I Alle» bij ollcnar genomen Kan men necl
geritst zoggen: wij als Kntholleken hnoren
Belisimy-beweglng. Ter lllus'ratle bijv.
het volgende en hiermee kom Ik terug op
he: orgaan de- beweging.
In het nummer 3 van den 7den Jaar-
1 April lt*39staat c
Malth
uit clt
bU-
Nicr
De nieuwste van Schendel
dan de groole Al-
Sehendel's
^middellijk
eerste boek: Drogon. Het st
coinpon: ,i van „De Vogels'
getrotlen is geweest door di
tnelodleusen en sulveren stUI van dezen
auteur, die zich in zijn oeuvre zoo diep
gevoelig toom voor de Indrukken, die de
boomen, de vogeis, de bloemen op hem
maken
Sedert van Schendel zijn eerste boek
publiceerde, heelt hij een geweldige pro
ductiviteit ontwikkeld. Men zou zUn
die van Louis Couperus.
Sinds I" het Jaar 1930 Het Fregatschip
Johanna**.aria het licht zog. vei schenen
achtereenvolgens: Een eiland in de Zuid
zee 1193H; Jan Compagnie 119321: De
Waterman 119331; Herinneringen van
een dommen Jongen il93ïi Avonturiers
(1936i: Een Hollandsch Drama 119361;
De Rijke Man 119361: De Grauwe Vogels
(19371; dit is slechts d oogst van zeven
die reeds vroeg haar man verloor e
kinderen alleen opvoedt. Van Schende.
laat dn procJs van geleidelijke ontwik
keling en langzame rijping voor ons af
spelen Sommige kinderen, waarvan men
>n hun prille Jeugd niet ai te veel ver
wacht, vallen later erg mee en vormden
zich tot flinke menschen: andere Jon
gens stellen later ieh-iir. De hoofdper
soon van het boek is Relnicr; hij is een
jongen, die hl zijn jeugd niet veel be
looft en later jammerlijk mislukt.
Hoe komt het nu. dat er aan Reinie-
zoo weinig te verbeteren valt; hoe komt
hCt sch' "r geMl b-ruikb''13r cn degelijk
kwaad hem ingeboren? Dit is het pro
bleem. dat van Schendel in dezen roman
naar voren brengt, waarvoor hy echter
geen bevredigende oplossing geeft.
Het is dit vraagstuk der pracdestinatlc
dat hij vaker In zijn boeken opwerpt,
waarvoor de Calvinist de Jansenist, dc
Pelagiaan of de Semi-Pe.agiaan geen
antwoord vindt dpt voldoet, maar dat
alleen tot klaarheid wordt gebracht,
wanneer men de katholieke leer ovei dc
juiste verhouding lusschen Gods Voo:-
zx-nigheid en de zedelijke wilsvrijheid
van den mensch
geestdriftig over zijn werken oordeclcn
in leder geval staat het vast. dal nij e. n
schrijve:- met bijzondere kwaliteiten is
r zijn vele reeds vetschcne: werker
ain Het boek munt uit door evenwieh-
i "ipr.wrm, '.cgisehcn opbouw en dichter
es Zeven Tuinen vormt een buiten
gerd. out in vroeger tijden wellicht een
v -heil is geweest maar geleidelijk aan
zeven landgoederen uiteengevallen is
Var. deze zeven (Sonnen. Vonkelen. Won
ergen. Blanken
De z
a der
de naai en tweedracht, die dc moeder
mogelijk tusschen de kinderen heeft ge
zaaid. verklaren niet voldoende waarom
Rctnier in een verkeerde richting wordt
gedreven.
Van aile kinderen hebben alleen Ma-
nus en Walter van godsdienst gehoord
"n zUn er betere menschen door gewor-
en Dc anderen zijn veel te vrij. zonder
God en godsdienst opgevoed. Deze oor
aak zou veel meer kunnen verklare-i.
In geen geval groeit iemand noodzake
lijk ln een verkeerde richting; als men
het zondige en verkeerde bewust ver
kiest, is de keuze steeds vrij.
De tragische geschiedenis loopt op een
driedubbelen moord uit. Men behoeft dit
bock echter niet te lezen om het pikante
gegeven: van Schende! schrijft nu een
maal bepaald boeiend. Wel heeft z'jn
stijl iets hec; aparts. Ook in dit bc?':
Een nadeel --.n zijn schrijftrant U ech
ter. dat hij i rijn boeken doorgaans d.
dial -7?n wegi.:-; of zich hierin tot he i
n -'e beperk:. Zoodoende staan zijn
"-'••reu wat ver van o. af e:
1 ;n gestalten wat schimmig-
I - !e vcr'oop van het familiedrama
moe.;:i wjj opmr': uit de gesprekken
tiie Cc tulaiieden me: elkan''»
vfr ons oinnen in de salons van Huize
Hel is zoodoende een toer om de ver
schillende figuren uit elkaar te houden
en liet lezen van een van Sehendelroman
is daarom even inspannend als het vol
gen van een film, wier Intrige zeer in
gewikkeld is en waar alles aan de scherp
zinnige opmerkzaamheid van den toe
schouwer wordt overgelaten. Zijn per
sonen leven niet sterk in ons na, omdat
zij nergens scherp staan geteekend.
Van den anderen kant Is zijn stijl zoo
zuiver, zoo subtiel, zoo romantisch, zoo
verheven en grootsch dat dit bock aan
gevormde lezers, die de :choone ie'teren
weten te genieten en gevoelig zijn voor
de indrukken eerier zi.ivere na'uur. een
hooge en zuivere onti sering zal geven.
De bundel Anders en Eender vertoont
een geheel ander karakter. Hierin is een
interessante verzameling sprookjesach
tige vertellingen bijeengebracht. Hier en
beelding en de wijsgeerlge bespiegeling
herinnerd aan het eerste deel van Van
Eeden's Kleine Johannes. Evenais dit bij
Van Eeden het geval is. kan men bij
Van Schendel soms moeilijk achterhalen,
wat hij met een bepaalde schets precies
Uit deze verzameling blijkt opnieuw
hoe de schrijver over een rijke en veel
zijdige fantasie beschikt. In dit werkje
blijkt zijn stijl hier en daar beïnvloed
door de oude klassieke talen.
Deze verhalen zijn meerendeels roman
tisch van inhoud en ademen de sfeer van
het echte sprookje.
Soms geven deze vertellingen blijk vnn I
bijzondere soort, die aan de botte massa I
zal ontgaan. Voorbeelden hiervan vor-
men de sehetser Het Drietal en Kind
zonder naam. Met enkele groote lijnen
hij vaak een stemming voortreffe-
l>: Ik dank U voor
:cs;oten orgaan. Nootllg had lk hot nl
'Slraks kom lk echter daar nog even op
terug. En nu een antwoord op Uw vraag:
De I V B. (Internationale Vcreeniglng
UeHnmyi dient zich aan ais ten doel
hebbend: „De Staathuishoudkunde van
klwu d Bellamy omschreven in zijn
helde we-ken Looking Backward" en
.Equality" 'in het Nederlanrfsch vcr-
..lald rospee ievclij:; onder de titels .In
iet Jaar 2909" en „Gelijkheid vo r allen")
ebaseerd op gezamenlijke productie on-
:er Staatsled! ng. tegenover geliikclijkc
Jlstrlbiitle van het geproduceerde, aan
-!'e leden der bevolking te ivopageercn
Zooals u ziet citeer lk en wel vanuit
set orgaan der beweging dat den naam
ira.agt Bellnmy-nieuws. Uil het cltac:
ilijkt dat men de Staathuishoudkunde
i de v
e gepropageerd v
aan ernstige mankementen Mocht u er
prijs op s -'llen dat dl. wordt aange'oonë
dan willen we dat bij gelegenheid
eens doen In een artikel. Voor de vrauen-
bus is dat te veel.
Trouwens dc wenscheiykheid van het
doorvoeren van Bellamy's systeem is me:
cf men ais Katholiek 'oe kon treden lot
die vcrccnlging. Om die vraag le beant
woorden dient er op gewezen te worden
dat de Seii.imy-beweging zich ni;t be
perkt tot bovengenoemd doel van de ver-
ecniging. Dat zo liet niet doet is geen
bedrog, maar het Is eenvoudig ln zich
onmogelijk.
Me' de beste bedoelingen van de wereld
kan dc Bellamy-beweging zich niet hou
den aan dat doel. En waarom niet? Om
dat de natuur sterker Is dan dc leer. Men
kan wel zeggen: ik wil heel ultvoer.p
cpreken over het kind maar geen woorci
zeggen van den vader en de moede,
maar in de praktijk zal dat ten eenn-
maie onmogelijk blijken. En dat is eigen
lijk het geval met de Bellamy-beweging.
Men wilde namelijk een oplossing geven
voor de soclaal-economls-he moeilijk
heden die we door makenzij wilde mee
werken aan den opbouw van een nieuwe
en gelukkige samenleving. Ze meende nu
":ng en bijdrage te vinden In
lamy, een stelsel dat voor een gedeelte
samenvalt met het socialistisch en com
munistisch ste'.sel in de economie.
Wat men niet wilde was de oplossing
van het maa'schappelijk economisch
vraagstuk
leven»
schour
Bindt
een bepaalde levens-
lijk w
e geven
donkere zee
voor ons uit deze woorden: terstond
waren de wateren zoo zwart als de rouw
geworden, veel somberder dan de zee ln
December kan zijn. wanneer 2ij ziek is
van zwaarmoedigheid. Deining was er
nauwelijks te merken en toch dreunde
t. dof e.
geld v.
of wereldbeschouwing di
de oplossing van
vraagstuk te ver
binden met fel omstreden politieke "f
godsdienstige priclpen, want daarmee
zou de oplossing van dat vraagtuk zelf
meer fel omstreden worden en zoodoen
de zou er niets bereikt worden. Daarom
werd het streven van de vereeniging lo«-
gedacht (dus louter in theorie) van po
litieke of godsdienstige principen.
Nu kan men denken wat men wil,
ook bijv. dat een sochtal-cconomiseh
vraagstuk los staat van politieke en
godsdienstige principen maar de prac-
tijk zal loeren dat 't bij denken blijft en
dat t)l| het doen die principen met een
absolute en onvermijdelijke noodzake
lijkheid een woordje gaan meespreken
en dan nog wel een hartig woordje.
Dat kan nu eenmaal niet a„ders. Dat
zit hem tenvoudig in den aard der zaak.
overwegingen spreken altijd r
of worden al'Ud me- opzet genege»
In 't laatste geval is het al mis: in
eerste geval komt het er maai
wat voor zedelijke en re! -Ieuse m»
iamy-bewcglng zóó. du- zedelijke norm
wel degelijk meespreken.
Of da- a:tijd voor ons ais Katholle?
te aanvaarden is. is voor mij geen vr:
meer. Dat is voor ons heel dikwijls n
te aanvaarden. Maar ook hiero -
e- Bell
l 't artikel L-, ci
II ve-1
Daarenboven is het dor Bcllumy-be-
wc-sUig onwaard,g en kreukend vo-r ons
KaihoJeken. Naar aanleiding van een
arilkeltje alt .De Tijd", dal ook mij niet
erg aanslaat, word' cr mei onze opvat-
z.-io'n beetje den gek gestoken. Maar nu
van los van de princ.pzn; het gaat dan
over wantoestanden van bittere armoe
ir. kinderrijke gezinnen. Nop tens de ma
nioc waarop de schrijver ln „Dc Tijd"
daarover sprak was wel oen beetje erg
-maak ir-enschen, die een Godt welgeval-
in werk verrichten."
En verder zegt de zelfde blijkbaar
.Co-Ie welgevallige man":
Zooals Maithus beschouwen ook nu
■eg duizenden het huidige weerzinwek-
ende winststelsel ais iets waaraan niet.»
ook!"
?n. hebben m.i. I
e bestrijden op welke wijze dan
Hierbij de volgende opmerking:
Maithus was er naast als hij meende
dat er aan het wlns's'elsel niets te ver
anderen was en daarmee is de schrijver
•net zijn ..mijns inziens" er oc.t naast. En
zelfs ai had Maithus gelijk, dan nog was
ie schrijver een zeer e-genaaxdig mensch.
Mag men 't kwaad bestrijden „op we'.ke
wijze dan ook": ook als die witzc op zich
;root k,.uad Ls.
Wie zei et >k weer dal de Jcsuietcn
dc s eiling huldigen dat het dool dc mid
delen heiligt?
En Doe rijmt zich al deze onjuiste en
funeste pratcrij met dc do:'i'eiling der
•kcliamy-beweging len opzien.,; van liet
devies los van principen y En hoe
moeten wij Katholieken, daarover den
ten? Het antwoord is duidelijk dunkt
IN DE GAUWIGHEID.
EVEN SPREKEN,
g den Minister van Landbouw
seen excellentie
Ï^NIOT OP.
n dc koffietafel
n. Jongen, op het
STERVEN VOOR DEN
DAG DES HEEREN.
BIJ EEN WIEG
VRAAG TOCH.
S de mensch voldoende nederigheid be
at, zich zeiven mistrouwt, zal hel hem geer
moeite kosten zün hart met zijn onvolmaakt
heden en fouten ei
Ugheld en met groot
geestelijken leider gaat. w
En vroeg hij meer
Ons Lieren Heer
Om hup ln d loven.
•t vrouwtje dat gooi w
ir als 't g-rker'-d Is. heeft m
EEN - TWEE
TtRflréCHOPQEBIEDi
Reislectuur
Voetballer er supporter behoren to:
le ment—i n. die vaak op reis .ui, he
den trein.
Onze Middelceuwsche voorvaderen
hebben geen Kathedralen gebouwd -n
Rembrandt heeft zijn Nachtwicht niet
gescMderd louter en alleen om ons. hun
nageslacht in staat te stellen n>»»-fnnrs
- het e
t uttge'proken
dat zijn
-J lachen
We 3teüen on:
gelaacskleui
tanden en spii
dat Joost van den Vondel ei
P C Hooft schreven en dichtten.
re beschaving schulll evenmin li
rrlj. ln die wondere uitgelaten
icnover het vroiiwlllk geHorht
.co «l"eht strookt met onze och
N-derlands-he ingetogenheid en he'-ee-
•chlng. ln dat onderi'ne leuk en lo!"i
"oen. hetwelk ?on ontvettend ver a'»*u»
an wat werkelijk leuk en grupnlg i»
Maar de ware bcschavini
schul't wel degel Hk ln z"'ki
eden. als het ki-zen van- be
niet ordinaire, niet gemen e
Ergens
in Palestina
Maar noch
die behaarde tanden, noch die van ge
zondheid blozende wangen, noch die
k!oekh»ld. noch di<- jeugd vormen 'r, on
feilbaar werkend middel tegen vergeet
achtigheid. maa'vchappeliikc onhandig
heid en h'nderiiike verlatenheid. heel
zeer ten onrechte!onmanne-
Het is echter niet
het algemeen, dat 11
daag zou wtllen heb
:en. wie ge zijt!"
Dit is een zeer wijs spreekwoord.
Voor reislectuur echter geldt een
Niet v:
hij li
i lederi
zich iii den I
net rhythme vai
zer van Vondel.
noch gemeente,
voorschrijft, dat
i Sint Augustlnus leest
is laat schommelen op
de veéren en de vaer-
enkele wet. noch rijks-,
och fatsoenswet. welke
reislectuur
van het allerlaagste allooi
zijn!
voor Sint Nicoiaaaavond
den dag daarvoor de ander voor Oud-»-
iaarsnvond en den dag dnarna En "oen
leder de voortreffelijkheid van hun
en en des anders keus naar genoegen
rdedigd en onderling gewaarde—d
dden. tram het gesprek op zekeren
nsen en den een of anderen Pleters.
die tot hun verbijstering
„Ja. Kèrstmis. stel je voor!" echo'de
„Je crelt tegenwoordig ook van alles
nder den troep aan." zei de één weer.
„Ze zullen wel Christelijk zijn', merk-
de ander op: als ging het over een
ersehijnscl
Hlema werd hel gesprek te vertrouwe
lijk om verder met goed fatsoen beluls-
rd en hier weergegeven te worden
zonderlljk gi
i Nederland"
BSDrok gevoerd
I n
werd het Kind g
ral in Nederland met
Innige vroomheid begroet en aanbeden
mobilisatie en oorlog ten spijt.
m niet op de laatste plaats door
onze soldaten.
e beschaving schuilt niet in de I
