F. fl. TULP R. K. Spaarbank - Amersfoort Reparatie en Ondsrhoud Bel dan op No. 42 Kantoor en Drukkerij Langegracht 28, AraersFoort DE EEMBODE verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdag middag. De abonnementsprijs bedraagt één Ruiden per drie maanden; buiten Amersfoort f 1.10, franco per post. Abonnementen kunrfen eiken dafi infiaan. Uitgave v a de Katholieke Stichting De Eembode, gevestigd te Amersfoort Dc Gembodc Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 11 Juli 1933 ADVERTENT1ÊN 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren Advertentiïn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Telefoon 314 Zeven en Veertigste Jaargang - No. 29 Zooals 'n kleine kaars in 'I donker haar licht op verren afstand laai zien, zoo schijnt 'n goede daad in 'n zondige wereld. Ilurio de (kroot. „O, eeuwige eer vuti Reigersberg, Een vrouw is duizend man Ie erg." Als Hugo de Groot nu niets anders bad tot stand gebracht dan op een gooien dag van het jaa. 1621 zich uit liet slot Loevestein te laten wegsmok- kclen, zou er al heel weinig aanleiding zijn bijzondere aandacht te wijden aan zijn persoon. Dan zou ook bodewijk de veertiende hem zeker niet hebben verwelkomd met de zeldzaam vleiende uitroepZiedaar, liet achtste wereld wonder. Dan zouden ook op den dag van vandaag niet de internationale kop stukken. die zich met liet volkenrecht bezig houden, zooveel werk van de Groot en zijn werk maken. Dan zouden evenmin zooveel boeken en tijdschrif ten gevuld zijn over de Groot, zooveel herdenkingen gevierd, zooveel straten of pleinen naar hem genoemd, zooveel busten geplaatst, zooveel colleges aan hem gewijd. Hugo de Groot was inderdaad iets andeis dan de man in de boekenkist. Kookend van het bloed stond nog als hel ware liet schavot, waarop den vnrigen dag van Oldenbarneveld was onthoofd, met de bedoeling om ook de andere heeren. tegelijk met den ouden raadspensionaris gearresteerd, schrik aan te jagen. .Maar ze weigerden, even als Oldenbarneveld dat gedaan had, om vergiffenis te vragen en zelfs de rechters vervoegden zich o.a. hij lloo- gerbeets, een der gevangenen Heeren. om hem er toe te bewegen. Het be dekte dreigement, dal hel lot van Ol denbarneveld ook het hunne kon wor den, miste eveneens ieder effect, men bleef weigeren. Wellicht was er met dc familie te praten, maar, dan moest deze geen Mm ie van Reigersbergen luiten. Want tien haar van „hooger- hand" den raad werd gegeven voor haar echtgenoot pardon te verzoeken, gaf zij liet fiere antwoord „Ik zal liet niet doen, en heelt hij i het verdiend, dan sla men lient hel i hoofd af." l Hiertoe kwam het Intussclnii niet, met de vaste overtuiging dat ook zij hun doodvonnis gingen halen, kwamen Hugo do Groot en Hoogerbeets de rechtzaal binnen, waar ze echter alleen veroordeeld werden tot levenslang met verbeurdverklaring der goederen. Le denberg. ook een der gevangengeno men Heeren, had juist om deze laatste clausule niet toepasselijk te maken, Urwillc zijnet familie, zelfmoord ge pleegd. hetgeen de rechters niet ver hinderde ook over een niet meer levend itieiisch te oordcelen. Zoo vertrokken in den nacht van 5 Juni onder sterke militaire dekking de twee veroordeelden naar dc sinds dien dsg in onze historie zoo vermaarde vesting Locvestein, bij Gorktim. Hugo de Groot was toen 36 jaar oud en reeds een man van bijzondere beteekenis, met een Europeesche roep van geleerdheid. Niet alleen ecu rechts geleerde zonder weerga, maar tevens een diepzinnig theoloog, een scherp zinnig wijsgeer, een fijn humanist Schrijfmachines Inktlinten - Carbon KANTOORBOEKHANDEL Langestr, 6« t.e. Krommutr. - TEL. 32« noemde men hem. Hij was van zijn 12e tot zijn 15c jaar student geweest Ie Leiden, promoveerde op zijn 16c jaar als „doctor Juris" te Orleans. Twintig jaar nauwelijks en hij kon icli „Historieschrijver van Holland" Kiemen, welke waardigheid, wat een aanloop bcteekende oni te gaan zete len als advocaat, fiskaal van het Hof nn Holland, gevolgd in !6l3doorde nderschciding van hel pensionaiis- schap te Rolierdam. Groot bewonde raar van Oldenbarneveld, groot des kundige ook in de hangende kerke lijke twisten, verwierp de Groot het regorisme der Dordtsche synode, ver wierp hij de voorbeschikking, verwierp hij de steeds grooterc verwijdering en verscheuring in uz geestelijke eenheid der Weslersche kuituur, en was een rtuigende Arminiaan. Dit bracht hem met Oldenbarneveld in de gevangenis, wiens tragisch einde en heroïsche hou ding hij van nabij beschouwde. In Loevestein aangekomen werden Hooger beets en de Groot van elkaar geschei den, ieder kreeg een eigen vleugel. Hun vrouwen mochten bij hen blijven, terwijl ze van buiten veel gezonden kregen, vooral boeken. De Groot im mers was begonnen aan een uitge breide wctenschappelijken arbeid, waar voor hij van zijn vrienden de nocdige literatuur kon leenen. De bevelhebber van Loevestein, Jacob Prouniiik, con troleerde aanvankelijk ahes wat in en uitging, doch zag altijd maar een en hetzcitdc: dikke en dunne boeken door elkaar. Hij vond het al gauw goeden zooals het vaak gebeurde, de eerste strengheid maakte plaats voor vermin derde nauwkeurigheid, tot op een ge geven oogenblik de bockcnzendingcn ongecontroleerd in en uitgingen. De Groots vrouw kwam op ue schrandere gedachten hiervan tot ontvluchting ge bruik te maken. Op den 22sten April 1621 werd de ontvluchting beproefd, want Prounink was juist op reis naar lietisden. Benauwde oogcublikken had de Groot in zijn enge schuilplaats, rtog benauwder oogenbhkkcn echter Elsje van Houweningen, dfede kist zou ver gezellen naar Gorcum. Hier woonde' Daatselaar, een handelaar in garen en band, wiens vrouw een zuster was van den Lcidschen professor Erpcnius, een boezemvriend van de Groot. Bij Daat selaar werd alles gebracht wat voor de Groot bestemd was en van hem listig was ter verdere doorzending. Dn val van Naarden. in dien oogen- Doorzette Stukioopen Zonnebrand pÜKO L Groote verbazing toen het zenuwach tige Elsje Juffrouw Daatselaar terzijde trok en haar de situatie mededeelde. Er moest kort cu krachtig gehandeld worden, want met alle middelen zou men pogen den vluchteling te achter halen. Een gelukkige gedachte was het om de vermomming van een metselaar te kiezen en zonder de minste argwaan te wekken trokken twee gcz.eilen naar het veer, lieten zich overzetten, kwamen behouden te Waalwijk aan. Hier werd een wagen gehuurd waarmee den volgenden dag Antwerpen werd be reikt. Verrukt sloegen hier zijn vrien den de handen in elkaar, allen be ijverden zich om den vluchteling liet aan niets te laten ontbreken. Van Ant werpen schreef Hugo dc Grout aan de beide prinsen, Maurils en Prederik Hendrik, verklaarde op eerewoord niemand te hebben omgekocht en gaf als motief aan de aangeboren zucht naar vrijheid welke in iederen menscli leeft. Tegen den avond, kwam Prou- nink van Hetisden weer op het slot Loevestein terug. Geen licht bespeu rende in de kamer van zijn gevangene, begaf hij er zich direct heen, dat was immers iets heel bijzonders. Hij con stateerde alleen de vlucht van den vogel, begreep onmiddellijk de situatie, rende naar Gorktim, waar liet huis nn Daatseiaar te vergeefs werd om singeld en nagesnuffeld. De koffer bracht evenmin succes, hij was op het Delftsclic veerschip, maar zonder de Groot, die niet meer te bereiken viel ip zijn weg naar Antwerpen. De po gingen aangewend om door pressie op zijn echtgenoot de Groot tot vrij willige terugkomst te dwingen, faalden eveneens. -Men kon de moedige vrouw slechts korten tijd gevangen houden September reeds was ze bij haar man in Parijs. Van hieruit nu werden verschillende pogingen gedaan om de Groots vonnis veranderd te krijgen. Doch de verbit tering der overheid was groot, men rekende Item zijn ontvluchting zwaar aan. Ook de verbeurdverklaring zijner goederen bleef gehandhaafd, en zoo had Hugo de Groot in Parijs al spoe dig met fmantieele zorgen te kampen. Wel schonken edelmoedige vrienden i jaargeld van 3600 franken, onderhoud van zijn gezin, de studie zijner kinderen, kosten zoo- 'I, dat met de grootste soberheid iest worden geleefd. Aandoenlijk is om in decoirespondentie tusschen .ria en Hugo te beluisteren hoe de zwegen armoede knaagde aan het huisgezin. Niets liet men onbeproefd om te kunnen terugkeeren naar Holland, waar iedere Universiteit het zich een eer zou rekenen de Groot als professor te kunnen aanstellen, in 1631 schenen dc kansen eenigszins gunstig. Lang had Mevrouw dc Groot alles voorbereid, besprekingen gehouden tucl vele autoriteiten, men hoopte alles van een request aan Prederik Hendrik. Ds Groot is toen zelf, in het diepst geheim eerst, naar Holland gekomen, ioch zonder succes. Zijn ontvluchting bleef de groote struikelblok, alle ,ver- zaeken werden afgewezen, de Armi niaan moest voor de tweede maal op oe vlucht. Men rprak reeds vangen-neming. Nu ging hij naar Duitschland, waar UoolijdfHkiespijn bedaart spoedig met een Mijnhardl's poeder Per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Bij Uw drogisi oji en zijn vriend Antonio sliep ju belendend vertrek, om altijd bij zijn :ken vriend te zijn. Deze was mees tal onrustig; dikwijls richtte hij zich op en scheen oj> zijn borst iets te zoeken zonder liet te vinden. Maar de koorts die hem terstond weer aangreep, arde zijne gedachten en zijn lis pelende woorden, wier beteekenis de zuster tevergeefs zocht te begrijpen. Meerdere dagen zweefde hij in doods gevaar; maar zijn levensgeesten, die zoolang vermoeienis en inspanning hadden getrotseerd, schenen nu het lichaam niet te willen verlaten, welks krachten dan ook Icn laatste over zijne verzwakking en uitputting zegevierden. De crisis was doorstaan - hij was gered. Lang bleef hij nog zwak en kon iiij zich van alles, wat rond hem voor- Iviel nog geen rekenschap geven. Soms mocht hij liet bed verlaten en dan plaatste men hem in een zuchten en gcmakkelijken leunstoel aan hei venster, dat uitzag op den tuin van het hospi taal. Dikwijls zag hij met welgevallen naar de prachtige bloemen, die da; prijkten, totdat hij eens tot Aitloni zeide„Dat zijn bloemen uit Europa; zij zijn schooner dan de cactussen van Genua; en daar staan witte rozen, zoo- als zij in Naarden bloeiden. Zij plukte ze en speelde er mee, het lieve kind, dat zoo bekoorlijk en schooi: de bloemen zelf.' Antonio begreep er niets van; de zuster scheen verwonderd. Zij verwij derde zich en keerde na eeltige oogen- olikken met een witten rozentak terug. ,Hier, mijnheer, hebt u van die ro zen", zeide zij, „die u zoozeer sctiijne te bevallen Hij nam ze en zag daarbij de zustc dankbaar aan. „Zonderling", lispelde hij dan; „altijd voorkomt zij mij". Toen hij den volgenden dag weder aan het venster zat, zeide hij tot de ..Zoudt u mij het medaillon terug wiilen geven, dat ik op mijn borst droeg, toen ik in dit huis gebracht werd „O. neem mij niet kwalijk, ik nic dc, dat het een rcliquickastje was, daarom heb ik het in de sacristie •aard; ik zal liet u dadelijk halen." Weldra kwam de zuster met een etui terug. Hij nam het aan en trachtte het "e openen; maar het ging ui- „Ik kan het niet, mijne vingers zijn te zwak", zuchtte hij; „help mij als! liet u belieft, fluster!" Zij nam hel étui in de hand, opende het. en nauwelijks had zij een blik geworpen op hel beeld, of zij riep uit: „Om 's hemels willen, mijnheer, hoe komt u aan dit portret?" „Het is dc beeltenis van mijn vrouw! Maar gij. hoe kent gij hel?" „Het is liet beeld mijner moeder! ik bezit er ook een", en tegelijkertijd hij eenige iaren verbleef tot hij in 1634 de aanstelling kreeg als Zweedsch gezant te Parijs. Tien jaren lang woonde hij nu weer in de Fransche hoofdstad, maakte groote reizen, studeerde immer door, schreef de geleerdste standwerken over recht, wijsbegeerte, theologie, ge schiedenis etc, In 1644 behoorde hij onder de uitverkorenen van liet Euro peesche intellect, dat de betaamde Ko ningin Christina van Zweden, om zich wilde verzamelen. Daar kwamen man als Vossius, Keinsius. Des Cartes, veel anderen, op den roep der geieerde vorstin zich te Stockholm ves tigen Ook Hugo de Groot ging naar het koude noorden, op een leeftijd van 61 jaar. Maar niet het klimaat alleen was hem te zwaar, ook het hofleven kon de Groot niet verdragen. Daar was veel nijd, veel achterdocht tegen al die vreemdelingen in Stock holm en meer dan iemand leed Hugo de Groot daaronder. Hij besloot terug te keeren naar Parijs, waar zijn vrouw was gebleven. Doch zijn angstig voor gevoel bleek juist, onder de reis ging zijn toch al precaire gezondheid zien- deroogen terug, te Rostock kon hij niet •erder, hij moest zich laten verplegen :n stierf eenzaam, verlaten, tusschen niets dan vreemdelingen. Hugo de Groot is geen volksfiguur. Puur een man van hooge geleerdheid invloed op-de geesten die nu nog, ondanks het vliegende van ge dachten en stroomingen in de moderne rechtsopvattingen, doorwerkt. Hij reeds formuleerde, wat altijd door de Katho lieke moralisten en rechtsgeleerden was -olgehoudener bestaat boven alle •ergankelijkheid en wijzigingen van ."chtsopvattingen een hooger. een on vergankelijk recht, dat in liet verleden, in het heden en iu dc toekomst blijft gelden, in toestanden van vrede en in iie toestanden van oorlog. Dat is het natuurrecht. Het recht, verheven boven alle ver anderingen der saamlevlng, het recht van eeuwigheid af voor den menscli door God in zijn hart gelegd, moet zoowel de verhoudingen regelen der individuen afzonderlijk, als die der Staten onderling. Hij noemde zijn ver- maardste geschrilt typisch: „De Jure belli ac pacis". De particulier heeft te leven en de staat heeft te leven naar de volgende vijf regels. 1Geen vergrijp aan iemands eigendom. 2. Restitutie van onrechtmatig verkre gen goed, 3. Beloften nakomen. 4. Schade aan anderen gedaan ver goeden. 5. Misdadigers of overtreders van het recht straffen. Idealisme, als men het toepast op de politiek der volken, maar toch ide alisme dat moet worden nagejaagd, omdat het een onloochenbare werke lijkheid in zich bergt, die o i. moderne hoogleeraren aan de Universiteiten doet onder controle Centrale acconntantudlen?! fled. Boerenbond Goedgekeurd b( Kontnkliik Besluit d.d. 14 Maart 1913, no, 68 De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT des ZONDAGS van 12 tot 1 uurWOENSDAGAVONDS van 7 tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur. Dadelijk ingriandt rente 36/io pCt. Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. Kassier: AmstTdamsche Bank. besluiten om de kracht van het objec tieve natuurrecht te verheffen boven de kracht van de positieve wetten in bepaalde periode. Men keerl terug naar Hugo de Groot, die daardoor bleek te zijn geen leeraar voor zijn tijd, doch voor de volkeren van alle tijden, wat wel een onvergankelijke glorie moet worden genoemd. t BERICHTEN UIT AMERSFOORT van alle soorten Schrijfmachines KANTOORBOEKHANDEL Fa. H. ELZET1AAR LANQESTRflAT 84 TEL. 528 Bij het overgangsexamen Gymna sium bleek weer hoe lukraak vele ouders hun kinderen maar naar studie-gelegenheid zenden, die méér eischt dan kan gegeven worden. Bij de bevordering van klasse I naar klasse II bleven 17 leerlingen zitten. In totaal werden 11 voorwaardelijk bevorderd, terwijl 37 leerlingen wer den afgewezen voor bevordering. Men schrijft ons: Op initiatief van het bestuur der Remonstrantsche gemeente heeft een onofltcieele samenkomst plaats gehad van vertegenwoordigers van kerkge nootschappen hier ter stede. Vertegen woordigd waren de Geref. kerk. de Gerei, kerk in hersteld verband, de R. K. gemeente, dc Oud-Katholiekt kerk, de Israëlietische gem., de Ver- eeniging van Vrijz. Hervormden, de Fv. Luthersche kerk en de Remon strantsche gemeente. De Hervormde kerk was door een belangrijke verga dering in eigen kring verhinderd deze bespreking bij te wonen. Dr. Miedema leidde de bespreking door een uiteenzetting te geven van het doel dezer samenkomst: elkander te lichten over hetgeen in eigen genootschap op het gebied van de werkloozenzorg reeds is gedaan en daarnaast te beraden of ook gemeen schappelijk op dit gebied gearbeid zal kunnen worden. Dr. Miedema wees daarbij op het werken van de door de gemeente ingestelde commissie voort ontwikkeling en ontspanning van werk- loozen en sprak daarbij de wensche- lijkheid uit, dat deze arbeid moreel en ïancieel door de kerken zal worden ^tsteund. Een uitvoerige gedachten- wisseling volgde op deze inleiding, welke veel gegevens opleverde en dus geheel aan het informatorisch karakter van deze samenkomst beantwoordde. Een nader uitgewerkt plan zal thans aan de kerkgenootschappen worden voorgelegd. Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort Inschrijvingen Handelsregister. Agentuur en Comm. handel J. v d. Wall, E. Meysterweg 12, eig. J, v. d. Wall. N.V. Rijwielfabrick M, Pon, Becken- steinschelaan 1. Dir.: G. C. Pon en M, A. Pon, Comm. M. Pon. P. v. Straalen Jr.. Schimmelp.str. 50, eig. P. v. Straalen. Coop. In- en verkoopver. „Nevor", Gerard Doustr. I. Voorz. P. v. Geilt, Penningm. S. P. Engel, SecrD. Hofland. A. v. Heil, Horlogewinkel, L. Beek straat 14, eig. A. v. Heil. Gebr. Jonkman, Bakkerij. J. v. Diest- siraat 25. Venn. H. en G. Jonkman. In een gehouden vergadering van het georganiseerd overleg tusschen vertegenwoordigers van het gemeente- personeel en Burg. en Weth, met raadscommissie is geen overeenstem ming bereikt. B, en W. met de raads commissie hielden eenparig vast aan de voorgestelde 6 pet. verlaging van inkomsten. De vertegenwoordigers van de christelijke organisaties gingen ac- coord met een verhoogde pensioen aftrek van 5' tot 8'/j pet. doch ver klaarden zich tegen de voorgestelde 3 pet. salarisverlaging. De vertegen woordigers van de moderne bonden van overheidspersoneel verklaarden zich tegen alle loonsverlaging, Examen Nijverheidsonuerwijs Acte n. VIL GeslaagdM. J. A. Malleus, H. M. Lips, M. W. G. Florijn, C. H. G. Greitemann, A. M. M. Elieus, M. A. M. v. Sleeuwcn. Acte n VIL GeslaagdB. B, A. M. de Beer, E. D. |ansma. G. Niessink, M. A. Schlümann. toonde zij het. vriendschap met van Geldof verbon- .Hoe heet gij dan?" den, Na den val van Naarden vcr- Claudia de 1'ricastel." geef mij, zoo ik een smartelijke her- „Mijn kind, mijn dochter", riep dei inhering in u wakker roep - over- ridder uit, en drukte haar diepgeroerd! reedde Jakoba broeder en nicht, een aan het hart. „Ik ben uw vader, Karei toevluchtsoord in Antwerpen te zoeken de Tricastel. Ach gij leeft, die ik zoo Zij bedachten zich niet lang en ik had lang. lang gezocht hebEn moeder, j het geluk, hen in dit huis te ontvangen, waar is zij?" jlk gal hun een paviljoen, dat tot dit „Ach. vader", antwoordde Claudiahuis behoorde, tot woning. Uwe jonge zacht, „moeder ziet van uit den hemel I vrouw was zeer lijdend. Ik kende haar ip ons neer." en verzorgde haar als een lieve zusier. Een oogenblik spraken beiden geen Eenige maanden later stierf zij in mijne woord. Toen de Tricastel weer tot armen. Haar grootvader bad haar niet zich zelf gekomen was en tegelijk aan overleefd. Ook Jakoba gaf weldra hare zijne ontroeringen van vreugde en smartsterke ziel aan God terug en de kleine uiting wilde geven, was intusschcn del Claudia had geene andere bloedver- Overste binnen getreden. Claudia ging'wanten gekend dan dc Zusters, die haar tegemoet en vertelde haar alles.;haai liefdevol opnamen. Wij hebben Dan zeide de Overste tot Claudia: J haar allen hartelijk bemind, mijnheer." „Ga. mijn kind, naar de kapel en dankging de Overste voort, „zij was de den Hi t. terwijl ik met uw vaderj vreugde van hel gansehe huis. de spreek." schoonste bloem uit onzen tuin. en als Zij gehoorzaamde en verwijderde een engel van troost voor onze zieken, zich. De Overste ging tegenover den Hoe verheugden wij ons dan ook, toen ridder zitten. Hij toonde haar eenige zij alle aanvragen om een huwelijk van papieren, die bij inzage bleken zijne ide hand wees. om zich geheel tc geven identiteit volkomen te bevestigen, Dan aan baren hemelsehen Bruidegom. En deelde de eerwaardige vrouw den rid- inderdaad, Hij alleen is zulke reine der hel volgende meeliefde waardig." Indien het ti niet tc zeer vermoeit.! mijnheer, zal ik u verhalen, hoe uwe dochter hier is gekomen. Wat mij per soonlijk betreft, ik ben in Holland ge borenmijne familie was in geloof en De Tricastel bleef eenige oogenblik kcn iu nadenken verzonken dan ver mande hij zich en sprak: „Kunt gij mij het paviljoen, w mijne Claudia gestorven is. verhuren verkoopen?" „Het staat tot uwe beschikking, mijn- lieer", antwoordde de Overste. „Welaan dan, daar weusch ik te le ven en te sterven daar zal ik mijn kind dikwijls zien", vervolgde hij tot zich zelf sprekend. Als hij alleen was. gaf hij zich ge heel over aan de gevoelens der ont roering. Het berouwde hem. den barm hartige:! God vergeten tc hebben, die hem uit zoovele gevaren had gered en hem op hel einde van zijn leven den engel der barmhartigheid zond in de gestalte van zijn eigen kind. Tranen van oprecht berouw zijn een vruchtbare dauw voor edelmoedige daden. De ridder schonk geheel zijn vermogen, dal hij door tusschenkomst zijner vrienden terugbekwam, aan liet klooster en behield voor zich zelf slechts hij voor eigen onderhoud noodig had. Zijn eenige troost en laatste levens vreugde was, te bidden op het gral zijner vrouw en te leven in dc nabij heid van zijn kind. Rustig en overgegeven aan God. stierf hij na eenige maanden, meer malen gesterkt door de II. Sacrar"" ten. in de armen zijner dochter.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1933 | | pagina 1