Jacques BLOEM: Dichter van het
gefnuikte verlangen
Een groot onderzoeker
- een eenvoudig mens
Uit Amerika:
Radio-programma
Van hond tot hond
Röntgen-herdenking
in September
Zeus slaapt
Hartstocht in de Kaukasias
4
Zaterdag 30 Augustus 1947
LETTERKUNDIGE RICHTLIJNEN
OP 10 Mei heeft de dichter J. C. Bloem zijn zestigste verjaar
dag gevierd. Ter ere van dit feit verscheen een voortreffelijk
verzorgde uitgave van zijn verzamelde gedichten, waarin wij on
verkort de zes bundels terugvinden die hij in het licht gaf: Het
verlangen; Media vita; De nederlaag; Enkele gedichten; Sintels;
Quiet though sad. Tc betreuren valt slechts, dat daarin niet tevehs
de voor Bloem even typerende als belangrijke beschouwingen
,,Over het verlangen" en „Over poëzie" zijn opgenomen; hoewel
in proza geschreven, behoren zij toch essentieel tot de uitingen van
zijn dichterschap. Ook een goed portret van de dichter zou de
waarde van deze uitgave nog
hebben verhoogd.
Evenals Van Eyck, Gossaert, Jan
Prins en Israël de Haan is Bloem
voortgekomen uit de kring van dich
ters, die zich om Verwey's tijdschrift
,.De Beweging" gevormd had. In zijn
oudere verzen is de invloed van
sommigen dezer tijdgenoten soms
merkbaar, met name die van Gos
saert. Maar deze beïnvloeding is van
voorbijgaande aard en beperkt zich
bovendien tot de meer uiterlijke kant
van het vers: woordkeus, vorm,
toon. Naar zijn innerlijke wezen is
Bloem ook hier reeds enkel zichzelf.
Men heeft Bloem, met een toespe
ling op de titel van zijn eerste bun
del. wel gekarakteriseerd als ..de
dichter van het verlangen". Zonder
meer lijkt mij dit echter niet juist.
Want al is deze eerste bundel ook
omvangrijker dan de vijf volgende
bundels gezamenlijk en al is hij on
misbaar voor een zuiver verstaan
daarvan toch blijkt hij in het ge
heel van deze dichterlpke levens
confessie slechts een uitgangspunt.
Niet „het verlangen" typeert dit
dichterschap, maar veeleer de erken
ning dat elke verwachting werd te
leurgesteld: „de nederlaag" mèt de
aanvaarding van en de uiteindelijke
berusting in die nederlaag. Ik zou
daarom de karakteristiek willen uit
breiden tot: „dichter van het teleur
gestelde, het gefrustreerde verlan
gen".
Dorst naar volmaaktheid
Het verlangen dat hier bedoeld
wordt, heeft Bloem zelf in een
welhaast klassiek geworden uit
spraak nader geformuleerd als „de
goddelijke onvervuldheid die wel
verre van ons het leven tot een last
te maken, ons juist de anders on
duldbare last des levens doet dragen
niet alleen, maar zelfs bovenal be
minnen". Het is niet gericht op iets
concreets en het laat zich daarom
ook niet preciseren, nauwelijks on
der woorden brengen zelfs. Het is een
onbepaald heimwee, voortkomend
zoals Rispens terecht heeft opge
merkt uit de diepste behoeften
van de mens naar lichaam en naar
ziel. In de verschillende „Gestalten"
van zijn eerste bundel tracht Bloem
objectiverend aan dit even reële als
onbestemde verlangen uiting te ge
ven. het sterkst misschien in „De
bruid":
Laat nu dit lange verlangen geduld.
zijn;
Waf ik begeer
Is slechts: veiloren, verrukt en
vervuld zijn
Voor in. ermee.
In de afdeling ..Lyrisch" uit hij
zich directer en daarom vaak nog
klemmender. Toch is hier telkens
zoals trouwens ook reeds in ..Gestal
ten" iets merkbaar van het toene
mend besef, dat de vervulling van
het verlangen zou kunnen uitblij
ven. De felheid van de jeugd gaat
voorbij; er' komt een behoefte aan
rust en berusting, waaraan de dich
ter echter nog niet kan toegeven:
Maar ik ben bang, den ouden droom
te onfsterven,
Voordat ik ooit zijn volheid heb
gekend
De volgende bundels brengen de
door
prof. dr. W. A. P. Smit
Woningnood? Koop een
zweefvliegtuig!
Vorig jaar Augustus werden in
Tobyhanna Pennsylvania1100
uit de oorlog overgeschoten zweef-
vrachtvliegtuigen verkocht binnen
zes en dertig uw- He opbrengst was
75 dollar per stuk, ee i zacht prijsje
als men weet dat. de bouwkosten
va deze toestellen .2-500 dollar be
droegen.
De meeste kopers was het echter
niet om de vliegtuigen te doenHet
voornaamste was voor hen de ver
pakking. Het vliegtu werd name
lijk af gezondere, in vijf kisten, die
samen 7000 vierkante voet van het
prachtigste timmerhout dat men zich
denken kan opleverden.
Er bestaat in Amerika evenals in
Holland een enorm tekort aan woon
ruimte. Met die 7000 loet hout kun
je een prachtig villaatje bouwen ol
je bestaande woning itbreiden.
De grootste moeilijkheden lever
de echter het transport op. Een der
kopers kreeg een briefje van de
spoorwegen, dat er op het station
J21A ton zweefvliegtuig op hem
stond te wachten. De grootste kist
had een afmeting van 7.50 m x 3-60
M. x 1.50 M-.
Een voor een werden de kisten per
truck vervoerd, hosten 20(1 dollar en
nog eens 10 dollar voor een vergun
ning kisten van dergelijke buiten
sporige afmetingen over de hoofd
weg te ver voet en.
Bij de zwaarste kist hreeg de truck
een mankementde hele weg was
versperd en mijlen in de omtrek was
het verkeer in de war, wat een flinke
boete kostte.
Om de grote kisten, die met vier
honderd bouten minsteeen mil-
lioen spijkers bij elkaar gehouden
werden weer tot, losse planken te
maken werde) alle jongens vit de
buurt gemobiliseerd. Hun zucht tot
slopen werd hier nuttig aangewend.
Hef lastigste was, dat toen de ko
per zijn huis had uitgebreid met ecn
eetkamer, een grote sU opkamer, een
zitje en een balcon, nog zoveel
zweefvliegtuigover was. De gelei
delijke verkoop van onderdelen, dek
te echter tenslotte de kosten der uit.
breidinc, geheel»
voortzetting van deze neergang.
Steeds omwondener wordt de te
leurstelling uitgesproken. De mono
tonie van het altijd-eendere dage
lijkse bestaan doet zich onduldbaar
gelden en vernedert de ziel tot
„een trekhond voor de dagelijksche
kar", ^"slotte kan de dichter niet
anders dan de nederlaag erkennen
en moeizaam trachten zich daarbij
neer te leggen:
Men begint met het leven te
aanvaarden
En ëindlijk aanvaardt men den dood.
In de laatste bundel („Quiet
though sad") blijkt deze gedwongen
aanvaarding lot een wijze berusting
verstild. Do pijn blijft, maar de dich
ter kan weer glimlachen en zelfs
weer voor een ogenblik ..domweg ge
lukkig" zijn. In „De gelatene" opent
hij ook symbolisch zijn raam
om het najaar binnen te laten. Het
deert hem niet meer dat het leven
hem weinig heeft gebracht:
Jeugd is onrustig z'jn en een
verdwaasd
Hunkren naai onver gr y elijke
beminden,
Eu eenzaamheid is dan gemis en pijn.
Dat is voorbij, zoals he leven haasl-
Maar in alleen zijn is nu rust te
vinden
En dan: 't had zoveel erger kunnen
zijn.
Een zuiver gevoelsmens
T n enkele, al te grove en simpele
liinen is dit de ontwikkeling van
het thema in Bloeni's poëzie. Niet het
feit echter van deze douloureuze en
tenslotte berustend-aanvaarde „ne
derlaag" maakt hem groot, maar de
wijze, waarop hij dit alles wist vast
te legen in zijn vers Bloem is geen
enicus, die in stoute verbeeldingen
ziin innerlijk leven objectiveert en
daarmee boven zijn eigen begren
zingen uitstiigt geen wijsgerig
dichter, die als Verwey of Van Evck
niet rust voor hij zich een wereldbe
schouwing veroverd heeft, welke
hem voldoet geen godsdienstige
natuur, die als Gossaert of Israël de
Haan worstelt om de zekerheid van
het geloof hij is enkel een diep
en zuiver gevoelsmens, die zich met
haast meedogenloze eerlijkheid over
zichzelf uit. In zekere zin kan men
dit natuurlijk als een beperktheid
zien Maar het wonder van Bloem is.
dat hij dan juist deze beperktheid zo
puur cn zo volkomen gegeven heeft
als weinigen vóór hem. Zozeer dringt
hij door tot de essentie, dat hij door
zijn eigen gevoelens heen vertolker
wordt van iets algemeen-menselijks.
Het is niet enkel een mens die we
hier horen klagen: het is de mens,
ontdaan van alle toevallige tijdelijk
heid, in «en bepaald aspect van zijn
menselijkheid: het gefrustreerde ver
langen naar volledige vervulling.
Het geheim van Bloem's dichter
schap ligt in de verpuurde stilheid
van zijn vers Daarom vormen in
zijn oeuvre de latere bundels onbe
twist het hoogtepunt. De onstuimig
heid en hartstochtelijkheid van vele
verzen uit „Het verlangen" liet zich
in deze stilheid nog niet vangen
Bloems dichterschap is misschien
niet het dichterschap van een groot
mens. Maar het is stellig wèl een
groot dichterschap. En daarom kon
het de zin van zijn leven worden.
Fragment van Poesjkin
Deze maand heeft Zaandam met
allerlei feestelijkheden het ver
blijf van Czaar Peter de Grote her
dacht Naar aanleiding van deze her
denking werd, in de voortreffelijke
vertaling van Aleida G. Schot, het
romanfragment uitgegeven dat de
grote Russische dichter Poesjkin
(1799—1837) aan deze Czaar en zijn
J. C. BLOEM
Men begint met het leven te
aanvaarden,
En eindelijk aanvaardt men
dc dood
omgeving wijdde. In een korte inlei
ding deelt de vertaalster ons mee.
dat hij daarmee niet alleen uiting
gaf aan zijn bewondering voor Peter
de Grote, maar ook aan zijn leven
dige belangstelling in de figuur van
zijn overgrootvader, de Moor Ibra
him Hannibal, die Peters pleegzoon
cn gunsteling was. In de ruim zes
hoofdstukken, die dit fragment omvat
en die het begin moesten zijn van
een historische roman, wordt ons de
Moor eerst getekend in de verfijnd-
decadente sfeer van het Franse hof
en daarna in de ruige omgeving van
Peter, zodat de tegenstelling tussen
beide des te sterker uitkomt. De ro
man zet breed en krachtig in, de te
kening der verschillende figuren
heeft dadelijk onze volle belangstel
ling zodat wij het abrupte afbre
ken van het fragment oprecht be
treuren.
Maar toch stemt deze vluchtige
ontmoeting niet Poesjkin. als blij
vende herinnering aan de Peter-her
denking van dit jaar, tot dankbaar
heid.
Handel, kweeken trouw
Na een verloren oorlog, gebeurt er
altijd iets wonderlijks met honden. Pri
mo stijgt hun aantal, er wordt dus be
wust bijgcfokt. Voor z'n veiligheid heeft
men waakhonden nodig: oorlogsslacht
offers hebben geleide-honden nodig: be
leggers zoeken uitweg en winst voor
hun kapitalistische neigingen door mode
snufjes te lanceren of zich dure kennels
toe te eigenen. Onder scharrelaars,
mensen die hun vroegere broodwinning
hebben moeten prijsgeven, en dergelij-
ken ontstaan ware „wclpenfabrieken".
Na een oorlog is een hondenbeurs-
achtige tentoonstelling waaraan des
noods voor de „happy few" een con
cours d elégance wordt verbonden een
sociologisch-zielkundlge studie waard.
Men staat verstomd hoeveel mensen om
de gouden keffertjes dansen. Getallen
worden gefluisterd: A, gaat op een bod
van zoveel duizend gulden op zijn
staartloze, gladhange, maanblaffer niet
in, want hij kan er in Amerika vijftien
duizend dollar voor krijgen. Maar zijn
vrouw wil d'r honnepon voor geen mil-
lioen afstaan. Liever een echtscheiding,
dan d'r Blassie verkopen.
Blassic blijkt een gestamboomde „rid
der Blazoen van Pluimensteyn XXXV"
te zijn, cn hemelsblauw oerhondenbloed
le hebben.
Men wijst u pus die in 1937 niet
verder mochten komen dan dc portiers
loge en die nu als IJslandse Sahara-
wonderen op een kussen worden bin
nengedragen naar een troon in een met
gouden kooiden afgesloten ere-loge.
Wil men pleizier hebben van z'n
studiereis? bezoek dan zo n lionden-
adel-show met uw puk aan een touw
tje: 'n keessie of 'n fokkie is ook goed,
als het maar een hondebeest is dat
trouw, waaks, dapper, speels, cn lief
met kinders is. Desnoods mag hij kunst
jes kennen. Als het maar niet van die
kunstjes zijn, waarbij hij achter uw rug
een lange neus trekt tegen de kampioen
Afghaan Kaboel Amanoellah of z n
tong uitsteekt tegen Saffira Braban<;on
de vijfvoudig bekroonde schoothond die
alleen maar sherry lubbert om op peil
te blijven. Want dat komt niet te pas.
Tam-tam won het van
de radio
De Daily Herald wc .t te melden,
dat vorige week, toen een Britse pi
loot, die een noodlanding had moe
ten maken in de oerwoudstreek van
Zuid-Rodesia, als vermist werd op
gegeven, alle middelen van de mo
derne techniek in het geweer werden
geroepen óm hem terug te vinden:
\liegtuigen en pantser-auto's trok
ken er op uit, en de radio verspreid
de liet bericht van de vermissing
'over het gehele land. De piloot werd
tenslotte gevonden door inboorlin
gen, die het bericht hiervan, een
vijfhonderd kilometer ver uit het
woeste binnenland, aan de beschaaf
de wereld deden toekomen door mid
del van bun holle-boomstam
telegraaf.
In Utrecht is gisteren voor
het eerst na de bevrijding de Ne
derlandse Geografendag gehouden,
die ditmaal vrijwel geheel gewyd
was aan de Noord-Oostpolder.
Buckingham Palace, het uitwendig sombere, begin JSe eeuwse paleis
van de Engelse koninklijke familie was oorspronkelijk een boswach
terswoning in een moerbeituin! (Onder Jacobus dc eerste). Dat het
interieur een geheel andere indruk geeft, toont deze foto van de pom
peuze gele salon met zijn mengelmoes van stijlen.
NIET alleen aan een mens, ook
aan een huis kunnen tradities
verbonden zijn. Niet voor niets
heeft het huis van wijlen Julius
Röntgen in Bilthoven de schone
naam „Gaudeanius" behouden en
de muze, die in Röntgen en zijn zo
nen zo'n willig instrument vond,
heeft in de huidige bewoner. Wal-
ther Maas. ook een eerbiedig en
werkzaam dienaar gevonden.
In September a.s. zal dc geest
van Röntgen meer dan ooit vaardig
worden in dit huis. Daar het die
maand 15 jaar geleden is, dat Rönt
gen overleed, kan het muzikaal
festijn, dat hier voor musicologisch
ingestelden. maar ook voor gewone
muziekminnaars, wordt ingericht,
het karakter krijgen van een her
denking
Het eerste van de drie concerten.
Dinsdag 16 Sept., staat geheel in de
Röntgen-toonaard: composities van
Röntgen Sr., uitgevoerd door de
vier zoons van de componist, die
alle instrumentalist zijn en een
schoondochter, Julia Röntgen-Fen-
tener van Vlissingen, sopraan. Het
zelfde programma wordt gegeven
op een invitatie-concert, Maandag
middag 15 Sept.
Het tweede concert volgt op Don
derdag 18 Sept. in de Woudkapel,
niet ver van Gaudeamus. waaraan
wordt meegewerkt door Bilthovens
koor en de Bilthovense Orkestver
eniging. beide onder Theo de Vries,
die ook in Bilthoven woont. In dit
programma wordt werk uitgevoerd
van Henk Stam (een a cappella te
zingen Kyrie), die ook als solist
meewerkt m een piano-concert van
Mozart. Naast liederen van Hein-
rich Kaminsky staan liederen van
Jul. Röntgen op het programma.
Het derde concert draagt wel een
zeer bizonder karakter. Hier wor
den n 1. nummers uitgevoerd, geko
zen uit een aantal inzendingen van
Nederlandse componisten, die langs
deze weg het forum der openbaar
heid konden betreden. De ingezon
den composities zijn gekeurd en ge
toetst door de leden van een Ere-
comité, waarvan deel uitmaken prof.
Smijers, Wouter Paap, v. Otterloo en
Wouters (de laatste van de Wereld
omroep, die dit concert uitzendt,
evenals het eerste dat bovendien
door de N.C.R.V. wordt uitgezon
den).
De nummers die waardig werden
bevonden en geschikt voor een uit
voering in dit kader zijn 7 préludes
van Thierry van Driest, te Biltho
ven. geb. 1909; Trois poèmes de
Ronsard van de in 1924 geboren
Sas Bunge (Aerdenhout), een so
nate voor viool en piano van de
Utrechter Jurriaan Andriessen (geb.
1925) de jongste in dit gezelschap;
piano-composities en zangnummers
van Jaap Geraedts (geb 1924) en
een trio van de Haagse klarinettist
Harrend Vlag (geb. 1913). De mees
te componisten nemen ook een aan
deel in de uitvoering van hun werk.
Het publiek, dat goedkope abon
nementen kan krijgen (de bedoeling
om enige winst te maken zit niet
voor) moet wel zorgen pormpt op
tijd te zi,in in verband met de eisen
vande radio-uitzending. Bij de bus
halte Beethoven-v. d. Hclstlaan vindt
men aanwijzingen waarheen. Extra
bussen terug tot Kloosterpark.
Een van Nederlands grootste geleerden is heengegaan. Hem
is een lang lijden bespaard gebleven: toen hij hulp wenste
te verlenen bij een auto-ongeval is hij plotseling overleden. Het
zij mij vergund een vluchtig overzicht te geven over zijn werk,
zijn betekenis voor ons land en T-T rr^nT
IN MEMORIAM
prof. dr. E. Laqueur
voor de gehele wereld.
Hij was van origine Duitser; stu
deerde in zijn geboorteland en spe
cialiseerde zich daar in de genees-
middelenleer. Nog vóór de eerste
wereldoorlog kwam hij naar Gro
ningen, waar hij onderwijs in dit
vak aan de Universiteit gaf. In 1914
werd hij teruggeroepen naar Duits
land om zijn land als militair arts
le helpen. In de laatste jaren van
die oorlog verrichtte hij o a. samen
met Magnus (destijds hoogleraar te
Utrecht, in hetzelfde vak) en andere
beroemdheden een onderzoek over
de werking van gifgassen op het li
chaam. Hun resultaten worden nog
steeds als fundamenteel voor elk
onderzoek np dit gebied beschouwd.
Na die tijd kwam hij terug naar
Nederland en vestigde zich te Am
sterdam, waar hij eerst als assistent
van prof. Snapper en later als hoog
leraar in de Geneesmiddelenleer
znn onderzoekingen voortzette. Hij
stichtte een eigen laboratorium op
het terrein van de vroegere Ooster-
gasfabrick aan de Polderweg. Dit
laboratorium is allengs uitgegroeid
tot een wijd en zijd beroemd insti
tuut.
Irisuline-fabricage
T) ROFESSOR Laqueur was een
uiterst vriendelijk mens, die
tevens de gave bezat, om de juiste
personen om zich heen te verzame
len en hun aan te sporen tot geza-
melijk werken, waarbij hij bewees,
voortreffelijk leiding te kunnen ge
ven.
Toen Banting en Best het insuline
ontdekten was hij in Europa de eer
ste. die er het belang van in zag.
Zijn gehele staf wijdde zich meteen
aan dit onderzoek. Daardoor was
Nederland in staat, als eerste land
van Europa, insuline te fabriceren.
Hij was mede-oprichter van de N.V
Organon te Oss. thans uitgegroeid
tot een wereld-concern (de fabriek,
waar de insulinebereading commer
cieel ter hand werd genomen).
FEUILLETON
i''JTTiaunra.wmMiiram.miiiiiiiiiTrama)i!inioimflmmnimo
°?LI een Kaukasische vertellingi
M. J. IÊRMONTOF j
Vertaling J. A. Ages f oorspronkelijke titel: „Bèla'
16
„Hallo", brulde de schildwacht.
„Hallo daar, wacht eens even.
Waarom draai je daar als een tol?"
En waarachtig, Kazbitsj hield
stil om te luisteren; wellicht meen
de hij, dat wij onderhandelingen wil
den aangaan'. Maar zo ja, dan toch
anders dan hij gedacht had. Want
mfjn grenadier legde aan en - pang!
miste; Nauwelijks kon het kruit
ontvlamd z\jn toen Kazbitsj zijn
paard reeds terzijde wierp. Hij ging
staan in de beugels, schreeuwde
iets in zijn moedertaal, maakte een
dreigende beweging met zijn zweep
in onze richting en snelde heen.
„Schaam je je niet?", vroeg ik de
schildwacht.
„Uwedele, htf is gegaan om te
sterven," antwoordde hij. „Je kunt
deze vervloekte kerels niet zo in
eens,'met het eerste schot doden."
Een kwartier later keerde Pets-
jorin terug van de jacht. Bèla viel
viel hem om de. hals, zonder een
woord van beklag of verwjjt over
zgn lange afwezigheid. Terwijl toch
zelfs ik boos op hem was.
„Luister eens," zei ik, „je moet
weten, dat Kazbitsj zojuist hier
was, aan de andere kant van de
beek en wij vuurden op hem; je
zou hem gemakkelijk tegen het lijf
kunnen lopen. Deze mannen uit de
bergen zijn wraakzuchtig. Ben je er
zo zeker van, dat hij geen vermoe
den heeft, dat jij Azamat op een of
andere wijze geholpen zou hebben?
Wat mij betreft, ik verwed er alles
onder, dat hij vandaag Bèla her
kend heeft. Ik weet, dat hij een
jaar geleden verrukt van haar was
hij heeft mij dat zelf verteld
en als hij maar een kans had ge
zien om een behoorlijke bruidsschat
bijeen te krijgen dan zou hij ook ze
ker naar haar hand gedongen heb
ben."
Hierop werd Petsjorin ernstig.
„Ja", antwoordde hij peinzend,
„wij moeten voorzichtiger worden...
Bèla, van deze dag af mag je niet
meer hier bij de verschansingen
rond lopen."
Des avonds had ik een lang ge
sprek met hem. Ik was er ontstemd
over, dat hij zyn houding tegen
over het meisje veranderd had. Be
halve dat hij halve dagen verdween
om op jacht te gaan was zijn ge
drag tegenover haar koel gewor
den; hij toonde haar generlei at
tenties meer en het werd duidelijk,
dat zij daaronder zou wegkwijnen;
haar gezicht vermagerde en haar
ogen stonden lusteloos. Als je haar
vroeg: „Wat is er toch, waarom
zucht je, Bèla? Ben je bedroefd?"
dan antwoordde zij „Neen." „Is er
iets, wat je zou willen hebben?"
„Neen". „Mis je je familie?". Ik
heb geen familie". Het gebeulde,
dat zij de ganse dag alleen maar
„Ja" en „neen" sprak.
Nu, daarover wilde ik hem onder
houden, doch ter nauwernood was
ik ermee begonnen, toen hij reeds
antwoordde: „Luister Maxime
Maximowitsj. Ik ben geboren voor
het noodlot. Of mijn opvoeding er
er mee te maken heeft, weet ik niet
noch of de Lieve Heer mij zo ge
schapen heeft, doch het is een feit,
dat ik de oorzaak van verdriet voor
anderen ben. terwijl ikzelf daarbij
mij niet minder ongelukkig gevoel.
Ik weet, dat het een schrale troost
voor hen is, maar de zaak veran
dert er niet door. In mijn prille
jeugd van het ogenblik, dat ik
vrij kwam van de voogrij mijner
familie kreeg ik een waanzinni
ge behoefte aan al het plezier, dat
voor geld gekocht kan worden en
natuurlijk walgde ik al spoedig
van dat alles. Toen stapte ik de
modieuze wereld binnen en even
vlug had ik ook genoeg van dat
elegante gezelschap. Ik werd ver
liefd op de meisjes uit die wereld
en vond wederliefde maar dit prik-
mijn egoïsme, want mijn hart bleef
kelde alleen mijn verbeelding en
er leeg bij... Ik begon te lezen, te
studeren,en kreeg even snel ook
daar genoeg van. Ik bemerkte im
mers, dat noch faam, noch geluk
daarvan niet in het minst afhan
kelijk zijn, omdat de gelukkigste
mensen de minst ontwikkelden zijn
en vermaardheid alleen een kwes
tie van geluk is om het te berei
ken moet men alleen maar han
dig zijn. Toen begon voor mij de
grote verveling... totdat ik overge
plaatst werd naar de Kaukasus en
dat was de gelukkigste tijd in mijn
leven. Ik hoopte, dat verveling niet
zou bestaan tussen de kogels van
de Tsjetsjen. Tevergeefs: binnen
een maand was ik zo vertrouwd
geraakt aan het gefluit van kogels
cn de nabijheid van de dood, dat ik
werkelnk meer aandacht besteedde
aan het gezoem van dc muskieten.
(Wordt vervolgd).
WANT ZIJN DAG WAS
LANG EN WARM, en zijn zor
gen menigvuldig. Het valt niet
mee, ook niet voor de Vorst der
Goden, om in deze hitte onder
(welk een ironie!) de Jupiter-
lampen te staan en de bevelen te
moeten opvolgen van een tyran-
nieke cn geïrriteerde regisseur
Daatom heeft hij voor een ogen-
blik Alexandra Palace, de studio
waar de Engelse film „One fine
Day" gemaakt wordt, de rug
toegekeerd en is hij een uiltje
gaan knappen in het park, waar
geen eenhoornc en saters hem in
zijn slaap zullen storen.
Op initiatief van het Hilver-
sirmse Instituut tot veredeling
van het Volksvermaak werd ver
leden jaar in Hilversum voor dc
eerste maal weer een middel
eeuws wagenspel opgevoerd.
(..Advocaat Pathei in"").
De geslaagde proef zal worden
herhaald. Óp 1 September, in het
kader der viering van Koningin
nedag, zullen de Gooise Wagen-
spelers op tal van punten in Hil
versum optreden, ditmaal met
twee middeleeuwse kluchten
De roman „Two pioneers" van
de dit jaar in Amerika overleden
schrijfster W'illa Cathar zal in
Duitse vertaling verschijnen. Dit is
de eerste keer dat het werk van
een Amerikaans schrijfster in
Duitsland uitgegeven wordt.
Slechts enkele dagen voordat
het Mariacongres te Maastricht zal
beginnen, is na een ziekbed van en
kele weken overleden de heer René
Schoonbrood, die als secretaris van
het werkcomité voor het Neder
lands Mariacongres optrad.
Hij koos als terrein van werk
zaamheid de studie van de werking
van orgaanuittreksels (extracten),
Op zijn laboratorium zijn op dit ge
bied vele ontdekkingen gedaan. De
ze werkzame orgaanextracten,
waarvan insuline er *cén is. zijn
thans meer bekend onder de naam
van hormonen.
Vooral op het gebied van de ge
slachtshormonen heeft hij baanbre
kend werk verricht. Hij was de eer
ste. die deze stoffen zuiver in han
den kreeg en onder zijn bekwame
leiding was -men in staat ze op
kunstmatige, wijze samen te stellen.
Zeer veel werk
T-I ET zou mij te ver voeren, meer
1 te vertellen over zijn onder
zoekingen. Hii heeft ongeloofliik
veel werk verricht èn gepubliceerd
Bij dit alles is professor Laqueur
een eenvoudig man gebleven. Voor
zijn omgeving heeft hij veel gedaan.
Steeds was hij bereid om iedereen
in elk opzicht behulpzaam te zijn.
Een beroep op hem, was nooit te
vergeefs.
Niet lang na de eerste wereldoor
log. liet hij zich naturaliseren. Na
de opkomst van Plitler in Duitsland
heeft hij veel steun gegeven aan
vervolgde vroegere landgenoten.
Tijdens deze oorlog en de bezet
ting maakte hij een zeer zware tijd
door. Hij werd o.a. ontslagen aan
de Universiteit. Gelukkig heeft hij
een eerherstel kunnen beleven en
is het hem gegeven geweest, om
nog enige jaren aan het hoofd van
zijn laboratorium te staan.
Professor Laqueur was over de
gehele wereld bekend en geëwd;
men nodigde hem uit in vele landen
om lezingen te houden en verleende
hem onderscheidingen. Verscheide-
nen van zijn leerlingen werden in
belangrijke posities benoemd. Tal
rijke onderzoekers van naam heb
ben op zijn instituut gewerkt.
Zijn naam zal als een lichtend
voorbeeld in Nederland, zowel als
in het buitenland voortleven.
H. L. WOLFF
Op W.-Java vernielde
rijstpellerijen
Hier volgt een opgave van de
rijstpellerijen die in West-Java
zijn vernield. De cijfers achter de
nemen der regentschappen heli-
ten resp. betrekking op het aan
tal geheel en het aantal gedeelte
lijk vernielde pellerijen, terwijl
achter de opgave der nationaliteit
\an de eigenaar de capaciteit in
tonnen per dag voorkomt.
Meester Cornelis: 4 en 2, Chi
nees, 65 en 43. Krawang 11 en 12,
Chinees en 3 van Anglo Dutch,
146 en 255. Buitenzorg: 11 en 8,
Chinees, gouvernements cn 'Frans,
5'J en S3. Soekaboemi: 5 en 1,
Chinees. 70 en 12. Tjiandjoer: 6 en
0. Chinees, 66 en 0. Bandoen: 5
en 1, Chinees en Indonesisch 71
en 5. Tjiamis: voor zover bekend
niets vernield. Garoct: idem. In-
dramajoe: 1 en 4, Chinees cn Ne
derlands, 20 en 135. Cheribon:
niets vernield. Deze regentschap
pen tellen, inclusief vernielde en
gedeeltelijk vernielde, respectieve
lijk 11, 63, 30, 16, 20, 16, 7, 17 en 10
pellerijen.
TU1NKA LENDER
ZATERDAG 30 AUGUSTUS. In
de vorige eeuw werd re oskoop een
blauwe spar gewonnen, die nader,
hand een zeer grote bekendheid in
binnen, en buitenland zou verwer
ven. Het was de bekende Boskoopse
Blauwe Spar of Picea pungens glau-
ca Kosteri, die door de prachtige
zilverblauwe kleur zijner naalden de
aandacht trekt. Daardoor geeft deze
naaldboom vooral in de winter een
mooi effect. Reeds van oudsher
wordt hij veel voor aanplanting als
gazonboom gebruikt. De grootste af
nemer van blauwe sparren was in
dertijd de bekende Amerikaanse ta
baksmagnaat en inillionnair James
Duke, Deze lieop zijn landgoed in
Somerville in New Yersey een ge
hele heuvel met. blauw sparren be
planten. Hiervoor werden enige tien
duizenden van deze bomen in Bos
koop aangekocht. S. L.
ZATERDAG 30 AUG.
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws.
19.20 Kareol-septet. 19.45 Voor
Ned. in Duitsland. 20.00 Nieuws.
20.12 Gewone man. 20.30 Lichtba
ken. 21.00 Gram.platen verzoek-
progr. 21.30 Week-end serenade.
22.00 Omroepork. 22.47 Avondge
bed 23.00 Nieuws. 23.15 Radio
Philh. ork.
HILVERSUM II: 19.00 Piano.
19.30 Bern 1947. 20.00 Nieuws.
20.15 Cabaret-progr. 21.15 Socialis
tisch commentaar. 21.30 Gram.-
platen. 22.00 Luisterspel: Diner met
een schrijver. 22.30 Vincentino.
23.00 Nieuws. 23.15 Licht ork.
ZONDAG 31 AUG.
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws.
8.30 Kerkdienst. 9.30 Nieuws en
waterstanden. 9.45 Trio Moyse.
10.00 Hoogmis 11.30 Calvet Kwar
tet. 12.00 Angelus. 12.03 Gram.pl.
12.15 Boekbespreking. 12.30 Lunch
concert. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws. 13.15 Welk boek? 13.20
Lunchconcert. 14.00 Ierse Volks
liedjes. 14.30 Residentie-ork. 15.25
Kon. Harmonie. 16 20 Causerie.
16.30 Voor de zieken. 18 30 Pro$r.
v. d. Ned. Strijdkrachten. 19.00
Kerkorgel. 19.15 Lezing prof. Nif-
tnk. 19.45 Sport. 20.00 Actualitei
ten. 20.07 Gewone man. 20.15 Luis
terspel: Een nieuw leven. 20.40 Or
gelbespeling. 20.55 Luisterspel:
Een nieuw leven. 21.15 Zilvervloot.
22.15 Avondgebed. 22.30 Nieuws.
HILVERSUM II: 8.00 Felicita
tie en nieuws. 8.30 Voor het platte
land. 8.40 Jan Corduwener. 9.12
Postduiven berichten. 9.15 Geestelijk
leven. 9.30 Men vraagt. 10.00
Klankopname Enschede. 10.30
Kerkdienst. 11.45 Lezing door M. v.
Veen, burg. van Enschede. 12.00
Postduivenbcrichten. 12.03 Gram.-
muz. 12.30 Zondagclub. 12.40 Man
nenkoor. 13.00 Nieuws. 13.15 Rcno-
va-Septet. 13.50 Spoorwegen. 14.05
Boekbespreking. 14.30 Stafmuziek
korps. 15.15 Filmpraatje. 15.30
Pierre Palla. 15.50 Skymasters.
16.05 Reportage. 17.00 Voordracht
door dr. H. Faber. 17.30 Haags a
Capellakoor. 17.50 Orgel. 18.15
Nieuws en sport. 18.30 Gram.muz.
19.00 Progr. over overstroming
Walcheren. 19.30 Stradiva-sextet,
20.00 Nieuws. 20.05 Actualiteiten.
20.15 Omroep ork. 21.15 Luister
spel: Handige troeven. 21.40 En
semble: Speeldoos. 22.00 Boston
Prorn. ork. 22.30 Muziek Mozaïek.
23.00 Nieuws. 23.15 Al Goodman en
zijn ork.
MAANDAG 1 SEPT.
(Nationale Feestdag)
HILVERSUM I en II: 7.00 Wil
helmus. 7.02 Gelukwens door mr.
L. A. Kespers. 7.07 Nieuws. 7.20
Gram.pl. 8.00 Wilhelmus. 8.07
Nieuws. 8.20 Beiaardconcert. 8.45
Lichte gram.muz. 9.15 Ensemble
Bacarolle. 9.45 Gram.muz. 10.00
Morgenwijding. 10.30 Romancers.
11.00 Lezing: Over onze Koningin.
11.15 Licht Trio concert. 11.45 Pro
gramma van gedichten. 12.00 Gro
ninger Ork. Vereniging. 12.30 Ge
lukwensen uit de prov. 12.45 Kon.
Zangvereniging. 13.00 Nieuws en
waterstanden. 13.15 Toespraak min.
pres. Beel. 13.25 Radio-feestftrant.
14.00 Orgelspel. 14.15 Bach. 14.50
Voordracht door d'r. P. H. Ritter.
15.00 Stracliva Sextet. 15.30 Geluk
wensen uit de prov. 15.45 Geva
rieerd progr. 16.30 Aansluiting met
Davos. 17.00 Voor de jeugd. 17.30
Dolf v. d. Linden en zijn ork. 18.00
Nieuws. 18.15 Kareol Septet. 18.30
Gelukwensen uit de prov. 18.45
Concert Kon. Mil. kapel. 19.00 Ge
lukwensen uit Overzeese gebieds
delen. 19.25 Kon. Mil. kapel. 20 00
Nieuws. 20.05 Ons lied. 20.40 Klank
beeld: Dat ik mag wederkeren.
21.10 Radio philh. ork. 21.40 Toe
spraak door prof. mr, Kranenburg.
21.55 Radio-fecstkrant. 22.25 Rom
melpot der historie. 22.45 Taptoe.
(Ingezonden mededeling)
ÜF
In d'oorlog was
't enige streven:
Ruil maar alles, dan
blijf je in leven,
Maar vat men ook
bood
En hoe hoog ook
de nood:
Mijn fles „TIP" heb ik
nooit willen geven I
'n TIP VAN BOOTZ
Inz. Mevr. M. v. d. B. Den Haag ontv.
1 fles TIP.
DINSDAG 2 SAT.
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws.
9.00 Lichtbaken. 10.00 Voor de
kleuters. 10.15 Motet en Madrigaal.
10.40 Voordracht. 10.50 Gr.pl. 11.45
Werkjes van Joe Rixner. 12.00 An
gelus. 12.03 Werken van Debussy.
12.30 Weeroverzicht. 12.33 Lunch
concert. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws. 13.15 Welk boek? 13.20
Lunchconcert. 13.50 It. operaklan
ken. 14.30 Voor de vrouw. 15.00
Piano en orgel. 15.30 Argentijns
ork. 16.00 Zonnebloem. 16.30 Voor
de jeugd. 18.00 Volksliederen. 18.20
Sport. 18.30 Progr. v. d. Ned.
Strijdkrachten.
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws.
9.15 Morgenwijding. 9.30 Water
standen. 9.35 Vrolyk gr.pl. 10.30
Voor de vrouw. 10.35 Berl. Philh.
ork. 10.50 Voor dc kleuters. 11.00
Beethoven. 12.30 Weerpraatje. 12.32
Ons platteland. 13.00 Nieuws. 13.15
Vaudeville-ork. 14.00 Mevr. de
Leeuw van Rees. 14.30 Gr. pl. 15.00
Schubert-concert. 16.40 Voor de
jeugd. 17.00 Lyra Trio. 17.30 Sky
masters. 18.00 Nieuws. 18.15 Tom
Erich. 18.30 R.V.U.-lezing.
