JUBILEERT VRAGEN!? BeldanopNo.42 DE EEMBODE ZATERDAG 2 JULI 1938 Gestoken In een grijzen omslag, die «enigszins doet denken aan een nleu- fterwetschen doodsbrief en die daardoor In merkwaardig kontrast staat èn tot den blijden naam en tot den blijden In houd van het boek. verschijnt op onze schrijftafel het „Zonneboek" Dit Zon- neboek ls het Jaarboek van ..Herwonnen Levenskracht' de Katholieke vereenl- glng tot bestrijding der tuberculose. In stelling van hel Katholiek Werklieden verbond ln Nederland. Algezien van deti krltiacerbaren omslag li het Jaarboek 1938 overigens tiog beter verzorgd dan Min voorgangers. En dit ls te begrijpen: het moet Immers een feestelljken Indruk maken ter gele genheid van het zilveren feest van „Her wonnen Levenskracht'. opgericht door aallg Kal hollek Vakbureau In Een instelling v.an de Katholieke Arbeidersbeweging. „DOOR EIGEN KRACHT OMHOOG!" bouwd te Apeldoorn, werd later In Bllt- hoven 't nieuwe .Berg en Bosch" neer gezet voor een bouwsom van ruim Mn- drle-kwart mllUoen gulden Een sanato rium van meer dan vierhonderd bedden het grootste en volgens zeer velen ook het mooiste en beste sanatorium van Nederland. Een sanatorium dat op het gebied van moderne tuberculose bestrijding Internationale bekendheid bezit, vooral ook door zijn knappen di recteur dr. Bronkhorst. Waar komen deze kapitalen vandaan? En wie bezorgt Jaar ln, Jaar uit de tien duizenden en tienduizenden guldens, noodlg voor het verplegen van de pa- tienten ln dit volks-sanatorlum. dat geen klassen kent en maar éin soort van zieken: Katholiek-georganiseerde arbeiders? Hier hebben wij gelegenheid den of fergeest te bewonderen van den Ka tholieken arbeidersstand 8lnds 1920 be taalt leder Ud van de Katholieke arbei dersbeweging wekelijks bU zijn contri butie één cent ?xtra voor ..Herwonnen Levenskracht.Dat ls nu wel niet veel. maar het maakt toch r gesitueerden al bij s moet Jeremleeren om ze voor een of an der goed werk los te krijgen En doordat het Katholieke arbeldersleger ongeveer een 200 000 soldaten telt, groeien die wekeUJksche centen bij el kaar toch tot een heel aardige duit Maar die som ls niet groot genoeg. En daarom zijn er tienduizenden Katho lieke arbeiders, die geheel vrijwillig we kelijks een stuiver bijdragen voor het zelfde doel. Het zijn de stuiver-vrijwll- Ugers en onder die stutver-vrUwllllgers ken lk er ook ln Maastricht, die werkloos zUn er. uitgetrokken of dubbel-ultge En ook de groole sommen, bijeenge bracht door de atulvertjes-menschen sloppen de flnancleele gaten niet, die de tuberculose-bestrljdlng graaft. Daarom heeft men nog andere bron nen aangeboord, als bloempjesdagen en loterijen. Klassieke middelen ln ons landMaar onder de charitatieve rio- ra-producten ls het bloempje van „Her wonnen Levenskracht" toch wel een der sympathiekste. Ofschoon men ln het begin vrij veel moeite heeft gehad met de noodlge vergunning voor dezen blocinpleadag Zoo vermeldt het Jaar boek dal in Amsterdam eens geweigerd ook In ons blad de aandac :en op het groolsche werk v nen Levenskracht" en sUn s i Berg en Bosch", te Blltbovi 1913. Dit z. een instelling der machtige Katholiek! arbeidersbeweging. Is „Herwonnen Le venskracht' niet een onbeteekenenc met 1 034 843 verpleegdagen, waar- >r werd uitgegeven een bedrag i f 2.192 514. Nadat ln den na-oor- stlld een nood-sanatorium was ge werd „omdat men niets voelde voor sec- tartsche tuberculose-bestrljdlng" en tn Zwolle „omdat er een verkeersgevaar ln schuilt, als de aandacht wordt afgeleid door beminnelijke Jongedames die de voetgangers aanhouden om een bloem pje op den Jaa te spelden". Naar die opvattingen zou men er zich ln Limburg op kunnen beroepen, dat door deze beminnelijke bloempjes-jon gedames de verstrooidheid van de kerk gangers wordt bevorderd Natuurlijk wordt voor bloempjes en loterU ook n beroep gedaan op nlet- arbelders. maar eerstens worden vooral de loten toch het meest ln eigen kring verkocht en vormen de inkomsten uit deze bronnen slechts de klein ste portie van de benoodlgde inkomsten. Van ..Herwonnen Levenskracht" kan men naar waarheid zeggen: ioor eigen Het doel van „Herwonnen Levens kracht" la een dergelijke flnancleele en moreele krachtsprestatie ten volle waard. De tuberculose, de witte pest. rukte nog ln 1913 jaarlijks 13000 men- schen uit het leven weg. en men mag om velerlei redenen gerust aannemen, dai het grootste gedeelte der slachtof fers behoorde tol den arbeidersstand. In 1932 stierven er nog „slechts" ze3 en eenhalf duizend menscben jaarlijks aan deze vreeselljke ziekte, en het ls zeker, dat het zwoegen van „Herwonnen Le venskracht" een fllnken steen heeft bU- gedrage aan dit mooie resultaat. De laatste Jaren la men er toe overgegaan om ook en vooral zwaar-aangestokenen door de gemiddelde verp'.eegduur en 1 gemiddelde verpleeg-geld natuurlijk be langrijk stegen, maar dan ook des te schooner successen werden behaald Het werk van- en voor „Herwonnen Levenskracht" ls een schoor.e daad van liefde der Katholieke arbeidersbeweging, zonder uitzondering kun- iraeh'cn steu nen. Men zal er minsten» dit uit moeten leer en. dat de sociale organisaties van dKatholieke arbeiders toch nog wel voor iets anders dienen dan voor het dreigen met werkstakingen en het stel- I len van gerechtvaardigde loonelschen. I Inderdaad bestrijkt bUzonder hun standaorganlsatle heel het ven met al zUn noodei behartigt alle belangen van dit leven. Het stemt to" voldoening, dat in de latere Jaren de Katholieke arbelders- i beweging „concurrentie" ls gaan onder- vinden van de andere vakcentrales wat j betreft de tuberculose-bestrljdlng. De I Protestanten kwamen ln 1919 en en kelt laren geleden volgden ook de socialis ten. Maar het blijft haar onverganke lijke eer, dat zU onder alle arbeiders organisatie'! dit werk van llerde t eerst heeft aan- <X*XJGOOOGOOOOOOX)00O<OOO00GOt*)ütXJtX*)Ofc)t)tX*XJOÜOOG0OOOOOCOO' Hel ldr" KW. „HORSEWEIDE" HIER .8 PRACHT OM TE ROEMEN |()1, TeL lm ühsIisYaat vru VRAAG. Ik heb wel eens gelezen in berichten over gevonden menschen - schedels dat die wel mlllioenen jaren oud zouden zijn. Is dit wetenschappe lijk vaststaandSn hoe ls dan de H. Schrijt te verstaan, die leert dat het menschdom ongeveer zes duizend jaar bestaat? ANTWOORD De H Schrift laat aan de geleerden de volle vrijheid om den ouderdom van het menschelljk geslacht te stellen. De geslachtstafels, die ln de H. 8chrlft vinden van Adam Abraham z'Jn hoogstwaarschijnlijk volledig. 'at nu de wetenschap betreft, kan i vaststellen, dat de meeningen der geleerden zeker sterk afwijken. Terwijl sommigen aangeven dat ongev. 13000 laren voldoende zouden zUn om de gege- is van de historie en de prae-hlstorle verklaren, betoogde enkele jaren ge leden 11927) de bij uitstek bevoegde ge leerde Dr. Jacob M Schneider, dat de tradldoneele opvatting omtrent den dom van het menschelljk geslacht 8000 Jaren volgens den Grleki geologisch onaanvechtbaar zullen nog wel lang x>r de geleerden tot i cijfer sUn gekomen. DISPENSATIE. VRAAG. Een katholiek meisje huwt voor de wet met een niet-katholiek. Dus zonder dat zij dispensatie had bekomen Zij hebben een kind Na enkele ja ren laat die man haar in den steek. Is zjj nu ln geweten verplicht te trach ten weer bij den man te komen? Of moet ze scheiding bij de wet vragen? Kan zij weer met een ander huwen? ANTWOORD. Christus heeft het hu welijkscontract verheven tot Sacrament Daardoor staat het huwelijk der ge- doopten onder de rechtsmacht van het bestuur, dat Christus heeft Ingesteld. De Kerk kan derhalve ook de voorwaarden Voor Uw Brillen Theo Groenhuizen Alléén: Utrechtschestraat 10 HEBT U EEN TAXI OF AUTO NOODIG AMERSFOORT vaststelleni geldig gesloten kan worden. Nu heeft de Kerk bepaald, dat katho liek gedoopten alleen dan geldig trou wen als het huwelijkscontract gesloten wordt voor pastoor en getuigen. Bij een huwelijk van een katholiek met een niel-kathoUek kan dat alleen, als daartoe dispensatie wordt verleend. Wie dus. gelijk ln het door U aange geven geval, zonder dispensatie het hu welijkscontract wil sluiten, kan zulks niet geldig doen. zoodat het huwelijks contract niet geldig ls eu bijgevolg dl» samenleving ook geen huyoltlksaamen- levlng Is. Plicht van de katholieke pant] Is het dan, ofwel ln overleg te treden met de kerkelijke overheid om alsnog dispen satie te verkrllgen, ofwel zoo de ker kelijke overheid beslist dat geen dis pensatie verleend wordt die samen leving te verbreken. In het onderhavige geval ls de keus» niet moeilijk De katholieke partij moet wettelijke schelding vragen, waardoor zij ook voor de wet vrij komt te staan. Zij ls natuurlijk verplicht de zorg voor het kind mee te dragen. BIJ de schei ding wordt dat geregeld. Daar de eerst! samenleving geen geldig huwelijksleven vrij BRIEF ZONDER ADRES EN ZONDER ENVELOPPE Besto Kerel 'af Ie schreef over de opleiding van Kinderen op die neutrale school hadden daar al meer over gespro- praat voor de vervelende vaak schr aardrijkskunde en k tholleke al gebra bestaat. Dat Is prachtig van )e gevonden en geconstateerd. Daar heb lc heelcmaal schoon gelijk aan. De kllo- meterafstanden 'dn voor ons niet lan ger of korter en de Russische rivieren -- le weet wel. met die lastige namen, die Je op school maar niet geleerd kon krijgen Jc had die eerekaart van aard rijkskunde nooit, maar dat waren er meer, dat geeft ook geen zier ln ons geval i - doopen we niet anders voor het gemak. En hcusch bU ons ZUn de stellingen en axioma's en regels pre- Daar hebben de nooit voor gevochten schrijven: gestreden. r dat woord ls st en duidelijke tel- emandpatiegcsohie- l( aiRoBra met neutraal onderwijs. Dat weet Je zelf ook ft el, zoo dom moet Je Je niet houden! Daar ken lk le te goed voor. Sommige dingen maken stukken, om dat zij er niet zijn. Zooals andere stuk ken maken omdat zU er vei zijn. Geld maakt ellende, als het er niet ls. want dan loert dc honger aan de deurstlll. Fen steen, die op Je hoofd valt. maakt stukken omdat hU er wel ls. Dot ls een voudig als twee maal twee vier. Kijk. wat we op de eerste plaats heb ben tegen dat neutrale onderwijs, ls, dat we er zoo vee! missen. Dingen, die waard achten, dan op zich rivieren ln het buitenland. Maar liever dan woorden en getheoretl- zeer. beluisteren wij den klaroenen- klank van de daden en dappere feiten. Je weet zoo goed als lk, dat onze ka tholieke voorouders bulten hun gewone belasting, waaruit het neutrale onder wijs werd betaald, vrijwillig en ten kos te van geweldige flnancleele offers, bij zondere scholen hebben gesticht. Zeker Zeker omdat er geen vuiltje Wil Je eens woi.r, den Invloed op ka tholieke kinderen van de neutrale van°°d 011 't vcrgell)lten met dle menschen". welke met een machtig sterk vergrootglas hun eigen onaantast baarheid bekijken en vereeren gaan. Ik zou we! eens willen weten, hoe terwijl de lellen het zelfde blijven neutraal en katholiek onderwijs oordce len over beeldenstorm, de martelaars van Gorcum. de politieke partijen, onze kerkelijke toestanden, en vind er nog tien onderwerpen b!" Onze katholieke kinderen missen op dc neutrale school, de sfeer waarin ze thuis hooren. Hel zijn vischjes op het droge. Endie sterven. Zegt ge me Weer. dat al die bijzon dere scholen partljscholen zijn en par tijgeest kweeken. lk weet geen enkele school, die zóó Mn richting uit duwt. en zoo'n averechtsche richting als Juist dc neutrale. Want daar wordt de sug gestie gewekt, dat een deel van ons le ven niets te maken heeft met Ood. Ter wijl God souverelne rechten heeft er. houdt over allen en alles. Dc neutrale school, nu, ze kan misschien zoowat grondverf geven, maar grondverf, vriend, dat maakt de kleur niet! Dat kan nog van alles worden! Ook: nlet- katholick! En zou je dat voor God en Je kinderen kunnen verantwoorden, je kinderen niet doorgaven aan niet aan met betere leer krachten en betere ligging en meer mo derniteit. Heb Je ooit ruzie gehad met den pastoor er. heb Je hem meener te raken door Je kinderen te doen op de openbare, nu, wees een kerel. Je boos heid zal onderhand geslonken zijn als een kluit gele boter ln de felle zon: en het ls nooit schande ongelijk te erken- Veel treinen vol groeten. Als Je spijt van zou krijgen, dat Je ze afde„_ van de openbare, moet je me dat gauw schrijven. Intusschen het allerbeste met allen en alles. MOEDERVREUGDE Te geleld HET FILMVRAAGSTUK IN VRAAG EN ANTWOORD Welke grove fout wordt er meestal met betrekking tot de uitvinding der cinema tografie gemaakt? Men gaat veelal van d» vtrondcratettng uit dat de d« cinematografie 1» Waarom Is deze veronderstelling onjuist? De veronderstelling, dat cinematografie en filmkunst gelijktijdig den zouden zijn, le onjuist, omdat: 1" de oorsprong van de filmkunst, als van "die kunst niet ln eenlgerlet tech nische vinding, maar ln den geest wortel'; 2" het streven naar filmkunst van veel vroeger datum ie: 3* het vele Jaren geduurd heeft, vooraleer dit streven naar filmkunst «lek van het middel der cinematografie bediende. Welke bewijzen zijn er, dat het streven naar filmkunst van vroeger datum Is? Bewezen voor 'n vroegtijdig streven naar filmkunst vindt men o m. ln het sterk „beweglngsbeschrljvend". dus feitelijk cinematografisch karakler van sommige prozastukken van den Nederl&ndschen schrijver. Jacobus van Looy, welke hij omstreeks 1880 schreef, en zelfs ln schikking" bij den Latljnschen dichter Boratlus 1) Wanneer is de cinematografie uttge- vonden? In 1893 slaagde Edison erin om met behulp van 'n zeer primitief toestel H reeks foto's van een beweging zóó te toonen. dat het scheen, of de gefoto grafeerde beweging zich herhaalde. De Franschman Lumière vond echter omstreeks denzelfden tijd de cinematografie uit, zooals we die thans ken nen. echter aonder toepassing van het gelijktijdig geluld. Was de uitvinding der cinematografie 'n vloek of 'n zegen? Zooals alle uitvindingen ls ook die der cinematografie 'n zegen, voor zoo ver ze ln goede handen blijft en tot goede doeleinden benut wordt, en daar entegen 'n vloek voor zoover ze ln slechte handen tot slechte doeleinden te R. Padberg 8. J.i: ,De Mooie T Twee Hoedendoozen LOUIS JOSEPH VANCE. „Een oogenbllk," zei Staff vastbesloten „Jo vergeet dat lk er ook nog ben, Ik vrees dat lk voldoende bewijs kan aan voeren om niet alleen te bewijzen dat Je voornemens was te smokkelen, maar ook dat Je het Inderdaad gedaan hebt." „En dat zou Je mij aandoen?" snauw de de actrice. Miss Searle zal alle gelegenheid krij gen om haar onschuld aan te toonen", gaf hij kalm terug „Waarom? Waarom stel Je zooveel be lang ln haar?" „Terwille van het recht", zei hU „om dat lk niet wil dat door jouw unfaire praktijken een onschuldig meisje gebla meerd zal worden totdat we precies we ten hoe de zaak zich toegedragen heelt." Staff ontmoette haar blik rustig en onbewogen. „Je bent verlleld op haar" drong de actrice aan „zen het gerust, jc bent verliefd op een ordinaire dievegge en handlangster!" Staff Knikte gemoedelijk. „Misschien zei hij. „heb Je wel gelijk Ik heb er zoo nog niet over gedachtMaar mocht Je die raad van mij niet aannemen om kalmpjes aan ie doen, vraag dan maar Iemand anders Iemand die Je vertrou wen kunt Max bijvoorbeeld, ol Je rechtskundige. En Inmiddels zou ik Mrs. Ilklngton verzoeken er voorlooplg niet over te kletsen." Met een vormelljkcn groet keerde hU zich om en verliet het hotel.zich afvra gend of AUson misschien onbewust den spijker op den kop geslagen had wat zUn gevoelens voor Miss Searle aangingen. HOOFDSTUK XII In den val. Dc deur nauwelijks wijd genoeg ope nend om er snel door te kunnen glippen liet de man zijn smalle iiguur Iniastlg binnen, sloot snel de deur en stak de sleutel in zijn zak. Na dit gedaan te heb ben draalde hij zich om naar het meisje Zooals de man daar stond vertoonde hij een wel zeer treffende gelijkenis met Mr. Ick. Men moest laatstgenoemde wel heel goed van nabij kennen om het on derscheid tusschen de beide mannen op te kunnen merken. De man stond Elea nor als het ware smalend aan te zien Hij liet zijn hoofd wat opzij zakken staarde haar door half gesloten oogle den aan en knikte van tijd tot lijd even met zijn hoofd. Het meisje liet haar han den machteloos zakken als wist zij bij voorbaat dat zij zich tegenover dien man niet verdedigen kon. Toen de man een hij zijn lichaamsgewicht van het cene been op het andere overzakken en sprak „En. Nelly..?" Zijn stem had zeer veel weg van dtc van Ick. De Uppen van het meisje bewogen zich een paar maal voodat ze ln staat was woorden uit te brengen. „Zoo," zei ze op rustigen toon JU hebt er dus al dien tijd achterheen ge- „Wat heb ik?" Informeerde de man ge- aangehouden w ir je eigen dierba- ,.Ik b, iel," zei ze, „dat jij op het ste- :r uit dat si „Natuurlijk." zei hij alsof dat vanzelf sprak. „Wat dacht Je anders?" „Ik hoopte dat het niet zoo was." zei ze gebroken. „Toen Je gistermorgen weg was en lk daarop het snoer later toch nog in den hoed vond was lk zoo blij!" „Je hebt het dus gevonden?" vroeg hl] prompt. Ze zag hem verwijtend aan. „Dat weet Jc wel." „M'n lieve kind." zei hij op spottenden toon. „hoe kom Je daarbij?" „Je wilt toch niet voorgeven dat JU het niet was die nog maar even geleden mU dien hoedendoos ontstal ln die taxi. omdat je ln het bezit van het snoer wll- n oogenbllk on haalde Hij v dan de schouders „Ontkennen onverschillig. „Goed dan. ik wil niets ontkennen." Ze verwijderde zich van het telefoon toestel en zakte doodop neer ln een stoel, waar zij met de kin op de handen hem aan ging zitten staren. „Zie je," verklaarde de man. „Ik wil de je dc wetenschap besparen dat Je „Ik zou je vast herkend hebben." zei t. „ware het niet dat je die baard droeg i een motor]as aan had." „En daaruit blijkt wel dat Je eigen fa milie je soms ontgroeit" merkte de man op. .Je hebt mij ln geen zeven Jaar gc- „Behalve op de boot", zei ze. „Dat ls waar: maar toen heb lk me terwille van jou op den achtergrond ge- „TerwlUe v „Twijfel Je daaraan?" vroeg hU Iro nisch. heen en weer door de kamer stap pend en met genoegen het keurige Inte rieur opnemend, „Je gedrag van van nacht ls een prachtig voorbeeld van de bedachtzaamheid van Je wat mij aan- „Inderdaad. m'n lieve kind." HU pau zeerde en zag op haar neer met een cy- uitdrukklng op zUn gezicht. „MUn tegenwoordigheid hier beftrtjst dat Ik zeer met Je lot begaan ben." Ze zag op. verslagen door zijn onbe schaamdheid. „Is het wel de moeite waard Je tUd zoo te verknoeien?" vroeg ze. .Je opzet mislukte den eerste maal vannacht, maar nu kan het Je niet mis lukken; lk ben alleen, lk kan Jc niet aan. en je weet dat Ik geen alarm zal maken. Waarom houd Je niet op met dat gepraat tellen wat men toch niet wilde aanne- .en dat mUn eigen vader mU het loer ontstal." „Ah. maar wat een onredelijk kind ben je!" riep de man uit. „Hoe weinig ken Je mU. hoe weinig waardeer je de toewij ding van een vader voor zUn eenlgst kind!" t twee uur geleden trachtte Je me nog te beroovenl" Ja." zei hU opgewekt, „dat moet lk toegeven. En Indien lk er dan mee van door had kunn engaan, dan was het ln mil v ;ten wie het geweest was. Ongeluk kig genoeg voor ons belden, was Je mU te „Voor ons belden?" herhaalde ze ver wonderd. .JlatuurlUk. Jouw positie wordt er te moeilijker door. Dat ls de reden waarom lk hier ben om Je te helpen." ar uitputting ten spUt stond het meisje op om hem recht ln het gezicht „Wat bedoel Je daarmee?" „Niets anders dan dat we heel snel zullen moeten handelen om niet in de grootste moellUkheden te komen, daar Ick de zaak een beetje ln de war ge stuurd heb. Je moet weten dat lk natuur- lUk geen zin had om die hoed te hou den; lk bracht hem ergens met de op dracht dat hU bij Miss Landls bezorgd moet wordeq, geen oogenbllk vermoedend wat daarvan de gevolgen zouden kui zijn. OnmiddellUk daama. maar toch al t« laat, kwam lk te weten Ik heb m'n eigen Inlichtingendienst, zie je dat Miss Landls de zaak reeds ln handen van de politie gegeven had. Dat maakt de toestand er voor Jou dus niet gunstlgei op de hoedendoos ls terugbezorgd het snoer ls nog steeds ln Je bezit. terwUl ze Je nimmer zullen gelooven air je beweert dat Je voornemens was bel terug te bezorgen." Tengevolge van haar doodeUJke ver moeidheid en overspanning was ze niet ln staat helder en rustig te kunnen denken, ze zag. misleid door de woorden den man, nu nog alleen maar welt bedreiging haar boven het hoofd hing. Ze zag zich zelf als het ware ln val. omgeven van een web van fel- die stuk voot stuk voldoende waren voor een Jury om er het schuldig voor uit spreken: alles was tegen haar de omstandigheden, de menschen, het wreede ongeluk dat wilde dat zU he» toevallig moest zUn die dat snoer in han den gespeeld werd. en dan nog boven dien het feit dat zU zoo'n vader had. Want zU was de dochter van een berucht misdadiger, een dief wiens naam Inter nationale vermaardheid genoot. Wie zou dan haar verweer dat zU onschuldig wa» ivaarden. aangenomen dat de poll- haar zou vinden voordat zU Staff of Miss Landls kon bereiken? „Maar", hakkelde ze met bleeke lippen „Ik kan het haar nu onmlddellUk bren gen fWordf vervolgd A

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1938 | | pagina 5