DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
MICHAEL: tweemaal koning,
maar nooit gezag
West-Java's politiek is een
strijd van twee families
Sneltrein greep autobus op
onbewaakte overgang
Onze handel op Noord-Europa
UITGAVE VAN DE STICHTING HET PAROOL
De tijd is rijp!
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 031 per week
of 1— per kwartaal Losse nummers 10 at.
Zaterdag 3 Januari 1948 Nr. 838 6e jaargang
Red. en Adm.t Soouckaertlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur; TJ. DE BOORDSR
Michael van Hohenzollern-Sigmaringen, die zich op 26-jarige
leeftijd voor de tweede maal ex-koning kan noemen, heeft in
de korte periode van zijn regering geleerd dat geen Balkanvorst
kan regeren zonder de steun van een buitenlandse mogendheid.
De Balkan is strategisch te belangrijk en dit is een van de voor
naamste oorzaken van de spreekwoordelijk geworden onrust,
die in deze hoek van de wereld tot de traditie behoort.
Nergens kan men minder van nationale onafhankelijkheid
spreken. Michaels regering, begonnen onder Duitse, geëindigd
onder Russische overheersing, is er een sprekend ^oorbeeld van.
rijk TWEEMAAL ANNA
verhaal. Hij werd koning, als op
volger van zijn grootvader, toen hij
zes jaar was. Zijn vader. Carol, had
zijn maitresse meer lief dan de
troon en vertrok met de gevierde
Helena Loepescoe naar het buiten
land.
Een regentschapsraad nam de
teugels van het bewind in handen
in naam van de jonge koning, die
zich nog voornamelijk met knikke
ren, paardrijden (op een pony) en
mecano-bouwen bezig hield, en
verzot was op de sprookjes die zijn
verzorgster hem vertelde.
In deze tijd trachtte dr. Manioe,
die nu onlangs uit de Roemeense
politiek is verwijderd, een geordend
democratisch bewind in te voeren.
Hij strandde echter op binnenlandse
tegenwerking en drie jaar later was
het getij gekeerd: de reactie kwam
aan de macht, kroonprins Carol
(met vriendin) keerde uit balling
schap terug en beklom de troon als
Carol II.
'Autoritair bewind
Wat volgde was een periode van
binnenlandse strijd, waarin de
moord een erkend politiek middel
was, en in het verloop waarvan het
regime steeds meer autoritair werd.
Carols bewind was een soort half-
fascisme met alle eigenschappen
van dien, tot anti-semitisme toe,
maar zijn meest verbitterde tegen
standers waren de volledige fascis
ten van de IJzeren Garde. Zijn
positie werd zeer zwak toen de
Duitsers in Oost-Europa heer en
roester waren, en als laatste red
middel benoemde Carol de leider
van de garde, Antonescoe, als pre
mier. Maar twee dagen later werd
Carol tot afstanddoen genoodzaakt.
Hij vertrok, opnieuw met Helena
Loepescoe, uit Boekarest, en Mi
chael, nu 19 jaar oud, was opnieuw
kpning.
Het was een sombere tijd voor
Michael. Antonescoe heerste over
Roemenië met ijzeren hand en de
koning was een nutteloos sieraad
Michael had een sterke voorkeur
voor de geallieerden, die men wel
heeft trachten te verklaren uit zijn
liefhebberij voor vliegtuigen. Als
de enorme eskaders Amerikaanse
liberators, vliegende forten of
superforten over Sinaia, het zomer
verblijf van de koning in de Kar-
pathen, vlogen, waar zij linksaf
naar Boekarest of rechtsaf naar de
olievelden van Ploesti gingen, was
de koning niet weg te krijgen, en
stond hij naar de lucht te turen
zolang de vliegtuigen zichtbaar
waren.
Maar in de korte regerings
periode heeft Michael één grote
daad verricht. Het was zijn staats
greep tegen de tijd van de Duitse
nederlaag in het Oosten.
Zijn grote daad
Toen de Russen door de Ooste
lijke verdedigingslinies van
Roemenië heenbraken, ontbood
Michael Antonescoe in het ko
ninklijke paleis in Boekarest
en gaf hem de keus een wa
penstilstand te arrangeren of
af te treden. Antonescoe ge
raakte buiten zichzelf van
razernij en werd prompt
opgesloten in de brandkluis.
die gebouwd was als bewaar
plaats voor de koninklijke post
zegelverzameling. Kort daarop
werd zijn lijfwacht door een
krijgslist overmand en ontwa
pend.
De koning verklaarde officieel
het bondgenootschap met Duitsland
als beëindigd, gaf zich over aan
Rusland en Rusland's bondgenoten
en beval zijn leger de strijd tegen
de Duitsers aan te binden. Dienten
gevolge werd zijn paleis speciaal
zwaar door de Duitsers gebombar
deerd en acht dagen lang was hij
een opgejaagd vorst.
Dank zij de staatsgreep stond
Michael aanvankelijk bij de Russen
zeer in de gratie. Hij kreeg de
hoogste militaire onderscheiding
der Sowjet-Unie, de Orde van de
Overwinning, en in het protocol
stond vermeld dat Michael „door
zijn buitengemeen scherp oordeel,
zijn moedig optreden, zijn uitne
mend karakter en zijn persoonlijk
leiderschap een eminente bijdrage
heeft geleverd voor de zaak van
vrijheid en democratie".
Maar al spoedig bleek dat noch
Weerbericht
ZACHT
Weersverwachting, geldig
van Zaterdagochtend tot
Zaterdagavond:
Meest zwaar bewolkt met
tijdelijk regen of mot-
regen. Matige, nu en dan
vrij krachtige Z.-Weste-
lijke wind Zeer zacht
voor dc tijd van het Jaar.
Twee vrouwen hadden een
belangrijke rol in de ge
beurtenissen die leidden tot de
abdicatie van Michael: Anna
Pauker, de „sterke vrouw" van
de Roemeense communistische
partij (boven), en prinses Anna
van Parma, zün aanstaande
vrouw. Van Anna Pauker wordt
gezegd dat zij heeft tegenge
werkt dat de regering toestem
ming zou verlenen voor het hu
welijk van de koning.
Van prinses Anna kan alleen
worden gezegd dat zij niets
heeft gedaan om de koning te
beïnvloeden, en alleen hoogst
gelukkig was toen zij vernam
dat Michael afstand had gedaan.
J
de vrijheid, noch de democratie aan
Roemenië zou worden toebedeeld,
en opnieuw werd Michaels positie
een farce.
Michael is een rijzige blonde
jongeman met blauwe ogen. Hij
houdt niet van grote lichamelijke
inspanningen en heeft nu reeds
aanleg tot corpulentie. Hij is een
liefhebber van autoraces en een
bedreven, maar roekeloos chauf
feur.
Moeders invloed
De ex-koning hield veel van zijn
moeder, die in 1928 van Carol was
gescheiden, en hechtte veel waarde
aan haar adviezen. Het schijnt dat
zij Michaels abdicatie heeft doorge
dreven. Michael zelf had de ont
wikkeling in Roemenië nog enige
tijd willen aanzien.
Voor zijn vader had Michael een
grote, enigszins droefgeestige be
wondering. Toen Carol in 1940
vluchtte schreide hij bittere tranen
en riep luid dat hij nooit meer
koning wilde worden.
Hij duldde niet, dat iemand in
zijn bijzijn een woord ten nadele
van zijn vader zei. Dit hebben ette
lijke Roemeense politici tot hun
nadeel ondervonden, als zij hem
kwamen raden en zich in minder
gunstige zin over Carol uit lieten.
Zij werden onmiddellijk van het
hof verbannen.
Reis naar Londen
's Konings bezoek aan Londen ter
gelegenheid van het huwelijk van
prinses Elizabeth was een gebeur
tenis met grote gevolgen. Hij ont
moette er in het Claridge-hotel
prinses Anna van Parma. „De men
sen vertellen dat het liefde op het
eerste gezicht was," vertelde de
prinses enkele dagen geleden aan
een Engelse journalist. „Ik heb
nooit geloofd dat zoiets bestond".
In Londen wilde Michaels moe
der al dat hij niet meer terug zou
gaan. De koning aarzelde lang,
maar stelde zijn besluit nog enige
tjjd uit.
Toen hij naar Roemenië terug
keerde wisten zij dat men druk op
hem zou uitoefenen, zo vertelde
prinses Anna verder, maar niemand
heeft getracht hem ervan te weer
houden.
Toen hij in Roemenië was, kon
den wij geen contact met hem krij
gen. De telefoonlijnen waren ge
blokkeerd werd ons verteld. Toen
heb ik geprobeerd familieleden en
vrienden van Michael op te bellen,
maar ook dat lukte niet. Ik lisd in
het geheel geen nieuws van hem,
totdat wij over de radio het bericht
van zijn aftreden vei namen W__
zaten aan tafel. Het kwam als een
vclkomen verrass.-ng.
Michael Zondag naar
Zwitserland
Ex-konin<* Michael zal Zon
dag Roemenië verlaten. Hij
reist per trein over Hongarije
naar Zwitserland.
Volgens de Weense correspon
dent van de „Dailv Herald" is Mi
chael tot dusver in Boekarest ge
bleven voor onderhandelingen met
de regering, om zo veel mogelijk
bloedverwanten en personen uit zijn
omgeving mee te kunnen nemen
als hij kan. Hij heeft 35 Zwitserse
visa aangevraagd. De Zwitserse re
gering beraadslaagt echter nog
over het verzoek, omdat men ze
kerheid wil hebben dat het gezel
schap over voldoende middelen zal
beschikken.
Van 5 Januari af wordt door
de distributiediensten wederom ge
legenheid gegeven voor het collec
tief aanvragen van werkkleding.
HET SCHOON GELEGEN KUST SLOT van-koning Michael te Sinaia.
Het weed indertijd ingericht door dc koningin-dichteres Carmen Sylva. dc
tante van Michael's grootvader. Hier stond de jonge koning tijdens dc oor
log naar de Amerikaanse bommenwerpers te kijken.
FEODALE VERHOUDINGEN BEPALEN DE
MENING VAN HET VOLK
Volgens het op Java verschijnende Chinese blad „Keng Po" is de
stryd over de politieke status van West-Java, zoals die tot uiting is
gekomen op de mislukte West-Java-conferentie en andere mani
festaties de strijd tussen de families Wiranata Koesoema en Dja-
jadinigrat.
Door de nog altijd feodale verhoudingen op West-Java hebben
deze families een zeer grote invloed. Hun houding bepaalt de mening
van het volk. Als er op West-Java een volksstemming zou worden
gehouden zou het er om gaan welke van de beide families het over
wicht krijgt. De Republiek zou hierbij geen kans hebben, want de
intellectuelen waar zij op steunt hebben weinig Invloed.
ment zullen volgens hem geen suc
ces hebben, want het resultaat van
een plebisciet zou een stemming
voor Soekarno en tegen Djajadini-
grat zjjn.
Een ander Chinees-Indonesisch
blad, de „Sin Po", reageert op de
hernieuwde geruchten over een
mars naar Djogja. Het blad acht
een tweede militaire actie volko
men onnodig. Economisch is zjj niet
noodzakelijk en militair is cr geen
reden voor, omdat de Republiek al
by de vorige actie geslagen is.
Verder wijst het blad er op dat
een mars naar Djogja een voor de
Ncdcrlandors ongunstige reactie
zou wekken bij de aanhang van
het Komite Indonesia Serikat. Men
is daar wel voor samenwerking met
Nederland, maar niet tegen de Re
publiek. Ook het buitenland zou
trouwens een woord meespreken.
Wel is de waardering voor het Ne
derlandse streven gegroeid, maar
daarmee is geen volmacht gegeven
voor het liquideren van de Repu
bliek.
Beide families willen een auto
noom West-Java, maar de Djajadi-
nigrats willen een zelfstandige
staat, dat wil dus zeggen onder
Nederlandse invloed, terwijl de
Koesoema's een staat verlangen
binnen het kader van de Republiek.
De standpunten schijnen overi
gens naar de situatie te wisselen.
Adjeng Djajadinigrat althans
steunde het manifest tegen de be
sluiten van de West-Java-conferen
tie. Z\jn tegenstander, Male Wira
nata Koesoema. behoorde tot de
meerderheidsg.oep, die de besluiten
doordreef. Een familielid van de
laatste, R. A.*\k. Wiranata Koesoe
ma, toonde zich echter weer een
tegenstander van een vergaand se
paratisme. Hij verklaarde in Djogja
dat hy de Nederlandse verdeel-poli-
tiek afkeurde. Een plebisciet leek
hem de aangewezen oplossing. Hij
zou naar het presidentschap dingen
als het volk ten gunste van een
autonoom West-Java binnen de
Republiek zou beslissen.
Als de vertegenwoordiging voor
de derde West-Java-conferentie in
derdaad de stromingen in het land
weerspiegelt, zal zij zich ongetwij
feld uitspreken tegen de Neder
landse politiek, aldus R. A. A. Wi
ranata Koesoema.
Voor Soekarno
Mr. Koesoema Atadja heeft zich
ook zeer beslist ten nadele van het
Nederlandse streven op West-Java
uitgesproken. Hij beschouwt de
verhouding van West-Java tot de
Republiek als een exclusief Indo
nesische kwestie, waarbij de Neder
landers buitenstaanders zijn.
De krachtige machinaties van
het Nederlands-Indische gouverne-
BUS TIENTALLEN METERS MEEGESLEURD,
DRIE DODEN EN ENIGE ZWAARGEWONDEN
Een Naco-bus van de dienst Den Helder-Wieringen is gister
avond op de onbewaakte spoorwegovergang te Breezand door
een uit Den Helder komende trein gegrepen, tientallen meters
meegesleurd over de spoorbaan en ten slotte van de dijk ge
kanteld. Drie van de zeventien buspassagiers liepen zware ver
wondingen op: zij overleden ter plaatse. Enkele andere inzit
tenden werden zeer zwaar gewond.
Gewonden moesten erg
lang wachten...
Op normale tijd was de bus ver
trokken. De chauffeur, die slechts
lichte verwondingen opliep, reed
het traject dageliiks. zodat hij met
de gevaarlijke toestand ter plaatse
op de hoogte was. Toen de autobus
de overgang passeerde, brandden
de lichten in de wagen nog hon
derd meter voor de kruising was
een passagier uitgestapt en men
vermoedt, dat de chauffeur een mo
ment verblind in geweest.
De slachtoffers zijn de 50-iarige
heer W. Hoep uit Anna Paulowna.
de 19-jarige mei. M. van Oosten
uit Breezand, die door de schok uit
de bus werd geslingerd en de 19-
jarigo mej. N. van Dalen. De con
ductrice is later met een schedcl-
baslsfractuur onder de resten van
de bus gevonden.
Het duurde ongeveer anderhalf
uur voor de eerste ziekenauto arri
veerde. medische hulp was echter
direct ter plaatse. De gewonden
ziin naar het ziekenhuis te Bree
zand en naar de St. Lidwinastich-
ting in Den Helder overgebracht.
Snerpend gefluit
De machinist van de trein
zag het ongeluk aankomen, toen
de bus de overgang passeerde.
Amerikaanse hulp is
begonnen
Tussen Frankrijk. Oostenrijk cn
Italië enerzijds en de Verenigde
Staten anderzijds zijn gisteren de
overeenkomsten getekend voor dc
tussentijdse hulp.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft reeds de
eerste toewijzingen bekend ge
maakt. Frankrijk krijgt steenkool
en graan ter waarde van 69.300.0d0
dollar.
Aan Oostenrijk zijn 45.000 ton
graan en 24.000 ton steenkool toe
gewezen.
Mistbanken dwongen
„Promotor" te landen
„Promotor" Het nieuwste
Fokkervliegtuig F 25 heeft gis
teren. tegen het vallen van de
avond een noodlanding gemaakt op
een weiland in de omgeving van
Pijnacker. P-- luchttaxi was om
streeks half drie gestart van het
vliegveld „Twenthe" met bestem
ming Ypenburg. Mistbanken belem
merden het uitzicht, zodat de pi
loot, die liet landingsterrein met
kon vinden, het toestel op een wei
land aan de grond zette. Het lan
dingsgestel wérd licht beschadigd.
Griekenland twintig
jaar achteron
Het herstel van Griekenland, dat
door de bezetting door Italianen cn
Duitsers reeds zwaar heeft geleden,
zal. als de guerilla is beëindigd,
twintig jaar vergen, heeft de Griek
se gezant in Nederland, N. G. Lelv.
verklaard.
Op het ogenblik bereikt de strijd
een climax. De toestand is zeer ern
stig. Tengevolge van de guerilla
hebben 350.000 mensen hun wonin
gen in het noorden van het land
moeten verlaten.
Prof. P. Geyl voor de
B.B.C.
Morgen Zondagavond orn
9.20 wordt voor het derde program
ma van de B.B.C. een discussie ge
voerd tussen orof. dr. P. Gcvl en
A. Toynbce. schrijver van het zes
delige werk: „Study of Historv".
Over de betekenis van de studie der
geschiedenis caat ook de discussie
tussen de beide historici.
Nieuw instituut dat ons contact met gindse
gebieden doeltreffend kan bevorderen
Met ingang van het nieuwe jaar vormt een nieuwe instelling een
speciale schakel in de handelsbetrekkingen met de Noord-Europese
landen (Zweden, Denemarken, Noorwegen, Finland, IJsland). I'it de
Sectie Noordse landen namely k van het Ned. Overzee Instituut is een
zelfstandige Stichting NederlandNoord Europa Instituut voortgeko
men, ook gevestigd te Rotterdam. De Raad uit het bcdryfsleven
bpkendc industriëlen over het gehele land verspreid welke bedoelde
Sectie adviseerde zal als Curatorium optreden van het nieuwe Instituut.
President is de heer W. F. Dutilh, lid van de Fa. Burger en Zoon te
Rotterdam.
Initiatiefnemer was naast de Di
rectie van het Ned Overzee-Insti
tuut (prof. W. E. Boerman) het
Bestuur van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Zuid-
Holland.
In het Curatorium is ook een be
kende Utrechtse onderneming ver
tegenwoordigd, de Ver. Chemische
Fabrieken in de persoon van de
heer E. Vasseur. Deze onderneming
heeft bij de handel op genoemde
landen een bij uitstek groot belang.
Nog uit anderen hoofde zijn er
banden met Utrecht.
Wij denken aan de Jaarbeurs, die
aan do handel op N.-Europa haar
stimulans zal verlenen, maar ook
Mn hrt feit, dat als Directeur van
het nieuwe Instituut zal optreden
de heer H. D. Baars, die de laatste
Md leider was van de Sectie Noord
se landen van liet Overzee-Instituut,
\nor(l>en ambtenaar op de
I t rechtse Secretarie.
Hij en zijn vrouw Greta Eaars—
Jelgersma, de bekende translatricc
hebben het in de verlevendiging
van onze relaties met de Skandina-
vische landen economisch, cultu
reel en toeristisch aan doortas
tende initiatieven niet laten ontbre
ken. Toen wij een dezer dagen hun
gast waren, raakten wij opnieuw
doordrongen van de overtuiging,
dat juist in Noordelijke richting nog
perspectieven plenty liggen.
In de Catharinahoeve
Het echtpaar woont tegenwoordig
in de Catharinahoeve te Rhoon, on
geveer evenver van Rotterdam in
Z.W. richting (voorbij het vlieg
veld Waalhaven) als Maarssen van
Utrecht. Vraagt men in de buurt
naar de Catharinahoeve, dan kijken
de mensen vragend terug, maar
spreek je over de villa van Kool
hoven dan wijst iedereen terstond
de weg. Het huis is namelijk ge
bouwd op aanwijzing van deze be
kende vliegtuigconstructeur, die
er een aantal jaren heeft ge
woond. 's Zomers is het. ook dank
zij de prachtige vruchtentuin, een
sprookje, maar 's winters biedt d*-
ze woning evenzeer bijzondere ge
neugten.
Over de Noordelijke landen, waar
het echtpaar bij bekende auteurs
een fantastisch verblijf heeft geno
ten. raken zij moeilijk uitgepraat.
Ons gesprek gaat echter niet al
leen over wat Noord-Europa gees
telijk en recreatief te bieden heeft,
maar ook over wat er commercieel
en economisch te bereiken valt. Of
schoon de deelneming aan de Con
ferentie van Oslo onzerztids meer
een demonstratief gebaar dan een
reëel belang is geweest, bestonden
er toch reeds voor de oorlog han
delsrelaties van enige betekenis.
Tezamen kwam 4li van onze in
voer uit de 5 genoemde landen en
ging 6 pet. van onze uitvoer daar
heen. Deze verhouding is na 1945
relatief sterk ten gunste van de
Noords-Nederlandse handel gewij
zigd. In 1947 namen de Noordse
landen op de ranglijst van onze im
port de 4e plaats in (na de Ver.
Staten, België en Engeland) en op
die van de export de tweede!
(na België-Luxemburg). Van onze
invoer komt thans 7% der totale
waarde van gindse streken en van
onze uitvoer gaat 14% daarheen.
(Het totaal bedrag aan in- en uit
voer samen is 500 millioen gulden).
Zweden speciaal heeft door de ver
strekking van wederopbouw-eredie-
ten tot die ontwikkeling een be
langrijke stoot gegeven. Hoewel wij
na '45 weinig cokes aan Zweden
meer te verzenden over hadden, zo
als vóór de oorlog, leverde dat land
toch ziin goederen ..op zien komen"
aan ons. tot tijd en wijle onze cokes
leverantie weer in normale banen
zou komen. In 1948 zullen wij op
de basis van een recent handelsver
drag met onze aflossingen gaan be
ginnen.
Moeilijkheden
„Biedt onze handel met de Noor
delijke landen geen speciale moei
lijkheden?"' vroegen wij.
„Natuurlijk", kwam prompt het
antwoord. ..maar er staan ook bii-
zondere attracties tegenover. Het
Instituut is er juist op uit om de
moeilijkheden te overwinnen. Moei
lijkheden. die voortspruiten uit de
betrekkelijk grote afstanden, het
wederzijds gemis aan kennis van de
taal, het land, de gewoonten, de be
hoeften. Die onbekendheid heeft
anderziids weer oen zekere beko
ring. De orde en betrekkelijke wel
vaart in de Noordelijke landen heb
ben voor ons zakenleven onmisken
baar veel aantrekkelijks: misbruik
van vertrouwen komt zelden voor.
Men komt z'n verplichtingen gaar
ne na zie o.a. naar Finland! Dan
is er het feit. dat deze volkeren zich
met het onze verwant voelen, en
dat wij economisch elkaar tot op
zekere hoogte aanvullen. De Noor
delijke landen kunnen ons hout en
houtproducten leveren, die wjj voor
onze opbouw zo broodnodig hebben,
dan hebben zij papier en cellulose,
textiel en chemische producten, tal
van mineralen, kogellagers en ma
chines (Zweedse rekenmachines
b.v.).
Wij kunnen daartegenover pro
ducten aistaan, die voor hun land
bouw onmisbaar zyn, zoals suiker
bietenzaad, groenten, bloembollen
en niet te vergeten superfosfaten
voor ae bemesting. Ook onze cokes-
export komt allengs weer op gang
en ik denk ook aan dc wederzijdse
scheepsbouworders. Dan is er nog
een practische kant aan dit con
tact: wij vermijden het uitgeven
van kostbare dollars. Ook de Noor
delijke landen beginnen gebrek aan
dollars te krijgen, waardoor zij zelfs
genoopt worden, bestaande contac
ten met de Zuid-Amerikaanse lan
den op te geven. De tijd is dus rijp
voor ons. Dat is duidelijk gebleken
toen een aantal Nederlandse fir
ma's deelnam aan de Zweedse Jaar
beurs. Zij hebben uitstekende zaken
gedaan. Maar nogmaals: wij heb
ben hout nodig. Een volk dat
niet wonen kan. kan ook
niet werken. Hout is voor ons
belangrijker en onmisbaarder dan
b.v. horloges, al wil ik het nut daar
van zeker niet betwisten."
Toeristenverkeer
„Ik meende dat u zo straks ook
doelde op meer onderling toeristen
verkeer".
„Inderdaad Ook dit is m.i. aller
minst een utopie. Ons buitenlands
toerisme was wel wat erg eenzijdig
op Duitsland gericht, het Rijnland,
de Harz etc. Nu Duitsland als toe
ristengebied voor ons nog jaren
lang zal zijn uitgesloten om allerlei
redenen, ligt het voor de hand te
denken aan de Noordelijke landen
als recreatie-terrein. De tarieven
van spoorwegen en vliegverkeer
zullen zich hebben aan te passen,
maar de afstanden behoeven niet
meer af te schrikken. De Skandi-
navië-express, die 9 uur 's ochtends
van Utrecht vertrekt, is al de vol
gende ochtend 7 uur in Kopenha
gen; naar Oslo kost het van hieruit
36 uur. Een vliegtuig brengt ons in
ruim 2 uur naar Kopenhagen, in 5
uur naar Oslo en in 5% uur naar
Stockholm. Het Instituut is bezig
ook cultureel de afstand te verkor
ten door de oprichting van een flink
tijd (maand-)schrift van 32 pagina's
met voor 't overgrote deel artike
len in de Nederlandse taal. Het is
gebleken van hoeveel nut het ook
voor zakenmensen kan zijn, wan
neer zij blijk geven van de toestan
den en de cultuur der volken oo de
hoogte te zijn. waarmee zij in han
delscontact treden. Dat vergemak
kelijkt de zakenreis en schept veel
hchler een sleer van vertrouwen.
Ik besef heel goed, dat het han
delsverkeer met Duitsland ook weer
op gang zal moeten komen. Maar
ik ben absoluut overtuigd, dat de
kleinere landen van Europa ook in
de toekomst „bij elkaar in de win
kel" zullen blijven gaan."
Hoe het Instituut werkt
„Werkt het Instituut geheel los
van anderen en kan het dit alles
belangeloos doen?"
„Het Instituut denkt er niet aan
in de bevoegdheden te treden van
reeds bestaande instellingen wel
wil het gaarite coördinerend wer
ken. Maar. daar de handel gebaat
is bij onze voorlichting cn bij de stu
die. die wij maken van markt- en
structurele verhoudingen, vraagt
het van de firma's, die zich aan
sluiten. een bijdrage, welke in haar
minimum zo laag is, dat zij voor
niemand een bezwaar kan zijn
al hoopt men. dat de bedrijven met
een belangrijke handel zich niet tot
het minimum beperken en als meer
directe deelnemers van het Insti
tuut zullen willen optreden."
Zuidafrikaanse basis
op Edward-eiland
Een kleine Zuid-Afrikaanse
legerafdeling heeft het Prins
Edward-eiland. 1400 mijl ten
Zuid-Oosten van de Kaap bezet
melden de bladen in de Unie.
Het fregat „Transvaal" was op
21 December uit Kaapstad vertrok
ken en heeft op 26 December een
groep officieren en manschappen
op het eiland afgezet, die er de
Zuid-Afrikaanse vlag hebben ge
plant. Volgens de Rand Daily Mail
zal het eiland een luchtbasis wor
den.
Het Prins Edward-eiland was
Brits bezit. Het schijnt dat veld
maarschalk Montgomery, die on
langs een bezoek aan Zuid-Afrika
bracht, de overdracht van het
eiland geregeld heeft. Kort geleden
bezetten de Australiërs het Heard-
eiland, eveneens een Britse bezit
ting in het zuiden van de Indische
Oceaan.
HU gaf onmlddelliik signaal,
hetgeen evenwel niet meer
mocht baten. Onder snerpend
gefluit greep de locomotief do
bus, c.ven voor de achterwielen.
Door de hevige schok draaide de
bus een slag om. dc rechterzijde
werd vervolgens weggeslagen.
Een gehele familie vier Per
sonen kwam er betrekkelijk
goed af: een klein meisje brak een
been, terwijl de overige familieleden
slechts onbeduidende schrammen en
schaafwonden opliepen.
Links cn rechts liggen brokstuk
ken van de autobus in het rond. De
zware wielen zijn naar binnen ge
drongen. maar de motor is vrijwel
onbeschadigd.
Er zijn geen ooggetuigen van dit
vreselijke ongeval, behalve dan de
machinist van de trein en de pas
sagiers van de bus. die de trein
waarschijnlijk op zich hebben zien
aankomen.
Cacao, bonbons, repen
worden duurder
Met ingang van 5 Januari zullen
de maximumprijzen van cacao cn
cacaoproducten worden verhoogd.
Nieuwe prijzen per 100 gram: ca
caopoeder 24 cent; stukgoed (re
pen) ongevuld 36 cent, gevuld 31
cent; wichtgoed (bonbons enz.)
ongevuld 45 cent, gevuld 35 cent;
chocoladekorrels, los uitgewogen
28 cent.
Voorts zullen bjj deze nieuwe
prijsregeling voor een beperkt deel
van dc productie speciale kwali-
teitsartikelcn met uitzondering
van repen en ander stukgoed te
gen hogere prijzen mogen worden
verkocht en wel chocolade aan
stukjes voor ten hoogste 60 cent
(oude prijs 50 cent) en bonbons
enz. voor ten hoogste 63 cent (oude
prjjs 60 cent) per 100 gram. In dit
geval moeten dc artikelen echter
verpakt, dan wel uit „toonbank
dozen" worden verkocht met ver
melding van de prys en de naam
van de fabrikant op de verpakking.
Citroenen goedkoper
De maximum verkoopsprijs voor
citroenen, die thans op de ingelever
de bonnen worden verkocht, be
draagt 74 cent per kg. (18V? cent per
250 gr.) De oude prijs was 84 cent
per kg.
Waal wast gestadig
Gestadig wast het water in Rijn
en in Waal. Nijmegen meldde gis
termiddag een was van 30 centime
ter; de rivierkade voor de stad
staat blank en slechts speciale
voorzieningen konden een overstro
ming in de benedenstad voorkomen.
In de bovenloop van de Waal ver
wacht men nog enige was.
Bij de Rijkswaterstaat in Arnhem
heerst geen ongerustheid; het wa
ter steeg aldaar enkele centimeters.
Men vermoedt, dat de hoogste
stand morgen zal worden bereikt,
n.l. 12.50 meter boven N.A.P. (Het
record ligt in 1942 met een hoogste
stand van 13.36 m. boven N.A.P.
Red.)
Verliezen in Indonesië
In de afgelopen week zijn in In
donesië de navolgende verliezen ge
rapporteerd
Koninklijke Landmacht: Sold. J.
Persons uit Oss (N.-Br.); serg.-ma-
joor P. van Rooyen uit Leiden;
serg. J. Janssen uit Putten; sold.
A. Sluiter uit Groningen; sold. H.
G. Velthuizen uit Nijmegen; korp.
K. Maurick uit Dinxperlo; sold. S.
de Jong uit Wymbritseradcel; sold.
A. B. Sintenie uit Santpoort; op
perwachtmeester H. L. M. Hors
man uit Den Helder; korp. W. J.
Ouwerkerk uit Amsterdam; sold. J.
Pijlman uit Steenwyk; sold. H. A.
C. M. de Roorj uit Amsterdam;
korp. J. A. P. van der Wielen uit
Eindhoven; serg.-majoor T. A. Kra
mer uit Groningen; sold. Ie kl. A.
van Ouwendyclc uit 's-Gravenhage;
korp. F. J. Stegeman uit Weststel
lingwerf; sold. C. Jansen uit Los
ser; sold. D. Wiersema uit Smilde
(Dr.); sold. N. Kuypers uit Esbeek
gem. Hilvarenbeek; sold. A. L.
Adriaansen uit Gilze-Rijen; sold. C.
Magne uit Maastricht; sold. J. C. J.
van der Brugge uit Willemstad;
sold. C. E. van Gent uit Leerdam;
sold. L. J. Paaijmans uit Udenhout;
2e It. D. W. Rookmaker uit Hilver
sum.
Kon. Ned.-Ind. Leger: Sold. G.
Kroos uit Middelharnis; serg. H. T.
Krikhoff uit Indonesië; Boeg. sold.
2e kl. Baso; Soend. sold. 2e kl.
Wardjoe; Soend. korp. Atim; Mad.
sold. 2e kl. Singram; Jav. korp.
Madisman; Man. sold. 2e kl. W. M.
Rumopa, Jav. sold. Ie kl. Oemar;
Jav. sold. Ie kl. Sanrasidi; Jav.
sold. 2e kl. Sorip; allen uit Indone
sië.
Nederlandse verliezen van 31 De
cember en I Januari: 3 gesneuvel
den, 22 gewonden.
In Oost-Java zijn een aantal
kwaadwilligen gedood, meldt het
Nederlandse legerbericht.
