A/4i S11 BOEK
OM TE
ONTHOUDEN
•oiinervschein
de Apostel van Berlijn
Albert Kuyle
mm b.v een verhaal ais
-laü'.r.n" aan Katholieken
i"d'en~oêr-degc!ljken ouden stempel
laat lezen, t
ee'. veel kans. d
zij in hun god-edlenstige gevoelens wor
den nekr-nkt. Als men hen van den
anderen kant laatzien Jtfn Ktl«ll nl
weer enkele Zondagen achter elkaar een
groot verhaal publiceert ln het voor
name. rustige en evenwichtige blad. dat
onze Maasbode nu eenmaal is dan s
zij heelemaal niet meer welke houding
zij tegenover Kuyle hebben aan
Welke bezwaren en bedenkingen m
ook tegen hem mag inbrengen, het st:
ln leder :val vast, dat Kuyle een groot
auteur is, die over uitzonderlijke stijl
kwaliteiten beschikt. Het is daaron
jammer, dat hij zich soms aan fouten
schuldig maakt, waardoor zijn uitsteken,
de hoedanigheden worden verklein
Wij hebben dezen keer twee boeken
van hem te bespreken: Pan-Europa er
Harmonika.
Het eerste is feitelijk maar een boekje;
het werd geschreven ln samenwerking
met zijn vrouw Magda en verscheen ln
de Schijnwerpersreeks van 't Spectrum.
Het is een soort litterair kookboek,
dan eenig in zijn soort. Geheel ln den
stijl van het werkje werd het (bijzonder
goed) .gelardeerd" met 40 Illustrate
van Karei Thole.
Het boekje handelt niet uitsluitend
over de kookkunst; dan zou het
een keukenboek geworden zijn en c
het heelemaal niet. Of een der recepten
practlsch bruikbaar js, betwijfelen wij
M VI l\l ID
llmuntend verteller. De gebot
n stemmingen die hij
ok bij zijn lezers op
Ij van Schende! ai'.es vaag
geduld, bij Kuyle staat alle;
duidelijk voor ons: niet met een omhaa
van woorden zooals een Heyermans da'
noodlg had. maar met enkele trekker
geeft hij weer wat hij zeggen wil.
bovenalen beslist een woord
den eersten rang. In
opzicht vertoont zijn stijl soms ver
wantschap met dien van Henrl de Gree
laten wij overigens gaarne ter b
deeling aan de dames over! Hier en daar
laat Kuyle de gelegenheid niet voorbij-
Kaan om zijn ergernis over bepaalde toe-
Het spreekt vanzelf, dat iemand di
n drinken houdt, wei-
de
lijn i
.Dacht de Aqulner helder, vraagt hi), al
had hij een gezond postuur en blijft
Rockefeller niet de schrik der toekom-
s-.ge geslachten, al had hij het ln de
magerte gebracht tot de lijn van een
gummibeest dat te lang ln de son is
b jven liggen?"
Over d.: bacon-uitvoer naar Engeland
l 4 weken
bedrlegelijke bankbreuk een voorarrest
en een psychiatrisch onderzoek".
De medici zullen het mei zijn hygiëni
sche opvattingen niet eens zijn. want hij
vindt, dat wij ,.200 verduiveld en onge
grond weinig vleesch eten"
1 Alles bij elkaar is het een aardig en
geestig boekje; alleen hier en daar wa1
plat.
Van grooter be teekenis ls de bundel
Harmonika, die eveneens bij Het Spec
trum ln Utrecht verscheen. Wij achten
sdesen bundel een der beste boeken die
bet laatste balf jaar zijn verschenen,
i Kuyle toont slch ln dit boek weer een
bepaalde synoniemen tot een bril-
lante eenheid naast elkaar te voegen.
De verhalen van den bundel Harmo
nika staan los van elkaar en zijn onge
lijk ln waarde
Het boek opent met het bekende ver
haal „Werkverschaffing", waarover al
het noodige te doen ls geweest toen hel
in 1931 ln De Gemeenschap verscheen.
Het is knap geschreven. Ik heb het ge
lezen en talrijke ma!en herlezen. Voor
het arme. verdrukte, werklooze. uitge-
stooten proletariaat heeft Kuyle een
groot en warm hart. Hoe schitterend
weet hij te schrijven over eenvoudige
volksvrouwen! Onvergetelijk blijft de
figuur van Vrouw Jansen uit Harten en
Brood In de herinnering, onvergetelijk is
ook zijn Vrouw Veenendaal. waarover
Pater Schre-i» zijn gevoeiige dichtregels
schreef. - -
Vergelijkt men nog eens de aflevering
van De Gemeenschap, dan blijkt, dal
Kuyle het meest stuitende heeft ge
schrapt. Niettemin staat er nog wel het
ander in. waaraan fijngevoelige
zich zu len stooten. Kuyle ls
soms geheel overmeesterd door een soor:
gevoel van opstandigheid en daarom ls
het een wrang en weinig overtuigend
verhaal geworden.
Kuyle ls een zeer emotioneel mensch
en ondergaat ln hooge mate de weelden
van onzen rijken godsdienst. Zijn gevoel
heeft echter vaak de overhand op zijn
verstand; hierdoor komt het. dat Kuyle
soms onlogisch en onevenwichtig is. Zoo
krijgt in het verhaal Harmonika meneer
Dumeir. die zijn huis laat opverven, e:
de schuld van. dat een schil
dersknecht uit een hangsteiger valt!
Kuyle een vooraanstaand ka
tholiek schrijver is en ook In dezen bun-
el het jeste schrijft ln zijn echte katho-
eke verhalen zooals de prachtige laat
e schets: „Vertelsel voor later", ls hij
>ch niet altijd een voorbeeld van de
ilvere katholieke mentaliteit.
Op sociaal en jiolitlek terrein moest
Kuyle zich meer richten naar de richt
lijnen. die Paus en Bisschoppen nebben
gegeven. Het zou hemzelf en de katho-
icke zaak ten goede komen.
Op e
lijkeriljUvriend en
Steunt onze spijt hierop, dot we door
>eeld hebbt.i en schuldig slaan non
memen, alle doodzonden te vermlj-
genhetd tot de zonde te vluchten,
vluchten wil, kan geen vergiffenis bekomen.
lijden
it be
en alle doodzonden belijden, waar-
1 schuldig erkennen en cüe wij nog
goede biecht beleden hebben,
en die zonden belijden met getal
Dot wtl zeggen, we moe-
en er bijvoegen, hoe dikwijls.
VROUW VEENENDAAL.
Zoo stierf Vrouw Veenendaal
En 't mag ons wel berouwen:
Zoo sterven duizend vrouwen
Aan één dezelfde kwaal
Die, van zoo zoet een visch
Als csus Christus is.
De bitl're gal slechts kauwen.
Haar ziel is in Gods hand:
Een ronde bloem ontloken:
Eén heeft linar dood gr wraken
Op wat bnrbaarschen trant.
En al Ie hits gebaard.
Zijn raotl en roekloos zwaard
Diep in ons kart gestoken.
Wij worden stil volleerd
In li)den en ellenden:
En die hel zwaard hanteert
/.at door hel zwaard ook enden;
(leen heil dun in het kruis,
('■een macht dan door dit te/ken.
Dat 't felst verzet zal breken
En 't allerslimst abuis.
Muur in dit diep partnul
Waar. zonder stem en taal.
De tollenaars graag schuilen.
Bid ik vanavond voor vrouw -
En Albert Kuyl.
Uil: De Gemeenschap.
/ACQ. SCHREVRS MA.C.
rot dezen /egt God
.Houd u aan de wet. die de Heer u gesr-
1 heeft. Onderhoudt Zijn geboden en kijk
it naar links en niet naar rechts en leef in
I. Anderen hebben nog maar weinig bcgre-
n niet nan goeden wil. Zij onderhouden de
•er uit natuurlijke neiging tol het goede.
eft achtergelaten.
Dat zijn geen vrijwillige dienaars, omdat
zich niet aan den wil Gods hebben over
leven. Hun goede neiging brengt hen er
die (Ie goddelijke liefde niet kennen 1
het goede vergelden, dat Christus n
gedaan heeft.
Christus aan allen Zijn blijde
dering. wi lde Hij "een woord vatThèfde zeggen.
r soort van mensclicn behoort
gU althans tot de vrienden van
Katholieke lectuur in China
iloopcn Jaar belangrUk Is ver-
Pi Wang SJ. hebben hct'tlrlo-'decügc leven
uitgegeven. Pater Wang Is hoofdredacteur
publiceerde een apologetisch werk. Onder den
titel ..Philosophic van hel katholieke leven"
verschenen In boekvorm de radiolezingen, die
in e n loop van het Jaar voor den zender
estelUkc bewegingen van den tcgenwonrdl-
vorige Jaar ei
Ie Hoofdstukken ui
Ter herinnering.
(«een kwaatVen kan ons overkomen
Als dat voor kwaad wordt opgenomen
Ken Korde «1 «'en nutte vrucht.'
Itijpt nimmer in de vlucht
Verholen kwaad
En vindt geen raad
Nering zonder versland
is schade voor de hand
Vroeg op weg, traagkens varen
Helpt li tijd en rampen sparen.
•JJn. MaarVelk ten elndeloose schart
ilt-nde broeders roept ons hetzelfde 1
rangenen, onrechtvaardig vervolgde
jaagden, die 4n armoede en ellende
ren. In al da* lijdenden roepen o
Weeet sterk voc* de komende u
In het geloof - ggg=-^--
lefda.
•arde
:etei
.elke tijil zou rcstilleemi in lro<>itMi<'slijgiiif; van den heer
Hitler en den triomf van liet iiieiiw-lieideiidoni leefde, zwoegde
en stierf in de hoofdslai'van het Duitsehe Kijk de uiterst merk
waardige Priester Carl SoTrneiiscliein. Oogciiscliijnlijk een soort
van geestelijke vrijbuiter, was hij iu feite de werkelijke leider van
het Iterlijnsche katholieke, leven. Maar bovenal staat Sonnen-
sehein vóór ons als de num. wiens gaiische leven is belieerscht
door de liefde: liefde lol,den Christus, die hij vereenzelvigde niet
de liefde lot den lijdend.n evenmeiiscli.
1 is tie mail van hel eigentijdseho liefde-
aposlolaat.
In het Rijnland werd lilj gebon
maakte er e<
r. die i
priester van, Een prles-
ïen van barmhartigheid,
edelmoedig
lend
heldhaftig
heeft.
Op zijn Eerste H. Mls-prentjc stond te
lezen: „Om aan de armen het Evange
lie te verkondigen zond HU mij." Deze
regel hield een belofte in. die rijkelijk.
Sonnenscheln heeft geleefd en ls ge- j
storven als een heilige. Maar een hel-
llge zooals door een bekrompen en
ouderwetsch heiilgheldsbegrip verwacht
wordt, is hij niet geweest. Integendeel.
Vele katholieken, die vergroeid waren
en vertrouwd geraakt met liberale le
vensopvattingen, hebben heel wat er
gernis aan hem genomen. Burgerlijk
doorsnee-fatsoen kende hU heelemaal
niet. Hij was zoo geheel anders dan an
deren en eenleder bemerkte het, in vele
gevallen ging hij bulten de conventio-
neele schreef. Nuchter werk zat hem
niet en de parochie-grenzen waarbinnen
hij ais Jong kapelaan leven moest, wa
ren hem veel te eng. Een lofbcurt kon
hU gewoon vergeten; maar als één van
zijn coUcga's ln het midden van den
nacht op de deur van zUn slaapkamer
geklopt had en hem gezegd: „Carl, hier
heb Je een -ak brood; sjouw hem drie
uur gaans «aar een ol anderen pauper".
Sonnenscheln zou het gedaan hebben.
*- DE SOCIALE WERKER
In een tijd van voortschrijdende so-
clale ellende Is Sonnenscheln geworden
de man van de groote sociale daad. Maar
sociaal zijn, dat was zeer onpopulair,
en nog onpopulairder was het voor de
rechten der arbeiders en der armen op
te komen. Desondanks heelt hij met
groote felheid en vastberadenheid, met
durf en laaie volharding zijn plannen
ten uitvoer gebracht. ZUn specialiteit
was weldoen! Carl's sociaal voelend
pricsterliart klopte vooral warm voor
de mnnlsehappclUk onterfden, de ont
wortelden. de zondaars, de ultgestoole-
ni- ruocuiu
en goed, b
DE NIEUWE GEMEENSCHAP i'heiispeiiends. De
ontroerde hem tot In het diepste van
zijn ziel. Meedoogenloos heeft hij de
misstanden becrlllsccrd waaruit de
massale armoede geboren werd. Maar
Sonnenscheln praatte niet alleen, doeh
dted ook alles wat In zijn vermogen lag
om den massalen nood te lenigen. ZUn
doen en laten waren uitingen van vol
maakte onbegrensde ehristelUke naas
tenliefde. Menige keer gebeurde het. dot
hij in hartstochtelijk medclUden zUn
eigen hemd wegschonk bij gebrek aan
ders. Als bU Instinct wist 1UJ de
armoede te ontdekken. Allerlei soort
van maatschappelijke schipbreukelingen
gedoopt of ongedoopt, christen of
helden konden op zUn hulp rekenen.
In 1906 werd Sonnenscheln aan de
Volksverein te München-Gladbach ver
bonden. Meer nog dan voorheen was
hij nu in dc gelegenheid zUn sociale
plannen te verwezenlüken. Enorm veel
werk werd nadien door hem verzet. Ge
ploeterd en gesjouwd heeft hij. om de
standen met elkaar te verzoenen en
den heerschenden kastegeesl te doen
verdwUnen, die de Intelectueelen van
de llchamelUke wroeters gescheiden
hield. Heftig liep hU storm tegen de
„dcftlgen". die niet beter wisten te
doen dan af te geven op den gewonen
man en zich het recht veroorloofden
zich van de overige volkslagen als
zijnde minderwaardig af te zonderen.
HU was de schrik van degenen van wie
men wist dat zU er warmpjes bijzaten
en bij het onbeschofte af kon hU
Iemand ln den vroegen morgen of bU
het naderen van den nacht op het lUf
komen vallen om geld; want geld en
veel geld had hU noodlg om allen die bU
hem om hulp aanklopten te kunnen
helpen. Zijn kantoortje had veel weg
van een wereldhaven met havcnlul als:
vagebonden, boeven en allerlei andet
gespuls. waar de massa den neus vooi
optrok. Sonnenscheln alléén verzette
het werk van een half Leger des Hells;
schoolde voedsel voor een berooiden zie
ke. schreef aanbevelingen aan fabri
kanten. presidenten en professoren 0111
ker. Uit de la's van zijn bureau kwamen
-hoeola en gecondenseerde melk, onder-
1, hoeden en overjassen en
was licelt hU ooit zUn si-
Schakels
EEN bootsman had de ketting op
volle zee, toen er lUd ln overvloed
was. gecontroleerd. Schakel voor scha
kel had hU door IJn hand laten glij
den en beklopt Dat dacht hij tenminste
en ver liud hU het niet mis. Eén scha
kel was hem door de vingers geglipt Eén
schakel rechts. Nu King de boot 111 de
haven voor anker. Ratelend ontrolde dc
ketting zich en dook snel in 't water,
getrokken door 't zware anker, dat met
zijn stalen armen den drabblgen bo-
rlec-rend gehoor; stand of geld speelde
lilerbU geen rol. ZUn gesproken en ge
schreven woorden brachten onrust in
menig gemoed; maar het was een on
rust die bestond ln het verlangen naar
de verwezenlijking van het GodsrUk. HU
richtte de Katholieke Volksuniversiteit
op en gaf daaraan zelf leiding. „Iedere
derde katholiek, die heden ln Dultsch-
Isnd sociaal gezind ls, is het door Son
nenscheln", getuigt Ernst Thrasolt. De
meeste vooraanstaande werkers uit het
vroegere Duttsohland hebben op zijn
bureau gewerkt. Zoo; ex-rijkskanselier
dr. Helnrtch BiUnlng. dr. Getzeny, dr.
Buhla. Emll Rltter: de schrUvers pas
toor Emll Fiedler, Ernst Thrasolt, Frans
Herwig en tientallen anderen.
Sonnenscheln was een ziener, die toen
reeds het voortwoekerende moderne
heldendom op elk levensterrein door-
tag. waartegen IUj lederen dag zUn
waarschuwende stem tieed hooren. HU
wist dat alleen het levende christendom
hiertegen een dam kon opwerken„Wees
consequent, durf Je mooie geloofs-theo-
dle omzetten ln een pracht van daad"
gold als groote leuze.
„We lqopen ln de platgetrapte we
gen van het liberale denken en missen
dc scheppende kracht voor een nieuwe
synthese. De christenen zUn stukken
achter den Christus gebleven; ZUn leer
is nog voor geen 30 pet. gerealiseerd.
Weg met valschc draperie! De strtjd
gaat om de hoeksteenen van het chris
tendom. De apologie van het woord is
vruchteloos geworden. We moeten de
richting uil la Heilige Proletariër,
Sint Sebastiaar. von Wedding. In kel
ders kralpen en menschen helpen wordt
beter begrepën. Religie is geeif vacuum.
De daad van den christen kan alleen
het nieuw heidendom nog overwinnen
er lossing beteekent.
e menschen het dan
slng beleven kunnen?
IN DE GROOTSTAD
jaar van zijn leven
n door ln de groot-
gunde hij zichzelf
geen ri
liec't li
rotstad gezien en keren
«ra en halen, dc rozen-
ide en godlousmnkcndc
ar I11 den vroegen mor-
trok er zich niets
I van aan. Hij werkte Immers niet voor
aardsehe glorie, maar alleen voor de eer
.an God. Dien hij vurig beminde. In
:cder van nonger verwrongen men-
schengelaat zag hij dc smeekende 00sen
var Christus, die hem aanstaarden en
hein dedeh huilen van medelUden. Maar
tegelijkertUd slingerde hU den banvloek
naar de boorden van degenen die liet
predikaat „christen" bU zich droegen,
maar die Christus schuwden en vooroij
gingen in de armen onder de mensehen.
..Armen-lUken" roept hij verontwaar
digd uit „wat een godverlaten we
reld schuilt er achter dat woord Mis
schien was de doode een halve heilige,
maar geld heeft hU niet gehad, dus ls
„armenlUk". Zoo hoog staat
aangeschreven en zoo weinig
tel. een mensch." Waar er een zooge
naamd onguur individu begraven werd.
was hU er bU. Waren onderen ei vies
van, hU niet. HU stond bU dc groeven
werden, waarom niemand treurde.
Sonnenscheln was een van nature
diep religieus mensch. Vervlakking was
hem vreemd.
EEN PRIESTER WORDT
BEGRAVEN
In Maagdenburg, op den katholieken
dag 1928. sprak hU voor het laatst. ZUn
krachten namen snel af. HU was niet
meer de sterke van voorheen. Vechtend
tegen eigen zwakheid houdt hU nog
even stand. Dan moet hU naar het zie
kenhuis. Doch van rusten wil hij niets
weten. HU wil de telefoon aan bed heb
ben en protest'-ert, als hem gezegd
wordt geen bezoek 'c mogen ontvangen.
Ongenezen verlaat hU liet ziekenhuis
weer. Afgetakeld strompelt lilj door de
straten van Berlijn. Op 1° Februari
zond de H. Vader hem zijn apostoll-
schen zegen. Op 20 Februari 1929 gat
hij zijn ziel aan God terug.
Over geheel Duilschland hingen dc
vlaggen halfstok. 'n Communistisch
blad schreef..liet lijkt we! een stu ;o
Kerk" „Een Godsman stierf", waagde
een liberaal blad. Duizenden geleidden
uil alle rangen en standen, rossen en
klassen der samenleving en alle gods
diensten en levensrichtingen waren,
hierbij vertegenwoordigd Ben halve dacl
trok de rouwstoet door de straten van
dc wereldstad. Heel Berlijn Mond stil.
zonder dat een verkeersagent zijn band
behoefde op te steken. Uren lang wacht-
wrlkbaar vast te zuigen ln 't slijk. Lang
zaam deed de stroom 't vaartuig afdrij
ven. De ankerketting spande zich en
opande zich. Toen gebeurde er Iets 011-
was. bleek tegen die trekkracht n
stand. Een kleine scheur werd sn
getrokken tot een wijde gaping Deze
werd een volledige breuk De sehake
llev lo* en terwijl een der kclllnghclitoi
reddeloos naar de d!-nte zonk en de an
'l'-imachteloos langs den achterst, ven 1
bengelde, dreef 't schip langzaam verder 1
af....
Zooals dc zwakke schakel een ketting I
kan doen breken, waarvan alle andere
schakels sterk zijn. zoo kunnen zwakke
of onwillige menschen ernstig nadeel
toebrengen aan onze saamhoorlgheld
Denkt daarom nlrt. dat uw prrsoonUJke
gesteldheid onbelangrijk is Denkt ook I
niet. dat men 't ook zonder u wel zal
kunnen klaarspelen. Uw volledige kracht 1
Is noodlg voor dc Nieuwe Gemeenschap
tO. t B.) I
kist
,'reet aan 01». zuigt bloed.
1 bloot. verontgoddelUkt (l. ti
t huwelijken uiteen, haat de
ADVERTENTIES MOET U LEZEN
