1
i
DE ROZENKRANS"
Electr. Bakkerij „De Kamp"
ELCK WAT WILS
Goedkoope Winkel
G.M. BLANKE
Uitkijken en Overleggen
C. J. v. d. heuvel Zonen
JIJscofabriek „De Ijsbeer"
B. C. O VER MARS
Eerste Amersf. R. K. Begrafenis-Vereenip
P. v. d. Burg
Kmric5TF:25
P^TsKwAliSterh CONC-.PRYZÈR
7 inUurwerken.GoudenZilver
f
L.SCHUIL
SIGARENMAGAZIJN
G. J. A. VERWEIJ
Klanten gevraagd
A. Hogenbooni
-Banketbakkerij -
G. Nieuwenburg
thuis te lezen
IN ALLE
DE EEMBODE
Wijnhandel „De Moor"
ALLE BOEKEN EN
TIJDSCHRIFTEN
DE EEMBODE - BOEKHANDEL
DE COMMISSIE VOOR DE BERG-REV(PE
STADGENOOTEN
Heelt U al kaarten voor het beroemde Tooneclstuk
99
Te spelen door PIÈRRE MOLS en zijn GEZELSCHAP
Ha op Zondag 24 September e.k. in de EierhaiI
Haast U dan, want wat namens de Berg-Revue komt was steeds spoedig uitverkocht
Entrée 50 cent Entrée 50 cent
Kaarten alsnog bij:
Sigarenmagazijn „Het Centrum" Langestraat 21
Sigarenmagazijn O. J. A. Verweij, Kampeibinnenpoort 3
Lorijn's Kerkelijke Kunsthandel, 't Zand 2
Sigarenmagazijn J. Hellevoort. Soesterweg 163 en bij
Fr, Letschert, Kapelweg 25, Op den dag der uitvoering indien nog
voorradig alléén Kapelweg 25 en 's avonds vanaf 7 uur aan de zaal
l'laatsbesprekeo Zondag 24 September aan de zaal van 12 tot I uur it 15 cent
De lamp wordt vroeger aangestoken,'
Neemt uns proef met de fijne Koekjes en Gebakjes van de
Luxe Koekjes 45 cent per half pond Alle andere soorten 35 ct. p. half pond
Allerhande en Sprits 25 ct. per half pond GEBAKJES ti cent per stuk
Vanat heden weer dagelijks versch verkrijgbaar de bekende kwaliti
SPECULAAS 20 cent per half pond
GOEDKOOP en GOED bij GOEDKNEGT
Kamp 59 Telefoon 266
Utrechtschestraat 8
heeft voor U op Luxe- en
Huishoudelijk gebied een
uitgelezen collectie
S. j. ROSIER
Zuldalngel 58, nab| het Ziekenhuis
Hiinn- in Mijitiiri ilttdint n. sttl
Scherp concur, prijzen. Prima stofler.
Elegante coupe en alwerking
SPECIALITEIT IN Ril BROEK EN
W. Fijnenberg
Krcmmesiraal 4S Amersfoort
Huishoudelijke Artikelen
Aanleg van Gas- en Waterleiding
Lood- en Zinkwerk
Sanitaire Werker.
Etcctrlsche-, (las- en Peti
in parapluie's cn
wandelstokken
met beste adxe5
Dames- en Heerenkapper
Puntenburgerl. 70 - Tel. 1402
Aparte Salons
Billijke prijzen Wr
Heilgenbergerweg 39
moet thans iedereen in dezen zorgelijkcn tijd. In hel bijzonder geldt dit bij
den aankoop van een voornaam ding als kachel of hanrd. Wanneer U zich
voor den a.s. winter een kachel ot haard moet aanschaffen kunt U niet beter
doen dan eens bij ons te komen praten. Wij stellen onze veeljarige ervaring
op dit gebied geheel ten Uwen dicnslc cn zullen U gaarne zonder eenigc
verplichting uwerzijds, onze uitgebreide collectie toonen. De prijzen van de
meeste modellen zijn wederom belangrijk verlaagd cn kunt U voor weinig
geld een degelijke en traaic haard of kachel koopen. Gebruikte haarden en
kachels ruilen wij dcsgewenscht in. Aanbevelend,
Valkestraat 29 Telef. 352 rimers
ELECTRISCHE SMEDERIJ
I FABRIEK LANGE BEEKSTRAAT 2 - TELEF. 648
w Hebt U al eens proef genomen met onze heerlijke frissche
Ijslolly's it 5 cent
- Banketbakkersijs - Beker:
KantoorKrommestraat 58a
Telefoon 370
Begrafenissen in ae klassen legen vastge
A. C. BEIjER, Directeur,
stelde tarieven
Tandheelkundige
Ml URHUIZEN 29 - AMERSFOORT
TELEFOON 97Ü
Spreekuur van 9-12 - l\i-4
Zaterdags van 34
Woensdags-eu Vrijdagsavond;
II j.T.oïTlitnr-^
ftVICULTlJRA
Neemt U eens
een kijkje in het
IMMIMMN»
Het aangewezen ADRES
voor PRIMA
Kippenvoer, Duiven
voer, Hondenbrood en
Vogelzaden
KflMPERBinnENPOORT 3
Daar vinot U een uitgebreide
sorteering Ie kwaliteit
Sigaren, Tabak en Sigaretten
D e prijs op stellen NF.T cn VAK-
KL'NDIO geknipt cn geschoren
A. J. M." VERSCHUUR
Krnirin*»tr»Bt 52
Tevens parfumer ieen i eer v oordeelig
Langestr. 29 Tel. 200
Arnhem c lie weg 104a A'foort
Bonbons Chocolade
Gevulde Kortten,
Cakes, enz
E.IER VEILING
AMERSFOORT
Hccrtn Winkeliers, Bakkers. Melk er
Fier handelaren, bezoekt eiken Donder
dagmiddag om 4 ::ur de Linrvafling
in het gebouw der I ruit-in Orocnten-
vcilint:. Ntiverheidstraat. Amersfoort
Flinke aanvoer van geschouwde en
gesorteerde eieren volgens gewicht.
J. B. v. d. VAT
Utrechtacheatraat 10
Amersfoort
RUIME KEL'ZEin: Dames-en Kinder
kousen, llccren&okken, Manufacturen
Gemaakte goederen, Baby-artikelen
OROOTE SORTEERING In
het gehccle kleinvak, w.o.: garen, band,
trcksluillngs, enz. enz.
Rookt Kamperb.poortjes
Iels EXTRA FIJNS voor 5 cent
Met het oog op de Zondagsluiring
n kistjes van 25 stuks 7
Alleen bij Siga enmagazfjn
G. J. A. VERWEIJ
Kamperbinnenpoort 3
op elk gebied, Gekunt
voor U zelf deelachtig
worden en
Ontspanning
is voor U doeltreffend
te bereiken wanneer
Ge gebruik maakt van
de R. K. Openbare
leeszaal en Bib!!
theek, aan de Nicuw-
straat 24, een inrich
ting, die
kosteloos
toegankelijk is voor
alle personen boven
18 jaar, en waar aan
hen, die lid worden
tegen betaling van
slechts f 1.50 per jaar,
boeken worden uitge
reikt om
|.J5LXC,HTIhlZAKE.bl
V-
OOP T»yi
r "Milt
tjETllWftoOFD^';
TECthl DtbJ r|UUR".
/^DVEI\teerje^S
Ifl DIT BLAD
jsjxhbctesckuus
BINNEN- EN BUITEN-
LANDSCHE BLADEN
PLAATSEN WIJ UWE
ADVERTENTIEN
TEGEN UITGEVERS-
Pkiis
ADVERTENTIE
BUREAU
LANGEGRACHT AMERSFOORT
Langestraat 8 - Telefoon 129
Voorburg
Fladerak 2,60 p.fl.
Schillen op Brandewijn
Advocaat vanaf 1.48 p. flesch
LEVEREN WIJ U SPOEDIG TEGEN
UITGEVE RSPRII S
LANGEGRACHT AMERSFOORT
Amersloort's ontwikkelintisfiang
door A. F. Van Beurden.
De bedevaart, bron van welvaart.
Men moet zich voorstellen, lezende in de oude geschriften, dat
Amersfoort in do XVe eeuw voi levendig gelonl was cn geheel
RiIonisch Katholiek. Wel zijn er in de XVIe eeuw ook anabaptisten
opgekomen, zooals in 't overige Nederland, maar de grooie kern,
met de Magistraat aan het hoofd, was de Oude Kerk volledig
toegedaan. De afscheiding en achteruitzetting der Roomschen is
pas in de XVIle eeuw begonnen cn nog niet eens door de burgerij
van Amersfoort, maar van hoogerhattd bevolen. In de XVe eeuw
vond men de Bedevaarten een uitstekend middel ter opwekking
van 't geloof en Amersfoort was ook een voornaam Stichtsch
pelgrimsoord, dat spoedig velen tot zich trok. Het stond naast
Khencn met zijn St. Cunera, Kenkum met L. Vrouw, naast de
H. Stede te Amsterdam met zijn mirakel, en naast de II. Stede
van Hasselt. Daardoor vestigden zich velen in de Ecmstad.
De vereering der II. Moeder Gods was velen lief. Zij werd
vóór den geloofsafval in de laatste jaren der XVIe eeuw nog op
vele plaatsen bijzonder geëerd als volgt
Aardenburg 1400, Aarle-Rixtcl bij Helmond 1500, Bolsward in
Friesland waar 1580 de Geuzen het beeld verbrandden, Delft 1327,
Eik en duinen bij den Hang 1250, Eindhoven, Elshout 1400, 'süra-
vezande 1250, Haarlem, Handel bij Gemerl 1400, lleilo, den Bosch
1381, Hettkelom 1282, Kropswoide, Maastricht, Mccrveldhoven
1264, Nijmegen 1273, Oirschot 1206, Oisterwijk. Ommcl, Ooslrum,
Oud-Zevcnnar, Polder bij Middelburg, Renkum, Roermond, Schie
dam 1380, Sittard, Thorn 1673, Tienray 1442, Uilen, Utrecht,
Weerts, W.lsveen,
Men kan uil het groote aantal bedevaartsplaatsen zien, hoe ver
spreid de vereering was. Daaronder werd Amersfoort ook hoog
gehouden.
Amcrsloort trok voor vijl ecuwen, dadelijk na liet uil het water
ophalen van 't O. I- Vr. beeldje, veel volk, dat hulde kwam
brengen aait de Moeder des Hecren. Ter plaatse „daar het Bcclt-
gett gevonden is" zegt v. Bcmntel hl. 132. is een piitgen gemaakt,
dat uit devotie door de pelgrims bezocht werd. Over het herstel
van het putje in 1564 schrijft hij bl. 133
De eerste groote processie was gehouden, op St. Stefanusdng
en zoo voort ieder jaar op den Zondag voor Pinksteren. Men
noemde dien Vrouwcnvaertzondag. Men kondigde het overal aldus
aanb.v. Anno 1545 Zondag loecomende sal men alhier binnen
onzer stadt ter eere Goidts ende sijne gebenedide Moeder, met
Godswil dat beeld onzer Lieven Vrouwen omdragen. Des soe geeft
men vrijgeleide en men zal de stadsvrede kruisen plactscn".
Iedereen, ook zij die der stad leed aangedaan hadden, mochten
in die dagen vrijelijk de stad bezoeken. Er werd was voor kaarsen
verkoelt! en de kerkmeesters moesten toezien, dat de was zijn goed
gewicht had. Daartoe zouden de verkoopers overal hun merk
daar op stellen. Niemand zal was ntogen verkoopen als voor zijn
eigen deur. Alle hout dat op de singels ligt, zal opgeruimd worden,
ook de drek weggevoerd worden, hetgeen gebeuren moet vóór
de processie trekt.
De gilden en broederschappen zullen in 'I harnas gaan in de
volgorde door de kerkmeesters aangegeven.
De doorgangshuizen cn slaapplaatsen wer
den door de liefdadige vcrcenigingen klaar
gemaakt voor de pelgrims, die van verre
kwamen en daar op de lange veeren sliepen.
De kooplieden stalden hunne waren onder
de luive, op de zitbanken en op den stoep
uit, om koopers te trekken.
De Rhctorikers of Rhetorcijncn, die in de
15e cn 16e eeuw nog niet hun Roomsche
afkomst verzaakt hadden zooals in het begin
der 17e eeuw, voerden openbare spelen uit
ter eere der II. Moeder Gods, b.v. in 1558. t
De processie ging een vasten weg. De
magistraat, de oude cn nieuwe raad, de gil
den, het kapittel, de broederschappen, de
conventen natnen aan de processie deel.
Dat betrof hel kerkelijke; maar ook uit
maatschappelijk en economisch oogpunt was
die jaarlijkschc bedevaartstijd van groot be
lang voor de stad. Het bracht veel geld hij
cn onder de mcnschen. Vele giften kwamen
in de schatkist der O. L. Vr. Kapelzelfs
vaste goederen werden vermaakt bij testa
ment. De prachtige O. Vronwctoren, tot
94 meter hoog boven de stad oprijzend,
werd uit de giften der pelgrims gebouwd.
De bedevaart was een groote bron van in
komsten voor de stad. De bloei in de middeleeuwen is ook voor
een deel toe te schrijven aan de beroemde bedevaart tiaar O. L.
Vrouw ter Nood alhier. Met de ijzeren vuist van het geweld heeft
tnen die bron van inkomsten verstopt cn ze heeft later niet meer
kunnen vloeien. Men remde de stadsontwikkeling daardoor voor
langen tijd. (Wordt vervolgd).
