De Cembode Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken F. A. TULP NORA RADIO „ETTAN" Koopt uw Schfijfmachino Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10 Advertentiün 26 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adver- teeren. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Drie en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234 Vrijdag 10 Jan. 1930 - No. 81 De fout die men in de opvoeding pleegt te begaan is de jeugd niet eigen nadenken te gewennen. Epistel en Evangelie. ZONDAG ONDER HET OCTAAF VAN DRIE-KONINOEN. Les uit den brief van den H. apostel Paulus aan de Romeinen; XII, 1—5. Broeders! Ik smeek u bij de barm hartigheid Gods, dat gij uwe lichamen opdraagt tot eene levende, heilige, Gode welbehagelijke offerande: uw geestelijke eeredienst: en weest niet dezer wereld gelijkvormig, maar her vormt u naar de vernieuwing uws ge- mocds, om te erkennen, wat de goede en welbehagelijke en volmaakte wil Gods zij. Want ik zeg door de genade, welke mij gegeven is, aan allen onder u: niet hooger van zich te denken dan het behoorlijk is te denken, maar met bescheidenheid te denken, en zóó als God aan een ieder eene male van geloof heeft toegedeeld. Want gelijk wij in één lichaam vele ledematen hebben, doch ai de ledematen niet dezelfde verrichting hebben, zoo zijn wij velen, één lichaam in Christus en, ieder afzonderlijk, elkanders ledematen, in Christus Jesus onzen Heer. EVANGELIE volgens den H. Lucas; II, 42—52. Toen Jesns twaalf jaar geworden was, en zij, volgens de gewoonte van het feest, opgingen naar Jeruzalem en, nadat de dagen voleind waren, terug keerden, bleef het Kind Jesus te Jeru zalem achter; en zijne ouders wisten het niet. In de mcening nu dat Hij bij liet reisgezelschap was, trokken zij ééne dagreize voort en zochten Hein onder de bloedverwanten en de be kenden; en, Hem niet vindend, keer den zij naar Jeruzalem terug om llem te zoeken. En het geschiede, dat zij na drie dagen Hem in den Tempel vonden, zittend te midden der leeraars, hen hoorend en hen vragenden allen, die Hem hoorden, waren verbaasd over zijne wijsheid en zijne antwoorden. Zij nu stonden verwonderd, toen zij Hem zagen. En zijne Moeder zcide tot Hem: Zoon! waarom hebt Gij ons zóó gedaan? Zie, uw vader en ik zochten u met smart, En Hij sprak tot hen: Waarom zocht gij Mij? Wist gij niet, dal Ik zijn moet in hetgeen mijns Vaders is? En zij begrepen het woord niet, dat Hij tot hen sprak. Hij nu ging met hen af en kwam te Nazareth, en Hij was hun onderdanig. En zijne Moeder bewaarde al deze woorden in haar hart. En Jesus nam toe in wijs heid en in jaren en in genade bij God en de menschen. Liturgische Kalender. Week van 12—18 Januari 1930. Zondag 12. H. Familie J, M J. Misexultet.2egeb, van de 1c Zondag na Driekon., 3e geb. v. h. Octaaf v. Driekon. Maandag 13. Octaafdag v. Driekon., Credo, Pref. v. üriekon. Dinsdag 14. H. Hilarius, 2e geb. H. Felix, Credo. Woensdag 15. H. Paulus, Kluizenaaar 2e geb, H. Maurus. Donderdag 16. H. Marcellus I, 2e geb. Deus, qui salutls, 3e voor Kerk of Paus. Vrijdag 17. H. Antonius Abt. Zaterdag 18. St Pctrusstoel te Rome, 2e geb. H. Paulus, 3e H, Prisca, Credo, Pref. van de Apostelen. Evangelie verklaring. Wie verwondert zich nietten hoogste, dal Jesus, de Zoon van den levenden God, de Heer van Hemel en aarde, zich niet alleen onderwierp aan de bevelen van Maria, zijne Moeder, maar ook gehoorzaamde aan Jozef, zijnen Voedstervader? Welk een schonwspel! menschen gebieden en een God-mcnsch is hun gehoorzaam! Maria en Jozef bevelen en Jesus is 4iun onderdanig! Leert, kinderen! uit dit voorbeeld van den Zaligmaker, hoe bereidwillig gij uwen ouders gehoorzamen moet in alle dingen, waartoe u hun bevel, als het niet zondig is, aanhoudt. Gij moet, met eenen bereidwilligen ijver, al datgene getrouw en sllptelijk opvolgen, wat de wil uwer ouders van u vor dert. Gij moet niets nalaten, wat tegen liet uitdrukkelijke bevel uwer ouders strijdig is, Hiertoe verbindt u niet alleen de natuurlijke en goddelijke wet, maar de goede God belooft u ook tijdelijk, en hierna eeuwig, een geluk kig en zalig leven, als gij uwen ouders gehoorzaamheid, liefde en eer bewijst. Dit wordt u uitdrukkelijk indachtig gemaakt in het vierde gebod: gij zult uwen vader en uwe moeder ceren, opdat gij lang moogt leven op aarde. Hoe menigvuldig zijn dus niet de zonden der kinderen, waaraan zij zich alleen tegen de gehoorzaamheid jegens hunne ouders kunnen schuldig maken? Zij zondigen lederen keer als zij in liet heel niet doen, wat de ouders hun gebiedenook worden zij nog aan zonden schuldig, al doen zij ook, wat hnn geboden wordt, wanneer zij het tevens niet gewillig, niet bereidvaardig, niet getrouw of niet ootmoedig vol brengen. Fn hoe menigmaal is dit 'et het geval bij die kinderen, die er eigenzinnig zijn, die bijna alles llen beter welen, die zoo licht hunne ouders tegenspreken en dwarsboomen O kinderenlaat dit schoone voorbeeld an den jongen Jesus, die zoo oot moedig aan Maria en Jozef gehoor zame, ii ter harte gaan, opdat gij it aan den plicht van gehoorzaam heid jegens uwe ouders moogt ont breken. Zwijgen. Je kunt iemand kennen aan z'n stijl. Tenminste dat beweren ze. Dus zal 't zoo wel zijn!? Zeker is 't, dat schriftkenners heel wat karaktertrekken weten te trekken uit 't schrift. Dus... opgepast met je schrijven En met je spreken dan? Wat verraadt meer den persoon dan spreken? Zeggen ze niet, dal zwijgen goud is? Dan maak je geen spreekfouten I En de H. Jacobus noemt menschen, die geen zedelijke spreekfouten maken ...volmaakte, meer dan gewone, dus buitengewone, persoonlijkheden. De meeste zedelijke spreekfouten, de meeste tongzonden komen van het te vlug spreken, en daarom zegt de H. Jacobus in zijn brief ons: Iedereen zij langzaam in t spreken I Hij bedoeltdat men zich goed moei bezinnen, of en wat en hoe men Spreken wil, 't Beste middel om tallooze zedelijke spreekfouten te vermijden is 't zwijgen. En daarom heeft 'n origineele man zeker wel naar den geest van St. Ja cobus geschreven, d„ uit te noodigen tol stichting van 'n zwijgclub in elke parochie. Aan zoo'n zwijgclub, zou ik graag volgende artikels voorleggen. Artikel I. Zwijg uit princiep over dat gene, wat je niet weten kunt. Daar is 'n rijk dat geen getuigen heeft, tenzij den alomtegenwoordigen en alwetenden God. Dat is 't rijk van 't inwendig zieieleven; dat wat de mensch denkt en dat wat de mensch wil. Men kan getuige van woorden en handelingen zijn, maar wat men niet zijp kan is... getuige zijn van 't Inwendige In de rochlspractijk geldt als wet: Over 't inwendige velt de rechter geen oordeel. Aan die wet houdt zich ook de Kerk, Zij oordeelt en veroordeelt niet op "t terrein van het subjectieve inwendig leven, omdat zij niet alwetend is. Wat de Kerk niet doet, dat moet gij ook niet doen! Oordeel niet over het inwendig leven in iemand, over zijn gedachten zijn plannen, over zijn persoonlijke schuld Gij zijl ook niet alwetend! De grootte der schuld richt zich naar de grootte van 't besef. En dat kent ge niet. Ce grootte der schuld richt zich naar mate van 't bewustzijn op 't moment der daad. En dat kent ge niet. Dc grootte der schuld richt zich iar de mate der omstandigheden, den aard van liet temperament, der wils- beletselen. En die kent ge niet of on volkomen. De grootte der schuld richt zich naar de grootte der bekoring. Die kent ge niet. Oordeel nooit over de geheimvolle wereld van 't inwendig leven van Iemand, over zijn gedachten, zijnoog- nerken, zijn subjectieve schuld. Het innerlijk leven van den even naaste moet voor U een rijk van vol strekt zwijgen zijn. Artikel 2. Uit beginsel spreekt men niet over 7 verborgene. Waar houdt men zich 't liefst over bezig, welk is de meest gezochte stof tot onderhoud bij klein en groot, bij mannen en vrouwen, bij ontwikkelden i ononlwikkelden? Men kan niet altijd over 't weer, over sport, over mode spreken. Goed, dan spreekt men over 't aller nieuwste van hem of haar. Wat hij gezegd heeft. Wat zij heeft uitgericht! Wat nog niemand in 't gezelschap KANTOORBOEKHANDEL L ANGE8TRAAT 65 t.o. KR0MME8TR. TELEFOON 326 Kantoorboeken in alle liniaturen. Kaartenkasten. Briefordners. Bet behoort tot de bizondere llef- eoberljen van velen. De geheime zwakheden van den ip|ste op den kandelaar te plaatsen, pit noemt men kletszucht. Onder fatsoenlijke menschen (die ijil er ook nog) spreekt men daar niet (lit naastenliefde niet. Men zwijgt. Oif 't gevaar voor ergenls. En als er TTiiiSchen zijn die om hooger redenen a| algemeen welzijn ol naastenliefde dairovcr moeten spreken, benijdt hen dakrom niet. fwijg liever! Artikel 3. Ewijg uit beginsel over de fouten dei overheid. pe oversten, om te beginnen bij Vader en Moeder, zijn menschen. Men schen kunnen tekort komen. Ood weet daT'beter dan wij. Desniettegenstaande maakte hij 't 4e gebod tot grondslag der sociale orde als Hij zeiUw Vader en Moeder zult gij eeren Zonder eerbied geen gezag in familie, Kerk, Staat en Maatschappij. Benedictus XV heeft het als 'n bron van algemeene wanorde genoemd dat 't gezag den modernen mensch niet meer heilig is, Deze afkeer van gezag uit zich vooral in de manier waarop de kin deren van de ouders, dc geloovigen van de priesters, en de werklieden van de patroons spreken. Nog eens; Het lijdt geen twijfel, dat ouders en oversten fouten kunnen begaan. Maar men ziet wel graag iels aan als fout wat geen fout is, omdat men niet goed i gezag kan. bovendien geldt het als 'n alge meen aangenomen grondbeginsel, dat ieder geoordeeld wordt door hen, die boven hem slaan, en niet door hen die onder hem zijn. Het apostolische „Langzaam spre ken" is daarom van geweldige sociale beteekenis, Zou men naar den geest den Jacobusbrief in dchulsgezln- en onder de buren, in politieke en sociale kringen meer zwijgen, de vrede, de politieke en de sociale, zou e. meer bij winnen dan door al dat gckritiscer. WISSELSTROOM-TOESTEL t? ize MET LUIDSPREKER I03.- PIANOHANDEL S. DUIJKER Koffer-Gramsphoon vanaf F 15- HAVIK 29 - TEL. 773 Demonstratie van de melkmachine BI) r>n« geen groot lawaai al* dit ,'n Chique coupe, 'n fijne anlll" Geen: .UITVERKOOP! Benut Uw kanel" Ook hèèl geen drukte van taalarm OiHtoloaaale areata veitanl Uw divldood .au 'i tallen, DE ROOIJ BOTER Stationsstraat 55 - Telaf. 988 - Amersfoort mmm Roomboter onder R(JKscontrdle I iH K*nt KU Omt Malangn in de Eierhal te Amersfoort, tijdens de Electriciteitstentoonstelling van 13-18 Januari 1930 Geopend van 2-5 en van 7-10 uur, Vrijdag van 9-5 en van 7-10 uur leder veehouder wordt, in zijn eigen belang, vriendelijk tot een bezoek uitgenoodigd door. VAN BERGEN - AMERSFOORT HOOOEWEQ ió-18 - TELEFOON 378 Binnenland VOLKSTELLING. Dit jaar heeft de volkstelling plaats. Voor de elfde maal. De door de inwoners te verstrekken opgaven met betrekking tot de wijze, waarop ze gehuisvest zijn, alsmede tot de door hen uitgeoefende beroepen zijn, ecnigszins uitvoeriger. Er zal thans op de tclkaart de Ie iren gestelde vraag verschijnen, of betrokkene aan een inrichting van hooger onderwijs een graad of een diploma heeft verworven, en zoo ja, welke. Geslaagde ezamens inbegrepen. Nieuw is, dat ter secretarie de volks- tellingkaarten ditmaal vóór dc uitrei king voor een groot gedeelte zullen worden ingevuld met behulp van de in het bevolkingsregister voorkomende gegevens. Wij achten dit uit ineer dan één oogpunt een niet te onderschatten verbetering. Bij deze werkwijze zullen de namen, geboorteplaatsen en ge boortedata alsmede dc nationaliteit der inwoners juister op de telkaarten ver meld worden, dan indien dit alleen door het publiek geschiedt. Zijn be moeiingen worden beteekenend minder, of neemt een abonnement voor onder houd van uw schrijfmachine bij H. ELZET7AAR KANTOORBOEKHANDEL LAN6ESTRAAT 84 TEL. 528 en het werk van het tellerspcraoneel dat zijn taak van contrólc op een juiste invulling niet altijd juist wist op te vatten, wordt vereenvoudigd. Het spreekt vanzelf, dat dc Inwoners de van overheidswege op de telkaarten vermelde gegevens kunnen verbc'crcn, wat zij, als daarvoor aanleiding Is, gaarne plegen Ie doen. Voor de gemeenten wordt de voor bereiding zeer verzwaard. Men denke alleen maar aan het bijhouden van de mutaties ten gevolge van vestiging, Scboortc, vertrek, overlijden, verhuizing innen de gemeente, huwelijk enz. Daartegenover zal de alwerking van de lelling minder omvangrijk worden. De oude postwagens door Het Gooi door T. PLUIM. Hoewel ik in het hier volgende op stel vooral Baarn op liet oog heb, zullen de geschetste toestanden onge twijfeld ook in andere plaatsen van Gooi- en Eemland beslaan hebben: Amersfoort, Soest, Eemnes, Laren, Naar- den, Muiden enz. De gegevens heb ik opgeteekend uit den mond van bejaarde ingezetenen, die met de oude wagens nog gereisd hebben. Voordat de spoorlijn Amersfoort door „ijzeren banden" met Amsterdam ver bond, dus vóór 1874, was de communi catie ook voor de tusschcii gelegen plaatsen al zeer ongeriefelijk. Wie dan ook eenigszins op z'n „onderdanen" kon vertrouwen, reisde derhalve liever „per pedes apostolorum", dus te voel. Wel bestonden er drie verschillende wagendiensten, maar alle gingen langzaam, kostten veel geld cii rad braakten soms half de reizigers. Doch ook toen gold vooral hel spreekwoord „Beter slecht gereden, dan goed ge- loopen". Ter zake dan. Er bestonden voor het traject van Amsterdam, via Laren naar Amersfoort 1. Floor's snorwagen, Aldus heette de diligence, glazen- wagen of postwagen, die dagelijks var Amsterdam af naar Amersfoort en terug reed. Deze wagen vormde een onder deel van de reisonderneming (reispost), die een zekere J. Floor Ie Vreeland op touw had gezet, zooals bijv. van Gend en Loos voor het goederenvervoer. Deze diligence heette daarom „Floor's snor wagen", want hij „snorde" of snoof langs den weg met een snelheid van 9 fi 10 K.M. per uur een record voor dien tijdl Hij deed dus zc wat 5 uur over de route Amsterdam- Laren—Amersfoort. Eiken voormiddag 7 uur vertrok hij uit Amsterdam, en kwam dan zoo tegen 11 uur voor 't hotel Groeneveld bij Baarn aan (maar 't werd ook wel eens wal later). Baarn zelf deed hij nog niet aan. Hier aan Groeneveld stapten dus de reizigers voor Baarn uit, of anders een half uur gaans verder aan den Oranjeboom ('t kruispunt van de wegen Soestdijk—Eemnes en Hilversum— Baarn). Natuurlijk moeien reizigers naar Amsterdam op een der beide stop plaatsen instappen; en om daar niet een half uur in weer en wind te behoeven te wachten, waren er wacht kamers beschikbaar: aan den Oranje boom in de herberg van dien naam (er hing een Oranjeboom uit), en op Groeneveld dc gelagkamer van het hotel of de koepel aan den weg. Eerst in 1866 (tot 1874) reed deze postwagen door het dorp Baarn zelf heen, waar op den Brink het „Recht huis" dc p' eisterplaats was. Hier werden (naar Amsterdam) zoo noodig ook bij wagens genomen, soms wel drie te gelijk. Tegen 12 uur 's middags kwam dc wagen uit Amsterdam door 't Gooi te Amersloort aan, en wachtte daar de reizigers op, die er uit het Noorden (via Zwolle) of hel Oosten (Deventer) met een anderen postwagen aankwamen. Te half 2 vertrok hij dan weer naar de hoofdstad, om onderweg in Soest, Groeneveld, Eemnes, Laren, enz. reizi gers uit of in te laten. Om 6 uur kwam men dan meestal weer in Amsterdam Van Amsterdam uit kon men dus wel op één dag naar Amersfoort heen i weer reizen, maar niet omgekeerd, 2. Schimmels glazenwagen. 't Was dus wen8chelijk, dat Amersfoort uit óók op één dag naar Amsterdam heen en weer kon. Voor zulk een dagelijkschen dienst waren er naar 't schijnt geen reizigers genoeg, wel voor een paar maal per week. Daarom had dc logementhouder! Schimmel aan de Varkcnsmarkt („De Zwaan te Amersfoort eiken Maandag en Woensdag een dienst op Amster dam geopend. Die wagen werd om zijn vele ruiten de „glazenwagen" ge noemd. Hij vertrok 's morgens 5 uur al uit Amersfoort en kwam ruim 9 uur te Amsterdam aan; 'savonds half 6 ging hij weer terug, zoodat reizigers uit 't Gooi ongeveer 8 uur In dc hoofd stad konden vertoeven. Een enkele reis van Baarn naar Amsterdam kostte daalder, wat nu wel met 5 gld. o\ een komt. Toen de spoorlijn geopend werd (1874), reed de trein zoowel Floor's snorwagen als Schimmels gla zenwagen dood: liet rijpaard kon on mogelijk met het stoomros concur- rceren. Toch is Schimmels oude gele wagen later nog één dag uit zijn rustige ruste te voorschijn gehaald, om triumfante- lijk door Baarn's straten te rijden. Het was n.l. op 31 Augustus 1896, toen de jonge Koningin haar I6en ver jaardag op Soestdijk vierde. Bij die gelegenheid werd er in Baarn een schitterend geslaagde historische op tocht gehouden, met allerlei groepen uit Baarn's verleden, Natuurlijk mocht ook de oude glazenwagen In den op tocht niet ontbreken. Gelukkig had dc heer Schimmel zijn oude diligence nog ongerept bewaard, liet voertuig werd wat opgekalefaterd en reed toen naar Baarn om in den leeststoct mee te doen. Het was zelfs §eluktden ouden postiljon op te sporen, ie dan ook met zijn hoorn op den bok zat. Aln passagiers mochten mee rijden acht oude vrouwtjes en mannen uit Baarn, die dezen dag een gratis rit door Baarn hadden, ja zelfs de jarige Koningin zouden zien, daar dc stoet langs het bordes van liet Paleis mocht trekken. Dat was een vroolijk vrachtje, die oudjes in dat oudje van een diligence. Natuurlijk had de „glazenwagen" veel bekijks; de ouderen in Baarn zagen een goeden bekende terug en de jongeren waren één en al verbazing, dat die gele, glazen kast vroeger als „spoor trein" voor Baarn dienst had gedaan. Toen het oude vehikel op het ge wichtige oogenbllk langs het konink lijk bordes reed (Ik zelf was er als lid der Feestcommissie getuige van), liet de oude postiljon een extra saluut uit zijn ouden hoorn weerklinken en onder hel gewuif der oudjes, die op (leze wijze hun jonge, jarige Koningin wilden huldigen, moesten Moeder en Dochter hartelijk om dit aantrekkelijk feestnummer lachen en wuifden zij van het bordes af even hartelijk een dank betuiging aan de passagiers der oude diligence terug. Oude glazenwagen I Olj die op uw langen tocht van Amersfoort door het Gooi naar Amsterdam zoo vaak langs, maar nooit door de hekken van Soest dijk waart gereden, zeker liadt gij nimmer gedroomd, dat gij nog eens uit uw rustige rusle gewekt zoudt worden om langs 't Palcis zelf te mogen rijden. Het was voor u ook: „Napels zien en dan sterven". Immers, lang zult gij het na dien glorieuzen dag niet meer gemaakt hebben, want het zou mij niets verwonderen, als een ondankbaar na geslacht u als nutteloos spoedig len heelt gedoemd! (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1930 | | pagina 1