Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
t
De €embode
Abonnementen kunnen élke week ingaan, doch H. B M Advertenliën 25 cent per regel. Billijke tarieven
opzegging van abonnement moet geschieden B Bn^ B dopt handel en nijverheid bij geregeld adver-
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs B I II Bfl teeren. Adverlentièn moeten Dinsdag en Vrijdag
per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10 W WT B wt II IB I WT vóór 8 uur in den morgen zijn
Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234
Drie en veertigste Jaargang j£upW Dinsdag 19 Nov. 1929 - No. 67
■BBS IN IHCItlORim
ZIJNE DOORLUCHTIGE HOOGWAARDIGHEID MONSEIGNEUR
HENRICUS VAN DE WETERING
AARTSBISSCHOP VAN UTRECHT.
ASSISTENT-BISSCHOP BIJ DEN PAUSELIJKEN TROON.
ROMEINSCH GRAAF.
RIDDER-GROOTKRUIS IN DE ORDE VAN ORANJE NASSAU.
COMMANDEUR IN DE ORDE VAN DEN NEDERLANDSCHEN LEEUW
MAGISTRAAL GROOTKRUIS DER SOUVEREINE ORDE VAN MALTA*
GROOTKRUIS DER ORDE VAN HET H. GRAF VAN JERUSALEM.
GROOTCOMMANDEUR DER VORSTELIJKE-HOHENZOLLERNSCHE
HUISORDE.
GEBOREN TE HOOGLAND 26 NOVEMBER 1850.
Per vlam crusis gaitdens.
(Langs den weg des kruizes met vreugde.)
Geheel onverwacht kwam Zondag de droeve tijding, dat onze
hoogwaardige Aartsbisschop, 11a in het Seminarie Rijzenburg de
wijding van het Diaconaat aan eenige theologanten van het
Seminarie te hebben toegediend, door een ernstige ongesteldheid
werd overvallen. En Maandag volgde het bericht dat Mgr. in den
vroegen morgen te 5 uur in den Heer was ontslapen.
Het Aartsdiocees is in rouw en betreurt het verlies van een
trouwen herder, die zich geheel gaf voor de zware plichten van
zijn hoogst verantwoordelijk ambt en wiens zorgzaam bestuur de
Utrechtsche Kerkprovincie met Gods genade en door Gods kracht
een zegen was.
Mgr. Henricus van de Wetering zag het levenslicht te Hoogland
den 26 November 1850. Op negen-jarigen leeftijd vestigden zijne
ouders zich te Amersfoort.
Na een korte vooropleiding in een onderwijs-instiluut te Duiven
volgde zijn voorbereiding voor het H. Priesterambt, door studiën
aan de Seminaria te Culemborg en te Rijzenburg.
In 1874 de H. Priesterwijding ontvangen hebbende, droeg
hij zijn eerste plechtige H. Mis op in de parochiekerk van den
H. Franciscus Xaverius aan het Zand te Amersfoort. Kort daarna
volgde zijne benoeming tot kapelaan te Zutphen.
Eenige jaren later benoemde de toenmalige Aartsbisschop van
Utrecht, hem tot zijn secretaris en jarenlang was hij Mgr. Petrus
Mathias Snickers een trouwe hulp van beproefde kracht.
Daarna volgde zijn benoeming tot pastoor der St. Vitus-parochie
te Hilversum.
In 1895, wees Mgr. Snickers, op hoogen leeftijd gekomen, zijn
oud-secretaris aan als zijn coadjutor.
Den 24en Maart 1895 werd Mgr. Van de Wetering in zijn
parochiekerk te Hilversum tot bisschop gewijd, met de waardig
heid van titulair-bisschop van Gaza.
Na het overlijden van Mgr. Snickers, werd Mgr. Van de Wetering
den 2en December 1895 benoemd tot Aartsbisschop van Utrecht.
„Per viam crusis gaudens".
Langs den weg des Kruises met vreugde.
Bij de keuze van dit zijn devies openbaarde Monseigneur Van
de Wetering zijn hart en wat hij dacht van de wel verheven,
maar toch ook uiterst zware bediening hem opgelegd.
Is de weg des Kruises voor eiken Christen de dóór Chrisfus
gestelde weg ten Hemel, het heeft In den mond van den bisschop
het geheel bizonder beduiden, dat hij tot deze hooge bediening
geroepen, meer zal deel hebben aan het lijden der Strijdende
Kerk van Christus.
Is de bisschoppelijke waardigheid eene zware bediening, dubbel
zwaar is zij in deze dagen van veldwinnend ongeloof.
Maar met opgewektheid van geest en hart, vertrouwend op
God, steunend op het gebed en de genade, was hel geen ver
metelheid, maar hoop op Christus den Hoogepriester des Nieuwen
Verbonds, dat Mgr. met blijdschap den weg des Kruises wilde
volgen, edelmoedig vele offers wilde brengen, drukkende zorgen
en zware lasten dragend langs den Koninklijken weg des Kruizes
met vreugde.
Als een man van statige gestalte, in onverwoestbare kracht
naar het scheen, nam hij het bisschopsambt op zijne sterke
schouders en als man uit één stuk heeft hij dien last gedragen,
zóólang, dat zijn hooge gestalte is gaan buigen met de vermeer
dering der jaren. Maar zijn geestkracht bleef ongebroken en zijn
vlammende liefde voor zijn grootsche taak onuitbluschbaar. De
leuze van den Aartsbisschop is de sleutel, die zijn rijk leven
verklaart.
Deze herder, die zich verantwoordelijk voelde voor duizenden,
wist van geen aarzelen om door te zetten, wat hij noodig achtte.
Sommigen mochten misschien niet in alles zijn inzicht deelen, de
zuiverheid van zijn meening stond boven eiken twijfel en de uit
komst der praktijk heeft hemden aanzien van veel in het gelijk gesteld.
Dank zij hem, bloeien thans onze eigen katholieke organisaties,
aan wier bestaansmogelijkheid naast de neutrale organisaties eens
werd gewanhoopt.
Dank zij hem, konden anderen den allermoeilijksten tijd en de
tegenslagen te boven komen, welke zij hadden te verduren.
Nu is zijn levenstaak geëindigd: maar de roem van zijn epis
copaat zal blijven.
Is hij niet terecht de „kerkenbouwer" geheeten, die de expansie
van den nieuwen tijd niet alleen bijhield, maar vóór ging, door
de stichting van nieuwe parochties.
Zal hij, in de toekomst niet de organisator heeten van het
sociale leven in zijn diocees? Den werkliedenorganisaties heeft
hij nieuwe banen gewezen, de katholieke middenstandsbeweging
in gang gezet, de opkomst der principieele werkgeversorganisatie
mogelijk gemaakt.
Achter alles stuwde de wilskracht van dezen bijzonderen mensch.
Hij legde de bedding der sociale beweging in zijn bisdom.
In het leven van den Utrechtschen Aartsbisschop kunnen wij
Sint Pauius brief aan bisschop Timotheus lezen. Deifgenade hem
toebedeeld bij de handoplegging, heeft hij rijkelijk gebruikt; hij
heeft zich niet geschaamd om te getuigen van den Heer, waar
dit noodig was; hij heeft de Godskracht van het H. Evangelie
meegedeeld aan duizenden priesters, seculieren en regulieren, die
bekwaam waren anderen te leeren. Hij heeft in allen eenvoud
vertrouwen gesteld in 't Apostelwoord en vast erop gerekend,
dat de Heer hem, wanneer dit noodig was, wijsheid geven zou
voor alles.
Als een goed soldaat heeft hij gestreden voor Jezus Christus I
Er is letterlijk geen terrein geweest, waarover zijn oog niet
ging, waar zijn liefde geen belangstelling toonde en zijn sterke
hand geen hulp bood. Hij heeft met kracht de denkbeelden, in
de pauselijke encyclieken neergelegd, helpen uitvoeren. Zoowel
de sociale zendbrieven van Leo XIII als de geestelijke wenken
van Pius X vonden in hem een machtig promotor. In den schok-
kenden tijd der laatste dertig jaren is hij moedig zijn weg gegaan.
Hij bevorderde met alle kracht de missie-beweging en stond
een van zijn beste seminarie-professoren af, dien hij bisschop
wijdde en liet heengaan naar het Noorden, nadat in zijn Bisschops
stad het eerste internationaal Missie-Congres was gehouden.
Mannen en vrouwen van alle standen hebben zich onder zijn
zegenende goedkeuring vereenigd; instellingen van allerlei aard:
leeszalen en gasthuizen; couranten en onderwijsinrichtingen hielp
hij vaak met persoonlijke offers, zelf tot stand brengen en zoo
mocht hij ook nog openen onze eigen Universiteit.
Het is duidelijk, dat het niet alleen Mgr. v. d. Wetering is
geweest, die dit alles tot stand heeft gebracht.
Zeer veel is de vrucht van den arbeid onzer groote emanci-
patoren, veel ook van hen, die met en onder hem hebben ge
werkt. Maar wel zal Mgr. v. d. Wetering het „quorum pars magna
fui" van zich mogen getuigen Hij het hoofd der Nederlandsche
Katholieken, toonde voor al dat goede steedszijn warme belang
stelling; met geestdrift heeft hij het beoordeeld; hij wist de on
misbare leiding te geven en voor de uitvoering de geschikte
mannen te kiezen.
Meer direct heeft zijn perooonlijkheid haar stempel gedrukt op
het aartsbisdom. Als diocesaan bisschop was hij vooral herder
en zielzorger. Alles wat de zielzorg betreft in den meest uitge-
breiden zin, hare methoden en practische toepassing, had zijn
levendige belangstelling en was bij voorkeur het voorwerp van
zijn zorgen.
„De natuur had hem rijke gaven geschonken", aldus Dr. J. de
Jong. „Geen schitterende talenten, maar een krachtig, rustig manne
lijk karakter, een goed verstand en een scherpe opmerkingsgave
en menschenkennis, een nuchteren, gezonden, breeden geest, vrij
van alle kleinheid en alle neiging tot exessen, in één woord, alle
soliede eigenschappen, die ieder voor zich niet zoo uitblinken,
maar zelden in één persoon vereenigd zijn, doch als zij aanwezig
zijn den echten leider vormen. En die natuurlijke gaven werden
veredeld door een groot en kinderlijk eenvoudig geloof, door een
groote onbaatzuchtigheid, die steeds de goede zaak en nooit zich
zeiven zocht."
„Van zijn imponeerend uiterlijk, dat de herinnering opriep aan
middeleeuwsche kerkvorsten en gothieke kathedralen", aldus Dr.
J. de Jong, professor van het Seminarie Rijzenburg, ging een
priesterlijke, echt bisschoppelijke wijding uit. In den persoonlijken
omgang was hij hartelijk en eenvoudig. De aanhankelijkheid der
geloovigen ging als van zelf naar hem uit en openbaarde zich
spontaan, waar hij zich ook vertoonde. Mocht hij bij een onver
wacht bezoek te midden van overstelpende drukte soms eens wat
bruusk en ongeduldig wezen, hij beheerschte zich terstond, zoodra
hij bemerkte, dat het den ander pijn deed. Want vaderlijke goed
heid allen, die hem van nabij kenden, kunnen het getuigen
was een van de grondtrekken van zijn karakter.
„Op het veld der eere, midden in den arbeid, is hij gevallen,
als om de woorden van den H. Ambrosius te vervullen: „Het is
den bisschoppen tot glorie, dat zij op den stoel der waarheid en
in het bedienen van hun ambt hun leven geven." Op het Seminarie,
waar hij zelf tot het H. Priesterschap zich had voorbereid, terwijl
hij den jeugdigen levieten de H. Wijdingen toediende.
Toen na den eersten aanval het bewustzijn terugkwam, wilde
hij nog de H. Mis voortzetten. De krachten lieten het niet toe,
maar in de sacristie heeft hij nog de laatste plechtigheden der
diakenwijding aangevuld.
„Toen hij naar de kamer van den President gedragen werd,
sprak hij: „O. L. Heer laat zijn klokken luiden". Kalm, in het
volle bewustzijn, terwijl hij zelf op de gebeden antwoordde, ont
ving hij de H. Sacramenten der Stervenden.
Wat beter getuigenis van een goed geweten is er, dan dit zoo
rustig tegemoet zien van de laatste reis?Nil morte beata beatius."
Wij behoeven er niet aan te twijfelen: God zal dezen waarlijk
„goedenen getrouwen dienstknecht" de eeuwige belooning schenken.
Mogen de vurige gebeden van zoovelen, die met dankbaar
heid aan dezen edelen bisschop terugdenken, hem spoedig ten
hemel dragen I
R. I. P.
Seminarie Rijsenburg te Driebergen, tot onze diepe droefheid,
onverwachts in den Heer ontslapen, onze Hoog Vereerde en
Onvergetelijke Vader in Christus
Zijne Doorluchtige Hoogwaardigheid
Monseigneur
HENRICUS VAN DE WETERING,
Aartsbisschop van Utrecht, in het 34ste jaar van Zijn arbeid
zaam en zegenrijk Bisschoppelijk bestuur, in den ouderdom
van bijna 79 jaar, tijdig voorzien van de Genademiddelen
onzer Moeder de H. Kerk.
De ziel van Zijne Doorluchtige Hoogwaardigheid bevelen
Wij aan in het H. Misoffer der Priesters en in de gebeden
der Geloovigen.
Namens het Hoogwaardig Metropolitaan Kapittel,
Mgr. A. C. M. SCHAEPMAN, Proost.
Kan. J. H. G. JANSEN, Secretaris.
Utrecht, 18 Nov. 1929.
De Metten zullen gezongen worden in de Metropolitaan-
Kerk te Utrecht, op Donderdag 21 Nov. a.s. des avonds
om half 8. De Lauden en plechtige Uitvaart op Vrijdag 22
Nov. a.s. des morgens om 10 uur, waarna de plechtige
begrafenis en bijzetting in het Bisschoppelijk Graf op de
R. K. Begraafplaats te Utrecht.
