HET 900-JARIG BESTAAN VAN DE GEMEENTE SOEST
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG
REDACTIE-ADRES: Mr. J. H. VAN D00RNE, LANGE BERGSTRAAT 5, TEL. 2048, SOESTDIJK
•UÏÏ
Gemeentefilm.
Eenvoud.
No. 34
Zeventiende Jaargang
Zaterdag 24 Augustus t929
BUREAU VOOR ADMINISTRATIE VAN WEEDESTRAAT 7 - SOEBTDIJK
ADVERTENTIËN WORDEN INGEWACHT TOT UITERLIJK DONDERDAGS
INGEZONDEN STUKKEN TOT DINSDAG AVONDS 9 UUR AAN HET BUREAU
UITGAVE: EERSTE SOESTER ELECTR. DRUKKERIJ v.h. 0. v.d.BOVENKAMP,TEL.2062, SOESTDIJK
A1IVERTENTIËNVAN 1 TOT 5 REGELS 75 CENT. ELKE REGEL MEER 15 CENT
GROOTE LETTERS NAAR PLAATSRUIMTE. BIJ ABONNEM. GROOTE KORTING
ABONNEMENTSPRIJS 50 CENT PER DRIE MAANDEN FRANCO PER POST
HET AUTEURSRECHT VAN DIT BLAD WORDT UITDRUKKELIJK VOORBEHOUDEN. OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 15 VAN DE AUTEURSWET 1912 (STAATSBLAD NUMMER 308)
EPISODEN UIT VEELBEWOGEN
TIJDEN.
Bloedige Kerstnacht van 1481.
Bekkennsnijders in „De drie rin
gen". Graftempeltje van Isselt
een unicum in Nederland.
STERKE AANWAS DER BEVOLKING.
Heel, heel laag geleden, in den tijd, dat
over Utrecht heerschen de machtige bis
schop Ansfridus en na hem Adelboldus,
toen nog lijfeigenen onderworpen waren
aan de willekeur hunner meesters, in de
met romantiek omsluierde dagen, dat jonk
vrouwen ter valkenjacht togen en de rid
ders konden verhalen van stoute avon
turen en gevechten van man tegen man,
lag reeds daar aan de vruchtbare boorden
der Eem het vreedzame dorpje Soijs, ook
wel genaamd Sose, Zuys of in het deftig
Latijn Zigatum. En in dit plaatsje, het
latere Soest, zou het voor eeuwig rustig
zijn gebleven, en de Soestenaren zouden
de afwisseling van landbouw en jacht
hebben gekend, het waren van ouds
her bekende boogschutters als er niet
waren geweest de reeds genoemde bis
schoppen en de graven van Holland, die
elkaar in menigen strijd bekamptem
Hollandsche en Utrechtsche troepen
vallen op eikaars gebied. In 1260 is het
Gysbrecht van Aemstel, die in Soest den
bisschop van Utrecht verslaat. Dit ge
schiedt op een mooien zomerdag en de
Soester Eng, waar het treffen plaats vindt,
weerklinkt van het gekreun der sterven
den en gewonden.
Dan staat er in de annalen van dit
plaatsje als met bloed geschreven de
Kerstnacht van 1481. in Naar den hebben
eenige vrouwen verkleede soldaten den
poortwachter overmeesterd en gedood, de
plunderende Amersfoorters en Utrechte
naren trekken binnen. Hun wandaden du
ren slechts kort, want reeds komt Joost
van Lalaing aangetrokken, de stadhouder
van Holland, als aanvoerder van Fran-
sche en Engelsche huurbenden. Met schrik
en vrees verwachten de Utrechtenaren dit
wraakzuchtig heer, waaronder ook de,
woeste Biscayers, aangevoerd door rid
der Petit Salazar, die zijn mannen uit
rustte met stalen handbogen. Naarden
wordt bezet en dadelijk daarop vangt de
wraakneming aan op de Utrechtsche ge
zinde dorpen in Gooi en Eemland. Den
21sten December wordt Eemnes aan vier
kanten tegelijk aangestoken; wat weer
stand biedt of niet tijdig de vlucht heeft
genomen, wordt overhoop gestoken, 72
lijken liggen er op de puiohopen. Ver
spieders uit Soest, hun weg zoekendj
door greppels, boschjes en kreupelhout,
melden, dat de vijand op Naarden is te
ruggegaan. Men herademt, maar ook Ëaarn
en Soest zullen niet gespaard blijven en
„Item opten den Heyligen Kersavond tooch
die Stedehouder uyt Neerden ende bernde
(brandde; Eaern ende Soest al op, dat
daar niet veel en bleeff staen, ten waren
cramen en daer, dat heylige oly was".
(Dus slechts kraamvrouwen en ernstig
zieken bleven gespaard).
In ontzetting zijn de meeste inwoners
naar Amersfoort gevlucht en als dienzelf
den avond jonker Engelbert van Kleef
eveneens in deze veste binnenkomt, ver
telt hij, hoe hij op zijn tocht van Utrecht
de geheele Eemstreek als in vlammen zag
opgaan.
Nieuwe tijden, nieuwe geweldenaren. In
1643 slaat de beruchte Maarten van Ros-
sum het beleg voor Amersfoort. Zijn leuze
getrouw, dat blaken en branden het Mag
nificat van den oorlog is, ontsteekt hij de
vlammen m de naburige dorpen, vooral
Soest, waar zijn soldeniers bovendien het
vrouwenklooster der Brigittgnen, genaamd
Marienburg, binnendringen en er ergerlijk
huishouden.
Zoo zouden we verder kunnen gaan
met het opnoemen van oorlogsfeiten en
gewelddaden, maar er is over deze plaats
nog iets anders, historisch-romantisch te
vertellen. Niet ver van de Hervormde
Kerk staat het oude huis, thans het café
„De Zwaan", en vroeger het bekende „De
drie Ringen", dat voorkomt in den roman
„Ferdinand Huyk" van Van Lennep, U
herinnert zich allen den bekkensnijder
Andries, die hier tegen den held van het
verhaal van Jeer walde trekken. Een in
de tafel gestoken mes was hiertoe de
vriendelijke uitnoodiging. Het kwam in
Soest vroeger veel tot „bekkesnijden",
evenals op vele andere plaatsen van ons
land, waar vroeger gauw naar het mes
gegrepen werd.
Den Lazerusberg mogen we niet verge
ten. Oude menschen in Soest zullen u
vertellen, dat er 's nachts daar boven
op de Eng een geheimzinnig licht begint
te schijnen; het voorspelt den voorbij
ganger ongeluk.
Een derde bezienswaardigheid zullen
velen argeloos voorbij zgn geloopen: het
grafkapel let je van Isselt, een unicum in
Nederland, daar dit een familiegraf op
eigen grondgebied is en zich bevindt ter
zijde van den ouden weg naar Amers
foort. De laatste familietelg, daar ter aar
de besteld, is Mr. J. van Dam van Isselt,
gecremeerd in 1916. Zijn asch rust ec
naast de overblijfselen der vroegere ge
slachten. De grafkelder en het er naast
gelegen woonhuis zijn slechts door een
deur gescheiden.
De gewelddaden der historie hebben
steeds den groei van Soest belemmerd,
maar nu komt de plaats in trek. Niel lang
geleden vierde Hilversum de geboorte van
zijn 50.000en inwoner en reeds thans
wordt er ernstig rekining mee gehouden,
dat in 1940 deze plaats er 80.000 zal
tellen. Dit karakteristieke van forensen
plaatsen, een geweldige bevolkingsaanwas
voltrekt zich ook te Soest. De laatste tien
jaren is het aantal inwoners reeds ver
dubbeld; het telt thans reeds 13.300 in
woners, (Tel.)
CVII.
Soest 900 jaar! Welk feest zal gevierd
worden op luisterrijke wijze. Natuurlijk
voorafgegaan door luisterrijk mot, zooals
we hier gewend zijn. Prijst de eene de
voortvarendheid van „Soest Vooruitde
ander zegt dat die vereeniging er niets
mee te maken heeft. Juicht de een het
toe dat de burgerpa de Soestineezen weer
eens lollig laat fuiven, anderen vinden een
draaimolen heidensch, en schrijven ko
lommen vol om hem op z'n dak te geven
dat hij dat goüdelooze kermisgedoe hier
toelaat. Vinden de meesten het fijn dat
er vier dagen gefeest wordt, anderen kan
keren over die geldverspilling en hadden
een halven dag lang genoeg gevonden. En-
zoovoorta. Zoo is het altijd geweest en
zoo zal het altijd blijven. Wanneer in het
oude gemeentearchief, waar in den tijd
van Oome Koos tegen 4 uur een piere-
verschrikkertje genomen placht te wor
den, behalve de vele perkamenten foli
anten ook de gemeentefilm van het jaar
1000 af ware aangetroffen, had onze hi
storicus Pluim waarschijnlijk kunnen ge
wagen van mot bij elke festiviteit die in
de 900 jaar plaats vond. Jammer genoeg
zal hg het daarover Dinsdag a.s. echter
thans niet kunnen hebben. Hij kan thans
slechts gewagen van Soester bekkensnij
ders, Soester Knollen, en Soester boycots
op touw gezet en tot een droevig eind
gebracht door de befaamde combinatie
Smit-Bovenkamp, Uiterwgk en Kats. Wie
hetzij uit godsdienstige, hetzij uit anti
godsdienstige overwegingen de herden
kingsplechtigheid niet in de groote kerk,
tusschen welks muren voor het eerst
sinds haar bestaan een microfoon zal
hangen, niet wil bijwonen, zal thuis door
zijn luidspreker de rede van vader Pluim
kunnen aanhooren. Ook de opstijging van
de luchtballon, eenig in de historie van
Soest, zal per radio worden uitgezonden,
zoodat ieder,, voor z'n toestel gezeten, al
les, van de vulling af tot het onpasselijk
worden van den abonné van De SoeBter,
die ais gratis passagier meegaat, (tus-
schen haakjes, ze wisten in Rotterdam
toch wel dat De Soester JE blad hier
is!) zal kunnen volgen. De luchtvaarder
Pottum deelde mede reeds dadelijk een
verzoek te hebben gehad van een „niet
nader te noemen", (zooals de couranten
plegen te vermelden als ze het over iets
heel gemeens hebben), persoon, om di-
tocht te mogen meemaken, doch daar Pot
tum vreesde dat die persoon door over
matig alcoholgebruik wel eens tot zelf
ontbranding zou kunnen komen, dorst h(j
het niet aan.
's Avonds illemenaasje! We hooren net
dat Smitje z'n schutting zal verlichten met
duizenden lampjes vormende de woorden:
„Leest alleen De Soester". Ook de op
tocht zal schitterend zijn. De krant van
Smitje zal vertegenwoordigd zijn door een
mestwagen, symbolisch weergevend wat
zij hare lezers pleegt aan te bieden; een
extra blad zal dien dag verschijnen, dat
z(jn lezers in verrukking zal brengen met
gefantaseerde familie- en huishoudelijke
omstandigheden van de medewerkers aan
De Soester. Een berucht ingezetene zal
[aan den optocht deelnemen ala reclame
voor de geheel-ontbonding, n.1. als af
schrikwekkend voorbeeld tegen alcohol
misbruik. Hij zal zich daartoe niet noe
menswaard behoeven te vermommen; z'n
gewone dagelqksche bezeek aan Eemland
zal in staat zijn hem voldoende uitbeel
dingsvermogen bij te brengen; enkel zal
bij dien dag bij uitzondering getooid zgn
met een groote zwarte flambard. Gedu
rende alle vier de dagen zal een anti-
kermis en anti- drank-optooht gehouden
worden door de Nationale-Kerstiaansche-
Geheel-Onthouders-Vereeniging N.E.D., wat
niet beteokent, zoo als spotters plegen te
zeggen,: „Negen Emmers Drank", maar
„Nimmer Een Drup", b;j welke vereeni
ging zich zal aansluiten de jongedames-
naaivereeniging - op - oud - testamentischen
grondslag „Dor Karkas". Een en ander
belooft veel vertier te geven en buiten
gewoon indrukwekkend te agn. Wij raden
dernalve ieder aan vooral niet te nuchter
te blijven, want dan geeft men de kans
alles voor hetzelfde geld dubbel te zien.
Vergeet niet, we hebben maar eenmaal de
kans; het volgende eeuwfeest maken we
geen van alle mee.
BRANDNETEL.
BIJ DE ILLUSTRATIE.
Zooals onze lezers natuurlijk begrepen
hobuen steil illustratie voor ons Raad
huis. Hei is m onze eigen werkplaatsen
vervaardigd. Ret cliché is geheel mei
de hand gesneden uit linoleum, een be
werking die zeer veel geduld en vaardig
heid vereischt. De teekening is van onzen
teekenaar Rog terwgl de snede uitgevoerd
is door onzen tecbmschen directeur den
heer J. J. van Ark. Wg raden drukwerk-
gebruikers aan om bij voorkomende ge
legenheden bg onzen Lirecleur eens vrg-
bigvend advies in te winnen. Uw druk
werk zal een beter cachet krijgen, dus
hooger rendement van uw uit te geven
geld, dat voor reclame-doeleinden bestemd
is. Deze plaat zal namens ons blad aan het
Gemeentebestuur en de Raadsleden wor
den aangeboden.Het geheel wordt dan uit
gevoerd op kunstdruk. Voor liefhebbers
van deze kunstplaat zjjn er een aantal
beschikbaar in de luxe uitvoering. De prijs
is zeer laag gesteld, n.1. i 1.per exem
plaar. Er is slechts een beperkt aantal
voorradig, men haaste zich dus.
Ga voor een feit zitten als een
klein kind; wees bereid elke
vooropgezette meerling te laten
varen of gij zult mets leeren.
HUX LEY.
Zooals de bloem zich van nature tot
het zonlicht wendt, het koesterende, ze-
genbrengende zonlicht, zoo voelt de
mensen zich onwillekeurig aangetrokken
tot diegenen onder ons, die in hun leven
de een of andere, goede, mooie, waarde
volle eigenschap tot uiting brengen. We
ondergaan allen, zonder onderscneid,
de onzichtbare aantrekkingskraent en be
horing die er uit gaat van een werkelgk
en eerlgk vriendelgh mensen, of van een
uie zonder veel praten, en ongemerkt
lierst, een ander gaarne een stevig handje
heipt, of wel van iemand die, hoewel een
uaru werher en erkend groot man op zgn
gebied, met vele verdiensten jegens ue
gemeenscnap of de menscüen in zgn om
geving, zich steeds op den achtergiond
uoudt en van eigen werk met rept, docü
eerder de verdiensten van anderen naar
voren brengt. Van een eenvoudig mensen
uus. We voelen, dat de verdienste van
zgn werü nog grooter is, omdat lig er zich
niet op iaat voorstaan, we besellen, dat
en o°ngemerkt tiet "béste geuir'waai'iue "hg
in staat is, zonder bg eiken stap die hg
doet, met veel misbaar de aandacht dei-
anderen op zich te vestigen. We vinden
hem een verheven, inspireerend voorbeeld.
Wat wel toont, dat we in den grond heel
goed de waarde en de beteekenis van deze
wondere eigenschap, van den eenvoud
erkennen. Uok zjj, die anders weinig waar
deering meenen te kunnen hebben voor
zedekundige beschouwingen en al gauw
smalend spreken van „zedeprekerg Maar
aan de bekoring van deze voor zich zelf
sprekende eigenschap ontkomen ook zjj
niet.
Het merkwaardige is, dat men juist
deze gemoedsgesteldheid, die men „een
voud" of „nederigheid" heet, altijd aan
treft bg menschen van hooge verstande
lijke ontwikkeling, of van helder inzicht
en fijne, geestelijke beschaving. En dit
ligt wel voor de hand, want het zgn de
denkers en de menschen die door hun
studie tot veel nadenken zgn gekomen,
die er toe komen in te zien, van hoe
weinig essentieele waarde eigenlijk alle
menschelgke wetenschap ten slotte voor
het individu, voor het geluk van den wer-
kelgken, immers geestelijken mensoh is.
En zjj zjjn het ook, die bewust of onbe
wust grijpen, dat het niet aangaat zich
te verheffen op of hoogmoedig te pralen
met bekwaamheden, die ze zich warempel
toch niet zelf toebedeeld hebben. Zij zijn
diegenen, die „als een klein kind voor de
feiten gaan zitten, en bereid zgn elke
vooropgezette meening te laten varen",
hetgeen wil zeggen, dat zg ontvankelijk
zgn, open zgn voor een nieuw denkbeeld,
een nieuwe gedachte, een ander standpunt
dat niet dadelijk op het hunne gelijkt.
Een groot wijsgeer heeft eens ver
klaard, dat een deugd nooit alleen blijft,
altijd buren zal hebben. Dat verklaart de
aantrekkelijkheid van den eenvoudigen
mensch. Want men kan zich een waarlijk
eenvoudig mensch niet voorstellen als
norsch of haatdragend, of leugenachtig
of oneerlijk, of opvliegend of driftig, of
wreed of egoïstisch. Het zgn evenzoovele
onvereenigbare dingen, tegenstellingen
bijna. Want de mensch die oprecht een
voudig van gevoelen en gemoed is, die
zal ook ongetwijfeld meer goede, aange
name eigenschappen hebben, die maken,
dat het ons zonder dat we bet weten,
goed doet en blij stemt, zulk een mensch
te ontmoeten. Omdat deze iets onzegbaaf
bljj en vreugdigs meedraagt en uitstraalt.
Hetgeen ook begrijpelijk is, volgens de be
kende woorden: „De kaars des lichaams
is het oog; indien dan Uw oog eenvoudig
is, zoo zal uw geheele lichaam verlicht
wezen; maar indien uw oog boos is, zoo
zal geheel uw lichaam duister zijn. Indien
dan het licht, dat in u is, duisternis is,
hoe groot zal de duisternis zelve zgn!"
En wat drijft eigenlijk den praler en
grootspreker, den dikdoener? Is het niet,
dat hg zoo gaarne wil schijnen, wat hg
niet 1b? Grooter, belangrijker, bekwa
mer, knapper, dan hij in werkelijkheid
is? En poogt hij zich ook niet in de mees
te gevallen met een soort „eenvoud" te
tooien, die men tereqjit valsche nederig
heid noemt? Wil hij ook in dat opzicht
niet veelal schijnen n.1. eenvoudig
wat hg niet is? Waarom? Omdat diep in
hem toch wel het begrijpen leeft omtrent
het mooie, begeerenswaardige en goede
van den eenvoud.
FLOBJH a
