DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Tsjechoslowaakse democraten uit
regering getreden
Austin contra Gromyko over
het Renville-verdrag
Wat is er in de kerk
aan de hand?
Breuk met communisten; twaalf
ministers boden ontslag aan
Verzet tegen elke
bolsjewisering
In Juli waarschijnlijk
nieuwe verkiezingen
Weerbericht
Marken geisoleerd
ERNSTIGSTE KOU
VOORBIJ?
SAMENZWERING IN
PRAAG ONTDEKT
Dr. Van Mook verklaart
Madoera zelfstandig
Geen goudwinning
op de Veluwe
De eerste wedstrijden
zijn er!
VANDAAG
Kerk en
wereld
-
Eieren per 1 Maart
2 cent goedkoper
Zaterdag 21 Februari 1948
'Achtste jaargang, No. 951'
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements»
prijs 31 cent p. w. of 4.~ p. kw. Losse nummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7, Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDE R.
Twaalf ministers van het Tsjechoslowaakse kabinet zijn giste
ren afgetreden. Zij behoren tot de nationale socialisten (partij van
dr Benesj), tot de Katholieke Volkspartij en tot de Slowaakse
democraten. Vóór de crisis bestond het Tsjechoslowaakse kabinet
uit 9 communisten, 2 sociaal-democraten, 4 nationale socialisten.
3 katholieken, 3 Slowaakse democraten en 2 partijlozen.
Men verwacht thans te Praag een spoedige kamerontbinding
en nieuwe "verkiezingen. Gottwald. de communistische premier,
zal waarschijnlijk president Benesj het ontslag van zijn vijf par
tijen-coalitie aanbieden.
Tsjechoslowaakse republiek. Het
rapport van de communistische mi
nister Nosek had tot doel de veilig
heid van de natie te beschermen
tegen een stroom van spionnen uit
het Westen, die werken voor de
körtelings he.rstelde geheime dienst
van de Duitse generale staf. Het
communiqué waarschuwt de grote
massa voor de uiterst ernstige poli
tieke toestand.
„De besturen van de Tsjechische
en Slowaakse communistische par
tyen hebben samen met de commu
nistische kabinetsleden maatrege
len getroffen om de krachten van
het werkende volk te mobiliseren
tot steun van de regering van Gott
wald, welke onwrikbaar op haar
p.ost blijft, en om orde en veilig
heid in de republiek te handha
ven."
Agence France Presse meldt nog;
dat volgens» niet bevestigde berich
ten Gottwald Zaterdagochtend een
nieuwe regering aan de president
zou voorstellen. Deze regering zou
behalve' communisten, sociaal-demo
craten, vertegenwoordigers van de
vakbeweging, van de boerenbond,
van de verzetsbeweging en intellec
tuele progressieve kringen bevat
ten.
In politieke kringen te Praag
meent men daarentegen ook, dat de
president, Benesj, de tegenwoordige
regering zal verzoeken aan te blij
ven tot de volgende verkiezingen.
De reden van de ontslagaan
vragen der zes ministers ligt in
het feit. dat „sommige func
tionarissen, vooral bij de poli
tie. de wet en de regeringsbe
sluiten niet in acht nemen." In
de kabinetszitting, die gisteren
zou worden gehouden, maar nu
afgelast is, zou Nosek, de com
munistische minister van bin
nenlandse zaken, vragen heb
ben moeten beantwoorden over
de „bolsjewisering van open
bare ambten".
Alle partijen hadden n.l. geëist
dat het communistisch bevel, waar-
In wordt gezegd, dat alle niet-com-
munisten van hoge posten bij dé
veiligheidspolitie moesten verdwij
nen, werd ingetrokken.
In het Tsjechoslowaakse parle
ment hebben communisten en so
cialisten samen iets meer dan de
helft der zetels in handen. Nieuwe
verkiezingen zouden oorspronkelijk
in het voorjaar worden gehouden.
De grondwet, die gereed zou moe
ten zijn, voordat het tweejarig
mandaat van de Nationale Verga
dering verstreken is (tegen Mei
a.s.) is nog niet voltooid en de com
munisten wordt verweten, dat zij
die voltooiing zouden belemmeren
teneinde -verkiezingen te voorko
men vóór het aflopen van de man
daatsperiode Ontbinding van de
vergadering zou tot gevolg hebben,
dat de binnen zes «weken te kiezen
nieuwe vergadering eveneens twee
jaar zou mogen aanblijven.
Het dagelijks bestuur van de
communistische party heeft een
communiqué uitgegeven, waarin
wordt aangedrongen op steun aan
de regering van klement Gottwald.
Daartoe wordt de gehele arbeiders
klasse opgeroepen. ..De regering",
zo zegt het communiqué, „is beslo
ten om, met alle consequenties, de
volksdemocratie te verdedigen en
zfj pal daartoe alle maatregelen ne
men, nodig voor het handhaven van
rust en orde in de staat."
Radio Praag haalde Vrijdagavond
een communiqué aan van het be
stuur der communistische partij
over de kabinetscrisis. Hierin wordt
gezegd, dat het ontslag van niet-
communistische ministers tot doel
had de regering van de volksdemo
cratie te vernietigen ten gunste van
een reactionnair regiem. Het niet
verschijnen van de vertegenwoordi
gers der nationale socialisten, der
volkspartij en van de Slowaakse de
mocraten had het onmogelijk ge
maakt een rapport over de spion-
nage-affaire te behandelen, waar
door de regering niet in staat was
reweest haar normale functies uit
e oefenen. Dit toonde duidelijk aan,
aldus het communiqué, dat verschil
lende leden van de betrokken par
tijen deelnemen aan een complot
tegen de staat. Het wordt duidelijk,
dat leidende publieke persoonlijkhe
den door de aan het licht gekomen
feiten in verband met het complot
zouden kunnen worden gebracht.
Het complot neemt de afmetingen
aan van een uitgebreide binnen
landse en buitenlandse samenzwe
ring zonder precedent tegen de
(Van onze Haagse redacteur)
Naar wij vernemen zal de op 30
September ingestelde staatscommissie
voor grondwetsherziening nog voor
het einde van deze maand met haar
werkzaamheden gereed komeif. Ver
wacht wordt, dat de regering de aan
beveling van de .commissie waarvan
ook de ministers Beel, Jonkman en
Van Maarseveen deel uitmaken, zon
der wijzigingen zal aannemen.
Men ho'udt dan ook ernstig reke
ning met de mogelijkheid dat reeds in
de eerste of tweede week van Maart
het wetsontwerp tot wijziging van de
grondwet bij de tweede kamer zal
worden ingediend. De wijzigingen
welke de commissie voorstelt schijnen
minder omvangrijk te zijn dan aan
vankelijk werd verwacht; men neemt
echter wel aan. dat zij in hun beperkt
heid van vergaande betekenis zullen
zijn en dat, worden zij in de aanbe
volen vorm aangenomen, wijziging van
de grondwet op deze punten op lange
termijn achterwege zal kunnen blijven.
Verwacht wordt dat de verkiezingen
voor de tweede kamer welke nodig
zijn voor de grondswetherziening op
Woensdag 7 Juli zullen worden ge
houden.
GEBN KORFBAL
De Kon. Ned. Korfbal Bond
deelt mede, dat alle wedstrijden
voor Zondag a.s.' in verband met
d«- gesteldheid der 'terreinen, zijn
afgelast.
AANHOUDENDE VORST
Weersverwachting, geldig tot Zater
dagavond.
Enkele overdrijvende wolkenvelden.
Bijna overal droog weer. Iets afnemen
de. maar lijdelijk nog krachtige Ooste
lijke wind. Strenge tot matige vorst.
22 Febr.. Zon op 7 44. onder 18.05
Maan op 14.38:# onder 7.0^
23 Febr.: Zon op 7 42; onder 18 07.
Maan op '16.11; onder 7.41.
Hoe lang nog?
Amerikaanse functionarissen heb
ben als hun persoonlijke mening te
kennen gegeven, dat liet niet-afhan-
kelyk zijn van Moskou, waarvan de
Tsjechoslowaken althans in hun
binnenlandse en gedeeltelijk in hun
buitenlandse aangelegenheden be
wijs hebben geleverd, spoedig ver
loren zal zijn.
Het luttele aantal dagen lichte
vorst speelt de bewoners van het
eiland Marken reeds danig parten.
De Gouwzee ligt reeds vol drijfijs,
terwijl het Monnikendammergat
dicht zit. De met verlof komende
militairen zullen hun familie op
Marken niet kunnen bereiken,
daar alleen boten met zeer sterke
motoren er in zouuen slagen door
het drijfijs, dat hier en daar reeds
vast begint te vriezen, heen te bre
ken.
Reuters correspondent meldt uit
Berlijn, dat men daar verwacht, dat
Zaterdag de ergste kou voorbij zal
zijn. De koude lucht, die van de
Oeral naar West-Europa stroomt,
bracht te Berlijn 14 graden vorst,
doch het weerbericht voorspelt, dat
het er morgen iets warmer zal zijn.
Elders in Duitsland, vooral in
Hamburg, wordt sneeuw gemeld, in
sommige streken zelfs 15 centime
ter hoog. In Sleeswijk-Holstein
vroor het Vrijdag 25 graden. Mos
kou meldde gisteren 17 graden
vorst en dc koudste stad in Frank
rijk was Magon (Bourgondië), dat
10 graden vorst registreerde.
EEN GESNEUVELDE IN
INDONESIË
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen in de afgelopen
week de navolgende verliezen zijn
gerapporteerdKoninklijke land
macht: opper-wachtmeester H. H.
Grijn, uit Amsterdam.
Noch het Koninklijk Nederlands-
Indische leger, noch de Koninklijke
Marine hebben in de afgelopen
week verliezen gerapporteerd.
Geïmporteerd vlees op de
bon
Deze week zal byna overal in het
land in de slagerswinkels geïmpor
teerd lamsvlees worden verkocht.
Er is nl. zeer weinig slachtvee op
de binnenlandse markt en daarom
was men genoodzaakt het in de
koelhuizen opgeslagen geïmporteer
de vlees te distribueren.
Naar Radio Praag bericht, heb
ben Vaclav Nosek, de Tsjechoslo
waakse communistische minister
van Binnenlandse Zaken, en ge
neraal Ludvik Svoboda, partijloos
minister van Defensie, in een ge
meenschappelijke verklaring be
kend gemaakt, dat een gewapende
samenzwering in Tsjechoslowakije
ontdekt is. Volgens de verklaring
werd de samenzwering ontdekt
toen een onderzoek werd ingesteld
naar de juistheid van de bewerin
gen van het socialistische blad
„Svobodne Slovo", dat „staatsvij-
andige elementen" functies in de
regering bekleedden. De samen
zwering zou voorbereid zijn door
aanhangers van generaal Lew Pa-
chala, die in 1945 gedegradeerd
werd omdat hij zich tijdens de oor
log verzet had tegen de Tsjecho
slowaakse regering in Engeland.
Vermoedelijk leider zou een ze
kere Raihl zijn. Radio Praag deelt
mede, dat hij in verbinding ge
staan heeft met de Poolse generaal
Anders, vroegere bevelhebber van
de Poolse troepen in Italië. Hij
komplotteerde met aanhangers van
generaal Pachala en verzamelde
militaire gegevens voor „zekere
vreemde mogendheid." Voorts had
hij pamfletten, gericht tegen de
regering, verbreid en een gewa
pende coup voorbereid.
Dr. Van Mook heeft een decreet
uitgevaardigd, waarbU het eiland
Madoera als aparte politieke een
heid wordt erkend. Madoera zal als
georganiseerde staat in de toekom
stige Verenigde Staten van Indone
sië worden opgenomen.
Madoera. bij de overeenkomst van
Linggadjati als deel van de Repu
bliek erkend, werd na het eind van
de politionele actie door de Neder
landse troepen bezet. De status van
het eiland werd- enkele weken gele
nen actueel door een door recomba
Van der Plas georganiseerd schyn-
plebisciet, dat beoogde het volk
zich te doen uitspreken voor een
onafhankelijke staat. De onrecht
matigheid en de onbetrouwbaarheid
van deze volksstemming werden al
gemeen erkend. Van Mook schijnt
thans echter, ook zonder raadple
ging van de volkswil, gronden aan
wezig geacht te hebben de zelfstan
digheid van het gebied af te kondi
gen.
Het goud, dat vorig jaar in de
omgeving van Doornspijk op de
Veluwe in de grond werd gevon
den, zal niet worden ontgonnen.
Uit het vrij-diepgaande onderzoek
is namelijk vast komen tè staan,
dat exploitatie niet rendabel zal
zijn, hoewel het Geologisch Insti
tuut in Haarlem in de monsters
goud en zilver heeft aangetroffen.
Pogingen van de vinder van het
goud om een combinatie te vor
men, die de delving zou aanpak
ken slaagden niet. Ook het Rijk
toonde geen interesse, zodat het
Veluwse goud ongemoeid zal wor
den gelaten.
Als enig positief punt van deze
zaak mag de ontdekking van nieu
we grintreserves worden genoemd.
Bij de schaatsenslijper stroomt het
werk binnen. -4
Basis voor vrijheid, onafhankelijkheid
en samenwerking"
De vertegenwoordiger der Verenigde Staten in de Veiligheidsraad,
Warren Austin, heeft zich op de tweede dag van het debat over Indo
nesië scherp gekeerd tegen de uitval van Gromyko, die de overeen
komst van dc „Renville" een verraad aan de zaak van de Indonesiërs
had genoemd. „Ik heb bezwaar tegen het in het geding komen van
niet ter zake doende uitbarstingen." zei hij. „Niemand in Indonesië
behoeft zich vrees te laten inboczcmenen door zulke valse en afge
zaagde beschuldigingen van kwade trouw."
vormen van separatistische
staten bïi plebisciet door het
Nederlands-Indische gouverne
ment. China steunt het Repu
blikeinse verzoek tot verster
king van de commissie.
CADOGAN (Groot-Brittar.nië)
Austin noemde de overeenkomst
„de basis voor vrijheid, onafhanke
lijkheid en de samenwerking tussen
het Nederlandse en het Indonesi
sche volk." Hij achtte het ondank
baar dat. hetzij Nederland, hetzij
de Republiek de overeenkomst zou
belemmeren of uithollen of dat oen
van beide partijen de wapenstil
stand of de grote lijn onder enig
voorwendsel zou verloochenen.
Voor het overige toonde deze zit
ting een staalkaart van opvattin
gen over de overeenkomst van de
„Renville".
PILLAI (India): Austin heeft
gelijk, maar vergeet niet dat de
overeenkomst hoofdzakelijk te dan
ken is aan concessies en offers van
de Republiek; Nederland heeft druk
uitgeoefend door ultimata en
machtsvertoon; India ondersteunt
het voorstel van Kirbv om de com
missie meer bevoegdheden te ver
lenen.
TSJANG (China)Er be
hoort geen toestemming meer
gegeven te Vorden voor het
Ten Oosten van de Zuidpunt van Zuid-Amerika ligt de indertijd 1600
door de Nederlander Sybolt dc Waert ontdekte groep der Zuidelijke Shet~
lands-eilanden waarop Engeland, sedert honderd jaar eigendomsrechten
laat gelden, die thans door Chili en Argentinië fel betwist worden. IVeer een
moeilijk werk voor de U.N.O. Hierboven een overzicht van de eenzame
walvisbarakken op Deception Island, waar thans de Chileny geland zijn.
Het is goed wanneer de commissie
de bevoegdheid krijgt suggesties te
doen. Ik zou haar echter geen ar
bitraire functie willen geven.
PARODI (FCankriik): De 'voor
zichtige methode heeft tot dusver
goede resultaten opgeleverd. Het
zou onverstandig zijn van methode
te veranderen. Het is ook onver
standig om tC willen gaan vastel-
len wie van beide partijen de mees
te concessies heeft gedaan.
TARASENKO (Oekraine): De
commissie is niet neutraal. Zij
steunt eenzijdig het Nederlandse
standpunt. De Nederlanders maken
gebruik van Amerikaanse hulp om
de Indonesiërs te onderdrukken.
Zondag worden te Aalsmeer de
eerste nationale langebaanwed-
strijden gehouden over de afstan
den 500, 1500 en 3000 meter.
door prof. G. van der Leeuw
Het ontwerp-Kerkorde, dat
aan de Generale Synode van de
Nederlandse Hervormde Kerk
is aangeboden, is een welkome
aanleiding om ons in een reeks
korte artikelen af te vragen wat
de tegenwoordige plaats en be
tekenis is van die kerk in het
geheel van ons 'volksleven.
Het komt niet zelden voor, dat
buitenstaanders vragen: wat is er
toch eigenlijk daar in die kerk van
jullie aan de hand? Men weet, dat
tijdens de oorlog de kerk een moe
dig getuigenis heeft gegeven tegen
de Duitsers en het nationaal-socia-
lisme. Men is daar dankbaar voor.
Maar dat is voorbij. Het Utrechtse
doctoraat van ds. Gravemeijer
een waardige afsluiting geweest
van een mooie periode. Nu wordt
de kerk weer wat zij vroeger was:
een vergadering van mensen, die,
niet gereformeerd, niet rooms, niet
temin christen zijn en die elkander
in hun christelijk geloof willen
versterken Niemand kan daar iets
tegen hebben. Men wil in de kerk
immers over het algemeen „het
goede", zij het in vormen, waarin
de buitenkerkelijken zich niet kun
nen vinden.
Doch nu zijn er mensen, die be
weren, dat het niet weer kan of
mag voort gaan zoals voor de oor
log, dat er iets is veranderd, voor
goed. Wat is dat dan toch? Het is
geen wonder, dat men buiten de
kerk het antwoord niet zo dadelijk
weet. Immers ook in de kerk lo
pen er duizenden rond, die in het
geheel niet weten waaróm bet gaat
en er zich ook nauwelijks voor in
teresseren, zolang zij een dominee
hebben, bij wien zij de hun toe
komende s'tichting kunnen betrek
ken, of zolang in hun gemeente al
les naar hürj zin gaat. Zowel bui
ten als in de kerk kan men dan
allerlei vooronderstellingen horen,
die zo ver uiteenlopen als: het on
derscheid tussen orthodox en mo
dern wordt uitgewisi je mag te
genwoordig alles geloven of niet
geloven; of: we krijgen leertucht,
binnenkort worden allen, die niet
erg vast in de leer zijn, er uit ge
gooid; of: men wil hereniging rhet
de gereformeerden en offert daar
de vrijzinnigen, aan op; of; het her
vormde „kerkgenootschap" wil
weer staatskerk worden en voert
een imperialistische politiek; of:
de dominees van de Partij van de
Arbeid zitten er achter en willen
de Christelijk-Historischen een
hak zetten. En zó voort. Het be
hoeft geen betoog, dat dezg voor
onderstellingen niet alle tegelijk
waar kunnen zijn. Ze zijn dat zelfs
elk voor zich niet. Maar wat is er
dan wel aan de hand.
K zou kunnen zeggen: er is in
J- het geheel niets aan de hand,
dan wat in een normale christelij
ke kerk altijd aan de hand moet
zijn en in de onze altijd aan de
hand had moeten z.jn: dat de kerk
zich voelt als kerk met een op
dracht voor de wereld.
Laat mij trachten dit toe te lich
ten. Een kerk is niet hetzelfde als
een vereniging. Vandaar, dat de
naam „kerkgenootschap" in het oor
van ieder goed kerklid hatelijk
klinkt. Het is de bestaansgrond van
de kerk, niet, dat zij een vereni-
Panamakanaalbases door
V.S. verlaten
Vrijdag hebben de V.S. formeel
14 bases bjj het Panamakanaal,
welke zij op leenbasis in 1942 ter
verdediging van het kanaalgebied
hadden verworven, opgegeven. Een
woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken verklaarde,
dat in geen nieuwe overeenkomst
was voorzien.
Traan-tanker naar
Nederland
Tot en met Zaterdag 14 Februari
had de „Willem Barendsz" 50.480
barrels (8.413 tons) traan en 6.309
barrels (1.051 tons) spermolie ge
produceerd. De transporttanker
„Mijdrecht" heeft op 16 Februari
dc „Willem Barendsz" verlaten en
is thans op de thuisreis met een
lading van ca. 9.500 tons traan en
spermolie.
et dertig jarig bestaan van stond het er niet, maar zo hoor je
j m j i j d- uitleggen. Dat was een wijze
de Nederlandse bioscoop- maatregel van de expositeur, die p
s
een dure catalogus enft
wanden met geheimzinnig
ge cartons vol wijs- en
wetenswaardigheden J
H. B. begreep, dat een tentoonstelling vol Meer cartonsV filmen schilder
ket cartons met wijsgerige teksten niet kunst, film en techniek.
bond heeft Jhr W. J.
Sandberg, directeur van iedereen zal behagen - 6f. zo men
Stedelijk Museum te Amster- wil iedereen niét kan behagen.
A->m ,r, 1iur„ WÜ ziJ'n namelijk van oordeel dat
dam doen besluiten in zijn Mu- men gede<,en theorieën over alles
seum een expositie te organise
ren, welke de film schetst in
wat der film is beter in een boek
kan lezen, dat in de buurt ligt van
fauteuil en rooktafel, dan dat men
haar historische ontwikkeling de pagina's afwandelt, wanden
en het „probleem film" van ar- lang.. Een bioscoopklant is gewend
tistieke, economische en sociale
aan het „genieten'
Maar góed. Al die cartons ver
tellen de wandelende lezer, wat
hij niet weet of begrijpt als hij
zijde belicht.
Het plan daartoe werd opge
vat na een bezoek aan Bazel,
waar het uitgebreide „Schwei-
ger Filmarchiv" was tentoonge- J
steld, terwijl de historische film- enkele duizenden meters celluloid
tentoonstelling ter gelegenheid ziet afdraaien: de techniek, de pro- gebruik
van het filmfestival in Brussel
animeerde iets dergelijks in Ne
derland ook op touw°te zetten.
We hebben het resultaat aan
schouwd, op een stil middaguur,
terwijl de suppoosten de dop van
de thermosfles schroefden.
Langs miniatuur sfinxen, sym
bolen der rustige oudheid schreden
we naar de zalen met filmingre-
dienten zinnebeeld van de be
weeglijke moderne tijd. We koch
ten een dure catalogus en begon
nen te kijken of beter te'lezen.
Eerst een bord waarop stond,
dat de expositie zeer inspannend
was en dus niet geschikt voor het
gros der filmbezoekers, die veelal
lui neerzitten en hun ijsje smikke
len tijdens dp reclame-plaatjes. Zo
ductiewijze, de kunst, de economi
sche achtergrond en de maatschap
pelijke structuur. Hem wordt ge
leerd, voor zover hij dat nog niet
wist, dat de film bewegende foto
grafie is niet zo maar een foto
album maar een strook prentjes
die stuk voor stuk kunstwerkjes
moeten zijn en ook „geluid" moe
ten geven, ja zelfs gekleurd kun
nen zijn zodat „zij" kan zien dat
Frank Sinatra hemelsblauwe ogen
en „hij" dat Deanna Durbin een
guitige moedervlek heeft al of
niet geschminkt natuurlijk.
Een aparte wand zet het verschil
tussen film en toneel uiteen: het
toneel dat de bezoekers op een af-
Dan een zaal, die alleen bios
coopdirecties en Amerikanen zal
trekken: de financiering van de
film. Zo kan men zien dat van een
1.000.000 dollar-film, de spelers
25 pet. in hun zak steken, de re
gisseurs 10 pet., de manuscript
schrijver 5 pet. en de scenario
schrijvers 7 pet. Een tabel zegt iets
over de productiekosten en een
toelichting daarop toont aan waar
voor deze stijgen: langere films,
verlengde tijd der opnamen, kleu-
renprocédé (de Moccameisjes moe
ten ook betaald worden) toene
mende luxe in het gebruik van de
cors (we denken bijvoorbeeld aan
de machtige films San Francisco,
Suez, The Rains came overigens
nergens vermeld) het toenemende
van figuranten (meneer
Korda heeft daar een handje en
filmpjes van) en de stijgende gages
der filmsterren
Zes en dertig cartons geven sta
tistieken van de artistieke produc
tie, het draaiboek, de beeldparti
tuur, het dialoog, (vroeger stom,
„vanzelfsprekend"), filmregie, de
acteurs, het filmbeeld, de wijze van
belichting, decors, het instellen van
camera's, de "montage. ach wat
niet.allemaal qj> cartons.
Dan komt het leukste: een don
kere zaal mét de oudste rarekiek-
kasten tot het modernste Philips
projectie-apparaat. Waar hebben
ze vroeger genoegen in gevonden.
Er werd een kaarsje gezet achter
een beeldje, welks schaduw cle
stand houdt en de film die als ge
fotografeerde werkelijkheid de be- goegemeente moet hebben geboeid,
zoekers tot zich trekt, mee neemt „Kom Koosje, projecteer d'r eens
in de handeling. een poosjeMen kan het in
deze zaal horen fluisteren. Er staan
vitrines vol verlichte puntjes, net
Italiaanse prentbriefkaarten; soms
in serie zwartopwit waarbij
men de joffer haar réverence kan
zien maken, als je maar vlug ge
noeg ja-knikt of nee-schudt. Dat
zal vroeger best vermoeiend zijn
geweest als zoonlief zijn dure kiek-
spul uit de kast scharrelde en de
familie dwong tot knikken of
schudden om 's joffers-buiging te
genieten.
Er zijn toverlantaarns en laten-
we-zeggen loer-trommels zoals
Beets er een bezeten moet hebben
om zijn boek vol te krijgen. En
dan de speeldoos met de ingenieus
beweeglijke silhouetjes. Eerlijk ge
zegd is dèt nu een vinding, die
respect afdwingt. Een stel foto-
negatiefjes vlug achter elkaar af
draaien vlug genoeg, dat het oog
zich laat bedriegen en dan zeg
gen: „da's film" is eigenlijk geen
kunst; maar een Columbiaans ei.
Maar zo'n minitieuze speelkast in
elkaar prutsen, dat is een meester
werk. Het publiek is er dan ook
niet weg te slaan en laat steeds
„prolongeren", (om in stijl te blij
ven). Dan staat er ook nog de
draaikast van Lumière, de grote
pionier op dit gebied van wie
niet wordt gerept overigens!
De wandelgang wordt besloten
met nog meer wanden cartons, die
thans suggereren, hoe naïef wij
bioscoopbezoekers zijn.
Neen, die tentoonstelling is een
teleurstelling, ondanks vele sluiers
die zich laten oplichten. Maar dit
een kroon te noemen op 30 jaar
filmwerk.Geloof ons, de dure
catalogus is dierbaarder dan de
ontelbare serie cartons, die alleen
zeggen, wat men kwijt wil zijn en
oppervlakkig vermoeien, wat een
standaardboek niet zo»j hebben ge
daan.
Wie echter gehecht is aan de
donkere zaal, waar hij stiekem aan
knopjes frunnikt en naar de speel
doos wil staren passere het bord
met zijn inspannings-vermaan:
voor de 15de Maart.
Het verheugt ons bijzonder, dat
wij prof. dr G. van der Leeuw,
oud-minister van Onderwijs, Kun$'
ten en Wetenschappen, bereid heb'
ben gevonden voor enige populaire
artikelen te schrijven over dc taak,
die de kerk in de huidige wereld te
vervullen heeft.
Dc kerk. zo zal prof. van der
Leeuw uiteenzettenis niet maar
een ..genootschap" van gelovigen,
wier blik op het hiernamaals is ge-
richt. Zij is een onstuimige bewc
ging. die zich met alles, met de
gehele wereld, wil bemoeien, die
een taak heeft voor land en volk.
En omgekeerd: zonder die kerk
kunnen land en volk, ja kan de
wereld niet weten wat hun taak is.
Wij zijn er van overtuigd, dat al
onze lezers, ook zij, die van de
kerk weinig weten, of niets willen
weten, met dc grootste belangstel-
ling deze artikelen zullen lezen.
ging is van gelijkgezinden ter we
derzijdse opbouwing in het geloof,
maar dat zij een stichting is van
haar Heer, Jezus Christus. En dan
moet het woord „stichting" hier
nog in geheel andere zin verstaan
worden dan wanneer het een ze
delijk lichaam, een stichting, ver
eniging, gemeenschap zou betref
fen. Wat hier bedoeld wordt, kan
niet beter worden weergegeven
dan met het bijbelwoord, dat de
kerk het „lichaam van Christus"
is, d.w.z. dat cr een levensgemeen
schap bestaat tussen Christus en
zijn kerk, die tezamen verenigd
zijn in een mystiek lichaam, een
gemeenschap, die haar oorspropg
niet heeft in menselij j willekeur,
maar in de daad God die Chris
tus mens deed worden. Daarom is
de kerk voor de christen dan ook
iets, dat geloofd moet worden. Ik
kan niet geloven in een vereni
ging, hoe verheven haar doel ook,
ik geloof in de heilige kerk, omdat
ik geloof in God, wiens werk zij is.
Natuurlijk geldt 'dit niet slechts
van mijn kerk, i.e. de Ned. Her
vormde. Die is slechts een bepaal
de vetschilhing van de kerk van
Christus. Het ie duidelijk, dat dit
levend kerkgeloof voor het leven
der kerk verstrekkende gevolgen
moet hebben. Immers wanneer de
kerk niet is een. zaak van mense
lijke willekeur, dan zal er in die
kerk wel steeds willekeur en ook
dwaling optreden, maar wij zullen
ons daar nooit bij mogen neerleg-
gèn. Zo is het nu met de zg. rich
tingen. Er is de laatste tijd een
sterke toenadering tussen de rich
tingen, die elkander zo lang heb
ben bestreden. Die toenadering is
echter niet geboren uit een soort
van gemakkelijke verdraagzaam
heid: of je het nu zó zegt, dan wel
zus, wat doet het er toe?, maar uit
een besef, dat God ons allen in
zijn kerk heeft geplaatst. Natuur
lijk meen ik, dat mijn „richting"
de waarheid beter benadert dan
een andere, anders zou zij mijn
richting niet. zijn. De liefde tot de
waarheid noopt mij zelfs niets te
verdoezelen of relatief te maken.
Ik moet luisteren wat ik van de
ander kan leren, maar ik moet
hem soms ook „in het aangezicht
wederstaan", zoals Paulus zegt ten
opzichte van Petrus, dwz. hem
vierkant tegenspreken. Ik mag
hem echter alleen als broeder te
genspreken, dwz. van de praemis-
se uit, dat wij bij elkaar behoren.
Er is een grens. Dan moet gebro
ken worden. Maar de breuk kan
slechts in de uiterste noodzakelijk
heid, met de diepste ootmoed en
grote smart worden gewaagd.
"Wanneer iemand bijvoorbeeld zegt,
dat een bekeerde Joo-* op grond
van zijn bloed niet in de kerk
hoort, kan hij in die kerk niet lan
ger leven. Wanneer iemand de
wezenskern van het christelijk ge
loof, niet door een incidentele
uiting, maar door zijn gehele hou
ding weerspreekt, dan moet bij
heengaan.
Maar dit is geheel iets anders
dan het royeren of tot bedanken
nopen van een lid in een vereni
ging of partij. En de zonde van de
kerk was vooral, dat zij zo volko
men verburgerlijkt was, dat zij of
deze dingen eenvoudig liet lopen,
öf ze behandelde als een conflict
in een partij. Veeleer gelijkt de
kerk op de gemeenschap van liet
gezin. Ook daar kan allerlei heftig
verschil zijn, maar een breuk geldt
als iets zeer ergs, dat ten koste-
van veel, hoewel niet all ;s, moet
worden voorkomen, omdat men
immers bij elkaar behoort en ik
het feit, dat mijn broer mijn broer
is, nooit ongedaan kan maken. De
kerk is ook een gezin, het gezin
waarvan Christus het hoofd ;s en
wij de leden.
Dit alles lijkt voor een buiten-
staander rijkelijk mystiek. De zaak
heeft echter ook een andere kant,
die naar de wereld is toegekeerd.
Daarover moeten wij dus een an
der maal spreken.
De datum waarop eieren 2 cent
goedkoper zullen worden is niet
15 Februari, doch 1 Maart.
