DAGBLADVOOR AMERSFOORT
VRIJSTAAT TRIEST
biedt trieste aspecten
Vandaag...
Hitier werd machtig door
steun yan dollars"
Militair optreden in Judea
vereist, zegt commissie
Auto bij de Roode Brug in
de Vecht gereden
Er komt overvloed
van groenten
Deens kustvaarder
in storm vergaan
Drie personen verdronken
NaBenelux:Sedano
/ij wenden ons tot Qod en Jan 1 )oIdaaf9
Ms hoccje nood en bitfre si rïjd ons wacht»
De nood voorbij, bet fand invredes-staat^
"Vergeten wordt de Heer en Jan Soldaat
Plaat of daad
Dinsdag 10 Februari 1948
Achtste jaargang, No. 941
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdarasche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 31 cent p. w. of 4.— p. kw. Losse nummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan AmcrsfoctfL
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Directeur-Hoofdredacteur: T J. DE BOORDE R.
Ook Moskou publiceert documenten
Verwijten aan Amerika over houding
in jaren 1933-1939
In antwoord op de onlangs door het Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken gedane publicaties, waaruit moest blijken, dat de
Sovjet-Unie Hitiers aanval op de Lage Landen goedkeurde, heeft gister
avond de Sovjet-Unie drie \an haar oorlogsbondgenoten ervan beschul
digd dat zij Hitier de oorlog hebben laten ontketenen. „Het State Depart
ment" publiceert documenten uit 19391941, maar het zwjjgt over de
jaren van 1933 tot en met München" dat Is ongeveer de toon die uit de
Russische beschuldigingen spreekt.
De officiële Russische publicatie
zegt. dat de drie Westelijke gealli
eerden reeds in 1946 besloten heb
ben. materiaal uit Duitse archieven
over de jaren "18 tot '45 te publi
ceren
De Russische documenten kanten
zich tegen de pogingen van heer
sende Amerikaanse kringen, om
door middel van lastercampagnes
de invloed van progressieve elemen
ten, die voor betere betrekkingen
met Rusland pleiten, te ondermij
nen.
„Dollars als mest"
Een lange passage wordt gewijd
aan de Amerikaanse financiële
steun aan Duitsland in de trjd tus
sen de beide wereldoorlogen.
Deze dollarregen was nis mest
voor de Duitse oorlogsindustrie. De
mllliarden dollars die In de oorlogs
economie van Hitier werden geïn
vesteerd, brachten het oude Duitse
oorlogspotentieel weer op de been
en gaven het Hltlerreglme de wa
pens die het voor zlln agressie no
dig had. Duitsland had ln korte tiid
weer de beschikking over duizen
den en duizenden tanks, vliegtui
gen, kanonnen en oorlogsschepen
van het nieuwe type.
Het Moskouse document haalt
het in 1933 gesloten Brits-Duits-
Frans-Italiaanse verdrag aan als
bewijs dat Frankrijk en Engeland
achter de rug van de ontwapenings
conferentie om de vrede en veilig
heid der landen een slag hebben
toegebracht.
Voorts hebben deze beide landen
in 1934 de anti-Russische houding
van hun bondgenoot Polen uitge
buit en het zodoende tot een non-
agressiepact tussen Hitier en het
door patriciërs geregeerde Polen
laten komen. Ook houdt de verkla
ring zich bezig met de door Von
Ribbentrop te Londen gesloten
vlcotovereenkomst. waarbij Duits
land toestemming kreeg zijn vloot
©p te bouwen.
Belgische grensarbeiders
legden het werk neer
Meer dan 20 000 van de 47.000 in
Frankrijk werkende Belgische grens
arbeiders, zijn in staking gegaan.
Aan beide zijden van de Frans-Bel,
gische grens heeft de gendarmerie
posten betrokken doch tot nu toe
deden zich geen incidenten voor.
Zoals bekend zagen de Belgische
grensarbeiders, die groot contingent
arbeidskrachten voor de fabrieken
ln Noord-Frankrijk opleveren, als
gevolg van de herwaardering van
de Franse franc, hun weeklonen
met 49 procent verminderen.
Aangezien de onderhandelingen
tussen de Belgische en Franse dele
gaties tot nu toe geen resultaat heb
ben gehad, werd gistermorgen beslo
ten het werk neer te leggen. Ver
wacht wordt dat het aantal stakers
vandaag nog groter zal zijn.
In tegenstelling met de winter
46/47 is deze winter voor de groen
tekwekers buitengewoon gunstig
geweest. Al het plantmateriaal is
uitstekend tot zijn recht gekomen.
Bijna twee maanden vroeger dan
vorig jaar kunnen de groenteplant
jes in de „koude" grond worden
uitgezet. Aan de veiling in Leiden is
zelfs al spinazie van de koude grond
aangevoerd
De verwachte grote aanvoer van
voorjaarsgroente maakt het zeer
gewenst dat Nederland een deel
van zijn overvloed exporteert naar
de Engels-Amerikaanse bezettings
zones van Duitsland en naar Enge
land. Onderhandelingen hierover
zijn reeds enige tijd gaande.
Engeland heeft echter reeds te
kennen gegeven dat het dit jaar
geen meloenen en perziken zal af
nemen. Het gevolg hiervan zal zijn,
dat deze vruchten in eigen land
tegen billijke prijzen verkrijgbaar
zullen zijn.
Japans kabinet treedt af
Het Japanse kabinet onder leiding
van een socialistische minister-presi
dent heeft besloten af te treden. Pre
mier Katayama verkoos deze oplos
sing boven een splitsing in zijn par
tij. waarvan de linkervleugel wei
gert samen te werken met de con
servatieven onder leiding van Ka
tayama.
Dinsdag zal de premier officieel
het ontslag van zijn kabinet in
dienen.
Weerbericht
WIND UIT UITEENLOPENDE
RICHTINGEN
Weersverwachting, gel
dig tot Woensdagavond:
Krachtige tot matige
wind. draaiend naar
richtingen tussen Noord-
West cn Noord-Oost,
maar later weer naar
Zuid-West krimpend.
Vanavond en vannacht
plaatselijk enige regen,
dan opklarend, doch
morgen In de loop van
de dag weer toenemen
de bewolking. Weinig
verandering van tempe
ratuur.
11 Febr.: Zon op 8 05: onder 17.44,
Maan op 0.09; onder 19.05.
Utrecht-Baarn wordt
electrisch
De electrische bovenleiding van
het Spoorwegbaanvak Utrecht
Baarn zal op 1 Mei gereed komen.
Het zal echter op die datum, nog
niet mogelijk zijn de stoomlocomo
tieven „op stal" te zetten, omdat
de Spoorwegen over te weinig
electrisch materieel beschikt. Maar
het idyllische treintje is dan toch
wel weer een stap dichter tot zijn
einde genaderd.
Bemanning gered
Vier uren hebben de Noordzee-
golven gistermiddag gebeukt op de
Deense coaster „Lotte Skou" die
vijf mijl ten Noorden van IJmuidcn
voor anker was gegaan om afdrijven
naar de kust te voorkomen. Toen
gaf het schip de strijd op, even voor
half zes verdween het in de golven,
nadat de bemanning in dé uitgeva
ren reddingsboten was overgestapt.
Om twee uur ontving Schevcnin-
gen-radio een noodsein van de kust
vaarder. Het vaartuig bleek toen
reeds voor de tweede maal van ziin
anker te zijn losgeslagen, het dreef
op dat ogenblik snel af in de rich
ting van de kust. Onmiddellijk na
het SOS kozen de motorreddings
boten „Neeltje Jacoba" en „Presi
dent Steijn" zee om hulp te verle
nen. Tien leden van de bemanning
van het in nood verkerende schip
werden overgenomen.
Inmiddels sloegen de golven over
het dek van de „Lotte Skou". dat
al spoedig lek raakte. Ook de lui
ken van het voorlogies werden in
gedrukt. Toen stroomde hét water
naar binnen en stond vqgt, dat het
schip als verloren moest worden
beschouwd. De overgebleven negen
opvarenden, onder welke de kapi
tein, gingen eveneens over op de
„Neeltje Jacoba". Deze reddingsboot
botste bij het manoeuvreren enkele
malen tegen de voorsteven van de
coaster. Licht beschadigd keerde het
vaartuig om ongeveer kwart over
zes in de haven van IJmuiden terug
Dag aan dag rijden Arabische troepen
'over de Palestijnse grens
De UNO-commissie voor Palestina is met algemene stemmen tot de
slotsom gekomen dat militair optreden noodzakelijk is om de ver
deling van Palestina, ondanks de gewapende tegenstand der Arabische
landen door te zetten.
Bij de Veiligheidsraad is een ontwerp-statuut voor een internatio
nale politiemacht ingediend. De strijdmacht zou onder de bevelen van
de door de UNO te benoemen gouverneur moeten staan. Bewoners
van Jeruzalem of van de Joodse en Arabische deelstaten zouden er
geen deel van mogen uitmaken. Jeruzalem moet gedemilitariseerd
worden.
VOOR DE KUST bij Wijk aart Zee verdween de Deense kustvaarder Lot-
ee Skou" in de golven na urenlange strijd. Velen sloegen de reddingspo
gingen van het strand af gade.
Gisteravond heeft zich in een van
de buitenwijken van Utrecht een
ernstig ongeval voorgedaan, dat
aan drie personen het leven heeft
gekost.
Omstreeks half acht, toen de
storm het hevigst was reed op de
Hogelanden een 4-persoons auto-
tje bestuurd door de 27-jarige ver
tegenwoordiger B. F. Smit uit de
Harpstraat 5 te Utrecht. In het wa
gentje waren verder nog gezeten
zijn echtgenote de 25-jarige C. E.
SmitKrijnsen en haar 61-jarige
moeder M Krijnsen uit de Harp
straat 5 bis.
Hulpgeroep baatte niet
Door onbekende oorzaak reed de
auto, nabij de Rode Brug plotse
ling in de Vecht en geraakte geheel
onder water. Op dat moment was er
niemand ter plaatse, zodat het dra
ma zich ongezien voltrok. De be
stuurder schijnt toen nog kans te
hebben gezien om de linnen kap
te openen en uit de auto te klim
men. Boven op het dak staand heeft
hij om hulp geroepen, waardoor
enige omwonenden werden gewaar
schuwd. Toen der.en echter op de
plaats des onheils verschenen, za
gen ze juist de man van de wagen
wegdrijven, doordat er een sterke
zuiging in het water was ten ge-
gevolge van het feit, dat de sluizen
daar waren geopend. De man werd
naar de diepte ge'trokken en kon
niet worden weergevonden. De di
rect gewaarschuwde politie heeft
toen met een haak de twee dames
uit de auto getrokken, die reeds
bleken te zijn overleden. Van half-
acht tot ver in middernacht heeft
men met sleepdreggen nog getracht
het stoffelijk overschot van de be
stuurder op het droge te brengen,
echter zonder resultaat.
Plannen voor tollinie der
Scandinavische landen
(Van onze Scandinavische
correspondent)
De conferentie van de drie Scan
dinavische premiers en verscheidene
andere ministers in Stockholm, die
door de besprekingen de laatste da
gen over de eventuele aansluiting
van Scandinavië bij de Westerse
Unie in de algemene politieke be
langstelling heeft gestaan, is giste
ren geëindigd, zonder dat de deel;
nemers een officieel communiqué
hebben uitgegeven. De conferentie
heeft zich zonder twijfel nimmer
met het probleem Scandinavië en de
Westerse Unie bezig gehouden, im
mers hieromtrent ziüi door alle drie
landen reeds duidfiijke negatieve
verklaringen gegeven, maar wel met
het plan van een Scandinavische tol
linie naar het voorbeeld van Bene
lux. Het initiatief hiertoe ging. van
Denemarken uit. De onderhandelin
gen van het hiertoe opgerichte co
mité zijn. naar verluidt, zo goed als
afgesloten en men houdt er rekening
mede. dat de voorstellen van de
nieuwe organisatie Sedano in
de naaste toekomst bekend zullen
worden.
Direct na het ongeval waren een
ziekenauto en een geestelijke aan
wezig, doch hun bijstand kwam te
laat.
Met een kraanwagen van de fa.
Jongerius is de auto op het droge
getrokken en ter beschikking ge
steld van de politie. Omtrent de
oorzaken tast men tot dusver vol
komen in het duister. Vermoedelijk
is de stuurinrichting defect gewor
den of heeft de auto in de zware
storm aan bestuurbaarheid verlo
ren. Vanochtend had men nog geen
spoor ontdekt van de bestuurder,
hoewel er nog is gedregd.
Zegering Hadders van
rechtsvervolging ontslagen
Het Eerste Kamerlid R. Zegering
Hadders, dat door het Bijzonder
Gerechtshof te Leeuwarden wegens
verraad van een Engelse piloot ver
oordeeld was tot een boete van
10.000 subs, drie maanden hech
tenis, is door de Bijzondere Raad
van Cassatie ontslagen van alle
rechtsvervolging.
Vijftienduizend geuniformde en
bewapende, in Syrië getrainde sol
daten uit de Arabische landen zijn
tot op heden de Palestijnse 'grens
overschreden, meldt een A.P.-cor-
respondent na een bezoek aan de
gebieden waar zich Arabische troe
penconcentraties bevinden. Regel
matig blijven zij de grens overko
men met een of twee vrachtauto's
per dag 300 tot 500 gevechts-
klare mannen per week. Zij schijnen
geconcentreerd te worden op plaat
sen van waar uit zii Judea in
tweeën kunnen hakken, in de hoop
de Joodse verdediging zo in twee
driehoekige enclaves te kunnen
drijven: een rond Tel Aviv, de an
dere rond Haifa.
De militaire organisatie der Ara
bieren bestaat uit een aanvalslecer
van speciaal opgeleide en goed be
wapende soldaten en een verdedi-
gingsleger van volksmilitie. Deze
twee groepen staan niet met elkaar
in verbinding.
Wapens in bazars
Het aanyalsleger. dat reeds op
verscheidene plaatsen ln de Arabi
sche streken van Palestina is ge
legerd, is in geen enkel onzicht on
derworpen aan het gezag^an bur
gerlijke autoriteiten. Bevoorrading
geschiedt geheel uit de depots aan
de andere kant van de grens. De
troepen zijn goed bewapend. Zii
dragen battle-dress in Amerikaan
se snit.
De verdediging is in handen van
een meestal ongeoefend volksleger,
zonder uniform en met een fantas
tische. bewapening: geweren, uit de
zakken stekende revolvers, dolken
en handgranaten aan de gordel.
Als de Britten zijn
vertrokken...
De Arabieren hebben hun poli
tieke geschillen laten rusten of tot
later datum bewaard „om de weg
te bereiden voor militaire actie in
Palestina met het oog op de nabij
heid van de datum van het terug
trekken der Brit-':'" troepen." aldus
verklaarde een Arabier, die in nauw
contact staat met de besprekingen
van de raad der Arabische liga te
Cairo.
De pas benoemde bevelhebber van
het „Arabische leger dat de bevrij
ding van Palestina voorbereid", de
Iraakse generaal Ismail Safwat Pasja
is uit Damascus te Cairo aangeko
men voor het bijwonen van de bij
eenkomst van de politieke commissie
van de Arabische liga. Hij bracht
met zich mee een rapport over de
vorderingen van de militaire opera
ties in Palestina sedert het aanne
men van het verdeelplan door de
UNO. Men meent te weten, dat in
dit rapport wordt voorgesteld een
„tweede front" in het Zuiden de
Sinai-woestijn te openen, ten
einde de Haganah. het Joodse ver-
dedigingsleger te dwingen haar
strijdkrachten in Palestina in tweeën
te verdelen.
Mevr. Roosevelt komt
15 April
Mevrouw Eleanor Roosevelt zal
op 15 April met een K.L.M.-vlieg-
tuig uit Londen in Nederland aan
komen.
Zij zal zich die dag naar de
Utrechtse universiteit begeven,
waar zij zal promoveren tot ere
doctor in de rechtswetenschappen;
Munitie is in de Arabische steden
in de tabakswinkel te koop en ge
weren, pistolen en handgranaten
worden in de bazaars verkocht.
De burgemeester van Nablus, die
het bevel heeft gegeven de scholen
te ontruimen en in te richten als
hospitalen zei: Het Is geen tijd voor
opvoeden, maar voor vechten en het
verplegen der gewonden.
De dichter Jan Prins
overleden
In het Diaconessenhuis te Naar-
den, waar hii verpleegd werd. is
Maandagavond om kwart voor ze
ven in de ouderdom van twee en
zeventig jaar overleden Chrlstiaan
Louis Schepp (psneudoniem Jan
Prins).
De heer Schepp werd 5 Februari
1876 te Rotterdam geboren. Van
1888 tot 1892 bezocht hii het gym
nasium te Rotterdam en het insti
tuut Wegerif te Nijmegen. In 1892
ging hij naar het Koninklijk Insti
tuut van de Marine, waar hii ver
bleef tot 1896, in welk jaar hii als
zeeofficier in dienst trad. In 1924
werd hii afgekeurd en gepension-
neerd als kapitein-luitenant ter zee.
in 1929 volgde ziin bevordering tot
kapitein ter zee titulair.
In 1911 kwam onder het pseudo
niem Jan Prins zijn eerste bundel
gedichten „Tochten" uit. Ziin twee
de bundel „Getijden" verscheen in
1917, zeven laar later gevolgd door
„Verschijningen". Een bundel ge
dichten over Indië verscheen in 32
onder de titel: „Indische gedichten"
daarna verscheen „Ter gedachte
nis."
De begrafenis van de dichter
Jan Prins zal plaats vinden op de
begraafplaats Oud-Eik en Duinen
Vakbonden in verzet
tegen Labour
Sedert Attlee's verklaring In het
Lagerhuis over de regeringspolitiek
Inzake lonen en prijzen dreigt een
ernstig conflict tussen Labour en
de vakbeweging.
De regering, beducht voor infla
tie, heeft voornamelijk op aandrin
gen van Sir Stafford Cripps beslo
ten geen loonsverhogingen toe te
staan, wanneer die niet gerecht
vaardigd wordt door productiever
hoging.
Het bestuur var. de Trade Unions
Congress heeft zich hierovei nog
niet uitgesproken, maar zij heeft
bovendien weinig zeggenschap
over do politiek van de aangesloten
bonden. Twee vakbonden, die een
kwart millioen regerings-employé's
vertegenwoordigen, hebben wel
reeds hun standpunt bepaald. Zij
hebben zich tegen de loonstop uit
gesproken.
Men verwacht dat de komende
weken critiek zullen zijn voor de
regering.
De Antwerpse zesdaagse
Schulte-Boeyen leiden in
Antwerpse Zesdaagse
De stand na de sprints van Maan
dagavond 24 uur was voor de kop
groep van de Antwerpse Zesdaagse:
1. SchulteBoeyen, 22 pnt. Op
een ronde: 2. BruneelNaeye. 113
pnt. 3 KintDepredomme. 42 pnt
4. LapébieSeres. 39 pnt.; 5. Adri-
aenssensBruyland. 28 pnt.
In 75 uur legden de renners
1807.375 km af.
veracht»
ALS men ons hier aanvalt, betekent dat binnen tien uur een atoombom paar uur aan de Joegoslavische kant
Btlg'tdo". De An.riks.nse officie, die He, ,e9en de reesU9-
gever van de Weltwoche zei, bedoelde hiermee, dat de telefoonverbindingen zich hier met verloochening van hun
waarover de vrijstaat Triest beschikt, prima in orde zijn, Maar zijn uitlating economische doctrines zo hartstoch-
t ti t, j ft- r t telijk uitspreken voor een vrije ruil
is symptomatisch voor de politiek van het voldongen feit die hoogtij viert van goederen en de Sovjetstadhou-
in de twee zones, waarin deze creatie van de UNO verdeeld is. Een politiek, der zich zo luid beklaagt over het
die. verhindert dat Triest, eertijds een welvarende haven en thans zowel 5an to* samenwerking
bij de Angelsaksen aan de andere
politiek als economisch een fiasco, voorlopig ook maar één vrachtschip zijn kant van de streep. Maar dezen heb-
lading zal zien lossen, hoewel deze haven'een van de grootste en meest ^en genoeg van deze toepassing van
^uHlfeerée Europa i, ee"dkaans^
Op het ogenblik ligt er alleen een de Portretten van Tito en Stalin een levensmiddelen exporteert, maar er
Amerikaans oorlogsschip, dat de Plaats vinden. communistische agitatoren voor te-
verst vooruitgeschoven Westerse Men probeert objectief te blijven, rugkrijgt
voorpost is in Europa: enige kilomé- maar dat valt moeilijk, wanneer Wie gouverneur?
ters landinwaarts loopt de demarca- men ln de Joegoslavische zone. in r),» man Hi» nncr cteeHe -ai
tielijn, het verlengstuk van het be- de eertijds zo rijke zomerresidentie worden aangewezen als gouverneur
faamde Ijzeren gord.jn, waarachter Capo d'Istria. de schamele winkel- "oor cde St ÏÏiüst wachCeen
Tito's aanhangers, in weerwil van etalages ziet. terwijl vijftien kilo- bemidenswaardice taak Na ziin
het vredesverdrag met Italië meter verder, in de zaken in de aanstelling door de Veiliehefdsraad
want daarin was de staatsregeling stad Triest zelf. alles te krijgen is. moet déz" e™^olitiechef benoemen
van Triest vervat maken, dat hun bontmantels, wittebrood en nylon- Politietroepen' moeten negentig da
beleid een getrouwe copie is van dat kousen - en dat alles binnen de gen daarna de p°Ia1s innemen van
der Russen in de Sovjetzone van grenzen van dezelfde vrijstaat. Hier. de huidige (Engelse Amerikaanse
Duitsland Op agrarisch gebied wor- in de zone B. waar de muren van en Joegoslavische) 'bezettingstro»-
den bijvoorbeeld drastische hervor- de huizen eruit zien alsof zij aan Den <j;e dan OD „przopk- van Ho
mingen in collectivistische zin door- een huidziekte lijden, waar de stra- verneur h°t gebied moeten ontruimen"
gevoerd, compleet met onteigening ten verwaarloosd zijn. zodat zij vol hun echtTr ook veSoSceri
van grootgrondbezit, en deportatie gaten zitten, waar de kinderen in te bliivenSi» hii Ha?««TSÏÏiSmE
van de bezitters, die nog van geluk lompen lopen, en de vrouwen met £ht. Volgens het vredesveïdrao
kunnen spreken als zij erin slagen blote benen in de bijtende wind. JS£en. de*Tevelhebbwsvan deze
zonder kleeisgjieuien de Anglo- Tfaliaa«c «akn» ^roePen aan het verzoek van de gou-
Amerikaanse zone te bereiken. Ker- Italiaans taboe vornour volHoon tor,™
kelijke bezittingen worden in beslag Alle opschriften wijzen erop. dat naderhand ingelaste clausule!)
genomen en onder de boeren ver- het Italiaans consequent geweerd de betrokken regeringen een andere
deeld (maar de Sloweense bevol- wordt. „Wij zijn Joegoslaven", „Wij maatregel treffen. /j
king, die zeer religieus van aard is. willen Tito", etc., alsof men zichzelf Geen wonder, dat de inwoners van
gaat in het geheim dóór. haar by- nog moet overtuigen.... De land- Triëst opmerken, dat deze gouver-
dragen te leveren aan de kerkelijke man. die toch nog anders denkt, kan neur wel een bijzonder verstandig
gemeentenT De godsdienst onder- dit met een fijn gevoel voor nu- man zal moeten zijn. Aan welke ver
drukken bleek onmogelijk, daarom ances nog slechts uiten door te- zuchting dan meestal de enigszins
bleef ook in de ..zone B het kerk- gen zijn paard Italiaans en tegen wrang klinkende correctie wordt
bezoek toegestaan en zelfs de ver- zun hond Sloweens te spreken. toegevoegd, dat. als hij een bijzon
ering der ikonen in eigen huis. De armoede is er weerzinwek- der verstandig man is. hij helemaal
mits.... naast de heiligenbeelden kend. groot en wie dan ook maar een niet naar Triëst zal komen,..A
ER is de vorige week ln de Ka
mer en daarbuiten nogal wat
te doen geweest over de z.g. rijm
prent van generaal Spoor Het
betreft de plaat, die wij hierbij al-
drukken; zij zou in opdracht van
het kabinet van generaal Spoor
zijn vervaardigd en in omloop
gebracht. De bestemming van de
plaat was de burgerij, maar zij
is, in grote vorm en in briefkaart
formaat, ook in handen gekomen
van de soldaten ln Indonesië.
Het vers, dat er op voorkomt, ls
een vertaling van het gedicht van
Rudyard Kipling:
God and soldier we adore
In time of danger, not before
The danger is passed and all
thing righted,
God is torgollen and the
soldier slighted.
Wat vindt U nu van deze plaat?
heeft men ons gevraagd. Dat ls
gauw gezegd: wat het versje be
toogt is hard, maar waar. Ieder
een kan dat weten. In de bezet
tingstijd, toen de nood hoog was,
waren de kerken overvol; na de
bevrijding zijn ze weer leeggelo
pen. In de bezettingstijd waren de
illegale strijders helden; nu wor
den hun idealen vertrapt en al
zouden we niet willen zeggen,
dat ze veracht worden, „slighted'
d.w.z. ln een hoekje gedrukt wor
den ze wel. Dat hoekje moge een
mooie eregrafhof zijn, het is en
het blijft een hoekje Bij hun gra
ven worden mooie redevoeringen
gehouden, ze worden bijgezet in
gedenkboeken e.d maar het
maakt toch de indruk van „sligh
ted" En menige strijder uit die
tijd slaakt de verzuchting: was ik
maar zwarte handelaar gewor
den, dan was ik er beter aan toe;
of: als ik zeg, dat ik illegaal ge
weest ben krijg ik de betrekking,
waarnaar ik solliciteer juist niet,
het is geen aanbeveling meer
„soldaat" geweest te zijn
En als men het begrip „soldaat"
ruimer wil nemen en niet alleen
op illegale strijders betrekt, dan
zit er in het versje helaas ook
veel waars. In bittere strijd zijn
v/ij. mensen gauw geneigd ons tot
God te wenden en op Jan Soldaat
te rekenen, en als het leed gele
den is, vergeten we beiden snel.
Een dankstond, een gedenkboek,
een grafzerk en we gaan over tot
de orde van de dag.
Al kunnen we de samenvoeging
van de gekruisigde Christus en
de gehelmde soldaat niet bepaald
fraai vinden, wie eerlijk durft zijn
zal moeten bekennen, dat men ln
bittere strijd hen óók naast el
kaar geplaatst heeft en dat bid
den voor de overwinning van een
bevriend leger in v/ezen hetzelf
de is, als het afbeelden van God
en de soldaat op één plaat. Men
kan theologische discussies op
zetten over de vraag, of dit aan
roepen van God aanvaardbaar
is, betogen dat God ln de gedach-
tenwereld van deze plaat onge
veer dezelfde rol speelt als de
noodrem in de trein zoals in
een dagblad werd opgemerkt
en zich afvragen of we ons niet
Rilke's woorden te binnen moeten
brengen:
Ge moet niet bang zijn, God,
De menschen zeggen: mijn,
Tot alle dingen, die geduldig zijn.
Maar zo gebeurt het nu een
maal in dagen van strijd en bit-
ttre nood en deze toestand geeft
de plaat hard en bitter weer.
nPOCH hebben wij tegen de ver-
vaardiging en de publicatie
van deze plaat grote bezwaren.
Want: met welk doel wordt ze
verspreid? Om het publiek er van
te doordringen, dat men in vre
destijd God niet moet vergeten?
We kunnen moeilijk aannemen,
dat het kabinet van generaal
Spoor is veranderd in een cen
trum voor evangelisatie onder
buiten-kerkelijken of in een insti
tuut tot verbreiding van de waar
heid aangaande het Opperv/ezen.
Dat is het dus niet. Wil generaal
Spoor opkomen voor zijn gede
mobiliseerde manschappen? Dat
zou een vaderlijke houding zijn,
die men alleen maar kan waar
deren. Maar dan ls dit niet de
methode. Verspreiding yan deze i
plaat wekt onder de soldaten al
leen maar wantrouwen, tegenzin,
angst voor de toekomst, en de
burgerij, die hen straks weer ui
haar midden gaat opnemen, zij
worden door déze plaat niet tot de
gewenste houding aangespoord.
Het aanschouwen van deze plaat
zal de mensen niet tot andere go-
dachten brengen.
Als generaal Spoor iets voor
zijn mannen wil doen en wie
zal dat niet toejuichen en welk
verstandig mens zal hem niet wil
len helpen moet hij geen bitter
heid kweken en geen wantrou
wen zaaien, maar dan moet hij
in samenwerking met de bevoeg
de instanties, met de talrijke
verenigingen van allerlei aard,
met de politieke partijen, met de
arbeidsbureaux maatregelen op
stellen en uitwerken, waardoor
wordt voorkomen dat Jan Soldaat
wordt „veracht".
Het zou van grove nalatigheid
getuigen, indien ons volk de uit
Indonesië terugkerende soldaten
ging verachten en hen niet snel
hielp de hun toekomendo plaat
sen in de maatschappij ln te ne
men. Wil men dat bereiken, wil
men ons volk daartoe aansporen,
uitstekend, maar dan door posi
tieve maatregelen, niet door het
kweken van defaitisme en wan
trouwen. Ons volk veracht de uit
Indonesië terugkerende soldaten
geenszins, integendeel, het heeft
bewondering voor hen. Het wil
r.iets liever dan hen als gewone
burgers in zijn midden opnemen,
hen ontberingen en teleurstellin
gen doen vergeten. Misschien
moet het daartoe hier en daar
worden aangespoord.
Ons bezwaar tegen do rijm
prent van Spoor is derhalve dit:
de inhoud moge bitter en waar
zijn, maar niemand heeft iets aan
praatjes en plaatjes. Het enige
waar Jan Soldaat wat aan heeft
zijn: daden.
Deze week 2 eieren
Onze Haagse redacteur ver
neemt cfat deze weck on de bonnen-
lijst een bon zal worden aangewe
zen waarop ieder twee eieren zal
kunnen kopen.
HET VARKEN
Een van onze lezeressen is gaan
watertanden, toen zij in ons blad een
foto zag. vertonend een groot hok vol.
varkens en daarbij de aansporing, dat
men niet onverschillig met aardappel
schillen moet omgaan. Zij schrijft:
„Wij in Nederland zien maar spo
radisch varkensvlees. Er wordt her
haaldelijk aangedrongen op verhoging
van de productie, maar als een arbei
der geen behoorlijk vet en vlees te
eten krijgt, is het voor hem onmoge
lijk die productie op te voeren. Laat
de regering dergelijke aansporingen
dus voor zich houden, het hindert ons
arbeidersvrouwen alleen maar."
We zijn dankbaar voor deze uiting,
want zij staaft, wat wij onlangs be
toogdenhet heeft geen doel de men
sen aan te sporen tot groter producti
viteit, als men hun niet eerst goed te
eten geeft en een doel geeft om voor
te werken en te leven. We kunnen,
niet vaak genoeg zeggen: dat doel heb
ben vele mensen nu niet en ze heb
ben ook niet voldoende voedsel om dat
doel te krijgen. Dat lijkt materialis
tisch. maar Is het niet. Want wie de
bijbel kent. weet dat daar Iemand tot
zijn discipelen zeide: „geef gij hun te
eten" en dat Hij erst daarna tot de
menigte sprak. Niet andersom.
Als we nu zien. dat /- 1947 voor
510 millioen gulden aan producten
van landbouw, veeteelt, visserij, bos
exploitatie en jacht werd uitgevoerd,
ofwel 28.6% van de totale uitvoer en
voor 243 millioen gulden aan textiel en
kleding, dan vragen we ons af. of er
niet een andere verdeling van de ex
port mogelijk zou zijn. We zijn er
diep van doordrongendat export
hard nodig is. Doch op lange termijn
gezien stimuleert men de export niet
door aan de arbeiders het nodige te
onthouden. En als het niet anders
mocht kunnen, als u>e alleen kunnen
blijven bestaan door export, óók van
het hoognodigs, dan is eis. dat:
1. ons dat heel duidelijk wordt ge
zegd. 2. dat men ons volk een doel
geeft om voor te leven en te werken*
