STUDIEBOEKEN IibacÏ^PÏANO^^^ N.V. Middenstands-Bank T School- en Teekenbehoeften Fa. H. Elzenaar Bel dan op No. 42 Kantoor en Drnkkerij Langegracht 28, Amersfoort DE EEMBODE verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdag middag. De abonnementsprijs bedraagt één gulden per drie maanden; buiten Amersfoort f 1.10, franco per post. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan. Uitgave v i de Katholieke Stichting De Eembode, gevestigd te Amersfoort Dc Gcmbodc Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 2 Aug 1932 ADVERTENTlEN 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren Advertentiên moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen rijn bezorgd. Telefoon 314 Zes en Veertigste Jaargang - No. 36 Verstandige zelfzucht zal begrijpen dat ieder mensch gebaat wordt door een eerlijk verkeer en een rechtvaardige organisatie. De XXIe Vicarie in St. Joris te Amersfoort door A. F. VAN BEURDEN. Laten we eens een oog slaan op een bepaalde vicarie, n.l. de XXIe. Het was een der vicariën uit de 15e eeuw, niet een der oudsten, maar goed voor zien van inkomsten. Bij van Bemmel blz. 115 (hij noemt zede XIII in 1760) en in de registers leest menXXIe vicarie, gefundeert bij Cornelis Everts ende Margriet sijn egte wijff, Everts Stiers dogter Anno 1464 op Sint Clemensdag op Ise- brand Pauwen altaar Staande aan de Noordzijde in de St. Joriskerk ter eeren der Apostelen Sint Petrus en Sint Matthijs martelaar, St. Hieronymus Confessoir ende Sint Agniet, jonkvrouwe De inkomsten werden tot 1579 be hoorlijk uitgekeerd aan den priester, die op dit altaar de H. Mis las, telken male dat de sterfdag der stichters ver scheen, begeleid door de dienaars en choralen op het graf ging bidden voor hun zieleheil, die zorgde voor het kaars licht en de brooduitdeeling, zooals die nog aanschouwelijk afgebeeld zijn op een schilderij op de Secretariskamer ten stadhuize waar de armen behoo- rende tot de O.L.Vr. kapel bedeeld worden. Door de gewelddadige inbezitname werd er niet meer gebedengeen Roomsche gezangen weerklonken meer en de grafsteden lagen verlaten, op de kisten der dooden mocht geen kruis meer geschilderd worden, de regenten kregen deftige zetels in de kerken. Gaan we eens na hoe ruim twee eeuwen later de toestand was, op welke wijze de inkomsten der vicarie besteed werden, dan zal men verbaasd staan, hoe dat alles door de hebzucht van kortbijstaanden nog verder veranderd In 1785 stoorde men zich heel weinig meer aan de goede intentie van de crfmakers. Wij zien zelfs vicariën in de handen van den Erfstadhouder in den Haag, die er toch al heelemaal niets mede had uit Ie staan. Men had Zijne Excellentie tot begever of collator benoemd en hij had dat aangenomen. De Prinsgezinde regeer ders zaten nu korter bij 't vuur in hun jacht op de Vicarie inkomsten. Wie een vicarie in handen kreeg, had daar door zooveel inkomsten meer voor persoonlijk gebruik, als het J/3 deel bedroeg, dat daarvoor vóórbehouden was. En het 'j3 deel wat zoogenaamd aan begiftigden uitgekeerd werd ad pios usus, om te gaan studeeren, werd ook al heel dikwijls voor persoonlijk onderhoud gebruikt, daar men niet ging studeeren, omdat dit niet uitdrukkelijk gecontroleerd werd. Dat ze door de Amersfoortsche magis traatleden, die een vicarie veroverd hadden, tot eigen persoonlijk gebruik, dus als een welkom bij-tractamentje beschouwd werden, bewijst een adres d.d. 4 April 1785 gepresenteerd door Mr. W. Methorst, lid van den Amers- foortschen magistraat. De Methorst-en waren oorspronkelijk van Utrecht hier heen gekomen en hadden zich, met handigheid en geluk opgewerkt. Zij waren mannen van invloed geworden en meenden in die kwaliteit dan ook even zoo goed als anderen het recht op de gunsten en gaven te hebben, die de hoogergeplaatsten destijds toe gestoken en toegeduwd werden. Het geval, waarover Mr. W. Methorst zich tot den Erfstadhouder en den Raad wendde, betrof de volgende situatie. De heer E. J. Montaubau, rentmees ter en raad der stad, was komen te overlijden. Hij was ook begunstigd met bijbaantjes en was tevens „rentetrek ker" geweest der XXIe Vicarie der St. Joriskerk. Nu had de heer mr. W. Methorst zich dadelijk gewend tot Zijne Doorl Hoogheid den pi ins Erfstadhouder met het verzoek, dat deze aan zijn zoon Antonie Methorst de inkomsten dier vicarie wilde gunnen en den zoon tot vicaris benoemen. Zoo ver was men van de oorspron kelijke bedoeling afgedwaald, dat men jongelui tot vicaris benoemde en daar door oogenschijnlijk de oorspronkelijke instelling trachtte te benaderen. De Erfstadhouder ging er op it benoemde het jongmensch tot vic Of de Prins daartoe eenig recht kon doen gelden, is zeer twijfelachtig. De vader Methorst ging nu tot den Amersfoorter magistraat argumenteeren, Teekenbenoodigdheden KANTOORBOEKHANDEL ■i F. A. TULP Sb dat de gang van zaken aldus juist ge weest was. Hij was natuurlijk andere liefhebbers voor geweest. Hij betoogde verder.dat hij bij menigvuldige ande ren gezien had, dat ze ook zoo gedaan hadden en nu komt het vreemde de inkomsten der^vicarie gebruikt had den tot benefitie en conservatie van sommige families van den gereformeer den godsdienst, zooals de Heeren Sta ten van Utrecht daarvan openlijk be wijs hadden gegeven, door het aldus gebruiken en bestemmen van sommige geestelijke goederen. Dus hij redeneerdeanderen hebben 't ons voorgedaan, waarom zouden wij dat ook niet doen. Daarom deed Met horst ook vrijmoedig een beroep op de leden van den Magistraat en vroeg hen of ooit iemand van hen er anders over gedacht had. Eigenlijk een regel recht verwijt. Dat was alles heel mooi, maar er dook een familielid van den Vicarie- stichter op, n.l. Pieter Heek, veerschip per, die op grond van de stichtingsacte van 1 Maart 1447 afgifte van de in komsten der vicarie vorderde en de daarop gevolgde latere toewijzingen aanhaalde, om te bewijzen dat hij er in ieder geval recht op had en geen ander. Dat was voor Willem Methorst een tegenvaller en hij weerde zich daartegen zoo hard hij kon. Maar 't scheen, dat zijn bewijsgronden toch wel zwak waren, al had de Prins hem voor een stuk den weg geëffend, want hij beriep zich op het .soutien der gereformeerde religie", den steun van den gerefor meerden godsdienst, wat er heel naast was. Hij vorderde van zijn mededin ger Heek, dat hij alle rechten zou be wijzen, waarbij Methorst voorbij zag, dat hij zelf niet 't minste met de vi carie te maken en alleen hebzuchtige gronden aangehaald had om ze voor zijn familie in de wacht te sleepen. Wanneer men nog eenigzins respect voor recht gehad heeft, zal men trots de Prinselijke toekenning, Methorst wel uit wandelen gestuurd hebben. Maar ging er raar toe. Bovendien bewijst deze vicarie-twist volledig, dat men dergelijke Roomsch Katholieke inkomsten ten eigen bate niet versmaadde, al was er ook, voor een andersdenkende, een luchtje aan. Van gelijkheid van rechten voor de burgers eener stad, was er in die dagen nog geen sprake. Die is later, na dc Fransche revolutie gekomen. Maar nog zit er hier en daar de oude zuurdesem nog diep in, zoodat men zou gaan twijfelen, aan de bepaling der Grondwet, dat alle staatsburgers gelijkelijk berechtigd zijn tot het be zetten van ambten. het feit, dat genoemde vereeniging jaar lijks ongeveer 400.000 K.G. aan hare leden en niet-leden aflevert. Eerste Kamer. De Eerste Kamer Is na de gehouden verkiezingen samengesteld als volgt: R. K. Staatspartij 16 leden Chr.-Hist. Unie 7 leden Anti-Rev. partij 6 leden S.D.A.P. 11 leden Vrijheidsbond 6 leden Vrljz.-Dem. bond 4 leden Kort voor de verkiezingen stond eds vast, dat de Kath. leden Arntz en Dobbelmann niet meer zouden lerug- keeren, en Wel om de zeer duidelijke reden, dat zij... niet candidaa» waren gesteld. Men weet, dat zij behoorden tot de Katholieke Senatoren, die des tijds tegen de Pachtwetten stemden, omdat daarin nota bene door het katholieke kamerlid Fleskens bij de behandeling van het ontwerp in het Lagerhuis bij amendement het con tinuatie-recht was opgenomen. Ook de katholiek v. d. Lande is ..gestraft" voor het feit, dat hij bij de stemming over de Pachtwetten niet aanwezig was. Wel stelde men hem nog candidaat, maar op zoodanige wijze, dat hij een geringe kans liep om gekozen te worden. Thans is hij „eerste invaller". Nieuwe leden zijn IJsselmuiden en Ruijter uit Arnhem en Schoemaker uit Deventer. Binnenland Rijwielplaatjes. Men denke er aan dat de fietsen voorzien moeten zijn van een nieuw rijwielplaatje, opdat moeilijkheden ach terwege blijven. Suiker voor bijenhouders. De regeering heeft aan de Ver. tot Bevordering der Bijenteelt in Nederland vergunning verleend om aan in Neder land woonachtige bijenhouders accijns vrije suiker te verstrekken tot een maxi mum hoeveelheid van 7'/i K.G. per te overwinteren bijenvolk. Deze suiker dient voor overwinte ringsvoeder en wordt door de bijen houders opgelost in water en aldus aan de bijen gevoederd in het najaar na de heideoogst. Door de lage suikerprijzen is de Vereeniging in staat om deze suiker aan hare leden te verstrekken tegen 9 cent per K.G., een prijs waarvoor nog nimmer geleverd is kunnen worden. Dank zij deze jaarlijksche suiker leveringen is het voortbestaan van zulk een nuttig bedrijf, als de bijenteelt vooral voor land- en tuinbouw is, ver zekerd. Dat van deze gelegenheid druk gebruik gemaakt wordt, blijkt wel uit Voortreffelijk In elk opzicht mm H Vraagl catalogus en condities aan K hij dc vertegenwoordiger Fa. R. VAN DEN BURG. ARNHBMSCHBWBQ Blankenheimstraat. Inschrijvers: Joh. v. Keulen f2980; A. Vedder (Nijkerk) f 3395 H. Barten f3473; G. C. Heinekamp f3484; W. Wassink f3689 D. C. Stam f3900; Keurhorst en de Bruin f3915; J. A. van Keulen f3946; H. Hazelaar en Zn. f4200; M. Wildeman f4247; J. de Vos f4300; Th. W. Tommei en van Zoest f4330; J. Bolm f4339; Aanm. bedr. Beijer en Schreuder f5100. Dinsdag 9 Augustus a.s. zal in 't Boompje een propagandavergadering worden gehouden van den Algem. Ned. Facistenbond. Als sprekers zullen op treden J. Hollander en J. A. Baars. Gemeenteraad. BERICHTEN UIT AMERSFOORT Missie en Malaise. Ofschoon 't nog geen tien dagen geleden is dat ik voor 't laatst in Amersfoort was, varen we alweer op de hoogte van Noord Afrika. Morgen vroeg zal onze boot, de „Anversville" dezelfde die ons in 1919 naar Afrika bracht, voor 't eerst stoppen, en wel voor Tcneriffe, een van de Cana- rischc Eilanden. Alvorens Europa en daarmede Amersfoort weer voor goed den rug toe te keeren, moet ik nog een maal op die busjeskweslie terugkomen, wel ie om den nieuwsgierigen mede deelen, dat het busje in de kerk van O. L. Vrouw Hemelvaart totaal ook 300 gulden heeft opgebracht, wat twee derden aan een edelmoedi- gen gever te danken is; 2e om mijn oprechten dank te brengen aan voor noemden gever en aan allen die er het hunne toe hebben bijgedragen. God zegene U allen! G. WANTENAAR Basankusu Congo Beige. In de gehouden gemeenteraadsver gadering werd medegedeeld, dat de gemeentebegrooting voor 1932 door Ged. Staten is goedgekeurd. Er is niets gewijzigd. Een adres van mr. van der Mark en andere bewoners van de Kortcgracht houdende verzoek de Kortegracht te dempen of te overkluizen werd i laatst gehouden raadsvergadering Burgemeester en Wethouders om advies gezonden. De heer Hehenkamp bepleitte bij die gelegenheid althans gedeeltelijke overkluizing en opruiming der elec- triciteitsgebouwtjes. De heer A. A. de Groot verzocht met ingang van 1 September e.k. eer vol ontslag als onderwijzer aan d( U. L. O. Meisjesschool Plantsoen. H. Martens, Directeur van de Ned. Hotel My., verzocht den Raad de thans afgesloten straatweg langs den tuin van het Jongenshuis van hel Leger des Heil weer te openen, en te herstellen en de perceelen A. Paulownalaan Nos 25,27,29, 31, 33 en 35 te amoveeren B. en W. zullen hierover advisecren. Aan de R. K. Modevakschool St. Anna Zusters van Onze Lieve Vrouw slaagden voor Costumiere de dames Mien Smeels, Jo Rijpert, Bep v. Keu len en voor Lingerie de dames Kerkhof, Corrij Ehresman. Annij van de Hoven, Eva de Wit, Truisje Loman, Catrieutje van de Heuvel, Ali Veldhuis, Tini Haarsma, Jo van Dummelen, Marie Hoogers, Ali Kaspers, Rika Kalveen. commissie tot wering van schoolver zuim de heer Koning, De Raad stelde gelden beschikbaar >or de aanschaffing van schoolmeu- belen enz. voor de U.L.O.school aan den Leusderweg. Naar aanleiding eener informatie van den heer Spiekerman bij de behande ling van het Reglement voor het Gym nasium, gaf de burgemeester (presi dent-curator) uitzicht op preventieve werking ten aanzien van de toelating. Wethouder Thien verduidelijkte dat na afwijzing toelating op andere on derwijsinrichtingen mogelijk is. Afwijzend werd beschikt op het ver zoek rijwielplaatjes beschikbaar te stellen voor werklooze arbeiders. De heer Van Koelen vond de moti veering der afwijzing niet gelukkig. De heer Polder verzocht rijwiel plaatjes voor de ontspanning zoekende wArkloozen. Afwijzend werd beschikt op het zoekschrift van de Wed. I. Smink te Baarn inzake ontbinding van een huur overeenkomst. Aangekocht werd een perc. dennen bosch en struikgewas gelegen te Leusden nabij den Doodenweg en een boerderij met schuur enz. gelegen aan de Teut en Walikerstraat. Tot verkoop aan G. van Hoeyen van n strook grond aan den Everard Meysterweg werd besloten, waarbij de heer Zwart eenig bezwaar opperde tegen den hoogen prijs. Tot verkoop van een perc. bouw terrein gelegen aan de Barchman Wuy- tierslaan groot 4830 M2. aan de Congregatie van St. Joseph voor f 15.500, werd besloten. Eveneens tot verkoop van bouw terrein aan de Nolenslaan hoek Dr. Kuyperlaan groot 1875 M2. aan Mr. W. H. J. Cambier van Nooten voor f8000. Met algemeene stemmen aanvaardde de Raad het gunstig advies van Bur gemeester en Wethouders naar aanlei ding van het adres van het R.K. Kerk en Schoolbestuur der parochie van den H. Henricus, waarbij verzocht wordt de benoodigde gelden beschikbaar te s'.tllen voor uitbreiding van de R. K. Jongensschool aan de P. Borstraat. Ook werd ingewilligd het verzoek van het Chr. Nat. Onderwijs om gel den beschikbaar te stellen voor df aanschaffing van schoolmeubelen enz. voor de Chr. school centraal 7e en 8e leerjaar aan de Woestijgerweg. Tot aankoop van de perc. aan het Blommershofje Nos. 21s en 21" werd besloten. Verkocht werd een perceel bouw terrein groot 1050 M'. gelegen aar de Maasstraat hoek Rijnstraat aan J. Blom voor f5500. Aan M. Braunberger werd overeen komstig verzoek eervol ontslag ver leend als leeraar in de lichamelijke oefening aan de Handelsscholen. Tot het treffen van een regeling met betrekking tot de middenstandswonin gen der vereeniging „Frisia" werd be sloten. Er zal een commissie van onderzoek worden ingesteld. Besloten werd tot verkoop van bouwterrein aan de Spaarnstraai groot 630 M2. aan J. D. v. d. Leek voor f3100. voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange dracht no. 4 - Telefoon no. 304 en 697 Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Lips Safe-loketten Verzilveren van conpons Handelscredieten Inc&aseeringen Spaar-depoaito'a rente 3pet. Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Ommegang St. Joriskerk 3 Aug. a.s. Onze St. Joriskerk trekt dikwijls de aandacht van stadgenoot en vreemde en reeds meer is gelegenheid ge in voor diegenen die belangstelling in dit gebouw toonen om ook wat naders te weten te komen over den opbouw, de indeeling en alles wat op deze kerk uit bouwkundig oogpunt betrekking heeft. Nu het vacantietijd is en ook Amers foort weer bezocht wordt door velen die willen profiteeren van wat stad en omstreken bieden, heeft het Nut het plan opgevat om aan hen, die ge noemde kerk onder leiding willen be kijken, daartoe gelegenheid te geven. Het college van Kerkvoogden was onmiddellijk bereid om toestemming te geven en de heer Adriaans langstellenden in te lichten o\ bouw en samenstelling der kerk be treft. De heer Mooij, de organist der kerk heeft toegezegd om het orgel te demonstreeren en daarna nog iets op het orgel te spelen, zoodat ook in dit opzicht wat gegeven wordt dat wel licht aan velen aangenaam zal zijn. Alle medewerking geschiedt geheel belangeloos. Op Woensdag 3 Aug. zal deze ommegang plaats vinden, waartoe de hoofdingang op den Hof om half drie geopend zal worden. De toegang is vrijieder die belang stelt is welkom. Om 3 uur precies zal de heer Adriaans beginnen. De geheele ommegang, orgeldemon stratie en orgelspel inbegrepen, zal ongeveer een uur en een kwartier duren. Het Nut hoopt, dat velen deze ge legenheid zullen aangrijpen om er, al of niet met vrienden en logées heen te gaan hiertoe bestaat zeker alle aanleiding, zoowel uit bouwkundig, historisch als uit artistiek oogpunt. Langestraat 84 Telef. 528 A.s. Woensdag 12—4 uur wederom VOLKSV1SCHDAG I en 5 mooie gebakken visschen voor 1 kwartje IJMUIDERVISCHHANDEL UTRECHTSCHESTRAAT 40 Het gesprek van den dag. De gemeenteraad besloot Burge meester en Wethouders een crediet te verleenen voor aanleg van straten het Soesterkwartier. Het plan is als volgt samengesteld, met vermelding van de geraamde kosten Dollardstraat, van Merwedestraat t it Berkelstraat f21.800; Spaarneslraat, van Rijnstraat tot Berkelstraat 114.950; Lekstraat, van Oude Soeslerweg tot Spaarnestraat f5.800 Straat zonder benaming tusschen Maasstraat en Dollardstraat f7.100. Berkelstraat tusschen Spaarnestraat en Dollardstraat f 5.550. De breedte der wegen is aangehou den op 10 M., waarvan 5 M. voor rijweg, gas- en waterleidingen, als mede de electrische kabels r J tegeltrottoirs. De rijwegen zijn verhard gedacht met klinkers, terwijl de rijweg van de Berkelstraat (geprojecteerd ter breedte van 12 M. rijweg 6 M.) zal worden verhard met asphaltbeton. Voor ophoogen der terreinen moet gerekend worden een som van f20.000, zoodat in totaal een crediet benoodigd si van f75.200' Namens Chr. Nat. Onderwijs werd door architect Sikma aanbesleed het bouwen van een bestuurskamer en kamer voor het hoofd der school Zenuwachtig, Slapeloos en Overspannen MUnhardt's Zenuwtabletten zullen Uw zenuwen katmecren en sterken en Uw slapeloosheid verdrijven Buisje 75 ctat. BIJ Apoth. en Drogisten. Hebt IJ een Taxi of auto noodig Amersfoort. Katholieke Leeszaal. Rapport van de Staatscommissie de verlaging van de Rijksuitgaven (Commissie Weiter). Langendijk Het wederzijds huwe lijksbedrog. Van den vos Reynaerde. Ter Laan Nederlandsche overleve ringen. v. Duinkerken Katholiek verzet. Jacobs Edward Poppe. Dr. J. de jong Handboek der kerk geschiedenis, 3 dln. Lucardie Bridge in den familiekring. Miller Thomas Edison, 's Werelds grootste uitvinder. Morgan Jongens en electriciteit. Gouwe Glas in lood. De R. K. Leeszaal en Bibliotheek is, wegens vacantie, gesloten van 8 tot en met 15 Aug. Burgerlijke Stand. 29 Juli. OverledenJohannes M. v. der Wende, 20 jr., ongeh. 30 Juli. GeborenReinera Johanna, van A. G. Keizsr en G. A. v. d. Hoven. Gerarda Johanna, d. van G. A. Machielse en A. J. v.Schijndel. 1 Aug. Geboren: Alex Everardus Marinus, z. van W. v. d. Flier en H. d. Eshof. Willem, z. van T. Kooij en E. Dijkhuizen. Jo hanna Bemardina, d. van B. H. Re- winkel en A. Poort. Hendrik, z. van H. Snijders en C. H. Pietersen. Antonia, d. van M. Veenendaal en G. v. d. Kraats. I Overleden Henriëtte Hermine Louise Appelius van Hobo ken, 67 j., wed. van A. J. Pachlig. Tot secretaris van de R. K. Bouw vereniging St. Bonifacius is benoemd de heer D. v. d. Ham, St. Bonifacius- straat 74. Het programma voor de bioscoop voorstelling hedenavond op den Hof te geven luidt; 1. Oranjefilm. 2. Wie knap wil zijn klucht in 2 acten. 3. August de verstrooide idem. 4. Van hier en daar, gekleurd 1 acte. 5. Baby huilt en baby lacht, klucht in 2 acten. 6. Radio en nog wat, idem. Prijsnoteering Veiling 1 Aug. '32. Druiven 38—42 ct. [Tomaten 5—9 ct. Kruisbessen 6 ct. .Zwarte bessen 9—18 ct. Frambozen 14—20 ct. Mo rellen 28—34 ct. Roode bessen 10— 17 ct. Yellow 18—33 ct. Kruideniers 28 ct. Mr, Gladstone 19 ct. Augurken 15—42 ct. Doppers 11—26 ct. Snij- boonen 18—22 ct. Sp. boonen 8—18 ct. Spinazie 10—14 ct. Postelein 10— 13 cl. Capucijners 13—21 ct. Perziken 11—18 ct. Meloenen 25—37 ct. Bloem kool 8—19 ct. Spitskool 4—5 ct. Gr. kool 4 ct. Gele kool 4—5 ct. Roode kool 3—6 ct. Komkommers 5—9 ct. Wortelen 4—6 ct. Andijvie 18—28 ct. Sla 15—24 ct.l

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1932 | | pagina 1