat vele
moderne menschen gehoorzaamheid en
vrijheid nog slechts als tegenstellingen,
maar niet als factoren, die elkaar weder-
keerlg moeten aanvullen, beschouwen.
Aan den anderen kant compromit
teer! het onverdedigbare subjectivisme
telkens weer opnieuw de Idee der vrij
heid en wekt dan een eenzijdig ver
trouwen op reglement, organisatie en
subordinatie. Zoo wordt het een nutte-
lonze kringloop.
Zulke uitersten kan men verwachten
bij menschen, die de geheele samen
leving beschouwen als berustend op
een bloot sociaal contract en het gezag
niet afleiden van Qod.
En bij ons?
Heeft het gezag soms niet al te
eenzijdig gewerkt met reglement en
verbodsbepaling?
Beschouwt men soms den mensch
niet als een meikever aan een draadje,
dat men naar willekeur viert of in
haalt?
Wordt er niet te veel gemassregell?
Het is moeilijk te gelooven, dat de
ontevredenheid, die zoo veelvuldig tol
uiting komt, in alle kringen, op geen
enkelen grond zou rusten.
Zou de menschenleiding niet chris
telijker en paedagogisch of psycholo
gisch verstandiger zijn, indien men
meer beroep deed op de betere eigen
schappen in den mensch?
Dat geldt voor alle soort gezag.
Dwangdisclpline moet een uitzonde
ring blijven, haalt bovendien op den
duur niets uit. Men kan zelfs het tegen
deel aannemen.
Maar gelijk men thans al te veel
vuldig ziet doen, men werpe de schuld
niet steeds op tactloosheid of vergis
singen der leiders. Men blikke ook
eens omlaag, van den regeerder
den geregeerde.
Het liberalisme heeft jaren en jaren
het persoonlijk egoïsme aangewakkerd
en het socialisme kweekte een eng
hartig groepsegoïsme aan.
Men kan het solidariteit noemen,
waardoor de naam wat schooner klinkt
maar de zaak even leclijk blijft.
Beiden hebben den gemeenschaps
zin gedood.
Want deze vraagt opoffering van alle
1
beperkte belangen, waar het geldt een
afgefoecn belang. Het egoïsme van per
soon of groep verwenscht alle maat
regelen. welke opoffering vragen. Het
wil wel gehoorzamen aan het gezag,
als de overheid precies oplegt wat men
zelf wenscht.
Men wordt de censor der overheid.
Deze mentaliteit is heden geen zeld
zaamheid.
Dc obediëntia intellectus is weg, dc
obediëntia executionis alleen blijft over
....en die wordt gewoonlijk slechts door
dwangdisclpline In stand gehouden.
Zoo roept het eene euvel hel andere
te voorschijn.
•■dar controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond
Ooedffkeurd h|| Koninklijk Besluit d.d. 14 Maart 1013, no. t»
Dc zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden In het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANOEGRACHT
des ZONDAOS van 12 tot I uur; WOENSDAOAVONDS van 7
o 8 uur en VRjJDAGS van 10 tot 11 uur.
Dadelijk Ingaande rente 3'/io pCt.
Spaarbusjes gratis vetkrijgbaar.
Kannlnr t Amntcrdnmnchc Bank.
mand het recht om als leider op te
treden. Dat Is maar aanmatiging van
Intellectueele verwaandheid.;
Het recht, om als leider op Ie treden
verkrijgt iemand enkel en alleen door
een zedelijk overwicht, door een na
tuurlijke meerderheid, voortspruitend
uit een dieper, voller geestelijk (zielen
leven. LIBER.
Op congressen en Katholiekendag
roepen wij herhaaldelijk; .WIJ Katho
lieken", een beelje te druk zelfs, en
wij wijzen er dan op wat wij tot stand
hebben gebracht.
Er is reden lot fierheid, maar er is
ook reden tot ccnige bezorgdheid, dat
wat wij In lange jaren hebben ge
wonnen, niet wordt verkwist in korten
tijd.
Wl) blijven ook kinderen van onze
eeuw en de tijdgeest laat ons niet on-
beïnvloed.
Men zou kunnen wijzen op de houding
van sommige katholieke schrijvers en
sprekers tegenover liet geestelijk gezag.
Hoe men hier en daar een groep
in het opvoeden is, die zeer veront
rustende symptoncn vertoont van wat
men noemen kan een modernisme op
<ttle gebied.
De promotors zijn hoogstwaarschijn
lijk niet ontwikkeld genoeg om te be
vroeden wat zij doen, maar dc gevol
gen zijn er niet minder noodlottig om.
Beginnen wc met |ons te overtuigen,
dat wij te veel leiders hebben.
Wij slikken in onze organisaties
iedereen die min of meer gestudeerd
heeften meent iets meer te weten dan
de massa, richt er nog iets bij op en
begint leiding te geven.
.Ikeen die kan schrijven zonder te
-sen, maakt de wereld gelukkig met
zijn adviezen op politiek, economisch,
kunst- en literair en godsdienstig ge
bied.
En de vele wegwijzers zijn oorzaak
it men den weg niet meer vinden kan.
Ik geloof, dat wij met een overschot
van intellectueelljes zitten opgeschept,
die zich den tijd niet gunnen door
ervaring en mcnschenkennis rijp te
worden.
En zulke menschen zijn dc rumoe
rigste en voor het volk de gevaarlijkste.
Wij hebben tc weinig soldaten.
Menschen die kunnen gehoorzamen.
Die zich vrij weten Ie houden van
persoonlijk en klasscbelang. Die grool
genoeg zijn om zich opofferingen te
getroosten. Die alleen te rade gaan
met hun geweten, als het geldt het
en of te weerstaan,
i hebben" geeft aan nle-
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
VERKEER OP HET STATIONSPLEIN.
Hoewel dc meeste bestuurders var
motorrijtuigen, rijwielen en andere rij
en voertuigen reeds volkomen bekend
zijn met de verkeersregelen op het
Stationsplein, zijn er toch ook nog
menschen die van het verkeer ter
plaatse geen begrip hebben, of doen
alsof.
Teneinde te trachten ook de laatst-
bedoelden te doen begrijpen hoe dc
verkeersregeling op het Stationsplein
is, volgt hieronder nog weer eens eene
ilteenzetMng.
De op het Stationsplein en ook op
andere plaatsen In deze gemeente
aangebrachte verkeerslljnen dienen om
aan te geven op welk gedeelte van de
wegen mag worden gereden
(Het aangeven dier lljnei
voorschrift aoch geschiedt om het den
eggebruikers gemakkelijk te maken.)
Wil men niet in overtreding komen,
dan heeft men als bestuurder van een
motorrijtuig, rijwiel en ander rij- of
voertuig of als geleider van een rlj-
of trekdier of van ander vee tc zorgen,
dat men steeds de verkeerslljnen aan
de linkerhand heeft. Alleen bij het
uitwijken, bij Inhalen mogen bestuur
ders hiervoren bedoeld ter linkerzijde
van die lijn komen, rekening houdende
met de richting In dc welke word»
gereden.
Moet men als bestuurder van
motorrijtuig, rijwiel, ander rij- of
voertuig, of als geleider van een rlj-
of trekdier of ander vee het Statlon3-
pleinpassecrcn.daivmoet men komende
uit de Stationsstraat gaande naar de
Barchman Wuytlcrslaan nemen dc
rijbaan gelegen tusschcn het stand
beeld en den vluchtheuvel voor den
uitgang van het Station N.S. Dezelfde
rijbaan moet worden genomen vanuit
dc Stationsstraat gaande naar dc
Koninglnnelaan en naar de Regentesse-
laan of Berkenwcg. Er moet dus wor-
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langnstrant 84 Tnlnf. 5 28
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Tcekenbenoo-
dlgdhcden. - Advertentie-Bureau
Hebt II een
Taxi of auto noodlg
Amersfoort,
den gereden om het standbeeld
komende uit Berkcnweg of Regentet-
selaan gaande naar Barchmnn Wuy
tlcrslaan of Koninglnnelaan mag niet
worden genomen dc rijbaan lusschen
hotel Monopole en standbeeld, doch
moei ook genomen worden de ri|baan
lusschen standbeeld en vluchtheuvel
van Station N.S.;
kamende uit Barchman Wuytlcrslaan
of Koninglnnelaan en gaande naar dc
rijwielbewaarplaats station of brie
venbus aan stationsgebouw mag niet
worden gereden dc rijbaan lusschen
slation O.S.M. en het standbeeld, doch
moei worden genomen de rijbaan lus
schen hotel Monopole en het stand
beeld, dus om hel standbeeld heen,
zoodal men hel standbeeld steeds aan
zijn linkerhand heeft.
HERIJK. Burgemeester en Wethou
ders maken bekend, dal- de herijk der
malen en gewichten zal geschieden In
hei schoolgebouw aan het Plantsoen
bij de Conlnckstraat van Mnandng 9
lot Vrijdag 27 Sept.
ONDERSCHEIDING. - Bij Koninklijk
besluit Is benoemdtol Ridder in de
ürdc van Oranje Nassau N. Veis Heyn,
wethouder der gemeente Amersfoort.
Voorts Is toegekend de eeremedaillc
der Oranje Nassau orde, In zilver aan
D. Meesier, bestuurslid van dc aldcellng
Amersfoort van hel Ncdcrlandsch Werk
lieden Verbond .Patrimonium".
Helden.
3) Zuchtend neem» zij den knaap
weer mee naar zijne kamer; maar
dan ijlt zij naar haren ontzielden echt
vriend, en knielt biddend neder, bid
dend zooals zij nog nooit in haar le
ven gebeden en lol God gesmeekt
had
Stil weenend is Hjalmar in zijn
bedje gegaan. Waarom had moederlje
zoo treurig geschreid toen hij haar de
vraag had gesteld? Had die haarpijn-
lijk aangedaan En wat heeft dc goede
God lot zijn vader gezegd, toen een
vreemde man hem neergeschoten heelt,
toen zijne ziel tot Hem kwam?
Doch het kind vindt op al die vra
gen geen antwoord! Hij wacht, of zijn
moeder niet terugkeert om met hem Ie
bidden. Maar zij koml niel. Dan vouwt
Hjalmar de handen en bidt alleen, voor
de eerste maal, voorzoover hij zich
herinnert.
„Moede ben ik, ik ga rusten," bidt
het kind. Maar als hij aan den zin
komt: ,,'k Beveel U ook mijn ouders
aan", houdt de kleine op en verbetert t
hij: ,,'k Beveel U ook mijn moeder
aan!" Ach Hjalmar weel het zoo goed
hij heeft thans geen vader meer.
Toch wil hij voor zijn dooden vader
bidden, En hij zoekt lusschen de wei
nige gebeden, welke hij kent, iets dat
hem past zonder het rechte tc vin
den.
Eindelijk, daar valt hem iets in I En
innig vroom vouwt het knaapje de
handen en bidt, met klem iedere let
tergreep uitsprekend: „Voor vader
mijn Jesus, barmhartigheid!"
En twee en driemaal spreek hij die
zelfde woorden en steeds weder, tot
dal zijn stem vergaal in een zacht ge
fluister, en weldra verstomt -
slaap komt over de oogen vai
jongen Hjalmar von Trugnot dien dc
heerschende eerbegrippen der samen
leving tot wees hebben gemaakt.
Zeven of acht jaar later.
In het Jezuïtcn-collcge te X viert
men de feestelijke sluiting van het af-
geloopen schooljaar. Honderden leer
lingen van verschillenden ouderdom
vullen de feestelijk versierde ruimte der
frootste zaal, die het gebouw bezit,
n alles stemt zoo overeendaar bui
gen de glanzende zometdag en die
verheugde, glanzende gezichten daar
binnen, de stemmen van het vogelen-
tuin en park, en in de zaal de
fluisterende knapenstemmen, waaronder
zich af en toe het diepere geluid der
ouderen mengt, als het gegons en het
gezoem van een grooten bijenkorf.
Daar wordt het stil in de zaal. Aan
het hoofd de rector, treedt de stoet
der professoren binnende eerste be
klimt het spreekgestoelte om nog een
laatste woord van afscheid tot zijne
leerlingen te spreken. Ademloos luis
teren allen naar dc woorden van den
man, dien allen als een vader liefheb
ben, en slechts weinigen als een vader
vreezen. Hij spreekt van het succes
en den slechten uitslag van het afge-
loopen jaar en menig oogenpaar
schittert, wanneer hij hun welverdiende
lof toezwaait voor noesten arbeid, en
menig hoofd buigt zich verslagen neer
als hij onachtzaamheid en onoplctten-
heid veroordeelt. Dan spoort hij hen
aan, den vacantietijd nuttig door tc
brengen, en met frissche, rooskleurige
wangen en onverdorven harten terug
te keeren
En nu wendt hij zich tot diegenen,
die vertrekken om niet meer terug tc
keeren. En de gestalte van den rede
naar rijst, en zijn woorden klinken
warmer, en een zacht, nauw merkbaar
trillen van hcimelijken afschcidswec-
moed beeft in zijne stem. Nog een<
vermaant hij hen, in woorden, waaruit
vaderlijke goedheid en heilige ernst
spreken, toch immer de paden te blij
ven volgen, waarop men zich jaren
beijverde hen tc geleiden hen. die
thans hun Intrede doen in het leven
vol gevaren en strijd. Nog eens smeekt
hij hen. God niet te vergeten, den
naaste te dienen, het wapenschild der
eer vlekkeloos Ie bewaren en zich nlm-
cene schuld op hel geweten te
laden, waarvoor er In dit leven mis
schien nog wel berouw, maar geen
boetedoening mogelijk is.
Dan treden dc leerlingen der hoog
ste klas voor den rector, om hun eind
diploma te ontvangen. Meer dan een
ontvangt nog een bijzondere lofprijzing
en in de zaal straalt menig vader-
oog van blijdschap, en vult menig
moederoog zich met tranen op het
oogenblik dat hun zoon daar voor de
tribune slaat om, met zijn einddiploma,
dien tooversleutel te ontvangen, welke
alle deuren des levens schijnt open
te sluiten tenminste in dat korte
oogenblik van het eerste geluk.
Thans bevindt zich voor den rector
van het college een hooge, slanke
jongelingsgestalte. .Hjalmar von Trug
not", spreekt dc rector verstaanbaar
en luid, terwijl hij den voor hem
staanden student het getuigschrift over
reikt, „Uwe leeraren verheugen zich
allen, slechts met den grootste» lof
tc kunnen getuigen van Uwe vlijt, Uw
uitstekend gedrag, en de steeds in al
les door U betoonde rechtschapenheid,
en van hel eergevoel, naar hetwelk
gij U gedurende Uw ganschcn studie
tijd hebt gedragen I Blijft ook in de
toekomst Uw verleden getrouw; Hjal
mar van Trugnot, Qod zij met UI'
Een gloeiend rood is over 's Jonge-
lings bleek gelaat gegledendan
buigt hij met een zacht dankbaar glim
lachje en gaat. En na hem komt
ander, en nog een ander, en dan
een, en weer een, totdat nllcn van hun
getuigschrift voorzien zijn cn dan
is, na een kort, vurig gezongen lied
uit al die jongen kelen, het feest ten
einde.
In een verloren hoekje van het kloos
terpark zit Hjalmar von Trugnot en
staart peinzend cn droomend voor
zich heen. Wijd zijn zl|ne gedachten
voortgevlogen naar de verafgelegen
stad, waarin eens zijn ouderlijk huis
zich bevond. Duidelijk ziet hij het voor
zich, het kleine wille huls. dal iederen
zomer, wanneer hl) mei vacanlle ging,
als gehuld was In een mantel vau
zware, welriekende, bloedroode rozen,
cn in een wolk van betoovcrcnde
zoetheid.
Toen hij het verlietmaar, ach,
dat bestond niet meer voor H|almar
von Trugnot I Hij bezat nóch vader
nóch moeder I Zijne moeder had zich
reeds zoo verheugd en gehoopt op
dezen, zijnen grooten heerlijken dag,
maar had het niet meer mogen beleven.
Dc diepe smart, welke zij In haar
harte ommedroeg, had haar leven ver
woest, langzaam verteerd, en nu lag
zij reeds jaren onder dc groene zoden.
En zijn vader? Wanneer Hjalmar
von Trugnot aan zijn gestorven Vader
dacht, was hef hem als bloedde hei
melijk zijn hart. ja, het was als een
verborgen bloeden, cn juist heden
welden in Hjalmar's hart de diepste
smartebronnen weer op. Een beeld uit
het verleden staat Hjalmar thans voor
den geest het beeld zijner stervende
moeder.
(Wordt vervolgd.)
