F. fl. TULP
Taxidienst
N.V. Middenstands=Bank
Voor PARKER
Pennen en Potloden
Fa. H. Elzenaar
Bel dan op No. 42
Kontoor en Drukkerij Langegracht 28, Amersfoort
DE EEMBODE verschijnt eiken Dinsdag- en Vriidae-
middag. De abonnementsprijs bedraagt één gilden
per drie maanden; buiten Amersfoort f 1.10, franco Der
post. Abonnenenten kunnen eiken dag Ingaan.
Uitgave van de Katholieke Stichting De Eembode,
gevestigd te Amersfoort
De Cembode
Katholiek Orgaan «oor Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 30 Oct. 1934
ADVERTENTIÊN 25 cent per regel. Billijke tarieven
voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren
Advertentién moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur
In den morgen zijn bezorgd. Telefoon 314
De Toekomst.
De komende generalies zullen den
druk blijven ondervinden van de econo
mische en financieele politiek van de
vorige generalies en deze druk zal.
zonder bijzondere maatregelen uiterst
zwaar worden. Tenzij de economische
conjunctuur zoodanig verandert, dat de
bedragen, benoodigd voor rente en af
lossing voor milliarden-posten, gemak
kelijk, zonder het brengen van offers
zullen kunnen worden opgebracht. Dit
mag echter niet worden verondersteld.
De komende generatie heeft dus op
tal van manieren de fouten te torsen
van de voorgangers. Immers zij kan
nicl aan liet werk komen, omdat het
productie-proces voor deze generatie
gesloten is. üui/etiden jonge mannen
zijn zonder arbeid, zien nergens ecnig
licht en loopen de kans moreel te
degencreeren. Zij kunnen door gebrek
aan inkomsten, hun normale leven niet
makenzij kunnen geen eigen huis
vormen... zij kunnen zich niet „sett
ien" en met hen de duizenden jonge
vrouwen, die nog prijsstellen op tiaar
natuurlijke bestrmming.
Maar bovendien hebben de leden
van deze generaties den druk van de
steeds toenemende schulden, terwijl de
huidige Regeering de aflossing van deze
uiterst zware schulden simplistisch legt
op dc schouders van de kamende gene
ratie zonder deze generatie daarin Ie
kennen.
Dc fouten, die een generatie heeft
gemaakt, moeten door dezelfde gene
ratie onder de oogen worden gezien.
Zij nrnet de consequenties van die
fouten zélf dragen en niet afschuiven
op de aan die fouten onschuldige na
komelingen. Hetgeen te meer spreekt,
wanneer dc stijgende schuldenlast niet
ontstaat door maatregelen van ophouw,
maar door maatregelen van bescherming
van hetgeen nog is overgebleven. De
huidige Kcgeering handhaaft den gou
den standaard, omdat zij dit nuttig en
wenschelijk voor de welvaart van het
land vindt. Maar dat is en blijft een
vraag, waarop geen antwoord is te
geven. Het zou toch ook kunnen zijn,
dat het loslaten van den gouden stand
aard het middel zou kunnen zijn om
een lichtende toekomst tegemoet te
Acht en Veertigste Jaargang - No. 61
Bouw-
doozen
Vliegmachines
Auto's
Matador
ZIET OKZE SPECIALE ETALAGES III
KANTOORBOEKHANDEL
Ungwtr. 65 to. Krommutr.TEL 126
gaan
Binnenland
Margarine of Boter.
liet probleem van „boter ol mar
garine" begint het ho dd weer op te
sicken, nu de Regeering overweegt om
opnieuw met de afslachting van run
deren aan te vingen, niettegenstaande
nog millioenen blikken crisis-rund-
vlcesch onverkocht zijn gebleven. De
redeneering over het door de Regeering
aanwezige nut der afslachting is be
kend. Er is een téveel aan botervet.
Men kan dit niet wegwerken en aan
gezien de boeren door de overpro
ductie van melk niet aan hun kostprijs
kunnen komen, moet men trachten door
vermindering van die overproductie,
een schaarschte met prijsstijging in het
leven te roepen Dit is, volgens de
Regeering alleen te bereiken dour ai-
slachting van het teveel aan koeien.
Zoo eenvoudig is het vraagstuk ech
ter niet. De Overheid zou veistandig
doen door een commissie te benoemen
om het geheele vctvraagstuk te he-
De AmcrsfoortKcho
Tabakscultuur in
do 17c Eeuw,
H. A. W. BEIJER.
3) Tusschcn 1610 en I6l6hebbcn zich
verschillende Zui i-Nedcrlnndscho emi
granten te Amersfoort gevestigd. Vóór
16 0 werd het aannemen van nieuwe
burgers te Amersfoort nog niet m aparte
btirgerboeken opgeteekend, doch alleen
in ile resolutieboeken vermeld. Hierin
vond ik de volgende Zuid-Nederlanders
die tusschcn 1610 en 1616 het Amers-
foortsche burgerschap verwierven:
1612 Jan Kirreman uit Clabeecken
(Clabccq ten Z. van Brussel); Elias
(."•■neit uit Chant. 1614 Honrick lier-
ritsen van Bouckholsl. 1615 Jacob Wil-
Icms uit Mee lie Ion en Gabriel Deicqs
uit de Kempen. Bij geen van deze
mensclien werd liet beroep vermeld,
behalve bij de laatste, die het beroep
van „naslelmaekcr" (veterbandmaker)
uitoefende. Jan Karremati blijkt in 164! i
bij de Amersfooitsclic tabaksbouw be-
trokken te zijn. In dat jaar werd „Johan
Carreinans" beroemd tot deskundig
lid van een commissie, die een regle
ment zou opstellen voor bel plukken
en winpen van tabak. Hoewel er geen
NIEUW!
NIC. BOVEE
Telef. 1093 Tel. 1830
Buiteoritten 6 ct. per K.M.
Vraagt prijs voor onze
LUXE 6-PËRS. AUTO'S
Hoofdkantoor: Kamp 4g
studiaren en eerst daarna een lijn uit
te stippelen.
Want men heelt ten eerste het totale
vclverbruik van de Nederlandsche be
volking; daarna de specilicalic van dat
vetverbruik en de invloed van de ver
schuiving naar andere velsoorten als
gevolg van prijsveranderingen. Wan
neer boter duur wordt, gaat men naar
de margarine wordt margarine
duur dan verplaatst het verbruik zich
naar dierlijke vetten etc. Dan komen
wij op het terrein der melkwinning
zelf. Er bestaat momenteel een niet
logische verdceling in consumptiemelk-
gebieden en rayons voor de industrie-
melk. De consumptiemelk schijnt een
bescherming van Overheidswege te
hebben verkregen, waarvan het gevolg
s, dat deze melkproductie sterk is
gestegen ten nadeele van de afzet
mogelijkheden der melk uit de rayons,
die aangewezen zijn voor de voor
ziening in de behoefte aan industiie-
melk. Er is dus tegen deze toepas
singsmogelijkheden (wat niets te maken
hoeft met kwaliteit, want het vetgehalte
de melk is hier niet de uitgangs
basis, maar de geografische ligging ii:
de buurt der groote steden) heel wa:
in te brengen en men zal moeten zor
gen, dat aan deze onbillijkheid eer
einde komt. Maar tevens bestaat het
twistpunt: „Moet de margarine
den beperkt ter wille van liet boter-
verbrulk en hieromtrent zijn dc mee-
niugcn sterk verdeeld. Scheidt men in
leze de groepen van belanghebbenden
in tracht men de opinie te verkrijgen
•an de belaiigclunze bestuurdeerder
•an economische verhoudingen, dan
doet zich als eonige vraag op: „Waar
aan heeft liet Nederlandsche bedrijfs
leven meer? aan een groote en loo-
nende boterproductie of aan een
afzetgebied voor de margarine."
Deze vraag moet worden opgelost.
v. W.
Monument Pastoor de Wit.
Zaterdagmiddag werd onder groote
belangstelling op het St. Barbarakerk-
hof te Hilversum het grafmonument
hei „Pastoor De Wit-Comité"
aan liet kerkbestuur der Sl. Jozef-
parochie overgedragen. Tot de aan
wezigen behoorden Deken R. v. d
Hengel cis de geestelijken van flilver-
tal van bestuursleden van corpo-
s en vereenigingen, alsmede veie
particulieren.
Tot besluit der plechtigheid werden
ijt Onze Vaders en Weesgegro
loor Deken Van den Hengel "met de
aanwezigen gebeden.
Do graftombe bestaat uit een mar
meren zerk met liet opschriftLeonar
dos Johannes de Wit. oprichter en
'e pastoor der St. Jozefparochie tc
adore aanwijz ngen zijn, acht ik d.
.ins op een herkomst van de tabaks
ioiiw u't dc z. Nederlanden zeer groot
2e. Herkomst uit Frankrijk.
De betrekkingen tusschcn Noord Ne
derland en Frankrijk, waren eind Hie
mi begin 17e eeuw niet bijzonder veel
.uldig. Onder de nieuwe burgers, di
rich tusschcn 1610—1616 in Ameis
foort vestigden, waren geen Franschei:
directe herkomst van do Amcr
foortschc tabaksbouw uit Frankrijk, i
p deze gronden dan ook niet amine
iclijk.
3e. Herkomst uit Engeland.
In het begin der 17e eeuw hcbhei
zich wel enkele Fngelscheri in Ainers
foori als nieuwe burgers gevestigd. In
arkregen het Amerstoortsche
burgerschap. „Jacob Morree uuijt Sch.it
laud" en „Thouius Henrixs uuijt En
gelant".
Engeland werd in de 2e helft de.
.«l eeuw tabak verbouwd. In 1604
echter werd deze tabaksbouw verbo
den, om de Amerikaanse lie kolonie
geen concurrentie aan te doen. Men was
in Amersfoort goed op do hoogte met
dit verbod in Engeland- Een stuk van
1637 maakt er op de volgende wijze
gewag van„gelijck in Engeland ten-
dien iusfghte den tabac-bouw (die
Hilversum, geboren 25 October 1888,
overleden 2 Maart 1934. R. I. P.
Wijlen Pastoor de Wit was jaren
lang kapelaan te Hoogland en stichtte
toen de Kath. Landbouworganisaties.
Huishoud werk.
Minister Slotemaker de Bruine heelt
er dezer dagen in een samenkomst
met huishoudkundigen op gewezen,
dat zeer sterk toeneemt liet aantal ge
zinnen, waarin men met een sober
inkomen rekenen moet. Vooral van de
huismoeders worden dan groote moed
en veel beleid gevergd.
De Minster dacht daarbij niet alleen
aan de werklooze valide arbeiders, die
via steunregeling ot werkverschatfing
worden geholpen, maar niet minder
aan andere kringen. Het aantal perso
nen, die op Maatschappelijk Hulpbe
toon of Armenzorg zijn aangewezen,
groeit sterk. Zware loondalingen ver
oorzaken, dat het inkomen ook voor
de nog werk hebbende arbeiders be
langrijk terugloopt. Voor vele kleine
zellstandigen is de nood hoog gerezen.
Uit wat te voren heetten „gegoede
kringen", komen zeer smartelijke tonen.
De vraag, die nu den Minister be
weegt, is dezeHoe kan
hetzelfde geld meer bereiken inzake
voedsel en inzake kleeding. Kort ge
leden iieeft b.v. het Statistisch Bureau
te 'sGravenhage op het belang van dit
onderwerp gewezen.
De Minister herinnerde zich dank
baar, dat ook te voren reeds door vele
kringen op dit gebied voortreffelijk
werk is gedaan. Hij noemde de Ned.
Vereeniging van Huisvrouwen, hel
werk van de directices en leeraressen
bij het huishoudonderwijs enz. Spr.
wees op de cursussen in Schiedam in
verband met de werkloosheid, waarbij
speciale cursussen voor vrouwen en
meisjes aan dit onderwerp denken
voorts op het voortreffelijke sociale
werk van een Amsterdamsch predikant,
die een groote binnenstadswijk bedient.
Hij wist zeer wel, dat velen op dit
terrein bezig zijn en zijn bezig ge
weest. Maar hij was van oordeel, dat
uitbreiding van de aldus bedoelde
volksvoorlichting nog zeer goede
vruchten zou kunnen dragen en daarom
wilde hij een beroep doen op alle des
kundigen om propaganda te maken
voor een meer economisch gebruik van
het inkomen door kennis te versprei
den op het terrein van voedsel en van
kleeding.
Buitcnpoidcrs vati Eemnes.
De buitenpolders werden vroeger
overstroomd door het zeewater, waar
door er als 't ware een natuurlijke
bemesting plaats had. Nu is dit echter
niet meer het geval, zoodat de grond
meer en meer uitgeput raakt. Wil men
d t verhinderen, dan zal men heiland
m leten gaan bemesten, hetgeen reeds
door vele eigenaars is gedaan. Docli
door die bemesting kon er vroeger
gehooid worden, wat nu onmogelijk is
door de verordening, dat men vóór
21 Juni niet o.'r andere perceelen
mag gaan. Deze regeling zal bij ruil
verkaveling vervallen.
Door den aanleg van de twee wegen
den Noord Polder te Veld is reeds
zeer veel verbetering gekomen.
Het land is hier heel anders dan
elders, De weide wordt hier alleen als
hooi- en grasland gibruikt. Dit komt
door de overstroomingen. Doch nu
door de afsluiting van de Zuiderzee',
kan men het ook anders gebruiken, n.l.
als bouwland en om er b.v. een boer
derij op te plaatsen.
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
Feest van Christus Koningschap.
De jeugd in de parochie St. Franc.
Xaverius heelt op enthousiaste wijze
het feest van Christus Koningschap
gevierd.
'sMorgens naderden allen ter H.
Tafel. Te 9 uur werd vanaf 't Zand
afgemarcheerd naar het Pens. St. Louis,
waar in de feestelijk versierde Kapel
een plechtige H. Mis werd opgedragen
door den Directeur van het Jeugdwerk
Kapl. v-n Boxtel met assistentie van
twee Et. w. Paters van het Missiehuis
St Jan.
Onder deze H. Mis hield Rector de
Groot een gloedvolle predikatie, waarin
Z.Eerw. schetste de rijkdom van hen
die Christus als Koning erkennen en
hem getrouw dienen. Boven wat de
wereld als rijkdom erkent staat de rijk
dom van den dienst van Koning Chris
tus, van een gerust geweten, een vurig
geloof en een rein en zuiver leven. De
8e Mis werd door de jeugd zelf ge
zongen en na de H. Mis het lied „Aan
U onzen Koning". Met '..apperende
banieren en opgewekte zang werd
teruggemarcheerd naar de stad.
Te 4 uur had in de parochiekerk
een plechtig Lof plaats, waaronder een
preek van Kapelaan van Boxtel. Dezen
dag, aldus Z.Eerw. hebt ge als
bijzonderen feestdag willen vieren en
daarom zijt ge begonnen op massale
wijze neer te knielen aan de Com
muniebank. Daarna hebt ge het plechtig
Misoffer bijgewoond en de zegen af
gebeden over het jeugdwerk. Christus
Koningschap is een Koni..g:chap over
den Hemel en de geheele aarde. Wij
zijn op de a3rde omdat Koning Clristus
dat wilde en hebben de plicht om
Hem te dienen. Is het daarom niet
jammer dat er zoovelen zijn die niets
van Koning Christus moeten hebben.
Daarom klinkt de roepstem over de
wereld te werken aan de uitbreiding
van het Koninkrijk van Christus. Ge
zult thans Uw belofte herinneren. Op;
de eerste plaats moet ge werken voor
Uw eigeii ziel, daarna door woord en
voorbeeld en gebed voor anderen.
Dezen dag moet ge bezield worden
met nieuwen moed en ijver om steeds
en altijd trouw Uwe beloften te houden,
Nadat door de verschillende jeugd
groepen de belofte was hernieuwd
werd gezongen het lied „Aan U onzf
Koning", waarna de gezamenlijke toe
wijding aan Christus Koning, 't Was
een stichtende plechiigheid welke door
vele ouders en belangstellenden werd
bijgewoond
Na het Lof hadden intieme bijeen
komsten plaats van de diverse Jeugd-
vereenigingen.
aidaer mede gepractiseert is geweest
over ecnige jneren. ende toe begostv
te nemen) met stride placcaten vanden
Cuuinck de nek ingeslagen ende t'eenc-
mael verdelglit is". Overbrenging van
de tabaksbouw van Engeland naar het
vrije Holland is niet onmogelijk De
Morree's zijn later een invloedrijke
Aniersioortsche familie geworden, die
zelfs burgemeesters heeft opgeleverd.
4e. Herkomst uit Kleef.
Deze mogelijkheid siuil niet aan bij
de berichten om:rent de 16e eeuwsche
tabaksbouw. We hebben reeds gezien,
dat Thomas Aerlsz. volgens een bericht
van 1637, te Amersfoort „mede d'cerstc'
planter geweest is". In 1612 nu. ver
kreeg een zekere Claes Aertsz. afkom
stig uit „buijrick int Lint van Cleclf"
het burgerschap van Amersfoort. „Jan
Hermans van Wcsell" verkreeg liet
gelijk met hem. De mogelijkheid be
staat, dat Claes cn Thomas Aerlsz
familieleden zijn geweest, en dat de
familie Aertsz uit het Kleefsche gebied
afkomstig is. We hebben hier dan een
spoor, dat leidt tot een herkomst van
de kenr.is der tabaksbouw uit Kleef.
De fact v.
iviècd .zijn gew
estiging
est.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange dracht no. 4 - Telefoon no. 304 en 697
Deskundige voorlichting bg den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips Safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen
Spaar-deposito's rente 3 pet.
Installatie K. J. M.
Op het jongstleden z.ondag gevierde
leest van Christus' Koningschap had
in de parochie van O. L. Vrouw ten
Hemelopneming de plechtige installatie
plaats van een 19-tal nieuwe K.J.M.ers.
De dag werd begonnen met een
algemeene H. Communie van alle leden
onder de H. Mis van 7 uur.
Het regenachtige weer ten spijt,
aren tachtig meisjes, gekleed in hun
smaakvolle bruine uniform, gekomen
om den Christus-Koning in hun hart
binnen te leiden en aldus hun feestdag
op waardige wijze te beginnen.
Ook in de kerk was te zien, dat de
K.J.M. teest had.
Aan de Evangeliezijde van hel altaar,
it zeer smaakvol met planten en
witte bloemen was versierd, prijkte
het symbool dezer bloeiende jeugd
vereniging, de fraaie in blauw-wit-
goud uitgevoerde viag.
Na de H. Mis togen de aspiranten
met de leden van de 2 groepen, waar
van zij deel zullen uitmaken, naar het
K. J. M. huis waar een feestelijk inge
richte ontbijttafel de meisjes wachtte.
Aan het ontbijt heerschte vanzelf
sprekend die opgewekte, prettige sfeer,
voor deze frissche jeugdbeweging ken
merkend; het behoeft dan ook geen
betoog, dat hetgeen ter tafel kwam
letterlijk en figuurlijk zeer in den smaak
gevallen is.
Bij de eigenlijke installatie, die des
avonds om 6 uur tijdens het plechtig
gecelebreerde Lof plaats vond, had een
zeer groot aantal parochianen jblijk
van belangstelling gegeven.
Nadat de bijstand van den H. Geest
in een Veni Creator was afgesmeekt
en Christus in Zijn H. Sacrament met
een Ave Verum Corpus door de meisjes
was begroet, richtte de WelEerw. Heer
Directeur kapelaan Th. v. Leeuwen
zich met een korte toespraak tot de
aanwezigen.
Eindelijk, aldus de gewijde spreker,
is voor U, aspiranten, het oogenblik
aangebroken, dat ge, na degelijke voor
bereiding, tot lid der K. J. M. zult wor-
GEEN TIJD?
om te schrijven
Uw Agenda's, Verslagen, Bestekken,
Reclamebrieven
dan naar
VITESSE
KON. WTLHELMINASTRAAT 10
Wij doen het voor U VLUG en ZEER
BILLIJK.
Op Allerheiligen GESLOTEN
naar Kantoorboek- en
Schrijfmachinehandel
Langestraat 84 Te!e». 528
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
den aangenomen. Hedenavond zult ge,
in tegenwoordigheid uwer geestelijk
heid, uwer ouders en tal van paro
chianen op de K.J.M. vlag openlijk
de beloften afleggen van trouw aan
de Wetten van God.
Waar de wereld in onze dagen
Christus niet meer wil kennen, willen
wij gaarne in het openbaar getuigenis
geven van onzen vasten wil om Hem
de eer te geven, die Hem toekomt.
In onzen tijd vinden we in onze
Vereeniging een machtig hulpmidde
om, gesterkt door elkanders voorbeeld,
braaf en deugdzaam te leven en de
parochianen door ons voorbeeld te
stichten.
Ik wensch U, aldus de Eerw. Direc
teur, van narte geluk met uw genomen
besluit en ik hoop, dat ge van dezen
stap nooit spijt zult hebben.
Gelukgewenscht ook gij ouders, die
gevolg gegeven hebt aan den wensch
van den Aartsbisschop en uw kinderen
hebt toegestaan en aangemoedigd lid
onzer nuttige Vereeniging te worden.
Steunt hen in hun streven de K. J. M.
wat naar best vermogen te beleven,
volg hen, zoo mogelijk na in het veel
vuldig communiceeren.
Ook U, parochianen, wensch ik ge
luk met de bloei van onze jeugdver-
eeniging, die voor het godsdienstig
leven van zoo groot belang is.
Maria, uw bijzondere Patrones, zoo
besloot de Eerw. Directeur zijn toe
spraak, ziet met welbehagen op U neer
blijf Haar altijd trouw als uw bescherm
ster vereeren, dan zijt ge zeker, dat
Zij, door Haar machtige voorspraak U
zal helpen een goed kind te zijn van
Christus Uw Koning.
Hierna traden de jeugdige aspiranten
In dit hoofdstuk wil ik trachten na
te gaan. waarom de tabaksbouw zich
juist bij Amersfoort gevestigd heeft.
in a.w. welke aantrekkingskrachten heelt
Amersfoort en omgeving t.o.v. de ta
baksbouw bezeten?
Deze aantrekkingskrachten zijn u
cerdeelen in physische en soc:.ia!-eco
nomischc Lictoren. De physische aan
trekkingskrachten zijn uil dc aard di:
.aak weinig veranderd, en zond-vndt
g voorbehoud tc recons'.tn-j
"üeiiccl anders i< tiet gelegen mei dc
snciaal-econoiti:sehe iaci-icii. Dc;v "p>.
ui hoogc mate veranderlijk. dus niet.
te reconstriiecren. Bovendien zi|n de:
gegevens hieromtrent vrij karig,.terwijl
het toch juist deze (actoren zijn. die.
bij gelijke physische omstandigheden,
beslissend zijn geweest voor de ves
tiging.
Physische factoren,
t.odem. Deskundiger, van de 19e en
20e eeuw. zijn \an mccning. dat een
menging van kin en and. mei ge'U -
matige koriclslrucluur. de ocste bodem
vormt voor de tabaksbouw. De gron
den aan de N.O. en O.zijde van Amers-
fo rt gelegen lussehen de Eein en de
bekciL bestaan uit een menging van
zand en rivierklei, en voldoen dus aan
deze bodemeisch van de tabaksplant.
O 'k de latere uitbreiding van de ta
bakscultuur in Nederland, richtte zich
naa socitgclijke gebieden. Zoo klaag
den dc An'ivrsL ortsche planters reeds
1636. dat de tabaksteelt zich uit
breidde in de naburige provincies,
„duor de grond: lotte voors telinge
emmers soo bcquam is als hier. Gelijck
d.i:i altede enige principaele teelders
van Amersfoort haer lant ende vorder
gciegentheijd tot de voors telinge soe-
'ckeii niet alleen tot Nijckerck, Berne-
velr. Ede. Wageningen, ter Elborgende
andere quarticren van Gelderlant maer
o>ck mde provincie van Overijsel".
Kianaa:. De tabaksplant eischt een
vegetatie periode van minsteps 4 6
maanden, met behoorlijke regenval, die
gunstig over de seizoenen verdeeld is.
Vooral in de groeiperiode moet vrij
veel regen vallen. Zeer langdurige re-
genval en groote droogteperioden zijn
ongunstig Vroege vorst belemmert de
oogst, terwijl late vorst ongunstige
invloed heeft op de planttijd. Voorts
hebben wind en hagel een ongunstige
werking op het gewas. Aan deze kh-
atologische eischen voldoet Amers
foort vrij goed. Tegen de vrij krach
tige winden, wisten dc planters de
tabak al spoedig te beschermen door
heggen om de tabaksvelden te plaatsen.
Ligging. Het is bekend, dat tegen
het einde der 16e eeuw het zwaarte
punt van Europa, wat betreft hande!
en verkeer, zich meer en meer ver
plaatste naar NAV.-Europa. In de 17e
eeuw valt de groote bloeiperiode van
de Vereenigde Nederlanden als han-
delsmogendheid. Het spreekt vanzcli
dat Amersfoort als productiegebied
deelde in deze algemeen gunstige con
stellatie. Daarbij was de ligging der
stad, aan de samenvloeiing van een
aantal beken tot één grootere rivier,
tamelijk gunstig te noemen voor die
tijd. Via de Eem en de Zuiderzee, kon
den de producten op goedkoope wijze
Amsterdam bereiken, en daar in het
groote handelsverkeer worden opge
nomen. Opmerkelijk is. dat bij uitbrei
ding van de tabakscultuur in Neder
land, deze zich vestigde in gebieden
die verder van Amsterdam gelegen
waren dan Amersfoort.
Totaal zijn de physische omstandig
heden van Amersfoort en omgevinv
voor de tabaksbouw niet ongunstig tc
noemen. (Wordt vervolgd.)
