Bil
Katholiek Orgaan
voor Amersfoort en Omstreken
CONKLIN
VULPENHOUDER
N.V. Middenstands-Bank
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
Gesprongen Handen
r
Abonnementen kunnen élke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prys
per 8 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10
De €eihbode
Advertentie26 cent per regel. Bülgke tarieven
voor handel en n$verheid bg geregeld adver-
teeren. AdoerterUièn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur m den morgen z$n bezorgd.
Kantoor en Drakkeri] Langegricht 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Vier en veertigste Jaargang
VancMJnl eiken Dlnidig- en Vrijdagmiddag Poit-glra ao. 44234
Dinsdag 16 Dec. 1930 No. 75
Ongezond is iedere nieuwigheid, die
het oude geringschat; onvruchtbaar en
onhoudbaar al het nieuwe, dat niet op
het oude beproefde berust.
Sobrlëtas.
Dezer dagen besprak Pater Felix
Otten O. P., te Baarn de nieuwe rich
ting van Sobriëtas.
Pater Otten, maakte in zijn betoog
melding van de moeilijkheden in de
na-oorlogsche jaren, wat betreft het
vereenigingsleven. In een jaar tijds
verminderde het aantal leden v. d.
Werkiiedenbond met 50.000. Deze al-
gemeene verslapping deed zich ook
felden in de gelederen van Sobriëtas.
)r. Ariëns die zijn geheele leven ge-
Kven had aan de Katholieke Drank-
strijding betoogde vooral in zijn
laatste levensjaren in geschriften en
particuliere gesprekken dat we ons
niet blind moesten staren op het ééne
het drankmisbruik, maar ook stelling
moeten nemen legen de andere kwalen
van onzen tijd o.a. de danswoede, rook-
manie. bioscoopgevaar enz. De levens
avond van Dr. Ariëns. werd daardoor
een tweede jeugd van Sobriëtas.
Nieuwe nooden, vragen nieuwe me
thodes. Spreker heeft zich nooit kunnen
vereenigen met degenen, die 't altijd
maar hebben, over „die goedt oude
tijd". Wat in de breedte verloren is,
hebben we in de diepte gewonnen
want het is een verheugend feit, dat
het godsdienstig leven, dieper beleefd
wordt dan dit vroeger het geval was.
Al mogen we niet blind zijn voor
de nooden van onzen tijd, er valt ook
veel goeds te boeken. Het teveel aan
genot en 't tekort aan vreugde is wel
dè voornaamste bacil van den tegen-
woordigen tijd. Ook onder ons katho
lieken zien we de zucht naar genot,
tal te sterk worden.
Dit vooral is nu de taak van Sobriëtas
om positie te nemen tegen die genot
zucht, wat Dr. Ariëns ook zoo goed
inzag.
Deze nieuwe richting in Sobriëtas
is geen wezensverandering, want ze
blijft vragen de onthouding van drank.
Het offer wordt gedragen door de liefde,
met de katholieke overtuiging, dat,
wat de een derft, vrijwillig, ten goede
komt aan anderen. Versterving, vrij
willige onthouding van geoorloofd ge
not, is oefening van onzen wilze vormt
karakters. De drankderving moet echter
geen eindpunt, maar uitgangspunt vor
men tegen de onchristelijke, heidensche
genotzucht in onze dagen. Door deze
nieuwe richting, is Sobriëtas modern,
actueel en sympathiek.
Ook kan er dan niemand meer zijn,
die het werk van Sobriëtas dwaasheid
noemt, integendeel 't is mooi en past
volkomen in onzen tijd. Idealisten moe
ten we zijn, door zelfbeheerschte sober
heid een voorbeeld voor niet-katho-
lieken, die dikwijls afgestoten worden
door het lichtzinnige leven der katho
lieken, want meer wordt gelet op de
menschen dan op de leer. Een modern
apostolaatswerk is de kath. drankbe
strijding in deze nieuwe richting, als
we vooraanstaan in de bestrijding van
de hedendaagsche genotzucht.
JOH. DE HEER
VARKENSMARKT TEL, 1309
AMERSFOORT
Piano- en Orgelhandel
Elide Volkstelling.
Beroep. Vooral omdat er in de laatste
jaren zooveel nieuwe beroepen zijn
bijgekomen en er zoo'n groote wijziging
in de beroepsindeeling is tot-stand-
gekomen, is een nauwkeurige beant-
t woording van de beroepsvragen van
het grootste belang.
Het mag genoegzaam bekend geacht
worden, dat in de verhouding tusschen
het getal in een beroep werkzame per
sonen en het aantal beroepsloozen een
belangrijke wijziging is gekomen.
De voornaamste factor hiervan is
de vermeerdering, vooral gedurende
het laatste decennium, van het aantal
vrouwen, dat een beroep uitoefent.
De juiste maat van de toeneming
van den vrouwenarbeid, vooral ook
van de gehuwde vrouw kan eerst
volledig worden geconstateerd na de
uitkomsten der telling.
Vergelijking van de antwoorden op
de vragen 6, 7 en 10 met de uitkom
sten van vorige tellingen zal antwoord
kunnen geven op vragen als:
ls er toe- of afneming van het aan
tal arbeiders, werkzaam in industrie,
landbouw, handel, enz.
Zijn er thans meer of minder per-
die zelfstandig het landbouw
bedrijf uitoefenen?
Hoe staat het precies met de werk
loosheid in het land en in welke be-
roep.en en bedrijven komt ze het meest
voor?
lijkt de trek van het platteland naar
steden nog overwegend boven de
omgekeerde strooming?
Van belang zal ook deze keer zijn
het antwoord op de vraag omtrent de
resultaten van het bezoeken van een
inrichting van hooger onderwijs.
Een nauwkeurige beantwoording van
de vragen betreffende het beroep is
in de eerste plaats van groot gewicht
voor de overheid bij de samenstelling
van sociale wetten, zooals we thans
reeds kennenVeiligheidswet, Onge
vallenwet, Arbeidswet, enz.
Tevens zijn deze opgaven van be
lang voor de verzekeringsmaatschap
pijen. Deze maatschappijen toch basee
ren hunne tarieven voor een groot
deel op de sterftekansen die iemand
loopt, mede in verband met zijn be
roep en werkzaamheden. Zij zullen
zich dus bepaaldelijk intresseeren of
de sterfte in bepaalde groepen is af-
of toegenomen.
Het is een verblijdend verschijnsel,
dat ditmaal geen vragen worden ge
steld over blindheid, doofheid of andere
lichaamsgebreken of afwijkingen.
Bewoning. Vooral sedert de werking
der Woningwet zijn en worden, zoo
wel door het Rijk als door de gemeen
ten zeer belangrijke bedragen uitgege
ven voor de verbetering der woning
toestanden.
Het spreekt wel vanzelf, dat de
vragen omtrent de bewoning van actu
eel belang zijn om thans de resultaten
dier overheidsbemoeiing in cijfers te
zien uitgedrukt.
Het zal interessant zijn na te gaan,
na vergelijking met de vorige tellingen
le. het aantal samenwoningen, dat
mede in verband met den vroegeren
woningnood, ongetwijfeld zal vermin
derd zij»
2e. het aantal vertrekken voor be
woning bestemd, dat gemiddeld per
gezin beschikbaar is.
Het zal niet onmogelijk zijn, dat, in
weerwil van de economische depres
sies op velerlei gebied, uit de beant
woording dezer vragen zal blijken, dat
ook hier nochtans de gemiddelde le
vensstandaard is geslegen en de toe
standen zijn verbeterd.
Daar bij deze telling omtrent de in
richting der woning afzonderlijk wordt
gevraagd, hoeveel bedsteden (inge
bouwde slaapplaatsen) de woning be
vat, zal tevens kunnen blijken, in welke
mate de slaapgelegenheden zijn ver
beterd.
De dichtheid der bevolking werd
vroeger berekend naar de kadastrale
indeeling. Bij de 10e en ook bij deze
volkstelling volgens het stelsel van
„bewoonde oorden" en „verspreide
huizen".
De dichtheid der bevolking van ons
land bedroeg per K.M3. in 1829: 80,2
personen; in 1920 210,6 personen.
Behalve de reeds besproken gege
vens, moet de elfde telling de gelegen
heid verschaffen om, voor iedere ge
meente afzonderlijk èn voor het geheele
Rijk, vast te stellen
le. het aantal gestichten;
2e. het aantal woningen, gesplitst in:
a. bewoond;
b. leegstaand;
c. in aanbouw;
d. hoeveel der onder a, b en c be
doelde woningen uitsluitend voor wo
ning zijn bestemd, een winkel of kan
toor bevatten, bestemd zijn voor hotel,
logement, enz., en bij hoeveel wonin
gen een garage aanwezig is;
3. het aantal schepen:
a. varende;
b. uitsluitend tot woning bestemd
4e. het aantal woonwagens;
hotels, logementen, enz.;
scholen
kerken en evangelisatie
lokalen
kantoorgebouwen
KANTOORBOEKHANDEL
«F. A TULP»
Lange sir. 68 to. Krommutr. TEL 326
ENDURA
Onbeperkte en voortdurende garantie
pakhuizen en schuren
le. fabrieken en werkplaatsen;
e. stallen, koetshuizen en
garages.
Hoewel de telling in de eerste plaats
beoogt statistische gegevens te verza
melen, schept zij in de 2e plaats ge
legenheid om het bevolkingsregister
meer in overeenstemming te brengen
met den werkelijken toestand.
Indien men in aanmerking neemt,
dat dit steeds meer wordt de bron,
waaruit vele gegevens moeten worden
geput, kan men ook dit resultaat als
zeer belangrijk beschouwen.
De jongste poging, om het bevol
kingsregister te vervolmaken, is de
verplichting voor sommige gemeenten,
om als proef het persoonskaartenstelsel
in te voeren. Bij deze proef krijgt
ieder persoon in het register een aparte
en blijvende kaart, waarop het aantal
beschikbare gegevens aanmerkelijk is
uitgebreid.
Zullen deze proefnemingen tenslotte
uitloopen op het resultaat om het be
volkingsregister tevens te maken tot
een inlichtingenbureau voor handel en
industrie
Wij weten het niet, maar reeds thans
worden de gegevens voor de uitvoering
van wetten als: Kieswet, Leerplicht
wet, Dienstplichtwet en van vele sociale
wetten, geput uit het bevolkingsregister.
Ook de onderscheidene takken der
gemeente-huishouding kunnen niet be
hoorlijk functioneeren zonder een be
trouwbaar bevolkingsregister.
We mogen dan ook ongetwijfeld
aannemen, dat de resultaten van een
goed-opgezette en goed-uitgevoerde
volkstelling in vele opzichten zeer be
langrijk en zeer nuttig zullen zijn.
dit doel te kunnen bereiken, is
het niet alleen noodig, dat de ambte
naren en de volkstellers hun taak zoo
nauwgezet mogelijk verrichten, doch
is ook de volle medewerking der bur
gerij noodzakelijk.
Moge dan de 11 e algemeene volks
telling door eendrachtige samenwerking
ten volle slagen I
Binnenland
DE VOLKSTELLING.
Op 27 December a.s. zal een aan
vang worden gemaakt met de elfde
volkstelling. De werkzaamheden hier-
zijn van een zoo grooten omvang,
nen ten stadhuize alleen met de
voorbereiding reeds bezig is vanaf
September j.l. Onze gemeente telde op
1 December van dit jaar 38.455 in
woners. Er moeten dus evenveel kaar
ten worden in orde gebracht; had men
vroeger alleen de kaarten aan de tellers
oner te geven, thans moet men van
gemeentewege de namen der personen,
de geboortedatum, de woonplaats in
vullen, hetgeen natuurlijk ontzettend
veel tijd vordert. Het publiek heeft hier
alleen te zien of het ingevulde juist
is; zoo niet, dan moet het zelf de
noodige verbeteringen aanbrengen, op
dat men op het stadhuis de registers
zoo volledig mogelijk kan bijwerken.
De volkstelling wordt hoofdzakelijk
gehouden om de gegevens welke dage
lijks kunnen veranderen, zoo volledig
mogelijk te krijgen. Men moet er dus
vooral op letten dat men precies op
geeft: adres, beroep en kerkgenoot
schap. Met nadruk willen wij er nog
even op wijzen, dat het invullen der
telkaarten verplicht is. Teneinde de
voorlichting van het publiek op een
zoo juist mogelijke wijze te kunnen
doen plaatsen vinden heeft er gister-
raiddag ten gemeentehuize een
spreking plaats gehad met der
tegen woord igers der verschillende
plaatselijke bladen, waarbij de heer
R. Groenveld, chef der afdeeling be-i
volking, alle gewenschte inlichtingen 0,utKen'
i verschafte.
Voor de thans op handen zijnde
Aolkstelling is onze gemeente verdeeld
in 40 districten; men heeft dus 40
tellers, benevens 1 teller voor de mili
tair* bevolking en 1 voor de gestichten,
zooals ziekenhuizen, pensionaten, enz.
De toewijzing van een district aan
:n teller geschiedt uilsluitend bij loting.
Voor; deze lelling heeft men te werk
gesteld hen, die reeds vroeger dit werk
hadden verricht, voortsde bij de arbeids
beursals werkloos ingeschreven staande
kantoorbedienden en tenslotte degenen
die zich voor dit werk hadden aan
gemeld. Wij zullen hieronder nog eenige
mededeelingen laten volgen, welke van
bijzonder groote waarde zijn voor het
publiek.
Uitgereikt worden gele kaarten voor
de mannen eo witte voor de vrouwen;
voor tijdelijk verblijf zijn deze oranje
en rose, terwijl voor de gestichtsbe
volking blauwe voor de mannen en
grijze voor de vrouwen worden be
schikbaar gesteld.
Het is noodig dat men aan den teller
ipgeeft welke vermoedelijke logé's men
n den nacht van 31 December op 1
anuari 1931 heeft, opdat deze dan een
caartvoor tijdelijk verblijf kunnen in
vullen. Opgemerkt zij nog dat er kaar
ten zijn, welke aan den rechterbeneden
hoek niet afgesneden zijn. Men late
deze boeken eraan zitten, aangezien
deze voor een verdere bewerking op
het stadhuis onmisbaar zijn! Voorts
treft men aan de onderzijde der kaar
ten 6 gedrukte hokjes aan; ook hier
mede behoeft het publiek niets te doen,
aangezien zij alleen beteekenis hebben
voor de verdere bewerking-
Men heeft behalve de hierboven ge
noemde kleuren ook nog groene kaar
ten, welke speciaal dienen voor de
bedrijfstelling. Het kan natuurlijk voor
komen, dat in een gezin meerdere
leden hoofd van een bedrijf zijn. In
dien het getal dezer groene kaarten
ontoereikend is, vrage men de ont
brekende aan den teller. De kosten
van deze bedrijfstelling worden door
het Rijk betaald. Voor de volkstelling
krijgt de gemeente slechts 7'/a cent
tegemoetkoming per persoon, terwijl
dit vroeger 12 cent bedroeg! Opge
merkt zij nog, dat militairen die alhier
in garnizoen zijn en gedurende |de
nieuwjaarsweek hier vertoeven, hun
kaart ook hier moeten invullen,
Het publiek wordt verzocht de tellers
zoo welwillend mogelijk te behandelen
en hun de eventueel gevraagde inlich
tingen zoo volledig mogelijk te ver
schaffen. Men vergete niet, dat het hier
niet de kwestie is van hooger of lager
aangeslagen worden in de belasting 1!
WELDADIGHEIDSPOSTZEGELS EN
PRENTBRIEFKAARTEN
VOOR HET MISDEELDE KIND
van 10 December 1930 tot en met
9 januari 1931.
Op 10 December 1930 ziet een
nieuwe serie postzegels „Voor het
Kind" het licht, ontworpen door den
heer André van der Vossen. Een zin
rijk viertal voorstellende de 4 jaarge
tijden, op verschillende wijzen in ver
band gebracht met het kinderleven.
I1/, cent: Lente. 5 cent: Zomer. 6
cent: Herfst. 12'/a cent: Winter.
Verschenen is de zevende en achtste
reeks prentbriefkaarten der uitgave van
den Nederlandschen Bond tot Kinder
bescherming.
Kenmerk van de uitgave is steeds
dat ze welverzorgd en goedkoop is.
Voor 35 cent een reeks van 6 brief
kaarten, vertellend uit het kinderleven,
smaakvol gekozen, voor de kinderen
begrijpelijk en voor een ieder geschikt'.
De zevende reeks in kleuren naar
ontwerpen van Edz. Koning.
De achte reeks, reproducties naar
Maris en Neuhuijs.
Gaarne willen wij den aankoop van
kinderpostzegels en prentbriefkaarten
hartelijk bij onze lezers aanbevelen;
door een klein offer van ieder wordt
telken jare een belangrijke bate bijeen
gebracht waaruit hulp en steun kan
worden geboden aan die kinderen
welke door de natuur of door de om
standigheden reeds zooveel moeten
missen. Daar de opbrengst echter nog
veel grooter kan zijn dan tot nu toe
het geval was hopen wij dat ieder
voor zijn correspondentie speciaal
met de komende feestdagen uitsluitend
kinderpostzegels en briefkaarten ten
bate van het misdeelde kind zal ge-
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Langt OrtcM «o."T I Telefoon no. 304 en 097
Deskundige voorlichting bg den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incaaseeringen
Spaar-deposito's rente 3'/» pet.
caiicircasTuhis
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
KantsorftookhaMlol
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langeibut «4 - Telef. 52e
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenben oo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
AMIC1TIA.
Javaansche Dansen door Raden Mas
Jodjana op Vrijdag 12 Qec. 1.1.
De Vereeniging „Oost en West" en
„Amersfoortsche Kunstkring" arran
geerden gezamenlijk dezen avond van
zuiver kunstgenot voor hare leden.
Het bevreemdde dhs, dat voor zoó'n
nobel streven de zaal slechts voor drie
vierde met belangstellenden gevuld
raakte. Er viel volop te genieten en
te leeren. Het programma bevatte 8
2 personen werd uitgevoerd, de overige
waren alle solo-dansen.
Wie destijds de I. T. A. (Indische
tentoonstelling Arnhem) bezocht, kon
ook daar Javaansche dansen, begeleid
door den Gamelan, zien uitvoeren.
Het zal daar velen gegaan zijn als
onsuit een gevoel van wellevendheid
bleven we toen een, hoogstens twee
dansen bijwonen en gingen toen, on
voldaan over de aanschouwde bewe
gingen en de gehoorde monotone
muziek. Hoe geheel anders echter deze
demonstratie
Vóór eiken dans werd door Mevr.
Jodjana, een korte, duidelijke uiteen
zetting gegeven van wat men er met
bedoelt uit te beelden en de samen
stellende hoofdbewegingen een voor
een uitgevoerd. Daardoor kreeg het
muisstil auditorium in de zaal ëen
volkomen helder begrip van zoo'n
keurig uitgevoerd geheel van rythmisch
bewegen, waarbij de ondergeschikte
rol der eentonige begeleiding van-zelf
sprekend werd. De costumeering, hoe
ongewoon ook voor ons, was en bleef
voor alles correctvan een speculeeren
op de lagere hartstochten bij danser
of toeschouwers was hier absoluut
geen sprake.
Met donker doek was een zeer sober
décor verkregenhierdoor en door een
doelmatige belichting concentreerde
zich aller aandacht op de executanten.
Van de verschillende instrumenten,
die tot een Oamelan behooren, was
slechts een enkel slaginstrument, een
langwerpig soort trom, zichtbaar; de
overige bespeelde men achter het doek.
Rythme en nog eens rythme. Op het
gebied van den dans kunnen wij, be
schaafde westerlingen nog heel waf
leeren van onze bruine medeburgers
daar ginds op java. B.
UITSPRAKEN KANTONGERECHT.
Te Soest biryien bebouwde kom
zonder toestemming beerput ledigen:
W. K. aldaar f3 of 1 d.
Te Ame sfoort óp straat muziekuit-
lïring geven z. v.: IJ. A. Rotterdam
f2 of 1 d.
Te Amersfoort rijden met te ver uit
stekende vrachtW. K. aldaar f5 of 2 d.
DronkenschapJ. W. V. Amersfoort
f25 of 10 d., B. B. Amersfoort 3 d. h.
Margarine in boterverpakking in op
slag hebben ten verkoopF. B. Amers-
Hebt een
Tul of ftoto noodig
Amersfoort.
foo*( f200 of een maand plus f25 of
10 <L voor raargpiu in voorraad heb-
buitendeur.
Met voertuig rijden zonder rood
achterlicht of reflector: D. M. Wouden-
f5 of 2 d; E. v. B. ld.
ielrijden zonder licht: J. v. d. H.
Amersfoort f5 of 2 d.; M. v. d. L.
Emminkhuizen id.; J. H. Voorthulzen
f6 of 3 d.G. M. id.
Idem zonder reflector: E. v. B. Wou
denberg f2 of 1 d; A. M. J. v. d. S.
Amersfoort id.
Wielrijden in beschonken toestand:
G. V. Soest f25 of 10 d.
Wielrijdend links uitwijken: J. K.
Amersfoort f3 of 1 d.
Idem de veiligheid van het verkeer
in gevaar brengen: A. B. Baarn f8
of 3 d.
Auto- of motorrijden zonder rijbe
wijs: G. v. d. B. Soest f5 of 2 d.
Idem nummer en letter niet verlicht
hebben: F. W. Amsterdam f2of 1 d.
Burgerlijke Stand.
9 Dec. Geboren: Adrianus Cornells,
z. v. C. Klerk en J. Groen. Overleden:
Bertha Schroder, 74 jr., echtg. v. E.
Harmsen Maria Leeuwens, 79 jr.
11 Dec. Geb. Geboren: Wilhelmus
Antonius johannes, z. v. J. Pasker en
A. G. Smink Jan Adolf, z. v. A. J.
G. Boufmij en J. E. A. Prins. Onder
trouwd G. le Kulve en M. v. Proosdij
H. P. B. de Wilde en M. H. Barbie
M. Raebel en H. J.- Blessenaar.
Gehuwd: G. v. Ginkel en A. Masten
broek.
12 Dec. Geboren: Karei Joseph, z.
J. K. v. de Wijngaard en M. T.
Kessels. Overleden: Dina Ipenburg,
jr., wed. v. J W. v. Achterbergh
Salomon D. Aronson, 81 jr., wedr.
v. Chr. v. Buren.
13 Dec. Geboren: Reinier Adrianus
Nicolaas, z. v. D. Feeninga en F. G.
v. Manen. OverledenGerritje Voort
man, 35 jr., echtg. v. W- Ouwerkerk
.Gerrit J. v. Dam, 70 jr., wedr. v.
K. v. Dam
15 Dec. Geboren: Hendrik Jan, z.
v. G. H. Bergman en A. J. A. Doosje.
Overleden: Leendert Gerrits, 13 mnd.
Jan Hazelaar, 75 jr., wedr. v. I. v.
d. Velden Aart v. de Visch, 79 jr.,
wedr. v. S. Grift.
Ruwe Huid Schrale Lippen
Winterhanden Wintervoeten
L.