nieuwe
NIEÜWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Jtarefoort, Baan, Mm. Eaiies, Hameis, taelata, Hunlui, LM.
i
Zaterdag 14 Augustus 1880.
i,
Verborgen Goud.
No. 65.
Negende Jaargang.
Uitgever: A. AI. Slothouwer,
Advertentiën kunnen inge
zonden worden tot uiterlijk
's morgens uur,des Woens
dags en Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt slechts drie
maal in rekening gebracht.
AMERSFOORTSCHE COURANT
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden 1,
Franco door het geheele Kijk1,10.
Afzonderlijke nummers 3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags- en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Agent voor Baarn en Omstreken:
W. Z. MULDER te Baarn.
Advertentiën van 16 regelsJ 0,40.
Iedere regel meer0,05.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.-
Advertentiën zende men den dag vóór de uitgave in.
„De vooruitgang is de
som van ieders streven."
Victor Hugo.
Wonderlijker slag van volk dan de weg
bereiders der eerlang te verwachten sociale
revolutie heeft men nog nooit gezien.
Op de eenvoudigste manier veranderen zij,
in gedachten natuurlijk, het geheele
maatschappelijk gebouw, of, laat ons
liever zeggen, de geheele wereldorde.
Yan het bestaande deugt er geen zier:
van den afbraak der door hen te slechten
instellingen willen zij geen enkel balkje,
geen steentje gebruikenalles moet
worden vernieuwd, verjongd, herboren.
Geen wonder dat hun taal ingang vindt.
Duizenden bij duizenden van onze natuur-
genooten zijn er, voor wie het leven niet
zoo geheel en al gelijkt op een wandeling
door een rozengaarde, die het hard ge
noeg te verantwoorden hebben om zich en
hun gezin den mond open te houden, zich
van dekking en kleeding en een dak bo
ven het hoofd te voorzien. In de ver-
FEUILLETON.
VII.
Terwijl Adams eene kaars haalde, had
ik tijd om mijne gedachten te verzamelen
en te overleggen, welk voordeel ik van
mijne ontdekking zou trekken.
Het duurde eenige oogenblikken, voor
dat ik' mijne overspanning zoover te boven
kon komen, dat ik geregeld kon denken.
Duizenden half gevormde plannen ver
drongen zich in mijn geest, met eene zoo
verlammende uitwerking, dat ik moest blij
ven liggen, op de plaats waar Adams mij
verlaten had, zonder te weten of hetgeen
ik gezien had werkelijkheid was, of de
begoocheling van een door voortdurende
zorgen verzwakten geest.
Ik keek den ouden tuinman na, toen
hij de galerij afliep, en toen hij bij de
deur omsloeg, lichtte ik de plank op en
voelde met mijne hand naar de oppervlakte
van den schat. Het was geen droomgezicht
daar lagen zij, de goudstukken, op elkan
der gestapeld, in rijen langs de geheele
lengte en breedte van de kist, zooals zij
daar vóór honderden jaren gelegd waren.
De vochtigheid en het stof der eeuwen
had ze aan elkander doen kleven, maar
richting van hun eentonige dagtaak vin
den zij weinig verheffends, en de kamp
tegen broodszorgen verstompt hun gevoel,
verdooft hnn moedMaar hoor, daar
wordt hun het evangelie verkondigd van
de nieuwe maatschappij, gebouwd op het
fundament der gelijkheid; hun wordt voor
gespiegeld dat de schatten, door vroege-
ren arbeid bijeengebrachtniet het eigen
dom zijn van bijzondere personen, doch
aan allen toebehooren; dat het kapitaal
moet worden onteigend ten algemeenen
nutte en dienstbaar gemaakt aan de pro
ductie ten bate van allen, 't Is zoo, de
eenvoudige arbeider begrijpt niet alles van
die verwarde beschouwingen, evenmin als
het hem duidelijk is hoe men er ooit toe
zal komen alle burgers van het land over
te halen, hun bezittingen beschikbaar te
stellen: doch er is sprake van verbetering
van zijn toestand, en dat denkbeeld al
leen is in staat hem alle andere beden
kingen te doen overstappen. En als straks
diezelfde leiders, wier opgeschroefde taal
de wanden der vergaderlocalen deed dreu
nen, den geldelijken steun der werklieden
vragen ten einde met meer nadruk voor
hun rechten te kunnen strijden, dan
getroost men zich gaarne een offer, hoe
zwaar het ook valt.
In Nederland schijnt het socialisme maar
slecht wortel te kunnen vatten. Zijn
misschien onze werklieden te weinig ont
wikkeld, om geestdrift te gevoelen voor de
heerlijkheden der toekomstige maatschap
pij Of zijn zij wellicht te nuchter van op
vatting om zich te vergapen aan voorstellin
gen, die geen zedelijken grondslag hebben
niet zoo vast, dat ik ze niet met mijne
vingers kon losmaken.
Met mijn nagel lichtte ik er een paar
op, en voortdurend naar de deur van de
galerij ziendebracht ik ze in het ge
kleurde licht dat door het venster bin
nenstroomde. Zij waren dof geworden door
ouderdommaar de muntstempels waren
nog duidelijk. Ik wist weinig van pen
ningkunde, maar ik zag dadelijk dat deze
munten zeer veel geleken op eene munt,
die een klokkenmaker mij had laten zien,
en die volgens hem uit den tijd van Hen
drik YII was. Ik stak mijne hand in de
kist en nam er nog drie uit; zij waren
kleiner, maar, voor zoover ik zien kon,
van denzelfde stempel voorzien als de andere.
Ik stak de stukken in mijn zak; toen
sloot ik de kist weer en sloeg er eene pen
in, om te voorkomen, dat Adams bij zijne
terugkomst zou wenschen te zien wat er
in was.
Ik deed het bijna instinktmatigtoch
knaagde mijn geweten, toen ik het deed
want wat was geheimhouding anders dan
oneerlijkheid, in deze zaak?
Wat moest ik doen? Ik stond op en
heen en weer loopende begon ik eenvol
doend antwoord op die vraag te zoeken.
z/Aan wien behooren zij?" zeide ik tot
mij zelf."
//Als zij aan de Grandisons behooren
Dat ook zij er niet naar streven, zich
omhoog te werken en, waar dit mogelijk is,
hun kinderen beter toegerust dan zij wa-
het strijdperk des levens te betreden, kan
alleen worden beweerd door hen die vol
strekt niets weten van de geschiedenis der
arbeiders-beweging in ons vaderland; al
leen, op weinige uitzonderingen na, blij
ven zij op den bodem der practijk, ma
ken gebruik van beschikbare middelen, en
verspillen hun krachten niet in volkomen
doellooze bokkesprongen op politiek en
sociaal gebied.
Het ligt eenigszins in den aard van
onze Oostelijke buren, veel noodeloozen
omhaal te maken. Schrijft een Duitscher
over opvoedingsleer, dan raakt men versuft
door den stortvloed philosophische be
schouwingen die hij zijn lezers laat door
worstelen: evenzoo, bij de eenvoudigste
vraagstukken van maatschappelijken aard
worden alle mogelijke staathuishoudkun
dige begrippen dooreengehaspeld. Dat
verheft de voorgangers in de oogen der
menigteen bezorgt hun een prestige,
waarvan zij uitstekend partij weten te trek
ken ter bevordering van hun eigen be
langen.
En, - welk gebruik maken die leiders van
hun overwicht
Zoolang zij het met elkander eens blij
ven komt het groote publiek daarvan
weinig aan de weet. Maar weldra speelt
de gekrenkte eerzucht hun parten; de
heeren aanvoerders, die evenals Gesar nie
mand nevens zich kunnen dulden, begin
nen elkander het leven zuur te maken
met //onthullingen, en spoedig gaat
mag ik er geen enkele van gebruiken.
Maar behooren zij aan de familie en zou
Sir Geoffrey, wetende dat er zulk eene
schat onder de trede lag, mij zoo zorge
loos hebben opgedragen haar te herstellen
Men zegt dat de Grandisons zeer excentriek
zijn, en het is zeker, dat zij niet rijk leven,
maar zij zijn toch niet gierig. Wat zij heb
ben, geven zij zonder achterhoudendheid
en op eene verstandige wijze uit. Hunne
overal bekende excentriciteit bestaat slechts
in de getrouwheid, waarmee zij de wetten
der zedelijkheid en van het verstand op
volgen, hetgeen hen van hunne buiten
sporige en zorgelooze buren onderscheidt.
Eene kist met goudstukken weg te stop
pen zou geheel en al in strijd zijn met
de beginselen, die zij zoo nauwgezet na
komen. Neen, neen, dit geld is niet van
de Grandisons het is niet de schat van
een vrek. Behalve wanneer de kist mun
ten van jongeren datum bevat dan dezen,
die ik in mijne hand heb, kan er geen
twijfel omtrent hun oorsprong zijn. In de
tijden van de Hervorming heeft de laatste
abt, die binnen deze muren leefde, hier
zijne schatten verborgen, om te verhinde
ren, dat zij door Hendrik YIII verbeurd
verklaard werden. Niet in staat zelf het
goud terug te krijgen nadat de koning het
klooster aan Sir Owen Grandison had ge
geven, en de vijanden van zijn geloof niet
men van weerszijden een zondenregister op
hangen, vervuld van de grofste laagheden.
Hier is een leider, die de hem toever
trouwde gelden eenvoudig in zijn eigen
zak liet vloeien om er een vrolijk leven
tje van te genieten; elders een, die zich
verkocht aan dezelfde regeering, die hij
in de volksvergaderingen door het slijk
sleurde. Elders is er weer eenwiens
privaat leven een aaneenschakeling vertoont
van allerlei onzedelijkheden. Als de kok
met de keukenmeid kijft, dan bespeurt
Mevrouw waar de boter blijft; en zoo
hebben thans de Duitsche arbeiders gele
genheid even na te denken over de mate
van vertrouwen, die hun aanvoerders ver
dienen.
Ware het in Duitschland gebruikelijk,
elke opinie, zelfs al is deze in' strijd met
de overtuiging der heerschende partij, zich
vrijelijk te doen uiten, dan zou het soci
alisme geen den minsten schijn van ge
vaar opleveren. Het zou eenvoudig ver
ward raken in de strikken van zijn eigen
overdrijvingen en buitensporigheden, en
de erbeiders zouden langs den natuurlijken
weg tot de ervaring komen, dat het als
middel tot het verkrijgen van maatschap
pelijke hervormingen niet de minste waar
de bezit. Maar het Duitsch regeeringsstel-
sel duldt nu eenmaal geen propoganda voor
//Staatsgevaarlijke" leerstellingen: vervol
ging en verbanning worden gebezigd om
de schare tot het inzicht te brengen dat
de hooge heerschappen gelijk hebben.
Vóór de revolutie van 1S48 hielden de
meeste Duitsche regeeringen er een //ca
binet noir" op na, waar de brieven, aan
willende bevoordeelenbewaarde de abt
zijn geheim, en stelde zich tevreden met
den schat te laten waar zij was. En door
welke wet ben ik gedwongen mijne ont
dekking bekend te maken? Het geld is
evenmin van Sir Geoffrey als van mijhet
behoort aan de kroon. En wie heeft er
voordeel van, als het hier ongebruikt ligt
Een handvol is een nauwelijks merkbaar
gedeelte van de som, die daar ligt; hon
derd van deze munten stellen mij in staat,
al mijne schulden te betalen, op eene an
dere plaats eene nieuwe zaak te beginnen
en mijn kind op te voeden, dat ik alleen
kan doen. Zonder deze hulp moeten allen,
die mij crediet verleend hebben, voor hunne
welwillendheid boetenmisschien word ik
in de gevangenis gezet, en dan blijft mijne
kleine, moederlooze Iris alleen, op de wreede
wereld, om door de ellendelingen en licht-
zinnigen vertrapt te worden als eene bloem,
die op den weg is gevallen."
Toen deze gedachten in mij opkwamen,
scheen het mij eene zedelijke noodzakelijk
heid toe het geld te nemen, en ik besloot
het te doenmaar toen ik nederknielde en
hamer en beitel opnam om de pen weder
eruit te slaan, riep mijn geweten//Houd
op, diefhet is even laag de kroon te be
stelen als Sir Geoffrey." Toen vielen mijne
handen machteloos langs mijn lichaam, en
ik knielde neder met een gebogen hoofd,
