De Eembode
WARE NEUTRALITEIT
OPENING
H. B. SCHOLTEN
F.A.TULP
54te JAARGANG NUMMER 3
Verschijnt 1 x per week. Abonnementeurll».
Inbegrepen de kerkelijke bijlage, ƒ1— per
nïï^^L.Tolï?'bonnemen,TO s «te. p. week.
5* *DMI"IBTRATIÏ:
Langegrachl !B. TeL AMERRivmdrt
^^Poetcheque- en Gironummer <4234
Oorrwpondenue-edre, v. Beam: Kerkstr. 30.
SETS?"*:'8Mra: meuw«~t i«.
uitgave N.V. Uitgeven MIJ. Neerlandla.
WAARIN OPGENOMEN HET ..WEEKBLAD VOOR BAARN"
KATHOLIEK NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET DEKENAAT AMERSFOORT. ALSMFDE VOOR BAARN EJO.
VRIJDAG 12 APRIL 1940
r
UrM. BewljB» at.
NEUTRALITEIT VAN DEN CEEST
ONMOGELIJK
Dc werking van propaganda-
diensten
WEDEROM zijn cnkelo neutralen,
die niet anders wenschten dan
ln vrede te blijven leven, slachtoffer ge
worden van het oorlogsgeweld. De kleine
Oostzeestaten hadden reeds deels hun
onafhankelijkheid ingeboet; Finland
heeft ongewild ontzaglijk zware offers
moeten brengen en de laatste dagen heb
ben we gezien, hoe Denemarken en Noor
wegen het terrein werden van handelin
gen der oorlogvoerenden.
Deze handelingen vonden haar ont
staan ln de onmogelijke eischen, die door
belde oorlogvoerende partijen werden
gesteld aan de „ware neutraliteit" van
deze landen.
De geallieerden gingen uit van dit
standpunt: wanneer de ligging van de
tot een land behoorende zeestrook („ter
ritoriale wateren") aanleiding geeft, om
een door ons geblokkeerd land tóch nog
van voorraden te voorzien, dan is dit
g»cn strikte neutraliteit en dan hebben
wij het recht tegenmaatregelen te nemen
voor het leggen van mijnen ln bedoelde
wateren. Een voor den onbevooroordeelde
onhoudbare stelling.
Dultschland gaat uit van deze gedach
te: het leggen van een mijnenveld ln een
neutraal water maakt dit neutraal gebied
tot oorlogsterrein; de betreffende regce-
rlng heeft krachtdadige tegenweer te
bieden en doet zl) dit niet, wel, dan zuil' i
wij de neutraliteit van dat land wel eens
ln bescherming komen nemen. En dan
wordt dit land door de Dultsche troepen
Het spreekt vanzelf, dat de geallieer
den de door de Dultsche troepen bezette
gebieden weer zullen beschouwen als een
verlengstuk van het Dultsche Rijk en dus
als oorlogsterreln.
In enkele zinnen is hiermede het tra
gisch lot van Denemarken en Noorwegen
gcleekend.
De eerste vraag dlc zich bij den Neder-
deze ncutralltelts-schendlngèn
den wij bulten het conflict blijven? Daar
is nóch door gissingen, nóch door rede-
ncerlngen een antwoord op te vinden,
zoolang alle oorlogvoerenden zich totaal
blind toonen voor de grondslagen ccncr
ware neutraliteit,
Deze verblindheid kan zich eiken dag
uiten ln de meest onverwachte maatre
gelen en tegenmaatregelen die binnen
een etmaal van een tot dusver vreedzaam
land het tooneel van den strijd maken.
Hot ls daarom een geruststellende ge
dachte, dat ons opperbevel van minuut
tok minuut op zijn qui vivo ls, nauwgezet
dc bewegingen der oorlogvoerenden volgt
en dienovereenkomstige maatregelen
Indruk maakt. Vervolgens ls het
materiaal van Dultsche zijde vaak nl
overtuigenden vorm gesteld ali
der gealllëerden.
Wanneer de Rijksminister van Propa
ganda. Dr. Goebbels, van de neutralen
elscht, dat zij ook „neutraal van geest"
blijven en hun persorganen voorziet van
materiaal, dan zal eerst de zaak van
Dultschland zijn gediend, wanneer het
Dultsche propagandamateriaal wat over
tuigender ls en den lezer niet voor pro
blemen stelt.
TOONEEL
„Gaslicht" voor het schouwspel
De tooneelgroep „Het Masker", onder
directie van Ko Arnoldl. zal op den
ton avond van het „Schouwspel"-
seizoen een opvoering geven van „Gas
licht" en wel op Donderdagavond a.s. tl
beginnen 8.15 uur ln het Grand The-
„Gaslicht" ls een zeer boelend spel
In 3 bedrijven, geschreven door Patrick
Hamilton.
Het speelt ln den Vlctorlaanschcn tijd,
et ls een misdadlgersstuk dat het pu-
lek ln spanning houdt tot het gordijn
in het slot van de laatste acte zakt.
„De Maasbodo" schreef er Indertijd
..Met zoo beperkte middelen het pu
bliek den geheelen avond ln spanning
te houden, daarvoor ls zeker meester
schap noodlg cn dit toont Patrick Ha
milton (de schrtlver) te bezitten.
Cruys Voorbergh had als de mysteri
euze Mannlngham een rol, die hun bij
zonder goed ligt en die hU met groolc
suggestieve kracht vertolkte. Willy Hank
speelde haar rol bewonderenswaardig
's een werkelijk tragische rol".
De hier genoemde artlsten zullen deze
rollen ook spelen ln de opvoering
Amersfoort. Voor Katholieken een stuk
dat wi) kunnen aanbevelen.
RUILVERKAVELING
„DE EEMNESSER
Polders''
Op deze schels ls het plan van wegen
waterloopen ln dc Ecmnosser Buitonpoldf
geven. Aangelegd worden 25 K.:
wegen van 2>j—3 Meier breedte, t<
wijl weteringen ter gezamenlijke lengte vi
35 KM. worden verbeterd. De liestoar.de
bruggen over de Middcn-weterüig zullen bij-
Do A
Welke bijzondere opvattingen
aanzien van „ware neutraliteit"
bewijst een onlangs in Zwitserland be
handelde zaak tegen een daar verschij
nend dagblad. Het bewuste blad toe
stelling verkondigd, dat men onder
neutraliteit datgene had tc verstaan, wat
door Dultschland als zoodanig werd
vastgesteld. En dit komt hierop t
ook do geest van de Inwoners van een
neutraal land neutraal dient te zijn.
Volgens Dultsch oordeel zouden b.v. de
uitingen ln de pers geen crltlek op de
leiding van een oorlogvoerend land mo
gen Inhouden. Deze zaak heeft ln en
bulten Zwitserland de aandacht getrok
ken. Vooral toen de conclusie door de
overheid werd getrokken, dat zelfs pro
paganda voor dit Dultsche neutraliteits-
standpunt niet geoorloofd was. De bewus
te krant zou, bij een herhaling van het
lelt, tijdelijk niet. meer mogen verschij-
nen. We mogen daaruit vaststellen, dat
de Zwltsersche pers nog geheel vrij in
haar meenings-uitlngen ls.
Het spreekt vanzelf, dat den oorlog
voerenden partijen er veel aan gelegen ls,
de pers ln neutrale landen te kunnen
beïnvloeden. Daartoe worden propagan-
da-centralos Ingericht, die de pers regel
matig van berichten eu artikelen voor
zien die uiteraard een sterk eenzijdig
karakter dragen.
De gealllëerden hebben daartoe
weekblad, de „NouveUes de France", dat
te Den Haag verschijnt, terwijl aldaar
ook gevestigd ls een persbureau, dat gra
tis berichten verspreidt. Belde Instituten
verzenden hun gegevens onder vermel
ding van hun adressen.
Dc Dultsche propaganda volstaat met
het bijwijlen rondzenden van al dan niet
geïllustreerde pamfletten, b.v. over het
lmmoreelo van een blokkade, enz. en
Nederlandsche vertalingen van redevoe
ringen door den Führer.
De Dultsche propagandadlenst werkt
wat onhandiger dan de geailiëerde.
Vooreerst zendt hij zijn materiaal rond
lp anonlcmen vorm, hetgeen op den Nc-
derlander altijd een hoogst onaangena-
In drn Zuldpolder Is bijna
den Noord- cn Maalpoldcr
t de werken worden aangova.i
de strenge winter beeft hier ernstige
traglng veroorzaakt. De Gcerenweg in den
Zuidpolder zal ln de toekomst aansluiting
govcn op den Rijksweg Eemaes—Hoevela
ken en op den Baaruschen Dijk, Deze wer
ken worder uitgevoerd ln Rljkswcrkversehaf-
ling onder leiding van de Ncd. Helde Maat
schappij.
Overal Zjn de wegen, de weteringen en
de nieuwe kavels reeds uitgezet ten behoe
ve van di inbezitneming der nieuwe per-
ceeicn, wel.e reeds ls Ingegaan.
Alle percelen zijn dus gemakkelijk te vin
den. De welen langs den Zomerdijk mot
hun merkwardlge flora cn fauna komen
eigendom bl het Waterschap .Xemr.es"
behoud vandlt natuurmonument
De wegel ontleenen hun soms vree
klinkende nmen aan de erven, waarop
zijn aangeled. Deze merkwaardige annd
dingen, die-eeds sinda
DONDERD. 18 APRIL, de* namidtL 2 nr
Kledingmagazijn
HEERF.N. en KINDERCONFECTIE
MODE ARTIKELEN
KLEEDING NAAR MAAT
Onsa jarenlange ervaring
ALS OPENINOSRECLAME GEVEN WIJ EEN AARDIGE
ELEGANTE COUPE
ONGEËVENAARDE PASVORM
SCHERP OONCURR. PRIJZEN
LANGESTRAAT 10 - Tel. 4803
"•Koppel waren «Je «Hoorbooinen
rgrlnton ei! aan de Earnstoaat was do
voor het publiek afgesloten vsnsf
dn Noordstmnt„ xoodftt ongestoord kon
orden opgeruimd.
Er ls ontoettond hard inwerk», waar
jor een woord van lof voor allen. dooh
i het bijsonder voor de militairen.
Nadat het stoffelijk overschot was
weggevoerd werd het oprulmlngawerk
stop gazet Het aangeduide gedeelte
blijft echter voor het publiek afgcalo
ten.
OLIEMOLEN TE AMERSFOORT
INGESTORT
Arbeider onder de puinen gedood -
Brand kon worden gebluscht
Brandweer, politie en mlltairen zoeken li
Zon", die Donderdagavond tc Amersfoort instortte, n
den verongelukten arbeider de KruUft.
Donderdagavond had op de Kleine
Koppel te Amersfoort een ernstig onge
luk plaats dat het leven heeft geëlscht
van den 23-larlgen arbeider J. de
Kruljff.
Om ongeveer 6.40 uur werden dc be
woners van den Koppel cn omgeving
opgeschrikt door een geweldige knal.
Men kon zich niet reallseeren wat cr
aan de hand was. sommigen dachten
zelfs aan een aardbeving.
Het bleek dat
den oliemolen ,£>e
het lichaam van
(Foto Glphart.)
De Inhoud, ruim 400.000 K.G. mals,
stortte naar beneden tegelijk met ge
weldige brokken steen. Ook een groot
gedeelte van den zeven meter hoogen
voorgevel viel ln puin. Het was een ge
weldige ravage en de kade aan dc Eem
was over een grftote oppervlakte bedekt
met mais en geweldige steenbrokken
van een halven meter dikte.
Toen de brandweer arriveerde woed
de cr ln het gebouw een brand die met
één straal op de waterleiding spoedig
was gebluscht.
DRIE ARBEIDERS AAN 'T WERK.
Toen de instorting plaats had waren
nog drie arbeiders aan het werk.
Een wa3 juist naar achteren geloopen
om orders uit te deelen toen hU ccn ge
weldig geraas vernam en omkijkende
zag dat de geheeie boel was IngestoTt.
De 36-Jarlge J. v. d. Pol was binnen
het gebouw en geraakte bedolven onder
het neerstortende mals. Men slaagde cr
echter ln om hem spoedig te bevrijden
en het bleek dat hij slechts zeer licht
gewond was.
Dc 23-jarige J. de KruUff had bij een
vrachtauto voor het perceel gestaan en
hij moest onder de ravage bedolven 118-
üug ztm geweest, doch zekerheid daar
omtrent bestaat niet.
Alvorens met het oprulmlngswerk eer
aanvang kon worden gemaakt moeit
nog ccn gedeelte van den gevel or
baalri worden, omdat deze gevaar
n-.Jtorten opleverde.
De brandweer met behulp van politie
«prt aautal militairen n -
ImrrtmJsWerk tor nasa. Men
■spronkclllk dat ook een sergeant, die
passeerde toen de Instorting plaats
vond, onder dc ruïne bedolven lag. Na
een uur werken kwam bericht blnner
dat de bewuste sergeant ln zttn kanton-
ïment was aangekomen. Dc arbeid
erd echter voortgezet om het lichaam
in de Kruljff te vinden.
Onder het licht der schijnwerpers van
•n montagewagen der brandweer wer
den Ce zware gevelstukkcn met behulp
van staalkabels door honderden handen
weggesleept, torwlil anderen onderwijl
do bergen mals wegschepten.
LIJK QE^NDEN.
s Inmiddels kwart over negen
toen men het lUk van J. do Kruljff vond
onder een geweldig stuk van den gevel.
Volgens den gemeentearts Dr.
Dijk moest de dood door verstikking
ziln ingetreden, hoewel het slacht-
otter aan het hoofd deerlijk wat
verminkt.
Het oprulmlngswerk werd geleld door
den brandweercommandant v. Haselen.
terwijl de Inspecteur van politie Over-
gcbrulkcllj*sijn, worden aldus bestendigd.
KANTOORBOEKHANDEL
HET VULPENHUIS
m M, m
Vulpenhouders
KUNST
Chaja Gokfatcin voor den
Amerafoortechcn Kunst
kring:
De kunat van Chaja Ooldstctn I* ongelwlj-
•ld «enig ln haar soort, volkomen subjectief
leder menschelljk g««ereti herleidt rij tot
en herschept rij vanuit haar «terke pervoon-
1 (Ikheid. ZIJ weet daardoor van da mreat
simpele en kinderlijke zaken leU te maken,
dat da aandacht van volwassen menaehen
anen houdt: haar houding, gr tiaar, ml-
«tornbuiging, alles weet lij to brengen
ui eenheid van expressie, dis bot ult-
idn verheft tot een honger plan, van t
ottache tot hst algemeene, welhaast
el alleen-nog-bestaande. Het maakt
daarbij geen verschil of bet onderwerp tra
gisch don wel komisch, humoristisch dan
kntdrrlUk-dertol is. haar psnoonUjk-
gesteund door tylireranht» tecn-
allea to herscheppen,
als danseres gaf zij terstond
rhythms van de begeleidende mu-
1 weergegeven In haar fraaie ston
den en bewegingen, niet alleen de melodi
schs ontwikkeling uitgebeeld, moer ook ten
srksde KMelc Inhoud, door de muziek me»
aangegeven, werd gesuggereerd, door mimiek,
fijne expressie der handen, een Ueht gezucht,
naar aanleiding van den titel van 't onder
havige nummer.
Zoo gaf zij een tragische uitbeelding van
-het meesje uit het ghetto": beklemmend
..de moeder uit bet gHMto," Koe re
de Chassidische dans fvreotljfc ge
sprek met Ood), lil een geestig rottamn van
tempeldienaar, prachtig van mimiek en
handgebaar. Overigens „der btdohen" van nu
'o pauze, terwijl „de bruid" en „wiegelied"
ilnder geladen van lrihoud.
roegen voor het zuiver
De kun»....lores trad ooL op als Usdver-
tolluter. Zangeres kan men tiaar niet noe-
ztjn de alernmiddelcn to ge-
het zangmatige oak 'n te ge
ringe plaats In haar praalatles. Maar alt
Uedvortolkztor schijnt zij volmSukl. Want
ntek-attmn ore» de «rm 'JrlslrvW-" VW
gebruikt! muur met geheel haar parsoonlljk-
"~'J zij. Houding, gebaar, gelaste-
nbulglng, alles ts Ingesteld op
„STILSTAAN VERBODEN"
Was hst een samenloop van omstan
digheden, dat ondsr de verantwoording
van giften ton behoeve van Pater de
een A, N. W. B.-wenk standi
stilstaan verboden..-?
t «r ook da oorzaak van si), dl»
wenk stond Juist op dc goede plaats.
Want dn vrlonden van Pater dc Wild»
met «enigen spijt hebben gezien,
dat net met do gitten voor hot sympa
thieke doel: den Pater wat bijstand tg
verteenen en hom to helpen den groo-
>gst van zijn uitgebreid terrein bin
nen to halen, niet zoo vlot meer loopt
als In den beginne. Het ls waar er la
nog geen week voorbijgegaan of er wa
ren enkele giften gestort, maar een
spoedige hulp kan alleen worden ver
leend wanneer do gift genoegzaam la
m een vervoermiddel als door den Pa
ir aan ons gevraagd, aan to schaften.
Wo moeten daarom allemaal nog oen»
n handen ineen Maan.
Zij, die da goede bedoeling hadden
m een offertje af te zonderen maar «r
nog niet too kwamen het
moeten nog eena goed de adressen
onder de verantwoording; elk
Zij. dlo al een offertje gaven, ontdek-
sn misschien ln een noekje van de
portemonnalo nog wel een vergeten
dubbeltjo..-
En zu, die heolemaal niet het plan
naddnn, Iets te geven, moeten toch de
tolgendo dingen oens
n het
wegsleepen van do grooto steenbrokken
-iel cn goed te doen geschieden.
Ook dc burgemeester Mr. J. C. Graaf
in Randwllck cn do commissaris van I
polltic de heer O, Ooorhuls waren bij
oprulmlngswerk tegenwoordig.
heer v. NleuwenhuUzen liet het]
stoffelijk overschot naar het Ziekenhuis
„De Lichtenberg" overbrengen.
Het publiek was door de politie op
een behoorlijken afstand gehouden. Aan
pel Uedeke waaraan re betlg ta. En wan-
r rij dan met de verdrukten verdrukt
dt. met de kinderen kind Is, met de wlj-
wljs ls. dan schijnt er ook voor den toe-
rder niet» belangrijks te bestaan, dan
alleen het podlumgebeuren.
De kunstenares werd begeleid door Wolf-
sng Wljdeveld. die ook cenlge solonummers
peelde. Ofschoon ons ln de Spaanacho
sen (voor plano eolol de strenge rhythmee-
rlng en toon wel verklaarbaar teek. scheen
het ons toe. dat bij ln de eerste dans-bege
leidingen wel wat er* zijn afkeer ran sen
timent demonstreerde, dear toch de dan
seres in die nummers wel «entlment sugge
reerde. Zijn toon was daar o.t niet week
genoeg In de lied begeleidingen was hot an
ders. evenals ln de mazurka van Chopfn,
waar heb echter uit styllsilsch oogpunt aan
vechtbaar schijnt. Maar een eompll
komt hem roker toe voor de zeldzame
van eenheid met de UedvëVtoUtstor,
ln den dikwijls moeilijken gang der liederen
wist te bereiken.
it enthou-
Stilstaan verboden
Maan m rm*
BANG VOOR AANGIFTE.
R„ een landbouwer uit Soest, reed geluk
kig en tevreden mot paard en wogen. Acu
ter bom kwam een Amsterdamsebo chauf
feur. dte een zeswlellge vrachtauto bestuur
de en meende, nog schielijk den landbouwer
te kunnen passeeren, terwijl uit dc richting
Amersfoort oen auto naderde. Het bleek een
misrekening te zijn, want de kor werd ge
grepen en ten deele vernield.
Dit geval speelde zich af op 26 September,
maar eerst op 10 December werd er aanglf-
van gedaan. Waarom - - -
uwer beantwoordde t
Toen bet ongeluk gebeurd
schuldige chauffeur zich bang voor een pro
cesverbaal en hij bood aan, de zaak onder
ling to regelen. Er zou een expert komen om
de schade op te nemen en de partijen zon-
den dan tevreden zijn gesteld. Inderdaad
kwam de expert, mnor betaling van de scha
de bleef achterwege. Toen het geduld van
den landbouwer was uitgeput, beeft deze
aangifte gedaan
R had nog een rekening mcegeoracnt en
hoopte betaling van den schuldige te krijgen,
want hij moest die betaling weer afdragen
uan N„ van wlcn hl) paard en wagen had
tchuurd.
..Dan moet N. zelf dlo vordering maar ln-
stellen." zal de kantonrechter, dia den y«r-
DE JONGEN MET DE KOUDE
VOETEN.
Er was een Jongen die koude voeten kreeg.
wn h|] In de barre winterdagen van '40 per
flets op den weg van Renswoude naar Scher-
penseel reed. Hl) sprong van x(|n rijwiel en
zUn tocht to voet voort, op een drafje,
i wat gebeurde er toen?", vroeg di
tonrechter.
'„Dat weet Ik niet meer", cel de Jongen,
want toen h|| weer btj rijn positieven
log hl) languit op den weg en een m
dende schare trok zich zijn lot «an. Er was
een mijnheer, die hem een bankbiljet van 10
gulden ln zijn hand stopte. Deze milde gever
n een knagend geweten te hebben
ad den jongen aangereden.
sar daarmee was het leed toch nt„
geleden, h*?", vroeg de kantonrechter. „Hoe
—el Je Jo nou? E-t Je goed en slaap Je goed?'
„Noul". zei de Jongen die ar frlsch -
vervolg als hl) liep, de linkerende v
De aanrijder, die verstek liet gaan ei
uit het proces-verbaal blaak, moeilijk richt
had gehad omdat rich Urol op «Jn voorruit
had vastgezet, kreeg 20.— al a dagen.
tjea maken can grootel brengen zl]
grootcr aantal heidenen onder hee
bereik vsn d-n •ntaritmariz: «dn ilj du»
delen voor do esuwlghold.
door een kleinigheid helpen zij
om vei lichting te brengen ln de moel-
IlJkhuden van een mlMsonarla. die stad
genoot van hen ls.
I. oen wellicht klein gemis no. zal
veelvoudig worden beloond door Hom,
Die een* de opdracht gaf: „Gaat «n on
derwijst alle volkeren...." Het gemla la
in tljdelllken aard. de belooning zal
m eeuwige waarde zijn.
En daarom wil lk ln mijn hoekje da
:tle voor Pator de Wlido nog eens
arm aanbevelen.
STILSTAAN VERBODEN I
Copieerinrichting VITESSE
Vakkundig onderhoud van •ctirl)fmaohinM
LINTEN - STENCILS
SCHRIJFMACHINES
KONINGIN WlLHELMINASTRAAT 10
10.000 dubbeltjes voor
Pater de Wilde
Ditmaal heeft de toevloed van giften
lie verwachtingen verre overtroffen,
vlet zoozeer het aantal dan wel do groot-
Held der bedragen. WIJ zonden ona kan
ten voorstellen, dal voor velen het
•offertje voor de Mlsale" werkelijk een
f f e r heeft beteekend, al I* ook het
pennlnguke der weduwe reeds aia een
afstand doen van aardsch bezit
ge de door de geven gestelde daden
ertoe medewerken, dat Onze Lieve Heer
ons landje spare voor de verschrikkin
gen van den oorlog die thans rondom
- s woedt. Want ook in dezen zin kan
Ifs een kleine gave tot de uitbreiding
n God's rijk op aarde grooto beteekenls
vermelding van hun gave. Dat hebben wo
ontdekt toen we met een rimpel «uzschen
de oogen den Inhond van de kas van den
Pater vergeleken met de verantwoor
ding rr zat een dubbeltje te veel ln!
En toen kwam de oplossing: we zagen
dat A. O. 2 genoteerd hadden geutaao
voor f 040 In plaats van voor f0,06.
Het eindbedrag van do laatste verant
woording wordt dusf 121,96
F. Nf A so
PM
N. Nf go
„Eiblee In God's Huls" f zgo
Kam. v. d. f„ Ouderljn f >u
Fam. G. Vf 2 50
v f ÏO*.
w.oo
N' f 1,00
•»S«I IMflu duhheltlee of: f Igg.M
Giften, gestort aan het kantoor van
De Rembnde' of np onze girorekening
14234 met vermeldlns .Voor Pater de
Wilde" of gezlort M.I de ouders van Pa
ter de Wilde, Si liimmelpennlnekstraut
52 of bU pasloor W. Ooatveen.
't Zand 31. zulle gere
worden verantwoord.