HET SOESTERKWARTÏER 5t"
directeur der Amersfoortse
kweekschool
H. Blijdenstein
Spoorlijn dreef een wig in
de verbinding met de stad
H.V.C. gaat in de zomer
honkbal spelen
Voor honderd jaar juist in trek
bij de gegoede burgerij
Pensioen-gerechtigd maar nog een
half jaar in functie
DE NESTOR
65 JAAR
Onderwijsman van
de oude stempel
r)EZE kweekschooldirecteur is
in zijn hart de eenvoudige
schoolmeester gebleven, die bijna
een halve eeuw geleden in Am
sterdam voor het eerst voor een
klas kinderen werd gezet. Men
merkt het uit alles, uit zijn spre
ken over het vak. studies, de kin
deren. Geen dikdoenerij, geen
frazes. maar de eenvoud, die liet
kenmerk van bet ware is. Deze
man is van het ouderwetse dege
lijke scbooJnjcesters-slag, met een
veel omvattende kennis, wel ver
grijsd in zijn vak. maar met een
scherp reagerende intelligentie
en nog steeds vol geest, vol hu
mor. zonder welke het op kinde
ren gerichte vak niet gedijen kan.
Zaterdag 24 Januari 1948
3
IN vroeger eeuwen liep via
Amersfoort en de oude Soës-
terweg de kortste landverbinding
tussen de Oostelijke gewesten
en het culturele en financiële
centrum van de Nederlanden:
Amsterdam. Ongetwijfeld heb
ben de Fransen de strategische
en commerciële betekenis van
deze verbinding begrepen, want
zij zijn het vermoedelijk ge
weest, die als aansluiting
aan de betere verkeersweg tus
sen Soest en het Gooi de
straatweg van Amersfoort naar
Soest hebben aangelegd. Op een
kaart van omstreeks 1820 is
deze nieuwe straatweg reeds
aangeduid, terwijl toen al de
volksmond sprak van de Ouwe
Soesserweg: onmiskenbaar te
ken, dat jaren tevoren de
Nieuwe Soesterweg was aan-
gelegd.
Hoe het ook zij, de Fransen
maakten gezwind gebruik van
deze kortste verbinding met Amster
dam, toen in November 1 fll3 de stad
Utrecht door generaal Molitor werd
ontruimd en de Franse bezettings
troepen te Amersfoort dreigden te
worden afgesneden. Onze stadsge
schiedenis verhaalt met welgeval
len, dat 28 Novembor 1813 's nachts
om vier uren de Franse bevelheb
ber de Utrechtse Poort uit en de
Soesterweg óp ging. bijgelicht en
een oindv/oegs uitgeleide gedaan
door baron Snouckaert en de jonge
Seheltus van Leusden. Het lantaarn
tje, dat Snouckaert bij deze ge
legenheid gebruikte, wordt nog zorg
vuldig in ons museum Fléhile be
waard en de heer Slootman toont
het met zichtbaar welbehagen aan dc
belangstellende bezoeker.
Van bebouwing langs de Socs-
ter straatweg was toen nog geen
sprake. Wel zien we omstreeks
1830 op de driesprong van de
Soesterweg en de Oude Soester
weg een tolhuis verrijzen. Dit
tolhuis staat er nog: n.l. op de
hoek van do Snoukacrtlaan en
de Brouwerstraat, waar thans
de bloemenzaak van Kortbeek is
gevestigd.
Heerlijkheden
Was er de eerste tientallen van ja
ren nog geen huis langs de Soester
Straatweg te bespeuren, aan de Oude
Soesterweg daarentegen stonden
reeds lang enige „Heerlijkheden" en
enkele boerderijen. Zo was in het
midden der 18e oeuw het lusthof
Puntenburg gebouwd door een
Amersfoortse zeepzieder Adriaan
Boelhouwer, eigenaar van de zeep-
ziederii de Drie Ringen aan de Kor-
tegracht. waarnaar de Drieringen-
steeg is genoemd Ook de boerderij
Knoesthof bestond reeds; een boe
renplaats welks naam ongetwijfeld
menige Amersfoorter nog«onbekend
in de oi;en zal klinken.
Op Puntenburg heeft de Amers-
foortse stadsdichter Pieter Pijpers
lange jaren gewoond, en vermoede
lijk is de idyllische omgeving er niet
onschuldig aan geweest, dat onze
rijmelaar 23 delen dichtwerk over
Stad en Omgeving heeft geprodu
ceerd. Inderdaad een idyllische om
geving. want in het midden der vo
rige eeuw had men aan deze kant
van de stad niet alleen de heerlijk
heid Puntenburg, doch trof men er
ook de buitengoederen Belle vue.
Berg en Dal en de Hooiberg aan.
mooie buitenplaatsen met keurig on
derhouden tuinen, Hel is dus niet
altijd in de geschiedenis onzer stad
zo geweest, dat de Noordkant van
Amersfoort tot de misdeelde kwar
tieren behoorde, en het is zelfs op
merkelijk. dat speciaal deze Noord
kant bij onze rijke voorouders zó
geliefd was. dat men juist daar de
meeste „Heerlijkheden" aantrof.
Want ook Ma Retraite, een buiten
goed van baron Nepveu buiten de
Grote Koppel, en het villapark van
graaf Sehimmelpcnninck lagen aan
de Noordzijde van de stad.
De eerste wig
Omstreeks negentig jaren ge
leden wordt dan echter de eer-
ste wig gedreven tussen het la-
tere Soesterkwartier en de bin-
1 nenstad. De spoorlijn Utrecht
AmersfoortZwolle van de Ne-
i derlandse Centraalspoor der
r Hollandse IJzeren van Amster-
t dam naar Kesteren. Het eerste
j resultaat dezer afsnijding van de
rX Soesterweggronden was, dat de
buitenverblijven der gegoede
burgerij bij voorkeur niet meer
aan deze zijde van Amersfoort
verrezen.
Toch leende het terrein zich uit
stekend hiervoor, wan het Soester
kwartier was een jaar of vijftig-
zestig geleden nog een mooi golvend
landschap met bergen en „dellen,"
r niet prachtig akkermaalshout en ho
ge dennenbossen. De oude Soester
weg was in die dagen een holle
mulle zandweg met eiken wallen
vanaf Cock Blomhoff (Birkhoven)
tot aan Puntenburg.
Intussen was zo omstreeks 1870
1880 het Sasje ontstaan en stonden
op de Soesterweg verschillende rijen
van werkmansbuizen, zo kenmer
kend voor deze periode; van die
echte „tachtigers." zo als elke pro
vinciestad ze kent. of het nu Amers
foort. Allernaar of Maastricht is. On
aanzienlijke huisjes als met blokken
dozen gemaakt, mét zwarte ge
verniste (BLIKWARNES) zei de
volksmo^frï gang en dito keuken, zo
als de huizengroep dc Twaalf Apos
telen tegenover het kerkhof aan de
Soesterweg, (welke huizen gelukkig
in de dertiger jaren zijn gesloopt) en
de naastgelegen „Vier Evangelis
ten." welke laatsto nog altijd, teza
men met de vele dergelijke 10e
eeuwse bouwsels liet beeld van de
Soesterweg op afschuwelijke wijze
ontsieren.
Waar nu de R K. kerk staat, was
een halve eeuw geleden een veld,
waar de bewoners van het Sasje en
van de Soe.ster straatweg hun gpi-
ten (de melkkoeien der armen) lie
ten weidon. Nog spreekt de echte
Kolentrelcker van de roomse kerk
op hot Geiten veld! Aan het tegen
woordig begin van de Soesterweg.
bij café Brul. was in do negentiger
jaren een tolhuis, waar in die tijd
de blinde tollenaar Smit de tol
boom zwaaide. Van deze blinde Smit
wordt nog met smaak verteld, dat
de kwajongens wel eens probeerden
hem met het tolgeld voor de gek te
houden, maar onze tolgaarder ken
de de duiten en de kornuiten
Spoorweguitbreiding
Dan. zo omstreeks dc eeuw
wisseling, komt dc grote spoor
weg-uitbreiding, een begin van
de Centrale Werkplaats en het
nieuwe station. Amersfoort zelf
barst uit haar keurslijf en in
October 1907 wordt de nieuwe
roomse kerk aan dc H'ithoos-
straat geeonstiereerd (de bouw
duidt op spoedig te verwachten
bevolkingsaanwas in het Kwar
tier). Kort x'óór en in de eerste
wereldoorlog verrijzen hele stra-
ten, zo als de lelijke rijen in de
Gerrit van Stellingwcrfstraat en
de Bonifaciusstraat. In 1919
wordt het erste uitbreidingsplan
ter doop gehouden, waarin voor
bet eerst de gedachte wordt uit
gedrukt van ruimtelijke schei
ding van woonwijk en industrie
terrein, i.e. door een weg van 40
in ontwikkeling
recente artikelen in ons blad over de toekomstige
ontwikkeling van liet Soesterkwartier doen de vraag
rijzen naar de geschiedenis van dit stadsdeel. De moderne
mens vraagt niet zozeer meer naar de dingen die over hel
verleden te vertellen zijn, maar veel eer ol dit verleden in
liel heden nog keubaar is. En helaas is dit mei liet Soester
kwartier maar al ie zeer het geval.
Op grond van haar ligging was het Soesterkwartier reeds
eeuweii geleden in ontwikkeling ten achter bij de rest van
Amersfoort. Een goede illustratie van deze achterstand is,
dunkt mij, wel hel volgende. In Augustus van het jaar 1661}
trok een Raadsheer aan het Hof van dc l-ranse koning op
zijn tocht door dc Nederlanden over dc weg van Utrecht
naar Amersfoort. In zijn „Journal des voyages dc monsieur
de Moncnnys" roemde hij deze straatweg vooral nabij
dc Ketstad als de mooiste van de wereld, vijftig pas
breed en ann iedere kant beplant mei twee rijen prachtige
eikebomen. Anderhalve eeuw later, in juli IS07 maakten
enige Amsterdamse families per rijtuig een Plaisier Rcysjc
dnnr Gelderland naar Cleef en meldden in hun dagboek,
dal zij tal Soest een vrij goede treg troffen, „dog van daer
tot Amersfoort ging liel weder door zeer zwaar zand
In het eerste geval een slagader van hel West-Europese
landverkeer, welke reeds lang voor de 19e eeuw de voort
durende belangstelling had van de stedelijke regeringen van
Utrecht en Amersfoort. In het laatste geval een mulle ver
bindingsweg van Amersfoort naar Soest en de Gooise dor
pen, gelegen in de toentertijd doodarme zandstreken, aan
welke weg zich dc stad niel veel gelegen liet liggen.
van de Zuidzijde in 1925 de huizen
tegen de straat pan gebouwd met al
de benauwende gevolgen voor do op.
merker. Zie nu eena het rijtje hui
zen met voortuintjes op de andere
helft van do Zuidzijde dezer straat
Welk een prettige ruimtewerking
treedt hier cp! En toch beschikken
deze laatstbedoelde percelen over
minder oppervlakte dan de twintig
jaren eerdei gebouwde woningen
Uiteraard kan geen invloed meer
worden uitgeoefend op gedane za
ken.
Maar wèl kunnen dc Socster-
kwartierders invloed uitoefenen
op de gang van zaken van al, wat
in de toekomst nog moet worden
uitgevoerd, als b.v. de tunnel-
plannen en de vraagstukken be
treffende de plantsoonen en de
beplantingen der straten.
Veel meer dan tot nu toe moesten
eigenlijk de buurtverenigingen en
buurtafdelingen dor politieke par
tijen zich gaan bezig houden met dc
zaken, welke innig verband houden
met het wel en wee van hun straat,
buurt of wijk. Want oneindig be
langrijker dan een uitbreidingsplan,
MUZIEKTENT in dc Amersfoortse
plantsoengordel, vóórdat de:e in de
hongerwinter totaal werd geruïneerd.
a 50 meter breedte, voorzien van
boombeplanting. Reeds in 1923
wordt deze strook onvoldoende
geacht en veranderd in een
plantsoengordel ter breedte van
130 m. welke groenstrook vol
gens de plannen van ir. Beltman
tussen 1929 cn 1933 wordt aan
gelegd.
Rommelige indruk
Intussen zien we in de jaren tus
sen de eerste en de tweede wereld
oorlog het Soesterkwartier ontstaan,
zo als wij het nu kennen. Dan hier
en dan weer daar verschijnen gro
tere of kleinere plukjes woningen en
ik geloof, dat juist deze omstandig
heid van niet le bouwen volgens een
vast plan van letterlijke uitbrei
ding (zo iets als pannekoekenbe-
slag, dat zich over een bepaalde op
pervlakte uitspreidt) 't Soesterkwar
tier tussen de Oude- en de „Nieuwe"
Soesterweg zulk een hopeloos-rom
melige indruk heeft doen verkrij
gen. De Anemoonstraat is omstreeks
1038 gebouwd maar het veel verder
gelegen An,ierplein reeds in 1924, De
ene kant van de Ranonkelstraat
kwam in 1925 tot stand, doch de helft
van de Zuidzijde eerst in 1934. Mid
den in de Tulpstraat stonden huizen
reeds in 1921. maar pas in 1937 kwa
men de woningen aan het Zuidelij
ke stuk te slaan. En zo kunnen we
wel door gaan.
In onze krant van 14 dezer heeft
een bewoner van het Soesterkwar
tier op waarlijk beklemmende wijze
zijn hart gelucht over de misdeeld
heid. waaronder onze grootste stads
wijk gebukt gaat. Hij wijt het te
leurstellend resultaat van al die ja
ren van volkswoningbouwenj voor
namelijk aan de engheid van be
bouwing. de compactheid van de hul-
zenmassa's in dit kwartier. Ik wil
niet treden in de beoordeling, doch
zou graag de lezer willen aanraden,
eens de Ranonkels!raat door te fiet
sen- aan de Noordzijde en de helft
ontworpen en gedragen door een
eminent stedebouWkundige en zijn
staf van enthousiaste ambtenaren, is
de wetenschap en de zekerheid, dat
dit plan geschraagd wordt door een
brede massa van actief medewerken
de bewoners van het nijvere Soester
kwartier.
p. s. teeling.
Voor de Zondag
Boodschap voor
tobbende mensen
Johannes de Doper zit in het slot
Machacrus als gevangene van
koning Herodes. Hg kan daar vrede
me.' hebbenwant hij heeft zich'
zelf niets te verwijten. Wat hij gC'
zcyd heeft, moest gezegd worden,
en het clstco kende hij van tevoren.
Maar wanneer ds dagen weken
worden, gaat zich langzamerhand
dc twijfel nestelen m zijn ziel. It
zijn verwachting niet ijdel ge
weest? Heeft hg het dan alles toch
verkeerd gezienHij dacht, dat
Jezus een held zou zijn. die zijn
volk te wapen zou roepzn. die He
rodes verslaan zou. Waarschijn
lijk zou dit ook de bevrijding van
Johannes hebben betekend. Maar
niets van dat alles. Jezus predikt
en helpt zieken en gcbrckkigcn.
Het is alles klein werk, persoonlijk,
maar niet massaal. In ztjn angst
stuurt hg dc hem bezoekende dis
cipelen naar Jezus met de vraag of
hij zich dan toch vergist heeft
(Lucas 7) Het antwoord van
Jezus is de oude Jesaja-profetie
van de Messias: Zeg tegen Johan
nes. wat gij gezien en gehoord
hebt: dat de blinden ziende wor
den. de kreupelen wandelen, de
melaatsen gereinigd worden, de
doven horen, de doden opgewekt
worden, den armen het Evangelie
verkondigd wordt.
Daar zijn vele mensen, die geen
uitzicht meer hebben. Het schijnt
wel. of de boodschap van Chris
tus alleen maar teleurstellend is.
Maar wonderlijke ontdekking, dat
temidden van al het masale. we
reld-historische. er Eén is. die dat
alles ongedaan laat. om volle aan
dacht te kunnen schenken, juist
aan hen. die geen uitzicht hebben
o. E.
plaat (A) gooit, dan roept de scheids
rechter „wijd". In het andere geval
roept hij „sjag".
Bij vier ,\vijd"-balLen krijgt de
slagman een vrije loop tot het eer-
J N de komende zomer doet een ons vrij onbekende sport zijp intrede in
x Amersfoort. De voetbalvereniging H.V.C. heeft namelijk besloten de
echt Amerikaanse sport „base-ball," beter bekend als „honkbal," te gaan
beoefenen. De benodigdheden voor dit spel zijn reeds aangeschaft, zodat
we de H V,C.-ers na de competitie honkbal kunnen zien spelen.
Opwindende sport
AN het spelen in competitiever
band is natuurlijk voorlopig
geen sprake, want de toekomstige
honkballers zullen eerst nog het een
en ander moeten leren Het H.V.C.-
bestuur ziet iets anders in deze
sport, nameliik de training van dc
spelers in het „voelballoze" seizoen.
Het bestuur zal dan ook behalve de
gewone voetbaltraining eens per
week een honkbaltraining houden.
Wij achten het voor de toekomsti
ge toeschouwers van belang, een
uiteenzetting van deze uiterst snel
le en opwindende sport te geven
Honkbal wordt met negen man ge
speeld en er is niet veel voor nodig
om een veld uit te zetten Het ter
rein bestaat uil eèn vierkant, waar
van de zijden 27,5 m. lang zijn. Op
drie hoekc-n van hel veld ligt een
kussen, op de vierde hoek. het zo
genaamde thuis-honk. ligt een rub
berplaat, Ongeveer in bet midden
van het veld ligt eveneens eer\_rub-
berplaat, die de plaats aangeeft,
vanwaar de werper moet gooien. (G)
De werper, een zeer belangriik
speler, gooit de bal zo hard mogelijk
over de rubberplaat A. waar de slag
man klaar staat de bal weg te slaan.
De werper moet de bal tussen knie
ën schouderhoogte spelen. De ach
tervanger F. die tot de veldpartij be
hoort, heeft tot taak de bal tegep
te houden Dit is geen eenvoudige
Laak, als poen weet. dat er werpers
zijn, die een bal met effect .kunnen
gooien. Het vangen kan ook gevaar
lijk zijn. zodat de achtervanger, op
zijn rechterhand na, geheel door
speciale kleding wordt beschermd
De rechterhand is bloot, waardoor
hij goed kan terug gooien.
HET LUSTHOF PUNTENBURG in 1803, naar een kopergravure uff dc
rijke prentenverzameling van Flehite. Thans staan ter plaatse de winkels van
Albert Heijn en anderen
Slagpartij
De andere ploeg is de „slagpartij".
De eerste speler gaat met het slag-
I hout iets opzij van het thuishonk
1 staan en tracht de geworpen bal weg
i te slaan. Als hij een bal mist. mag
hij het tweemaal over doen Mist hij
I ook de derde keer. dan is de slag-
man „uil". Na een goede slag echter
legt hij het slaghout neer en loopt
zo snel mogelijk naar het eerste honk
(B) De spelers in het veld halen de
bal op en gooien deze naar de wach
ter bij het honk. Is de bal in han
den van de wachter, voor de loper
het honk bereikt, dan is de loper
„uit".
Als de werper niet tussen knie- en
schouderhoogte of naast de rubber-
Athuishonk, B. C en /_).- Ie, 2e en
3e honk. G.: plaats voor werper; E.
slagman. F. achtervanger
sta honk Het komt wel voor. dat de
bal zover wordt geslagen, dat de lo
per ineens het tweede of derde honk
kan bereiken. Gelukt het de loper
het gehele veld zonder onderbreking
rond te lopen, dan noemt men dat
een „home-run",
Trekken
Komt een speler niet verder dan
het eerste honk. dan wacht hij op
de slag van zijn opvolger. Hij hoeft
echter niet OP het honk te blijven
wachten, maar kan vast enkele me
ters starten, wat men „trekken"
noemt. Hij loopt dan het risico, dat
de veldpartij hein aftikt. Ook als
een bal na een slag gevangen wordt
kan een speler „uit" gaan, Als er
drie spelers van slagpartij „uit" zijn
wordt er gewisseld, dus komt de
slagpartij in het veld en is de veld
partij aan slag.
We zien. dat honkbal vele moge
lijkheden biedt en zeker niet een
voudig is. Een eerste vereiste voor
H.V.C. is dan ook een goede trainer
aan te stellen Slaagt het bestuur
daar in. dan zijn we er van over
tuigd. dat de honkbalsport ook in
Amersfoort populair zal worden.
Dan zullen zelfs de pessimisten, die
het altijd hadden over „die onnozele
spelletjes van de Canadezen" zwij
gen.
Officiële personen, docenten cn leerlingen van de Amersfoortse Rijks
kweekschool bij het 12l/i jarig jubileum in 1936Zittend van links naar
rechts/ Dr. Ronhaar. de heer Blijden.stein, de heer Van Loon, dc Inspec
teur H. Brandts, burgemeester. Graaf van Rondwgck. wethouder
Thien, gemeente-secret ar is Kaan. Dra. Groot. mevr. Van Doorn. Staan
de u.l.n r. de heer De Jong, Ds. Mledema. de heer Van Dijk, de heer
Rotend aal, de heer Kruithof concierge Schoenman, de heer W. J. van
Dam, de heer Ritsma.
de scholen in die tijd geen
al te luxueuze voorstelling
maken. Mijn Normaalschool
in Axel was niet veel meer
dan een took, ik kan mc nog
herinneren, dat er b.v. geen
W.C voor meisjes was. Maar
hoven de school woonde een
metselaar en daarmee had
den we pen overeenkomst, zo
dat de meisjes daar van het
toilet gebruik konden maken.
Maar in 1917 ging ik voor goed
uit Zeeland weg. Ik werd be
noemd tot leraar Nederlands aan
«le dasriiorinaal.school te Yelzcn-
IJiuuiden cn tri 1920 word ik daar
directeur. In hetzelfde jaar kwam
de YVct-Dc Visser tot stand, die
de onderwijzersopleiding groot-
sclieeps zou verbeteren, maai «lie
in de practijk veel minder uit
werkte dan in de bedoeling gele
gen had. in ieder geval werd toen
echter dc normaalschool te Vel
zet), die in de onmiddellijke na
bijheid kweekscholen had te
Haarlem; Zaandam en Amster
dam, opgeheven. Ik werd be
noemd tot directeur van dc Nor
maalschool te Ameisfoort. die per
1 September 1921 eveneens in een
kweekschool werd omgezet
De Amersfoortse „Kweek"
Die kweekschool bestaat dus
volgend jaar een kwart eeuw. Ze
staat nog steeds op dezelfde
plaats aan de Heresiraat, maar
het gebouw is totaal veranderd.
Volgens dc nieuwe wet moesten
er lokalen voor handenarbeid en
handwerken komen cn er was
ook een gymnastiekzaal nodig.
Dat heeft nog tot 1929 geduurd
Toen is er een grondige verbou
wing geweest cn is er eenvoudig
een nieuwe verdieping op de oude
school gezet.
Wij praten nog met de heer
Blijdenstein over het onder
wijs aan zijn school cn over
de boeken, die hij zelf ge
bruikt bij zijn lessen in de
Opvoedkunde. Daaruit blijkt,
dat deze docent van de oude
stempel zeker niet aan ver
ouderde denkbeelden is blij
ven vast zitten en steeds „bij"
is gebleven, over Gunning en
Casemir tot Kohnstamm en
Langcvcld.
Do moderne leerboeken voor
psychologie cn paedagoglek van
Prof. Kohnstamm cn Bigot vor
men de richtsnoer van zijn onder
wijs cn ook de moderne richting
in de didactiek vindt in hem een
voorstander.
Aanleg en roeping
„Wat die opleiding betreft, te
genwoordig hebben wij naast de
gewone opleiding voor de lagere
cn de Hoofdakte ook nog dc een
jarige dag-cursus voor afgestu
deerden aan H.B.S. of gymna
sium. Ik heb daar goede ervarin-
gen mee ïn het algemeen wordt
men alleen onderwijzer als men
iets voelt, een zekere roeping
heeft, voor bet vak. Dat maakt
liet werken aan een kweekschool
zo prettig, omdat men te doen
heeft met jonge mensen, die we
len wat ze willen en waar ze op
aan sturen. Diezelfde geest, die
zelfde eenheid van wil. die ik al
tijd bij mijn kwekelingen heb
aangetroffen, bezielt ook de mees
te van de jongelui, die op wat
latere leeftijd tot de onderwijzers-
studie zijn gekomen."
„Ja. ik moet u zeggen, ik heb
altijd met .intens plezier aan mijn
school gewerkt cri banden van
vriendschap binden mij nog
steeds met vele van dc drie- tot
vierhonderd mannen en vrouwen,
«lie aan onze school voor bet be
roep zijn klaar gemaakt en die
nu overal in bet land. dikwijls
ook bij het middelbaar onderwijs,
hun taak verrichten. Zij hebben
een mooi beroep gekozen. Maar
geen gemakkelijk beroep. En aan
waardering heeft het hun nog al
eens ontbroken, ook financieel.
Maar er is een gezonde geest in
bet onderwijzerscorps, zeker hier
in Amersfoort, waar men de
schokken van de oorlog steeds
meer te hoven gaat komen. Mijn
ervaring als kweekschool-leraar
en -directeur en ook als exami
nator voor de Hoofdakte heeft
mij geleerd, dat de jonge mannen
en vrouwen, die zich in ons land
tot liet onderwijs wenden, in de
regel over die gaven van geest
en gemoed beschikken, die voer
de vervulling van hun taak on
ontbeerlijk zijn."
KentU ze wel?
Hiermede vervolgen wij ome
serie artikelen over beken
de en onbckvwle personen uit
ons aller omgeving
'T* OEN op een mooie zomerdag in bet jaar 1901 een stevig ge-
1 bouwde Zeeuwse jongeman van achttien jaar bet gebouw «Jer
Maastrichtse Kweekschool uitstapte, waar bij juist voor bet onder-
wijzors«Jiploiij« was geslaagd en lijj met jiet pas veroverde papier
eerst naar Zeeuws-Vkumdeien trok, naar zjjn geboorteplaats Hon-
tenisse. zal hij er geen vermoeden van bobben gehad, dal bij zijn
loophaan hij hel pndciwijs nog eens als directeur van dc Kweek
school te Amersfoort zou besluiten.
Nu is die robuste jongeman een forse grijsaard geworden. Zijn
leeftijd en zijn loopbaan hebben Jjcm iets patriarchaals gegeven,
een zekerheid en rust. die onmiddellijk gezag afdwingen, ook als
hij huiselijk in zijn woonkamer met ons zit te praten over zijn vak,
zijn school, zijn leven en mevrouw ons af en toe een kop thee pre
senteert.
Réunie in Amicitia van
oud-kwekelingen
T~)E jeugd van vandaag is het
volk van morgen. Wie de
kinderen van nu vormt, vormt
daarmee in hoofdtrekken de vol
wassene van straks. Het gezin, de
kerk. de jeugdbeweging kunnen
in dit vormingsproces een groot
aandeel nemen. Maar alle kinde
ren worden gedeeltelijk, vele kin
deren worden hoofdzakelijk ge
vormd in de lagere school.
Het wordt niet voldoende beseft
cn te weinig doordacht, dat het
werk van de onderwijzer tot de
verantwoordelijkste taken be
hoort. die men iemand kan op
dragen. En boe verantwoordelijk
is dan niet dc taak van hem, die
op zijn beurt weer de onderwij
zers zeif moet opleiden en vor
men. Van de kweekscholen voor
onderwijzers gaan de lijnon uit,
die \oort blijven Lopen door dc
geschiedenis van een generatie.
De Rijkskweekschool voor on
derwijzers te Amersfoort bestaat
in 194.9 vijfentwintig jaar. Er zou
geen aanleiding zijn daar thans
reeds aandacht aan te schenken
als bijzondere omstandigheden
een deel der feestelijkheden, die
men voor dit jubileum in de zin
had, niet naar Februari van dit
jaar hadden verschoven, waar
door zij samen vielen met een
ander belangrijk feit in de ge
schiedenis van de school.
De heer H O. B. B 1 ij d e n -
ste in, de directeur der Amcr-
foortse Kweekschool, zal aan liet
eind dezer maand de pensioen
gerechtigde leeftijd bereikt heb
ben. Per 1 Februari zou hij het
onderwijs verlaten. Alles was
daar reeds op afgestemd toen de
minister de directeur te elfder
ure nog bereid vond, bij gebrek
aan een geschikte plaatsvervan
ger. lot 1 September van dit jaar
in functie te blijven.
De herdenking en de feestelijk
heden gaan echter door. Wat
daarbij gebeurt mag nog niel aan
de grote klok gehangen worden
maar in ieder geval brengt «Je
21e. Februari a s, een réunie van
de oud-leerlingen der kweek
school ip Amicitia. Honderden
leerkrachten uit het lager en
middelbaar onderwijs, die aan dc
Amersfoortse „Kweek" gestu
deerd hebben, worden op die dag
in onze stad verwacht.
En liet middelpunt van bet sa
menzijn zal de heer II. O. B. Blij
denstein zijn. „de baas" zoals alle
kwekelingen en oud-kwekolin-
gen hem noemen, kweekschool
directeur cn onderwijsman in
hart en nieren, een man die
veertig jaar lang onderwijzers
opleidde en die in het hele land
waarschijnlijk de nestor is van de
onderwijzers opleidende leer
krachten.
„Toen ik begon kwamen de
hoofdonderwijzers nog met
een hoge hoed op school",
vertelt hij .,en kwam het
eigenlijk niet te pas om zon
der een wit vest voor de kin
deren te verschijnen. Kom
daar nu eens om. Wie draagt
er nog een wit vest? Een
schoolmeester zeker niet. Een
hoge hoed? Veel eerder een
alpino-petje."
Herinneringen
Tot 1911 onderwees de heer
Blijdenstein een deel der Amster
damse jeugd in „alle christelijke
en maatschappelijke deugden" en
daarbij leerde hij de hoofdstad
kennen met het vaak fel geagi
teerde en botsende leven der on
derwijzers, die de strijd waren
begonnen voor «le verheffing van
hun beroep. Wij komen te spre
ken over mensen, met wie hij om
ging in zijn jeugd en die wij zelf
veel later als oude. „gezeten" en
gemoedclijk-vriendelijke figuren
leerden kennen. Theo Thijssen,
Soederhuyzen. Van Dct. Klaas do
Vries. „Dat was een mooie tijd",
zegt hij. „Toen ging er wat om.
„Hoe bent u eigenlijk bij de on
derwijzersopleiding gekomen?"
„Kiik. dat ging zo. In 1911 ging
ik uit Amsterdam weg. Ik kreeg
toen een benoeming tot hoofd van
de school in mijn geboortedorp
Hontcnissc cn werd meteen le
raar aan de Normaalschool te
Axel. Dat was nog de oude onder
wijzersopleiding, die veel meer
leerlingen omvatte van de zes
kweekscholen, die men toen nog
maar had. Bij de Wet-De Visser
van 1920 zijn die normaalscholen
verdwenen of in kweekscholen
omgezet.
Overigens moet u zich van
