DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
1
Wysjinski doet tegenaanval
J
Sint-Nicolaas-bomaanslag in
Den Haag berecht
Van Klef fens: Nederland is
teleurgesteld over UNO
We zitten te „springen" om
serviesgoed
Geen opmars naar Djogja?
„Brittannië en U.S.A. maken
misbruik van de U.N.O."
Propaganda,' zegt
Britse delegatie
Deense slopers door
Russen opgepakt
Duitse socialisten naar
Nederland
Reeds drieduizend
doden in Japan
U.S.A. aanvaarden
uitnodiging
Pakket met f. 100.000
verwisseld
My. Zeeland terug naar
Vlissingen
Yroorzittcr der N.C.R.V.
gearresteerd
N.C.R.V. in beroep
Het
weer
Nederlands lectoraat
tc Bazel
Twee meisjes war en
zoek
Tien dagen in een
Duitse cel
Poging tot bigamie
niet bewezen
Gironummer 510330 Bask: R'damsehe Bank
Postbus'9 Abonnementsprijs: 0.31 per week
of 4.— per kwartaal Losse nummers 10 ct.
UITGAVE VAN DE STICHTING HETPAROOL
Vrijdag 19 September 1947 Nr. 750 6e jaarg.
Red. en Adm.: Snouckaertlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
Wysjinsky heeft op Marshalls rede in de Assemblee geant
woord met een krachtige tegenaanval in de richting van de
Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Zij maken misbruik van
de U.N.O. voor zelfstandige en bekrompen doeleinden. Zij
nemen maatregelen buiten de U.N.O. om en werken de ont
wapening tegen door geen afstand te willen doen van de atoom
wapens. zei hij.
Het Nederlandse optreden in Indonesië kan de Sowjet-Unie
slechts als een daad van agressie beschouwen. Wysjinsky ver
wierp' Marshalls voorstel voor een veiligheids-commissie.
De Sowjet-Unie kan geen buitenlandse inmenging in haar
atoomkrachtproductie toestaan, maar is bereid zich te onder-
werpen aan een internationale
Oorlogsophitsing?
Wysjinsky's beschuldigingen aan
het adres van Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten (dat zij zich
schuldig maken aan oorlogs-ophit-
sing) moet men beschouwen als pro-
pagada. zei Hector McNeil, de
voorzitter van de Britse delegatie
ln dc Assemblée, van de vergadering
van gisteravond. De ontwerp-resolu-
tie om oorlogspropaganda strafbaar
te stellen was volgens hem niet se
rieus bedoeld, maar „propaganda-
tactiek".
Ook dr. Evatt (Australië) sprak in
de vergadering van Donderdag. Hij
lei Marshalls voorstel voor een vei
ligheids-commissie te zullen steunen
en verzocht de Assemblée opnieuw
een commissie van onderzoek op de
Balkan te benoemen. Dr. Evatt deel
de verder mee dat Australië een
voorstel zal indienen inzake de toe
lating van nieuwe leden tot dc UNO.
één van de vele zaken die door het
overvloedige veto-gebruik in de
Veiligheidsraad zonder oplossing zijn
gebleven.
Gevaar voor de U.N.O.
De Canadese minister van buiten
landse zaken, Louis St. Laurent
stemde eveneens in met de voorstel
len van Marshall en zei dat de
landen die streven naar vrede en
samenwerking, geen genoegen wil
len en kunnen nemen met een Vei
ligheidsraad zoals die op het ogen
blik functionneert. Twee of meer af
delingen voor het vestigen van de
vrede zijn ongetwijfeld minder ge
wenst dan één familie van landen,
die samen in vriendschap wonen,
niet gescheiden door gordijnen
of nog grotere stukken politiek
meubilair, maar zij zijn te verkiezen
boven het alternatief van een groot
aantal geheel op zichzelf staande
bouwers aan de vrede.
Het zou dwaasheid zijn te ontken
nen, dat bepaald# gebeurtenissen in
het afgelopen jaar de positie van de
U.N.O. hebben verzwakt. Het zou
even dwaas zijn te ontkennen, dat
een voortgaan op deze weg tenslotte
tot een ineenstorting van de organi
satie kan lieden. Canada is vasbe-
slotcn al het mogelijke te doen een
dergelijke tragische ontwikkeling te
verhinderen.
De Sovjets gaven bevel aan
twaalf Denen, die bezig waren met
het slopen van het wrak van de
voormalige Duitse slagkruiser
..Gneisenau" bij het Deense eiland
Filster, het schip te verlaten. Toen
de Denen weigerden, zijn zij door de
Russen aan boord van het schip ge
vangengezet.
De regering van de Sovjet-Unie
heeft verklaard, dat alle wrakken
van Duitse schepen in de Oostzee
aan Rusland toebehoren. Het Deen
se ministerie van buitenlandse za
ken stelt een onderzoek in.
De Partij van de Arbeid had en
kele leden van het bestuur van de
Duitse sociaal-democratische partij
uitgenodigd eind October een bezoek
aan Nederland te brengen.
A.F.P. verneemt, dat het bestuur
de Nederlandse uitnodiging heeft
aanvaard. De Partil van de Arbeid
heeft medegedeeld, dat men met de
Duitse bestuursleden van gedachte
wil wisselen over de internationale
politieke toestand en andere kwes
ties. zoals het vredesverdrag met
Duitsland.
Het water stroomt vijf Noordelijke
en Oostelijke wijken van Tokio bin
nen, tengevolge van een typhoon, die
reeds 3370 slachtoffers heeft gekost.
Amerikaanse soldaten hebben reeds
duizenden Japanners uit de over
stroomde vlakte ten Oosten van Tokio
gered. Opnieuw hebben zich aardver
schuivingen voorgedaan.
Nederland koopt suiker en
tarwe
Nederland heeft 20.000 ton Cu
baanse suiker gekocht. De levering
zal tegen het einde van het jaar ge
schieden.
Het Amerikaanse departement van
Landbouw maakt bekend, dat de
tarwe-toewijzing in November voor
Nederland 34.000 ton bedraagt.
controle.
De Truman-lcer en het plan-
Marshall zijn inbreuken op de be
ginselen der U.N.O.. zei Wysjinsky.
en een poging der Verenigde Staten
om andere landen hun politiek voor
te schrijven. De zogenaamde hulp
van Amerika aan Griekenland en
Turkije wordt gebruikt als een po
litiek wapen. Het plan-Marshall is
een poging de Europese staten af
hankelijk te maken van Amerikaan
se monopolies en om Europa in
twee kampen te verdelen en 'n blok
te vormen, dat de Sowjet-Unie
vijandig gezind is. De Westerse mo
gendheden, zo zeide hij verder, wil
len Duitslands zware industrie, voor
al die in het Ruhr-gebied tot de
voornaamste economische basis van
Amerika in Europa maken.
In de volgende „afwijkingen van
de door de U.N.O. gegeven richtlij
nen" moet de Assemblée volgens
Wysjinsky maatregelen nemen: de
aanwezigheid van Britse troepen in
Griekenland en Transjordanië. de
aanwezigheid van Amerikaanse troe
pen in China, Argentinië's reactie
op de resolutie dér U.N.O. aangaande
Spanje en tenslotte de tegenwerking
van Zuid-Afrika bij de pogingen voor
'n beheers-overeenkomst voor Zuid-
West-Afrika.
De Perzische kwestie moet van de
agenda worden afgevoerd. Wysjinsky
verweet de Verenigde Staten cn
Washington dat zij dit met bepaalde
bedoelingen in de weg zouden staan.
De klachten ten aanzien van Grie-
kcnlands buren noemde hij onge
grond en willekeurig.
Dat Marshall de kwestie Korea in
de Assemblée ter sprake had ge
bracht was in strijd met de overeen
komst van Moskou.
Marshalls voorstel voor een veilig
heidscommissie was in strijd met het
Handvest der U.N.O.
Wysjinsky trok hevig te velde
tegen oorlogsophitsing, waarvan
hij de Amerikaanse pers, Ameri
kaanse prominente figuren en in
stituten en vooral ook Churchill
beschuldigde.
Hij diende een ontwerp-resolutie
!n, waarin oorlogspropaganda wordt
veroordeeld. de regeringen wordt
verzocht oorlogspropaganda straf
baar te stellen en wordt voorgesteld
spoed te zetten achter het werk der
ontwapening.
De Amerikaanse oorlogspropa
ganda maakt volgens Wysjinsky ge
bruik» van de volgende middelen:
vrees voor de Sowjet-Unie, die le
vendig wordt gehouden door laster
campagnes. openlijke propaganda
voor toeneming der bewapening en
verbetering van het atoom-wapen en
openlijke propaganda voor een aan
val op de Sowjet-Unie, „zo lang zij
nog geacht wordt zwak te zijn".
De Verenigde Staten hebben
de uitnodiging van Austral en
België om ais derde mogendheid
zitting te nemen in de drie-
landencommissie voor Lndones
aanvaard.
Als Amerikaanse vertegenwoor
diger zou volgens Reu ter prof.
Frankis B. Savre in de commissie
Oud papier in plaats van
bankbiljetten
Het postkantoor te Leiden ont
ving gistermiddag uit Alnhen aan de
Rijn per postauto een pakket, welks
inhoud moest bestaan uit honderd
briefjes \an duizend guide-. In
plaats \an een bedrag \an 100.000
gulden bleek het pakket oud papier
te bevatten. De politie stelt er on
derzoek in.
De ondervraging van het perso
neel der postkantoren te Alphen aan
de Rijn en Leiden duurde tot na
middernacht voort.
De Stoomboot Maatschappij Zee
land, die voor de oorlog een gere
gelde bootdienst met Harwich on
derhield. keert terug naar Vlissin
gen. Na de oorlog was de maat
schappij overgebracht naar Rotter
dam. Toen het heuglijke nieuws
beleend werd, stak Vlissingen de
vlag uit.
De fiscale recherche te Wagenin-
gen heeft de voorzitter van de Ne-
- n vu JICI.1 t vuuiMiiLi tan uc itt:-
zittmg nemen. Prof. Savre is een derlandse Christelijke Radiovereni-
speciale medewerker van Marshall ging. mr. A. v. d. Dcurc. gearres
en voorzitter van de
der U.N.O.
Beheersraad
De N.C.R.V. is in beroep gegaan
bij de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen tegen
het besluit van de regeringscom
missaris van het radiowezen, waar
in hij prof. mr. P. S. Gerbrandy ge
durende twee maanden het "recht
ontzegt voor de radio te spreken.
tcerd. Het zou hier oen ernstig ge
val van belastingontduiking betref
fen. in verband waarmede op het
ogenblik een uitgebreid accoun
tants-onderzoek wordt ingesteld.
Mr. van de Deure. die in het politie
bureau te Ede is ingesloten, zal Za
terdag a s. voor dc officier van jus
titie te Arnhem worden voorgeleid.
SERGEANT DE HOER. een
fanatiek, Ohysterisch psycho
paat h, volgens het officiële
rapport.
KAPITEIN BARON VAN HEEMSTRA:
GEHEIMZINNIGE FIGUUR
(Van onze speciale verslaggever)
De merkwaardigste figuur in het complot, dat de bomaanslag
op de Prinsegracht in Den Haag beraamde, is de 38-jarige
reserve-kapitein bij de Generale Staf F. J. J. baron van Heem
stra. Is hij het, die het complot in het leven riep en leidde bij al
zijn daden? Was hij slechts een man die het spel meespeelde,
zonder zijn loop te beïnvloeden, of - derde mogelijkheid - is hij
inderdaad de oprichter van deze na-oorlogse knokploeg, maar
kon hij het apparaat, dat hij in het leven riep, niet meer be
heersen en werd hij van leider tot geleide? Draagt hij uiteinde
lijk de verantwoordelijkheid voor de plannen, die het complot
uitvoerde?
Tot Zaterdagavond: Wisselend
bewolkt, warm weer met enkele
plaatselijke buien, hier en daar ver
gezeld van onweer. Dea nachts wei
nig vrind, mei enkefe nevel- of mlst-
lianken. Overdag djdelük matige
wind alt Zuidelijke richtingen.
Wanneer de auditeur-militair bij
de Krijgsraad te Velde, majoor mr.
dr. J. M. J. Baak, de lange ten
lastelegging tegen hem voorleest,
luistert hij, uiterlijk rustig, zonder
enige emotie te verraden, de lippen
strak opeen geklemd. Een jeugdige
figuur in de kracht van zijn jaren
met scherpe ernstige gelaatstrek
ken en een soms fanatieke oogop
slag.
Kapitein Van Heemstra erkent,
dat hij door sergeant De Boer in
contact werd gebracht met de ka
pitein Gerrits, die vertelde, dat er
een illegale organisatie op touw ge
zet werd, die een reactie zou zijn
tegen de slanpe politieke rechtsple
ging en zich zou keren tegen allen,
die, ongemoeid door de overheid, de
veiligheid van de Staat ondermijn
den. Van Heemstra verloor het con
tact met kapt. Gerritse weer, doch
het plan liet hem niet los. Hjj be
sprak het met twee oude bekenden.
Bakker en Luyendijk, en gedrieën
kwamen zij tot de conclusie, dat
het wenselijk zou zijn een soort
knokploeg te vormen. Sergeant De
Boer werd bij deze plannen betrok
ken en hij voerde enige malen hier
over besprekingen met Bakker en
Luyendrjk, waarvan hij later kapi
tein Van Heemstra verslag uit
bracht.
U erkent dat sergeant De
Boer op 3 December bii U is
geweest met een exemplaar van
een tijdbom?
Inderdaad.
U geeft toe, dat U bij die
gelegenheid als toekomstige
slachtoffers de hoofdofficieren
Goedewagen en Droste ge
noemd hebt?
Neen. dat ontken ik ten stel
ligste. Bij die gelegenheid zijn
die namen niet genoemd.
Kapitein Van Heemstra erkent
wel, dat hij op 5 December aan
sergeant De Boer de adressen van
Boer en Zwolsman heeft opgegeven.
Het psychiatrisch rapport dat
over van Heemstra, die sedert 11
December in streng arrest wordt
gehouden, uitgebracht werd, con
cludeert. dat Van Heemstra vooral
in de tijd, dat hjj aan de voorberei
ding en uitvoering van de hem ten
laste gelegde feiten werkte, leed
aan een „ziekelijke stoornis zijner
geestelijke vermogens", die voerden
tot een ..lichte mate van vermin
derde toerekeningsvatbaarheid."
Als getuige wordt nog gehoord
de voormalig P.R.A.-rechercheur F.
G. A. Bakker over wiens feitelijke
activiteit bij de voorbereiding van
de bomaanslag een andere instantie
dan de krijgraad een oordeel zal
vellen. Hij bevestigde de verklarin
gen van kapt. Van Heemstra, dat
deze laatste slechts zijdelings bii de
voorbereiding van de bomaanslag
op de heer Boer betrokken was.
Even glijdt er een vreemd licht over
de gehele zaak, wanneer hem ge
vraagd wordt of het juist is. dat hij
gezegd zou hebben, dat er getracht
was commissaris Pool te bewegen
het onderzoek naar de bomaanslag
in de doofpot tc stoppen.
Hoewel de verdediger van kapt.
Van Heemstra, mr. de Pont, met
nadruk op deze vraag terugkomt,
blijft get. Bakker ontkennen, dat
hij zelf bij dergelijke pogingen be
trokken was geweest óf er kennis
van gedragen zou hebben.
Ik heb voor het eerst iets met
commissaris Pool te maken gehad
toen ik zelf in hechtenis was ge
nomen.
Negentien jaar oud, is de beklaag
de. die dan binnengeleid wordt, de
soldaat J. J. H. van Haastrecht, een
jongen nog, zich nauwelijks bewust
wat hem overkomen is. Hij bracht
op verzoek van korporaal Peterae
in de avond van 5 December per
motor een bompakket. dat bestemd
was voor overste Goedewagen. naar
Amsterdam. Hrj pikte onderweg een
liftende militair op. die tijdens de
rit door de ontploffende granaat
gewond werd. Van Haastrecht be
weerde wel gehoord te hebben, dat
het pakket ontploffen kon. Hij be
schouwde het echter als een Sinter-
klaasgrap en zegde niet geweten te
hebben, dat er een gevaarlijke ex
plosieve stof inzat. Hij had zich om
het vreemde van de opdracht niet
bekommerd, omdat hij graag op
deze wijze een vrije Sinterklaas
avond wilde verdiénen....
WEG NAAR VERBETERING ZEER MOEILIJK
Wij in Nederland zijn over het algemeen teleurgesteld over dc U.N.O..
zei mr. Van Klcffcns in een rede. ter gelegenheid van de „weck der Ver
enigde Naties" in de Verenigde Staten. De U.N.O. heeft ons aangename
verrassingen bereid, maar ook onaangename. Zij is met name veel minder
effectief gebleken dan wij gehoopt haddjen. Vooral de mislukking inzake
Griekenland cn dc atoom-energie en de ongelukkige stap tegen Franco, die
de positie van de dictator alleen maar sterker maakte, wegen zwaar op dc
debet-zijde van dc balans. Het feit dat Italië. Eire en Portugal door het in
de blinde toegepaste veto-recht wijzen niet op effectiviteit.
Het is niet duidelijk of de U.N.O.
wel inziet dat zij zich op gevaarlijke
wegen begeeft door het internationa
le recht tc veronachtzamen. In twee
gevallen waarin de bevoegdheid van
de U.N.O. werd betwist, dc kwestie
der Indiërs in Zuid-Afrika cn het
Indonesische geschil, was voorgesteld
het oordeel van tiet Internationale
Gerechtshof tc vragen. Beide keren
werd het voorstel echter verworpen.
Deze dingen zijn in Nederland niet
onopgemerkt gebleven en zij hebben
een slechte indruk gemaakt. Wan
neer een ooenbaar lichaam begint de
rechtsregelen, die hun handelingen
bepalen tc miskennen, voorspelt dit
een willekeurig machtsgebruik of
hel begin van -zijn eigen ontbinding.
Dil is een zeer. zeer gevaarlijke ten
dentie. en in Nederland ziin wij
daarover ten zeerste verontrust.
Vertrouwen? - Neen
Kunnen de kleine mogendhe
den vertrouwen hebben in de
U.N.O.? Bittere ondervinding
doet ons zeggen: neen.
Bij de recente behandeling van de
Indonesische kwestie kregen wij in
het geheel geen gelegenheid, zelfs
niet de gebruikelijke drie dagen, om
onze zaak voor tc bereiden. Toen ik
om een uitstel van niet meer dan
twee uren verzocht, omdat ik een
belangrijke telefonische mededeling
van mijn regering verwachtte, werd
dit geweigerd. Belanghebbende In
donesiërs. de vrijelijk gekozen ver
tegenwoordigers van twaalf millioen
mensen, weigerde men te horen. En
boven alles ging de veiligheidsraad
niet ernstig in op de vraag of zij te
dezer zake bevoegdheid bezat.
Geen wonder, dat de mensen
in Nederland critisch staan te
genover de U.N.O. Zij hadden
zich enthousiast, zij het onder
een zeker scepticisme, aangeslo
ten. maar zij zijn ernstig teleur
gesteld. Zij weten, dat zij niet de
enigen zijn. die zo teleurgesteld
cn verontrust zijn.
Weg naar verbetering
Behalve wat betreft het vetorecht
zijn de klachten omtrent de UNO
niet terug tcbrengcn op het hand
vest. Wat wel verbetering behoeft
is iets, dat veel moeilijker te verbe
teren zal zijn. namelijk, de kortzich
tigheid cn zelfgenoegzaamheid van
de individuele regeringen, en haar
bewust zijn van verantwoordelijk
heid niet alleen voor eigen land,
doch voor dc gehele wereld. Daar
ligt de wortel van het kwaad, en
daarom is het zo moeilijk tot verbe
tering te komen.
Meer tabak voor sigaren
Het ligt in hut voornemen, eer
lang grotere hoeveelheden tabak
voor 9igaren-fabricage beschik
baar te stellen; ook wordt over
wogen of het tabaksrantsoen
eerstdaags met een pakje cigaret-
ten per veertien dagen kan wor
den verhoogd.
Verwacht wordt dat de memo
rie van toelichting op de ont-
werp-wet op de Middelen over
deze mogelijkheid iets meer ze
kerheid zal geven.
Brand op de „Aruba"'
Hen hardnekkige brand heeft dc
koelkamcr van het stoomschip
„Aruba" vernield. De boot ligt aan
de Lcvantkadc in Amsterdam.
Het was een lastige opgave voor
de brandweer dc vuurhaard tc be
reiken. Het bleek nodig dc scheeps
wand voor een deel tc slopen. De
rookontwikkeling was aanzienlijk,
waardoor een der brandweerlieden
onwel raakte.
Bij dc wedstrijden om het
Brittannia Shield werd bij het
schieten Nederland laatste met 8
punten.
Overal in den lande neemt dc be
langstelling voor dc stichting Ncd -
Zwitserland toe. Zo zijn reeds plaatse
lijke afdelingen opgericht of in op
richting. Een groot bedrag is beschik
baar gesteld, dat door dc bemoeiingen
van de stichting Is aangewend voor
liet stichten van een lectoraat ln liet
Nederlands aan dc universiteit te Bazel.
Voorts zal zo mogelijk financiële
steun worden verleend aan hel Zwit
sers-Nederlands asthmafonds, dat zich
ten doel stelt. Nederlandse kinderen
van sociaal mindci draagkrachtige
ouders gelegenheid tc bicden tot her
stel van krachten in het Prinses Bca-
ti ix-Lyceum 1e Glion sur Montreux.
Op allerlei gebied hoopt men hel con
tact tussen Nederland en Zwitserland
te verstevigen.
Herziening van de
collegegelden?
Het ligt in het voornemen van cle
minister van Onderwijs. Kunsten en
Wetenschappen, een commissie ln
te stellen, die zal dienen te onder
zoeken of en in hoever een herzie
ning van de regeling der collegegel
den gewenst is.
In de grensstreek heerst grote
verontwaardiging over het op
treden van de Duitse commie
zen. Twee meisjes uit Enschede
verdwenen onlangs bij dc grens.
Het waren de zeventienjarige
Claasje Wicgcmink en dc twee
en twintigjarige Jo ten Donkc-
laar.
De politie stelde reeds gerulmen
tijd tevergeefs een onderzoek in.
Thans zijn de meisjes door Duitse
kommiczen bii Denekamp uitgele
verd. In het z.g. Lutterzand waren
de meisjes, die Uit nieuwsgierigheid
„even naar de grens" wilden fiet
sen, op Duits gebied terechtgeko
men Zodra zij haar vergissing: be
merkten, begaven z\] zich ijlings op
de terugtocht, doch in het zicht van
de Nederlandse grenspaal werden
zij door Duitse douane-beambten
aangehouden. De Duitser floot ziin
collega's in de nabijheid en geza-
menijk brachten zij hun arrestanten
naar de gevangenis in Nordhom.
Onderweg poogde Claasje VVleg-
mink zich te verzetten: zii reed met
haar fiets een der Duitsers met rjj-
wiel en al in een sloot.
Pas na tien dagen werden zil voor
een Britse rechter geleid. Deze be
greep onmiddellijk dat het een on
schuldig geval betrof en hij gaf de
Duitse grensbewakers opdracht de
meisjes naar Nederlands gebied te
rug tc brengen. Hierbij deden de
Duitsers, bewerende dat do meisjes
koffie hadden gesmokkeld, nog een
poging zich van de fietsen moester
te maken, doch ook dit mislukte.
College van adviseurs
Een andere vraag is ook. wat de
regering met de commissie-generaal
zal doen. Het gerucht gaat. dat zü
wordt opgeheven. Het schijnt ech
ter, dat binnen het kabinet ernstige
bezwaren daartegen zijn aange
voerd. Een oplossing wordt gezocht
in deze zin. dat de C.-G. wordt om
gezet in een college van adviseurs,
waarmee dr. Van Mook overleg zou
moeten plegen.
Men verwacht dat de regering
Dinsdag in de Tweede Kamer een
verklaring over de Indonesische
kwestie zal afleggen.
Philips adopteert Malino-
Staten
De „Philips"-fabrieken hebben
Oost-Indonesië en West-Borneo ge
adopteerd.
De bedoeling van deze adoptie is
beide staten in hun opbouw en ont
wikkeling met raad cn daad bij te
staan. Daartoe zal Philips haar ken
nis en ervaring en haar relaties over
de gehele wereld ter beschikking
stellen.
Productie stijgt maar aanmaak van
sier-aardewerk is nog veel te groot
ENKELE malen reeds heeft op een der Nederlandse markten een koop
man gestaan met losse kopjes en schoteltjes, die hU voor f 1.50 per
vier stuks vrij mocht verkopen.
De belangstelling van dc huismoeders voor dit onmisbaar serviesgoed
was zó enorm, dat zelfs de politie cr aan te pas moest komen om de vrou
wen in een lange rü op te stellen en er voor te waken, dat de koopman niet
met kraam en al omver gelopen werd.
Is er duidelijker voorbeeld van de grote schaarste aan gebruiksaarde-
werk, die op het ogenblik in Nederland bestaat!
\\Tfk4- io /Ia AAvrrnnlr? voegde hij er onmiddellijk aan toe,
W at IS (16 OOI ZaaK. dat dc productie van huishoudelijk
aardewerk van sommige fabrieken
Wij spraken onlangs met een
Maastrichtse aardewerkfabrikant,
die in tegenstelling met onze ver
wachtingen. een betrekkelijk opti
mistisch geluid liet horen.
„Het gaat met de aardewerk
productie in ons land gelukkig in
stijgende lijn," zo zei hij. „De pro
ductiecijfers van de laatste maan
den zijn aanzienlijk gestegen. Per
soonlijk ben ik van mening, dat het
wel mogelijk zou zijn aardewerk
voor de verkoop vrij te geven... met
het behoud van het systeem van in-
nog niet een vijfde bedraagt van die
van vóór de oorlog.
Twee oorzaken noemde hij hier
voor: tekort aan ge schoolde ar
beidskrachten en gebrek aan grond
stoffen. De China-klei moet hoofd
zakelijk... niet uit China gelukkig,
maar uit Engeland komen. Maar
we kunnen te weinig importeren!
Ook is er gebrek aan gips, dat de
industrie nodig heeft voor het gie
ten van modellen.
Dan zou de productie belangrijk
kunnen stijgen als de aflevering
koopvergunningen en een
prioriteit voor jonggehuwden."
Maar als domper op onze aan
vankelijke vreugde op het verne
men van dit hoopgevend nieuws,
zekere van ,in het buitenland bestelde
machines wat vlotter ging
Tot zover de fabrikant.
Geen degelijk huishoudelijk aar
dewerk, maar wel vazen en scha
len, zgn. sleraardewerk en ceramiek
kan men in de winkels volop kopen.
Maar aangezien er weinig vraag
naar is, blijven vele winkeliers met
hun voorraden zitten. Het gevolg is
reeds geweest, Cat fabrieken en fa
briekjes, die ln 1945 cn '46 vanwege
de hogere winsten bijna niets an
ders vervaardigden dan deze sier-
dlngetjes, nu vanzelf, zij het schoor
voetend, er toe overgaan, serviezen
en losse, kopjes en schotels te pro
duceren. Maar nog wordt veel gla
zuur en kiel verknoeid met de aan
maak van peper- en zoutstelletjes,
mosterdpotjes, jampotten, koekdo
zen e.d. minder nodige dingen,
waarmee de markt op het ogenblik
wordt overstroomd.
Jonggehuwden echter krijgen
maar 35 punten toegewezen voor
de aanschaffing van huishoudelijk
aardewerk. Wat hebben ze daaraan
als een 44-delig eetservies b.v. al
leen al 80 punten vereist!
Zolang de vraag naar gebruiks-
aardewerk groter blijft dan die naar
Een 'doodgewoontheeserviesje
niet erg mooi, niet erg lelijk. Maar
koevele huisvrouwen zouden het
niet dolgraag in haar theekast heb'
ben slaan!
sieraardewerk, zou de productie
hiervan door de fabrieken geheel
stopgezet moc'.:n worden. De helft
van de grondstoffen van iedere fa
briek zou geheel moeten dienen
voor de aanmaak van serviesgoed
voor jonggehuwden; de andere helft
voor de productie van vrij huishou
delijk aardewerk.
De Maastrichtse aardewerkfabri
kant. waarmee wij spraken, raadt
de jonggehuwden en huisvrouwen
aan nog wat geduld te hebben.
Maar hoe lang wachtten z\i reeds!
Hebben zij niet het recht om te
eisen, dat de beschikbare grond
stoffen op de nuttigste wijze wor
den aangewend1
Dr. Van Mook kon Amerikaanse regering niet
overtuigen van de noodzaak
Het schijnt thans wel zeker te zijn dat de regering de gedachte aan e«a
opmars naar Djogjakarta voorlopig heeft laten varen. Dr. Van Mook heeft,
onmiddellijk na zijn aankomst uit de Verenigde Staten, dr. Bcel verslag
uitgebracht \an zijn bevindingen. Naar verluidt is dr. \an Mook er niet
in geslaagd de Amerikaanse regering te overtuigen van dc noodzaak van
een snelle veldtocht tegen dc republikeinse hoofdstad.
In welingelichte Haagse kringen
verwacht men. dat dr. Van Mook
spoedig naar Indonesië zal vertrek
ken om een interimregering in te
stellen. Dc regering Wil thans dc
consolidatie en pacificatie van de
door dc Nederlandse troepen bezet
te gedeelten van Java en Sumatra
bevorderen. Geen zekerheid bestaat
er over de vraag of in de interim
regering voorlopige vertegenwoor
digers van de Republiek worden op
genomen, of dat men plaatsen voor
hen zal reserveren.
De ministerraad schijnt zich ook
bezig te houden met de vraag wat
er met de Regerings-Voorlichtings-
dienst tc Batavia moet gebeuren en
vooral, of deze ondergeschikt moet
blijven aan de Nederlands-Indische
regering of regelrecht onder Den
Haag moet ressorteren. Wel schijnt
men van mening tc zijn dat de
R.V.D. in vele opzichten te ver is
gegaan in zijn beleid.
Krijgsraad te velde spreekt
verdachte vrij
Ondanks het feit, dat hij op 21
April 1945 in Duitsland ipet een
Duitse was getrouwd, stapte de 24-
jarigc J. J. K. uit Rotterdam in Ja
nuari van dit jaar naar de ambte
naar van de burgerlijke stand in Go-
rinchem om opnieuw, doch nu met
een Nederlands meisje aan te teke
nen. De ambtenaar vertrouwde het
zaakje echter niet en kon het huwe
lijk nog op tijd verhinderen.
K., die in militaire dienst was,
stond Woensdag voor de krijgsraad
te velde in Rotterdam terecht we
gens poging tot bigamie. Hij ver
klaarde, dat hij bü zijn terugkomst
in Nederland van een officier van de
repatriëringsdienst hoorde, dat hu-
welyken met Duitse onderdanen on-
geldig waren, hetgeen hij bevestigd
achtte door een ambtenaar van de
burgerlijke stand te Rotterdam, die
ile bemerking „getrouwd" slechts
met potlood in zijn register had ge
zet, daar hü vermoedde dat het hu
welijk toch wel ongeldig zou worden
verklaard. K. had zyn Duitse vrouw,
die met hem naar Nederland was ge.
komen, teruggebracht en daarmee
het eerste huwelijk als afgedaan be
schouwd. Op de vraag van de audi
teur-militair. of zijn Nederlands
meisje van het eerste huwelijk af
wist, antwoordde hy bevestigend. Zij'
was ook van de ongeldigheid van dit
huwelijk overtuigd. De auditeur-mi
litair, mr. A. W. baron van Imhoff,
achtte wel degelijk een poging tot
bigamie aanwezig en eiste drie
maanden gevangenisstraf.
De verdediger mr. S. Ivens, beriep 1
zich op een arrest van de Hoge Raad
van 1899, waarbij in een analoog ge
val vrijspraak was gevolgd. Hij was
van oordeel, dat de termijn tussen
het aantekenen en het sluiten van het
huwelijk juist is ingesteld, om huwe
lijksbeletselen te leren kennen en
een huwelijk eventueel te kunnen
sluiten. Het aantekenen achtte hij
dus louter een formaliteit, waarin
nog geen overtreding is gelegen.
Spr. drong aan op vryspraak. Na in
raadkamer te zijn gegaan sprak de
krijgsraad de verdachte inderdaad
vrij.
Deviezenbesparing aan
beide kanten
Naar wij vernemen overweegt
do Nederlandse regering om bin
nenkort het vervoer van Neder
landse passagiers naar Engeland,
zowel te water als door de lucht,
alleen door Nederlandse schepen
en vliegtuigen te doen plaats heb
ben. Dit voornemen houdt ver
band met de Engelse maatregel
dat met ingang van 1 October En
gelse passagiers die het Continent
willen bezoeken, slechts van En
gelse vervoermiddelen gebruik
moeten maken tot besparing van
deviezen. De Nederlandse rege
ring wachj op advies van onze ge.
zant tc Londen, alvorens een de-
linitief besluit te»nemen.
