Reparatie - lenelÉi. AKi louw-snTimmeiwerken RADIO „NOVU"" „APOLLO" SOEST LET WEL 1 L. W's Hoendermeel LegWedstrijdvoeder Radiohandel BESSELSEN Onze kleeding S. DE ZOETE -Lii J. GEIJTENBEEK !EN QUQ, Gaatgijverfouizen J. JORNA C. Kraaijsnhagen MANNEN - ZANGVEREENIGING H.A. W. LüSCHEN Afbraak te koop A.J.HEINS- Soest Ons reclametoestel type „Piccolo" S o e s t e r C o 11 Waar-voor-ie-sik Algem, Begrafenis-Ondom, Soest Magazijn.DE DOM" Adverteeren doet verkoopen STRIJKER's B P. Ho rus veld alle ba Wed. J. C. PGHLMAN Bloemist Levert alle soorten Bloem werken van kunst en smaak KAAS BOTER M. VAN AMERONGEN Vioolschool van H. do NEEVE BLOEMISTERIJ Aanleg en onderhoud van Tuinen REPRODUCEERT GLASHELDER J. KUIPERS, REMBRANDTLAAN 22, SOESTDIJK Zij, die zich wenschen op te geven als werkend LIcS van bovengenoemde Vereeniging, wende zich tot een der Leden of tof het Bestuur Dagelijksche Besteldienst Soest-Baarn-Amsterdam is HOENDERPARK „AUKJE' Nieuweweg 22 Per 50 K.G. f 10.00 25 f 5.25 1 f 0.24 Groote voorraad Onderdee- len voor Patefoons en Gramafoons. BEHANGERIJ STOFFEERDERIJ REPARATIËN H. WoStsen, Veldweg 19. Bel op 538 Amersfoort 3. SVlenko lEDEHEE HdraagtI D. F. V0IGT - OPTICIEN Handel in Aardappelen, Groenten, Binnen en Buitenl. Fruit In kwaliteit het beste Inprijs het goedkoopste KOST SLECHTS F140.- sfr':p BOERENJAARBOEK Hef is meerwaard Verkrijgbaar bij G. VAN DEN BOVENKAMP js'f «oordeeligsf UTRECHT'AMERSFOORTZEIST Historische Processen VAN DEN KERKSTRAAT 20 DANKBAARHEID. Lange Rrinkweg 31 - Soest. Magazijn van degelijk Schoenwerk aan uiterst billijke prijzen. Minzaam aanbevelend, Burg. Grothestraat 4 - Telef. 113. Aanleg en onderhoud van Tuinen. Beleefd aanbevelend H&RTWEG 25 of vertrekken laat Uw Inboedel geheel of gedeeltelijk publiek ver- koopen door VENDUMEESTER Zeister Venduhuis, Voorheuvel 41 TEL. 348 ZEIST en alle andere Strijkinstrumenten en Mandolineles LANQE BRINKWEG 13. Kunnen nog eenige nieuwe of vergevorderden leerlingen geplaatst worden. Lange Brinkweg 23 TIMMERMAN - AANNEMER Beveelt zich beleefd aan voor Azalia's, Cyclame's, losse Bloemen bij enz vindt U als altijd zeer voordeelig „Kweekiust" Steenhofstraat 1 Soestdijk Telef. 178 ALLE OMROEPPROGRAMMA'S Vraagt proefdemonstraties (eiken dag) Repareert en wijzigt alle slechtwerkende Radiotoestellen succesvol Waardevolle attesten Aanbevelend DIRECTEUR: FREO. BREEKVELOT, BAARN IIET BESTUUR: S. DE ZOETE, Voorzitter. G. VAN DEN BOVENKAMP. 0. DIJKSTRA, Secretaris. CHR. WIJNANDS. J. STALENHOEF, Penningm. De Repetities worden gehouden IEDEREN DONDERDAGAVOND van 8-10 uur in de kleine zaal v.h. gebouw Religie en Kunst, Rembrandtlaan VAN GRONINGEN VAN DEN BROEK BAARN-SOEST-DEN DOLDER-BIITHÖVEN-UTRECHT v. Dijk en v.d. Broek Bestelhuizen SOESTFirma Wed. D. Haks, Tel. 37 (alieen v. Amsterdam) Nieuwstraat 37 en Torenstraat 10. BAARN: Bonbonhuis. AMSTERDAM: Stroomarkt 19, Telef. 43919. UTRECHT: Jansveld 27, Telef 3405. Verder belasten onderget. zich met Verhuizingen en Transporten t. z. conc. prijzen Beleefd aanbevelend, v Groningen v. d. Broek, Nieuwstr. 37 v. Dijk v. d Broek, Korteweg 2 VINKENWEG 9 - SOESTDIJK bij de Nieuwstraat Steeds de nieuwste Platen. Het GOEDKOOPSTE ADRES voor BAKKERSWEG No. 2 - SOESTDIJK Groote partij Deuren en Raamkozijden, Balken, Planken, Kraalschroten, Pannen, Pompen, Palen enz. en wij zijn direct bij U De hoogste waarde betaald onder- geieekende voor alle soorten meubilaire goederen, bed den, ledikanten, kleeden, tapijten, boe ken, goud, zilver, brandkasten, piano's, orgels, antiquiten, geheele of ged. in boedels en verder alles wat waarde heeft. Contante betaling. Steeds aan huis te ontbieden. Langestraat 109b Tel. Interc. 538. Amersfoort. J. MENK0 Beëedigd Makelaar-Taxateur Belast zich met pub!, veilingen enz. r BURQEM. GROTHESTR. 28 - SOESTDIJK BURG. GROTHESTR. 41 - Tel. 140 Handel In Kunstmeststoffen, - Turfstrooisel en Granen - MIDOELWIJKSTRAAT18 - TEL. 141 No. cocct Adres voor Administratie en Redactie HEETZLAAÏhfl 97 - SOEST Van Weedestrtfat 7, Soest Advertentlën worden ingewacht tot Vrije Wïlf LI RAOIO aanschaffen voormiddags 9 uur bij der. Uitgever WW «BI U rCM Ingezonden stukken tot Dinsdagavond 9 Vraagt dan eerst het oordeel van hen die een toestel bij mij kochten Hun tevredenheid is de beste reclame geheel compleet met 3 Philips miniwatt lampen, 10 spoe len, accu, anodebatterij 90 volt, prima telefoon, „Baby Sterling" Luidspreker en diverse aansluitsnoeren en stekkers Geheel compleet met 3 jaar garantie Het beste adres voor hen die zelf hun toestel willen ma ken. Werkteekeningen gratis. Alie onderdeelen verkrijgbaar Repareerenen veranderen van Toestellen. Laden van accumulatoren Komt zien en hooren zonder eenige verplichting. •ffw biedt, in ieder opzicht, het rijk uitgevoerde en zeer leerzame dat maar vijf kwartjes kost. Bestel het direct bij den boek handelaar, de afdeeling van Uw boeren- of tuindersbond, of rechtstreeks bij de uitgevers Nijgh v. Ditmar, Wijnhaven, Rotterdam. VAN WEEDESTRAAT 7 - SOESTDIJK - TELEFOON 62 Directie: J. Arend W1ERSMA, Tel. 86 en J. KOETS, Tel. 226 Eerste aanspreker W. VAN DIERMEN, Talmalaan 17, Telefoon 118 Kantoor»Spoorstraat 24, Telef. 226 Vervoer van overledenen door geheel Nederland per trein en per auto. regeling voor crematie eriz. «Eigen kistenmakerij Veldweg 4. en zelf fabriceeren. De aanslag'van den Student Sand op Staatsraad Von Kotzebue (1819) X. De toestand van het Duitsche rijk en van de verschillende Staten, waarin het toen meer onafhankelijk verdeeld was dan thans, liet na den val van Napoleon in politiek en economisch opzicht veel te wenschen over. Zwaar had de hand van Napoleon op Duitsch- land, op Pruisen in het bijzonder, gedrukt en vol geestdrift was de roep beantwoord van den Koning, die de mannen en de jeugd opwekte voor bevrijding. Vol geestdrift ook had men zich opnieuw tot den strijd aangegord toen in 1815 Napoleon plotseling in Frankrijk landde en met een in de geschiedenis ongekende snelheid nieuwe politieke gevaren in het leven riep. Deze geestdrift was mede te danken aan toezeggingen, ook van de Duitsche groote en kleine monarchen, die aan de onder hun gezag staande bevolkingen meer vrijheid hadden be loofd. Toen evenwel de vrees voor Napoleon wa§ verdwenen toen de Oos- tenrijksche kanselier Von Metternich die destijds de Europeesche politiek beheerschte erin geslaagd was de Heilige Alliantie totstand te brengen, kwam er van deze toezeggingen en belofte weinig terecht. Degenen, die den strijd hadden aanvaard voor het Duitsche vaderland, bemerkten al spoedig dat zij hadden gestreden voor de ver sterking van wat zij niet anders konden zien dan als reactionaire macht. Onder leiding van Jahn, die later „turnvader" werd geheeten, oefende de Pruisische jongelingschap zich in de gymnastiek, maar werd zij ook opgevoed om echte „Duitschers" le zijn. En de geest van Jahn verspreidde zich overal. De Bur- schenschaften werden opgerichtzij scheidden zich af van de Landmann- schaften en hadden haar eigen politieke doeleinden. In 1817, ter herdenking van den driehonderd-jarigen geboortedag van Luther, kwamen deBurschenschaflen op den Wartburg samen. Het feest had een indrukwekkend, maar incidentloos verloop, totdat men, op den laten avond, iets uithaalde wal als een studentengrap bedoeld was, maar als groote ernst werd opgevat. Enkele geschriften van als reactionair bekend staande staatslie den, een Pruisische korporaalstok en meer dergelijke zaken werden in brand gestoken en onder het zingen van vroo- lijke liederen, wier tekst aan duidelijkheid niets te wenschen overliet, vernietigd. Dat heeft heel wat nieuwe reactionaire maatregelen tengevolge gehad, en de toestand veranderde maar weinig ten gunste. In dezen tijd leefde en studeerde Karl Ludwig Sand. Geboren 5 October 1795 te Wonsiedel, als zoon van een der raden van justitie van den Koning van Pruisen, was hij allerminst bestemd om tot de radicaalsten onder de zijnen te behooren. In zijn jeugd twee keeren door een zware ziekte bezocht, was hij aanvankelijk achterlijk in het leeren geweest. Maar door groote krachtsin spanning had hij dat ingehaald, doch het had hem tegelijkertijd ernstiger ge maakt dan op zijn leeftijd het geval is. Maar ook in spel en strijd onderscheidde Sand zichzoo is bekend het verhaal, dat hij eens, met de jongelieden van Wonsiedel strijd voerende tegen jonge lieden uit een naburig dorp, ingesloten werd in de ruïne van een oud kasteel. Zij zouden daar zeker door de „vijanden" overweldigd zijn, ware Sand niet midden tusschen de belegeraars doorgedrongen, om in Wonsiedel hulp te gaan halen. Nauwelijks 11 jaren oud, redde hij, met gevaar voor eigen leven, een knaapje uit een moeras. Van hem ging dan ook zekere invloed op zijne kameraden uit. De rector van het gymnasium ter plaatse was zoozeer aan hem gehecht, dat hij hem, toen hij werd overgeplaatst naar een ander gedeelte van Duitschland, als inwonend leerling meenam cn Sand, hoezeer hij ook van zijn ouders hield, ging gaarne mede. Zijn leertijd werd onderbroken, doordat hij, als vele Duit sche jongelieden van dien tijd, deelnam aan den bevrijdingsoorlogniedestreed in den slag bij Leipzig, en zich ook onmiddellijk liet aanwerven toen Napo leon in Europa terugkwam. Einde 1815 was hij opnieuw te midden der zijnen, en korten tijd daarna vertrok hij naar Erlangende jonge Dittmar behoorde tot zijne beste vrienden samen hadden zij zoo eenigszins de leiding over de Burschenschaft ter plaatse. Op een mid dag, dat zij besloten haddén te gaan baden, geschiedde het, dat Dittmar, die overigens uitnemend zwemmen kon, voor zijn oogen in het water verdween. Alle pogingen om hem te redden bleven vruchteloos een paar uren later haalde men het lijk van den jongen man op. Deze gebeurtenis heeft, gelijk uitzijn levensbeschrijving bekend is geworden, een diepen indruk op den toch reeds voor indrukken zeer vastbaren Sand gemaakt. De opvoeding van de jonge lieden van die dagen, vooral uit de kringen, waaruit Sand kwam, was aan merkelijk godsdienstiger dan tegenwoor dig het geval is. En Sand behoorde tot degenen, die niet slechts godsdienst onderwijs als iets uiterlijks aannamen, maar die het in zich verwerkte, en zijn godsdienstplichten als een onderdeel van zijn leven beschouwde. Reeds toen hij als tienjarige knaap zijne vrienden uit de handen der belegeraars bevrijdde, deed hij aan zijn stoutmoedige daad een eerlijk gemeend-gebed voorafgaan, en in de vele brieven, met zijne ouders, in het bijzonder met zijn moeder ge wisseld, die van hem bewaard zijn gebleven, treden zijne godsdienstige gevoeljjws sterk op den voorgrond. Sand verwisselde Erlangenmet Jena, en in den aanvang van 1819 scheen het alsof zich voor hem een bepaald tijdperk had afgesloten. De aanslag, door Staps gelijk men weet tevergeefs op Napoleon gepleegd, had reeds tevoren indrukken bij hem achtergelaten. Hij hield van zijn vaderland, hij had er alles voor overuit het dagboek van den toen twintigjarige valt aan teteckenen deze werkelijk karakteristieke vergelij king „Wat beteekent de enkeling tegen over een volk Is het niet gelijk aan minuut tegenover de eeuwigheid"? Hij voelde door de reactionaire macht der Heilige Alliantie en der vorsten van die dagen de belangen van Duitschland onderdrukthij voelde de beloften, des tijds afgelegd, weersproken hij wilde de daad. Die daad kon bij den indivi- dueelen mensch slechts in ééne bepaalde richting leiden. In het bijzonder richtte Sand's haat zich tegen den staatsraad Von Kotzebue, te Mannheim woonachtig, van wien het bekend was, dat hij nauwe betrekkingen onderhield met den Russi- schen Czaar, vermoedelijk door dezen rijkelijk beloond werd voor de berichten, die hij hem zoowel op literair als op politiek gebied uit Duitschland deed geworden. Von Kotzebue was op dat oogenblik op het toppunt van zijn invloed naar hem luisterde een groot gedeelte van het Duitsche volkzijn brochures werden door duizenden en nog eens duizenden gelezentegen hem keerde zich Sand's verontwaardiging. Degenen, die Sand van nabij kenden, hebben later kunnen vaststellen, dat eigenlijk van den aanvang van 1819 af zich bij hem een merkwaardige gesloten heid uitte. Hij was in niets veranderd hij werkte hard gelijk tevoren, hij was eerbiedig jegens zijne ouders cn betreurde het slechts, dat zijn studie hun zooveel geld kostte. Hij was beminnelijk voor zijn vrienden schafte raad, waar hem die gevraagd werd. Maar er was iets in hem alsof hij zich reeds los van de aarde gevoelde; toewijding aan een doel, dat hij hooger dan het aardsche rekende. Hij had de kracht om er met niemand, zelfs zeer in het indirecte, over te spreken cn toch zijn daad, die afschuwelijk was, in alle details voor te bereiden. Zoo gebeurde het, dat een vriend van hem, die op een dag op zijn kamer kwam, Sand aantrof, hem afwachtende met een vouwbeen in dc hand, hetwelk hij onmiddellijk op het hoofd van zijn vriend richtte als natuur lijke reflex beschermde deze zijn hoofd met zijn handen en gaf daardoor Sand gelegenheid om hem met het vouwbeen een ongevaarlijken steek in het hart toe te brengen. Sand, die philosophie en letteren studeerde, toonde reeds eenigen tijd een buitengewone belang stelling voor medische colleges; vooral gold zij datgene wat de werking van het hart betrof. Maar hij deed zijn vragen met zoodanige onverschillige belangstel ling, dat niemand daarin iets meer dan een voorbijgaande neiging bespeurde, en sommigen wel lachend beweerden, dat Sand het voornemen had om van studierichting te veranderen. Sand had de gewoonte om regelmatig zijn dagboek bij te houden. Hij deed dit tot einde "December 1818; op dat oogenblik zijn zijneaanteekeningen, blijk baar met opzet, afgesloten. In dat dag boek vindt men meermalen de vraag gesteld of er niet iemand zal worden gevonden bereid om aan den noodlot- tigen invloed van von Kotzebue een eind te makenhet blijkt, dat Sand ge lukkig zou zijn geweest, indien iemand hem voor ware geweest en hem niet de taak van moordenaar zou zijn ten deel gevallen. Maar hij voelde die taak, wanneer een ander niet vóór hem was, als een noodzakelijkheidals een, die hij moest volbrengen. Heel resoluut ging hij dan ook in den aanvang van Maart uit Jena op reis. Tevoren noodigde hij zijne vrienden bij zichhij verzocht hen hem geen uitgeleide uit de stad tc doen gelijk destijds gebruikelijk was, willende voorkomen, dat men later aan deze vrienden iets zou kunnen ten laste leggen. Over Erfurt cn Eisenach, waar hij den Wartburg bezocht, ging hij naar Frankfort en zette zijn weg overDarm- stadt naar Mannheim voort. Den 23sten Maart 1819, des ochtends vroeg, kwam hij er aan hij logeerde er in een eenvoudig logement, dat Wein- berg werd geheeten. Onmiddellijk deed hij onderzoek naar de woonplaats van Von Kotzebue, en vernam, dat de staats raad dicht bij een kerk woonde hoewel men het nummer van het huis niet kon zeggen, wist men het hem toch voldoen de aan te duiden. Aan Kotzcbue's woning vernam hij, dat de staadsraad de gewoon te had om eiken ochtend een uur of twee te gaan wandelen in een der parken van Mannheim; men wees hem de laan, die hij in den regel doorliep. Het toeval echter wilde, dat Von Kotzebue dien ochtend langs een anderen weg ging Sand, die hem wachtte, liep hem zoo doende mis. Hij belde opnieuw aan, maar ontving ten antwoord, dat de staats raad lunchte en hem niet kon ontvangen. Sand, die niet in het minst daardoor teleurgesteld of van zijn voornemen af gebracht werd, ging naar zijn hotel terug; at er, en begaf zich tegen vijf uur des middags voor den derden keer naar het huis van Kotzebue. Deze gaf dien dag een groot diner, maar hij had orders achtergelaten om Sand te ontvangen. Men liet dezen in een klein kabinet, en na een oogenblik kwam Kotzebue binnen. Toen speelde Sand het drama, dat hij voor de grap met den vriend had ge speeld door den dolk, die hij bij zich had, te richten op het hoofd van Kotzebue, verkreeg hij, dat deze zijn verder lichaam onbescheimd liet, en met een juistheid en vastheid van hand, die kunnen ver wonderen, trof hij Kotsebue recht in het hart. Deze uitte nog slechts één kreet, en viel dood in een nabijstaanden fau teuil neer. Op dien kreet was een klein meisje van zes jaren, een engelenkopje gelijk komen toeloopen. Zij wierp zich op het lichaam van Kotzebnc, luide kreten uit- stootende en roepende om haar vader. Sand kon het schouwspel niet aanzien, en slak zich de dolk, die nog met hel bloed van Kotzebue bevlekt was, inde maag, bijna tot aan het heft. Maar, tot zijn verwondering bemerkend, dat niettegen staande de aangebrachte wonde hem pijn deed, de dood hem nog niet trof, en niet levend in handen willende vallen van het dienstpersoneel, dat kwam aan- loopen, ging hij den trap af. De gasten voor het diner kwamen juist binnen een jonge man heel bleek, met een mes in het lichaam ziende, stoven zij ver schrikt uiteen in plaats van hem vast tc houden. Zoo ging Sand de trap af, kwam dc deur uit, en stiet er op een patrouille soldaten, die den gewonen wachtdienst verrichten. Maar Sand, denkende dal deze soldaten gekomen waren op de kreten, die hij achter zich hoorde, viel op zijn knieën midden op de straat onder den uitroep Vader, ontvang mijn geesttrok het mes uit zijn wonde, bracht zich nog ccn tweede wonde toe en viel bewusteloos en uitgeput neer. (Wordt Vervolgd). KAS JULIANAPLEIN 5 ONDERGRONDSCHE Bli TELE Hongaarsche valsche munters, Ned landsche goedheid en nog iets. Zoo op eens, door een eenvour schrander Haagsch geldwisselaar, we midden in een internationaal vals geldzwendeltje terecht gekomen. 1 tuurlijk, wij hebben er niets mee maken en wij komen zelfs, overlai met eër, uit dezen poel te voorsch Want was het geen Hollander die Hongaarsche schuim te schrandei was? Maar aan deze affaire zijn facetten en het is buitengemeen ii ressant enkele daarvan eens nader beschouwen. Kijk, dat een prins Windischg: eenige millioenen Fransche francbil ten liet vervaardigen, is genoegz* bekend, dat een Nadossy, chef der H gaarsche politie, hoogste dienaar het recht (sic.) in het complotje dat de biljetten In het Rijks Cartoj fisch instituut werden gedrukt, dat al lei hooge autoriteiten, ambtenaren gecompromitteerd zijn, dat er achtei heele zaak een politieke manoei moet hebben gezeten hetgeen i thans ontkent we weten het al Maar dat men ons, Hollanders, met c modder aan boord is gekomen, zie is wel heel kras, om geen ander kw ficatie te gebruiken. Want onze relaties met Hong< dateeren niet van vandaag of giste Wel, laat het op den voorgrond gez zijn, dat het in de verste verte ni( onze bedoeling ligt, om onschuldi hier een verwijt te maken, om hen, wij met liefde hebben geholpen en klein beetje van hun groote leed heb verzacht, voor de voeten te werp En doe je ons nu uit dankbaarl dat aan Geenszins. Om het dan maar met ronde wi den te zeggen, toen wij tijdens de b hongerperiode in Hongarije onze dei open wierpen en duizenden arme geteerde kleine Hongaartjes als e kinderen in onze gezinnen opnar toen wij geld en goederen en levi middelen naar het beproefde volk den, soms van onzen overvloed, r dikwijls ook uit benepen beurzen, hebben wij dat gedaan, zonder bi dachten, alleen omdat wij onzen di plicht, die der naastenliefde, wil vervullen. En het was ons vreugde te doen. Wij vroegen natuurlijk niei loon of dankbaarheid. Wij vragen nog niet en zullen het nimmer vr< ook. Maar wanneer men ons met moi gooit, wanneer men, speculeerend onze „goedheid" ons voor ette millioenen wil oplichten, dan is h begrijpen, dat er toch even een ge van wrevel in onze „goedmoed harten ontstaat. Zeker, wij weten heel zeker dat er onder de biljet vervalschers geen menschen zullen wier kinderen in Holland gastvrij genoten. De spruiten van een Windi: gratz, van een Nadossy, enz. zullen niet onder de kleine Hongaartjes weest zijn, die in Hollandsche gezir een dikke boterham vonden. Maar infens-treurige in deze geschiedeni dat de valsche muntersschaar misb wilde maken van onze „goedheid", waarvan zij doordrongen werden de hulp, door vele Hollanders aan déren van hun volk betoond. Dee hier in Holland gearresteerde Hon niet een naïef beroep op onze „g< heid" om te verzoeken hem maar g los te laten? Het wordt nu tegengesproken, er achter deze affaire een politiek c plot zit. Maar er is reeds zooveel gelekt, reeds zooveel Hongaarsche h< geplaatste personen zijn gearreste dat het a! te kinderlijk zou zijn o gelooven, dat al die heeren zich de zaak inlieten, uitsluitend om fi cieel gewin. Maar wanneer het waar zou blijken te zijn en de w heid zal toch aan het licht komei dat inderdaad een staatsgreep beoogd, dat men met behulp van val munterij een nieuwe dynastie had w grondvesten of een oude herst< dan wordt de smaad, ons aa daan nog grooter. Want dan had ook de mogelijkheid bestaan, dat ginds een volk, dat toch een kl moreele verplichting aan ons had regeering kreeg, die ons volk best op misdaad haar bestaan grondde, ster veel nationaliteitsgevoel mc deze would-be „reddersdes vaderla toch niet gehad hebben. Nogmaals, onschuldigen verwijte niets en zeker niet de kinderen, vragen geen dank. En wanneer ooi ongeluk zich zou herhalen, dat r< spoed het Hongaarsche land teisti dan weten wij zeker dat vele Holl sche harten en deuren zullen oper voor de noodlijdenden en hongerer Maar laten pseudo-Hongaarsche-tr pretendenten goed bedenken, da

Historische kranten - Archief Eemland

De Soester | 1926 | | pagina 4