De Gembode Ir Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken ■I PUROL N.V. Middenstands-Bank H. ELZENAAR Bel dan op No. 42 Transpireerende Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10 Advertentiën 2/5 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bg geregeld adver teer en. Advertentiën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Kintoor en Drukkerij Langegracht 28 Ie Amersfoort - Teleloon 314 Vier en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post giro no. 44234 Dinsdag 17 Juni 1930 - No. 23 De stilzwijgendheid heeft haar zeker 'ooi-Horatius. Sobriëtas. Sobriëtas vraagt uw aandacht voor twee belangrijke mededeelingen. De eerste is, dat Sobriëtas de nieuwe richting heeft ingeslagen. De tweede is, dat Sobriëtas gereed slaat zich te herstellen van de geduchte verliezen, de laatste jaren geleden. De nieuwe richting. Omtrent de nieuwe richting hebben reeds wilde geruchten de ronde gedaan. Men heeft reedsgemeend.dat de nieuwe richting hierin bestond, dat Sobriëtas een matigheidsbond zou worden in den zin van een vereeniging van men- schen, die zonder zich van drankont- Miouding te verplichten, in alles matig wilden zijn en wilden strijden tegen de onmatigheid op alle gebied. Daarin bestaat de nieuwe richting echter niet. Het juiste begrip, De nieuwe richting, de uitdrukking is nu eenmaal in omloop, bcteekent, dat Sobriëtas haar zelfde oorspronke lijke doel, de bestrijding van het alco holisme, in een nieuwe wil nastreven. Onder de nieuwe richting van So briëtas moet verstaan worden, dat de R. K. Drankbestrijding bij het vervullen van haar eigen taak, door het verdiepen van haar verstervings- en offermotief een geest van'soberheid en Ie venseen- voud aankweekt, welke zich keert tegen alle moderne excessen van de genot zucht. Hoe ontstond de nieuwe richting? De nieuwe richting is ontstaan uit: het inzicht, dat de genotzucht onrust barend toeneemt en de diepste oorzaak is van het alcoholisme; de overtuiging, dat de drankbestrij ders zelf het offer en de versterving, gelegen in de drankonthouding, als uitgangspunt moeten nemen naar een sober en eenvoudig leven; hel vertrouwen dat dit voorbeeld van soberheid en eenvoud een gunstigen invloed op anderen zal uitoefenen. Genotzucht. Dat de genotzucht schrikbarend toe genomen is, daaraan twijfelt niemand. Met dat feit moet Sobriëtas rekening houden en houdt zij rekening. Niet door wat toe te geven, niet door haar eischen wat lager te stellen, maar integendeel door haar eischen streng te handhaven en met grooter kracht onder de menschen te brengen en aldus mee te helpen juist aan de bestrijding van de genotzucht, dat de naaste oor zaak van het alcoholisme, de drink- dwang, de drinkgewoonten, de ver keerde ideeën, hun voedingsbodem vinden in de diepste oorzaak: de ge notzucht. Zonder iets prijs te geven van haar beproefde strijdmiddelen, wil de nieuwe richting bij het werven en vormen van haar leden de volle aandacht vestigen op het verband van drankmisbruik en genotzucht. Levenseenvoud. Feitelijk heeft het onthoudingsoffer en het daarmee ontwikkelde sociaal verantwoordelijKheidsgevoel de meeste leden van Sobriëtas de kracht gegeven om ook aan vele aanlokselen van de algemeene genotzucht te weerstaan. Dit wil de nieuwe richting bij de toe nemende genotzucht niet alleen bewa ren maar nog bewuster maken en ver sterken. Meer dan voorheen wil So briëtas thans haar leden leeren het onthoudingsoffer niet als eindpunt als uitgangspunt te zien, als uitgangs punt naar soberheid en levenseenvoud. Samenleving. Door de bestrijding van het alcoho lisme in dezen nieuwen geest, door de kracht van het voorbeeld van levens eenvoud door hare leden gegeven, wil Sobriëtas ook invloed ten goede uit oefenen op de buitenstaanders door hen het verzet tegen de genotzucht te ver gemakkelijken, hen in dat verzet te sterken. Met de kracht van haar orga nisatie en van haar vijftig duizend leden, wil Sobriëtas naast en met de Derde Orde, de Eucharistische Kruis tocht, Heemvaart en soortgelijke stre vingen een tegenstrooming vormen tegen den dreigenden stroom van de onchristelijke genotzucht. Tegen de schijnvreugde de ware vreugde, ge wonnen door diep-godsdienstig leven, door zelfbeheersching, door oprecht heid in het maatschappelijk verkeer, door het genieten van schoonheid in Gods heerlijke natuur en in de edele kunsten. Herovering. Sobriëtas slaat gereed haar verloren terrein te heroveren. Waarom zouden wij het verzwijgen Sobriëtas heeft de laatste tien jaren haar ledental met duizenden achteruit zien gaan. Zelfs het grootsche Congres van Nijmegen 1928 heeft tegen verwachting in dien achteruitgang nog niet tot stil stand gebracht. Nu Sobriëtas, na overwinning van haar eigen onzekerheid, beslist de Nieuwe Richting heeft geproclameerd, nu wil zij ook met vernieuwden ijver haar propaganda voeren, aangepast aan de behoeften van den tegenwoordige!! tijd. Tegen het alcoholisme, dat na terug geslagen te zijn in tal van nieuwe vormen weer opdringt, stelt zich So briëtas te weer met het enthousiasme van haar eerste opkomst in de dagen van Mgr. Dr. Ariëns z.g., en met nieu wen geest, nieuwen ijver, nieuwe lec tuur, nieuwe hulpkrachten, een nieuw beroep op Katholiek Nederland! Een nieuw élan in Sobriëtas. In Augustus roept Sobriëtas duizend lei ders. diocesane, gewestelijke en plaat selijke leiders, op tot een landdag; daar wordt de nieuwe mijlpaal gesla gen op den weg naar omhoog. Kathol iek Nederland, Sobriëtas vraagt Uw aandacht, Uw sympathie, Uw me dewerking! Het Federatief Bestuur van Sobriëtas. KANTOORBOEKHANDEL m F. fl. TULP Langestraat 65 t.o, Krommotr»! TEL. 326 WERKBLOC's 200 VEL PRIMA PAPIER 30 CENT - 55 CENT Gregoriana. Sacramentsdag. Introïtus. Witte Donderdag is, als de ver jaardag van het Laatste Avondmaal eigenlijk de groote feestdag van het H. Sacrament (Epistel). Daar de eere- dienst echter in dien tijd van rouw niet al zijn luister kan ontplooien werd in de 13de eeuw de Sacraments dag ingesteld. Paus Urbanus IV ge lastte den H. Thomas van Aquine het misformulier samen te stellen. Op geniale wijze heeft de engelachtige leeraar hier teksten van oud en nieuw testament samengesnoerd en verder verrijkt met eigen dichtwerk. Gedu rende acht dagen viert dan de Kerk in onvergelijkelijke schoone gebeden en lofzangen (sequentia) de H. Eucha ristie, eenerzijds als de blijvende ver nieuwing van het offer des kruises (Epistel) anderzijds als de geestelijke spijze onzer ziel (Introitus, Graduale, Alleluja, Evangelie). De priester die het offer opdraagt moet heilig zijn, (Offertorium); maar ook ieder christen, die het lichaam en bloed des Heeren nuttigt moet zuiver zijn van zonden (Communio.) Laten wij deze heilige ge heimen vieren met zulke godsvrucht, dat wij daardoor deelachtig worden aan de vruchten van het verlossings werk (Collecte), den heilige zielevrede mogen smaken (Secreta) en eens voor eeuwig Jesus Godheid genieten (Com munio) (Volksmisboek). Met de woorden Exsultate (Juicht) 2n jubilate (jubelt) van het psalmvers isde gregoriaansche gedachte van dezen feestdag gegeven. De psalm 80, waaruit deze woorden genomen zijn, werd bij het Loofhuttenfeest gezongen, het feest lat men in de buitenlucht in een ..loofhut" vierde ter herinnering aan het verblijf van de God met de|oden in de woestijn, na het vertrek uit Egypte. Daarom wijst deze psalm ook op het wonen van God met ons in de woestijn dezer wereld en slaat voor ons ook op de processie in de vrije lucht, die vandaag behoort gehouden te worden. Overstroomende vreugde Dpos30-60,Tube 80ct.8ijApoth.ei vervult vandaag het hart der Kerk. Deze vreugde draagt zij tot buiten de muren van het Godshuis. De heele natuur moet meejubelen. Uit haar im mers heeft ook de Heer zijn gestalten van brood en wijn genomen. Is de Mistekst in de 13de e samengesteld, de melodieen zijn aan oude Zondagen en feestdagen ontno men. Aldus de introitus aan Pinkster maandag. 1. Cibavit eos ex adipe frumenti, alleluja. Hij heeft hen gespijzigd met het vet van tarwe, alleluja. 2. Et de petra melle saturavit alleluja etc. En uit een rots hen met honing verzadigd, alleluja enz. Exsulta te Deo adjutori nostro, jubi late Deo Jacob. Juicht Gode toe, onzen helper; jubelt ter eere van Jacobs God. Eerbiedig verwonderd over het ware Manna begint de introïtus en klinkt toch als het luiden van een feestklok. Dat de Eucharistie het voedsel geeft voor de ziel, daarvan zingt het eerste gedeelte. Men zorge vooral voor een zeer nauwkeurige rytmeering, voordat men ga zingen. De eerste noot van de torculus boven cibavit en eos vormt de arsis. Men late dit vrij sterk uit komen. De lage la onder ci(bavit) be reidt zoowel volgens het woord als volgens de muziek het accent voor, op do. Na de eerste noot van de tor culus wat betoond te hebben ga de stem zeer licht over al het andere heen. Dit geldt voor de geheele introïtus. Het tweede gedeelte (2) geeft vooral in de verzadiging, die het Eucharis tisch voedsel geeft, en daarom is met recht muzikaal saturavit ook het hoogte punt. Voordat echter de melodie hier naar opstijgt brengt deze een ritardee- rend motif, dat naar de diepte afdaalt zooals zeer dikwijls gebeurt in het Gregoriaansch en ook in andere muziek, en wel om het volgende hoogtepunt beter te doen uitkomen. In saturavit voele men de zoete overvloed die het Eucharistisch voedsel geeft, aan. De drie alleluja's kan men het beste als op zich zelf staande zin beschouwen; het eerste alleluja sluit zich bij de introïtus muzikaal aan doordat het eerste alleluja begint met de omkeering in dalenden vorm van de kwart boven saturavit. Men zinge de introïtus als een vreug devol danklied met bewogen harte. De geheele mis verklaren is natuur lijk onmogelijk. Alleen zij even gewezen op de heerlijke sequentia. Gedicht door Thomas van Aquine en even meester lijk gecomponeerd door Adam van St. Viktor(pl.m. 1)92) is dit gezang altijd het lied geweest door den zanger het liefst gezongen, door het volk het liefst gehoord. Het begin motif voor de me lodie is ontleend aan het alleluja uit de Mis van Kruisvinding op 3 Mei. Aardig is het dit op die plaats even na te gaan. (Het is de tweede alleluja) voor het vers „Dulce lignum". Interessant is het wellicht, (niet zoo zeer nu aanstonds om een snelheids- maat aan te geven) om te weten, dat der paters Benedictijnen in Beuron de geheele sequentia in 6 minuten zingen. Vooreen vergelijking is het misschien wel wetenswaard. En dan maar weer klagen over die vervloekte ontevredenheid, welke zoo velen tot bolsjewisten maakt Een ander staaltje van sportverdwa- zing is de recordmanie, welke nu weer een slachtoffer maakte in de persoon van Sir jHenry Sedgrave, die bij een motorbootrace verongelukte. Hoezeer dergelijke menschen bezeten zijn van dezen hartstocht, kon men opmaken uit de woorden, welke de racer vlak voor zijn overlijden nog stamelde: „Heb ik het record ver beterd?" Zelfs voor de poort der eeuwigheid, als alle aardsche dingen moeten weg- schrompelen in onbeduidendheid voor den al-beslissenden tocht, was dit menschenhart nog vervuld met het onbelangrijkste der onbeduidendheden, of bij een kilometer meer of minder ir uur had gemaakt. Met huiveiing staren wij in de leegte van zoo'n zieleleven. Doch weten wij wel, dat alle over dreven belangstelling voor record-eve nementen mede schuldig staat aan het aankweeken van een dergelijke men taliteit. Verdwazing. We kunnen in de groote bladen, aldus schreef De Morgen, weer ge nieten van uitgebreide verslagen om trent den bokswedstrijd tusschen den Amerikaan Jack Sharkey en den Duit- scher Max Schmeling. De belangstelling daarvoor was eerst kunstmatig opgevoerd door allerlei voorbeschouwingen en door aandoen lijke interviews met de moeder van den Duitscher. Daardoor kwamen de helden van de vuist voor ons te staan als een soort supermenschen, welker verrichtingen nauw verband houden met den vooruitgang der beschaving en het welzijn der volkeren. Vijf-en-zeventigduizend toeschouwers hebben aan de organisatoren van het zaakje 750.000 dollar in den zak ge speeld, waarvan de heeren spier-ge- weldigen ieder 175.000 dollar mogen opstrijken. Dit alles geschiedt dan in een land, waar de economische de pressie ook reeds haar intocht deed, waar ontelbare scharen werkloozen zelfs het allernoodzakelijkste niet ont vangen. Binnenland WAARSCHUWING. De Burgemeester van Amersfoort brengt ter kennis, dat op de Leusden- scheheide schietoefeningen met mitrail leurs zullen worden gehouden op Woensdag 25 Juni 1930 van 21.00 tot 24.00 uur. Het onveilige terrein zal door vlag gen worden aangegeven op dezelfde punten als zulks reeds plaats heeft bij schietoefeningen overdag, doch boven- R. K. DRANKBESTRIJDING. Wij herinneren de leden der R. K. rankbestrijding aan de Novene ter ire van den H. Joannes den Dooper, patroon der Drankbestrijding. Zij begint op 15 Juni en eindigt met een Alge meene H. Communie op den feestdag der geboorte van St. Jan, 24 Juni. Noveengebed voor eiken dag. Almachtige, algoede God, die ons de liefde als hoogste wet gegeven hebt, «e genadig neer op hel liefdewerk der Katholieke drankbestrijding. Zegen de pogingen, welke wij tot Uwe glorie en tot heil van den even- mensch aanwenden om het veelvuldig gebruik van bedwelmende dranken, de oorzaak van zooveel zonden en ellende, uil te roeien; en verleen goedgunstig, dat mede door ons voorbeeld de Chris telijke matigheid in eere hersteld worde, door Christus onzen Heer. Amen. Onze Vader Wees gegroet. H. Joannes de Dooper, bid voor ons, CHARITATIEVE VEREENIGING VOOR GEESTELIJKE VOLKSGEZONDHEID. Te Utrecht werd de stichtingsver gadering van bovengenoemde vereeni ging gehouden. Mgr. Hoogveld opende deze bijeen komst, en herinnerde aan de voorge schiedenis dezer vereeniging. Het stre ven naar stelselmatige verzorging der geestelijke volksgezondheid is reeds een wereldbeweging geworden. Door de verschillende Katholieke organisa ties wordt reeds uitstekend werk ver richt, federatieve samenwerking is echter uoodig om in onderling overleg nog vruchtbaarder arbeid te kunnen leveren, en nieuwe initiatieven te nemen. De ontwerp-statuten werden vastge steld, een twaalftal vcreenigingen ver klaarde zich bereid tot de federatie toe te treden, waarna tot definitieve oprichting werd besloten. De contri butie werd voorloopig vastgesteld op 10.— per jaar. In het voorloopig bestuur, dat o.a. tot taak heeft een centrale commissie te vormen, werden gekozen: Prof. Roels, Mr. L. Smit, Breda; Mr. Um- inels, Den Bosch; C. Terwisscha van Scheltinga, Utrecht; Prof. W. Pompe, Utrecht en Dr. C. Kortenhorst, Vught, welke laatste tot secretaris werd be noemd. BERICHTEN UIT AMERSFOORT Dinsdag 24 Juni zal de gemeente raad een vergadering houden. Van de eerste groep candidaten eind-examen Gymnasium zijn alsnog geslaagd voor diploma A: Mej. J. T. v. Hoogevest en voor diploma B: S. S. J. F. Hinderdaal uit Soest. SHet getal werkloozen ingeschreven bij de Gemeentelijke Arbeidsbeurs was dezer dagen 175. Op denzelfden datum van het vorig jaar waren er 95. voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Oracht no. 4 Telefoon no. 304 cn 697 Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Lips safe-loketten Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen Spaar-deposito's rente 8'/i pet. twee vuurballen rood licht gevende lantaarns worden geplaatst. Het plaatsen der lantaarns zal zoo .dig geschieden, dat iedereen de ge legenheid heeft het onveilige terrein nog bij daglicht te verlaten. A. P. V. „de Luchtpost". Uitslag wedvlucht gehouden vanuit Vlissingen, afstand 1442 K.K. opZon- inl 1930. In concours 104 'eder ongunstig, wind Noord- Oost. Duiven los 8 uur 30 min. Aangewezen duif 10 ct. D. Hofland, met no. 3. Aangewezen duif 25 ct. H. J. Hol met no. 4. Aankomst eerste duif II u. 5 min. 22 sec., aankomst laatste duif 12 uur 30 min. 10 sec. De prijzen werden behaald als volgt D. Hofland I, 3, 10. G. Koppen 2, 5, 6. H. J. Hol 4, 12, 13, 20, 22, 23. B. v. Plateringen 7. F. Rekers 8, 24. N. H. Egink 9. D. Tuithof 11. A. Meskes 14. W. v. d. Linden Sr. 15, 16, 17, 21. J. Lablans 18, 25, 26. J. Maassen 19. Uitslag Kampioenschap oude dui- :n tot en met Orleans. No. 1. H. J. Hol met X3-29B. 6678, 121 punten, no. 2 H. J. Hol met X3- 22B 6673, 120 punten, no. 3 J. La blans met X3-29B. 6746, 84 punten, no. 4 J. Lablans met X3-24B. 357, 76 punten, no. 5. W. v. d. Riet met Holl. 1-26-45897, 57 punten. Dank zij de offervaardigheid van velen en den steun van de gemeente en van het Museum zelf, aldus lezen we in het Amersfoortsche Dagblad, zal Flehite binnenkort in het bezit komen van een zeer belangrijk schil derij in olieverf, voorstellend Johan van Oldenbarnevcld, geschilderd door Mi chel Mierevelt. Het museum heeft een zeerbelang- rijkeOldenbarneveldt-verzameling, mis schien wel de belangrijkste van ons land. Doch het miste zijn geschilderd portret. En niet alleen dat het museum dat miste, ook in de andere openbare gebouwen van de stad zou men er vergeefs naar zoeken. De beroemdste Amersfoorter, die ooit geleefd heeft, was daar niet vertegen woordigd Indezen tijd valt er nieuw licht op de beteekenis van dezen grooten staats man, die in zeer moeilijke tijden niet alleen uitmuntte door bekwaamheid, doch ook door zijn onkreukbare trouw en eerlijkheid. Het is daarom een verheugend feit, it ons Museum spoedig in het bezit zal komen van een portret, hem waar dig. Hoewel de gelden, voor den aan koop noodig.nog niet alle bijeen zijn, is toch tot aankoop besloten: Een zoo belangrijk stuk mocht Amersfoort niet ontgaan. Het portret, dat aangekocht werd is Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 - Telel- 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort, daarom van bizondere beteekenis, om dat het gedateerd is 1617, toen van Oldenbarneveldt 70 jaar was. Immers na zijn dood in 1619 hebben een groot aantal van zijn vereerders geschilderde poYtretten nabesteld. Zooals van zelf spreekt, zijn deze laatste van veel minder waarde dan het thans aange kochte, dat naar het leven is ge schilderd en altijd in de familie is geweest. Naar verluidt zal het museum deze te gelegener tijd een van Oldenbarne- veldt-ten toonstelling te organiseeren. Zaterdagavond werden de bezoekers der algemeene jaarvergadering van den Nederlandschen Vegetarilrsbond ten Raadhuize door het Amersf. gemeente bestuur ontvangen Burgemeester Van Randwijck verwelkomde de gasten in het scltoone Amersfoort, waarop de Voorzitter dank betuigde voor de vriendelijke ontvangst, erop wijzende dat 't de eerste maal was, dat dc Vcgc- tariërsbond hier te lande door een Openbaar bestuurslichaam officieel werd ontvangen. De jaarvergadering werd gehouden tn het gebouw der Internationale School voor Wijsbegeerte aan den Doodenweg. De Vereeniging van Onderofficie ren „Ons Belang" heeft te Utrecht In geheime zitting behandeld de kwestie met de Amersfoortsche afdecling. De geschorste leden van het hooldbcatuur werden uitgeworpen, daar de verga dering met algemeene stemmen van oordeel was, dat dergelijke onderoffi cieren in „Ons Belang" niet kunnen worden gehandhaafd. De acte Lager Onderwijs werd be haald aan de St. Agnes-kweckschool der Zusters van O. L. Vrouw door de dames D. de Haas, Amsterdam; R. Hegge, HaarlemG. Hoge, Emmen, F. Hüsken, Wierden G. Koolman, Klarcn- beekT. Nijhuis, dc Lutte; R. Coencn, Amersfoort; D. Deullng, Utrecht; L. Dohle, Stadskanaal; C. Dohle, ld.; A. Engels, Nijmegen, J. Haarsma, A'foort. Afgewezen geen. Te dezer stede heeft zich een co mité van actie gevormd tegen het zendtijdbesluit, met het doel de Alg. Ver. Radio Omroep te steunen in haar pogingen om alsnog meer zendtijd te verkrijgen. In het comité hebben zitting Dr. L. Leopold, onder-directeur der R.H.B.S. alhier; J. Spaander, fabrikant; R. v.d. WaalE. Jans en P. Kortland. oksels en voeten bchsntJele men met Putolpoeder. Dit Is het meest afdoende middel daarvoor. Het kost 45 ,"1, cl: „P*/ bM «n I* «venals Purol, verkrijgbaar bij Apoth. tn Drogisten.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1930 | | pagina 1