NIEUWE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Beelden nil het verleden.
IERSVELD, HOEVELAKEN, HOOGLAND, LI
VUURSCHE, SCHEEL EN WOUDENBERG,
AMERSFOORT. BAARN, BUNSCHOTEN, EEMNES, HAMERSVELD, HOEVELAKEN, HOOGLAND, LEUSDEN, SOEST,
WelMiiheiflsfeest .van 22 September.
F euilleton.
No. 77.
Woensdag 26 September 1883.
Twaalfde Jaargang.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
CH AR VO.
De terugkeer naar Nederland.
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden f 1,
Franco door het geheele Rijk1,10.
Afzonderlijke nummers3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Advertentiën van 16 regelsf 0,40.
Iedere regel meer 0,05.
Voor het Buitenland0,07s
Reclames per regel0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Advertentiën kunnen ingezon
den worden tot uiterlijk 's mor
gens 10 uur des Woensdags en
Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt sleclits driemaal
in rekening gebraekt.
Wat Amersfoort is op 't gebied van ge
zellig en maatschappelijk verkeer, wordt
door de ingezetenen maar al te zeer gevoeld.
Wat het kan zijn, kwam 11. Zaterdag op
het terrein en in de lokalen van Amicitia
helder aan 't licht. Het feest ten voordeele
van de ongelukkigen, die door de uitbar
sting van den vulkaan op Krakatau heb
ben geleden, had voor een oogenblik de
slagboomen verwijderd, die de honderd
en zooveel clubjes, waarin de inwoners
zich van elkander plegen af te scheiden, zoo
echt klein-steedsch afsluiten. Erheerschte
op het feest eene opgeruimde, ongedwon
gen stemming. Het was ieder aan te
zien, dat hij zich prettig en geheel op
zijn gemak gevoelde. Kon die stemming
behouden blijven, dan zou het leven in
Amersfoort meer in overeenstemming zijn
met de liefelijke omstreken der stad.
Dat het feest uitstekend slaagde, heeft
men in de eerste plaats te danken aan
het drietal heeren, die het ontworpen en
geregeld hebbenmaar ook aan de vele
dames en heeren, die met zulk eene toe
wijding hebben medegewerkt.
Zoodra men eene schrede op het feest
terrein had gezet, werd men vriendelijk
ontvangen om zijn kaartje te vertoonen
of een toegangsbiljet te koopenen dan
gevoelde men zich het eerst getrokken
door den schitterend verlichten draaimo
len, waar jong en oud, hetzij om zich te
II. LATER.
door
Ruim zes-en-twintig jaren zijn in den oceaan
van het verleden verzwolgen. De jonge passagier,
die in 1852 de reis met de F. S. naar Indië
aanvaardde en daar zijne loopbaan begon, staat
op het punt om naar het Vaderland terug te kee-
ren. Eene noodlottige ziekte, waarvoor hij in
Europa alleen baat kan vinden, dwingt hem zijne
loopbaan, die tot dus verre buitengewoon voor
spoedig was, af te breken. Zijn langdurig ver
blijf in Ned. Indie heeft zich in het algemeen
door voorspoed gekenmerkt. Ziekten, aan het
tropische klimaat eigen, hebben hem niet ver
zwakt zelfs het vijfjarige acclimatisatie proces,
dat bijna geen Europeaan in de keerkringslan
den kan ontgaan, is zonder stoornis, eigenlijk
buiten hem om ten einde geloopen en heeft
zijne krachten voor latere jaren gespaard. Wel
heeft hij reeds kort na zijne aankomst te Bata
via de verpletterende doodtijding van zijnen va
der ontvangen en hebben ook andere verliezen
groote gapingen gebracht in de lijst der velen,
die hij gezond en krachtig, achterliet, maar hij
was j°ng, moedig en levenslustig en kwam de
ze slagen des noodlots, die niet te vermijden
i. aren, met energie te boven. Vijf jaren later
vermaken, hetzij om zijn offertje voor het
weldadig doel te brengen, plaats nam.
Het behoeft niemand te verwonderen,
dat het bestuursliddoor wien het toe
zicht op deze vermakelijkheid werd ge
houden, tegen het einde van het feest
gebukt ging onder den last van het aan
tal zilveren en het nog heel veel groo-
ter aantal koperen muntstukken, die zich
in het taschje, dat hij zich om den hals
had gehangen, hadden opgehoopt.
Waren de blikken verzadigd van het
draaimolengeschitter, dan trok de sier
lijke illuminatie de aandacht. Na den
totaal-indruk genoten te hebben, bleef het
oog rusten op eene rij chineesche bal
lons, wier zacht licht eenige dames en
een heer bestraaldedie zich tot taak
hadden gesteld de bezoekers tegen be
hoorlijke betaling met keurig gebak en
edel druivennat te verkwikken, eene taak,
die zij ondanks de nimmer rustende aan
vragen met onvermoeide em on'erstoor-
bare welwillendheid vervulden.
Twee harde ratels, door twee zachte
handjes gedraaidhielpen de u giorno
verlichting om de aandacht te vestigen
op eene galanterie-kraam, waarin de ei
genaressen van de genoemde handjes, bij
gestaan door een lid der commissieal
lerlei fraaie zake n te koop aanboden en
aanpraatten. Had men hier zijn welda-
digheidsofftr gebracht, dan werden onze
schreden onwillekeurig gericht naar een
monster parapluie of -sol, omdat onder
die bedekking een berg ruikertjes te koop
werden aangeboden door eene bloem, die
hare zusters uit een ander rijk der na
tuur naar de krocn stak. Datdegansche
berg vrij spoedig gesloopt werd, is zeer
natuurlijk.
Niet ver van hier stond een dikke,
donkere boom, aan ééne zijde zwak ver
licht door drie oliepitjes. Maar waartoe
zou hier meer licht zijn aangebracht
na reeds op verschillende plaatsen in den groo-
ten archipel te hebben rondgezworven, is hem
het geluk te beurt gevallen, de vrouw zijner
keuze naar het altaar te mogen geleiden. Se
dert smaakt hij, nagenoeg onafgebroken, de
zegeningen van een ongestoord huiselijk geluk.
Het kleine vreedzame gezin wordt evenwel
spoedig met de panden der liefde vermeerderd,
die hem naast de verplichtingen van den echt
genoot, ook die van vader doen dragen, maar
tevens zijn huwelijksgeluk krachtig en blijvend
bevestigen. Bovendien houdt zijne bevordering
tamelijk wel gelijken tred met de hem, misschien
wel wat in al te ruime mate toebedeelde lasten,
waarbij zijne vrouw hem rnet voorbeeldelooze
toewijding, liefderijk en moedig terzijde staat.
Slechts eenmaal heeft de dood hem een zijner
lievelingen ontrukt en dit verlies, hoe smarte
lijk ook, wordt hem later door de geboorte van
een talrijk kroost ruimschoots vergoed. Zoo zijn
de jaren der jeugd voorbij gespoed zelfs is de
mannelijke leeftijd voor een goed deel doorloo-
pen en thans staat hij aan den vooravond van
zijn vertrek naar het Vaderland, waar hij een
viertal zijner kinderen, voor hunne opvoeding
derwaarts gezonden, zijne bejaarde moeder en
zoovele anderen terug zal zien en tevens gene
zing voor zijne kwaal hoopt te vinden. Dit voor
uitzicht, de geliefden eerlang aan het hart te
drukken, vermag hein ten deele te troosten
over de teleurstelling die hem wedervaart, zijne
loopbaan af te moeten breken op het oogenblik,
waarop hij de eindpaal reeds van nabij bereikt
heeft. Het noodlot wil het zoo en gelaten on
derwerpt hij zich, zij het ook niet zonder strijd,
aan de harde noodzakelijkheid. Maar toch een
gevoel van diepen weemoed maakt zich van
hem meester, nu hij op het punt staat het land
te verlaten dat hem, als zijn tweede vaderland,
Hier klonk eene helderevroolijke, op
wekkende stemdieals een modern
sirenengezang, de bezoekers onweerstaan
baar aanlokte om zich te laten wegen
of hunne spierkracht in kilogrammen te
laten meten. Men zegt, dat er geweest
zijn, die na zich in 't begin van den avond
door dien lokvogel te hebben laten we
gen, zich later nog eens aan zijn nauw
keurig onderzoek onderwierpen om te
weten hoeveel zij onder den invloed van
zooveel geestelijk en stoffelijk genot als
de schoone avond aanbood, waren aan
gekomen. Bij dien mannelijken sirene
stond men op een kruisweg. Zou men
ter rechter- of ter linkerzijde gaan? Hier
trok de tombola, daar het panorama.
Was het vuig eigenbelang als sommi
gen eerst naar de tombola in het socie-
teitslokaal gingen, omdat men vroeger
meër kans op een schoonen prijs had
dan later, alle lage hartstochten bevro
ren als door een tooverslag, zoodra men
de goudvischkom met loten naderde en
daar met de meest hupsche voorkomend
heid werd ontvangen. De dames en het
bestuurslid, die hier hunne krachten ten
beste gaven om het feest te doen sla
gen, mochten het genoegen smaken al
de prijzen van de hand te zetten.
En nu naar het panoramawaarin de
muziektent der sociëteit was herschapen,
en waarheen liefelijke klokketoontjes ons
roepen. In het voorportaal, dat van het
eigenlijke heiligdom was afgescheiden door
hagelblanke tapijten van dunne stof,
werd men zoo vriendelijk ontvangen, dat
het reeds op zich zelf een genoegen was
zijn geldelijk offertje te brengen op het
daar geplaatste, door schutsengelen be
waakte altaar der weldadigheid. En welk
een rijkdom van schoonheden bood het
panorama aan. Alles even natuurlijk
Het gezicht op Krakatau bij duisteren
nacht was zelfs bovennatuurlijk. Merk-
dierbaar geworden is. En kon het andersHad
hij er niet als jongeling zijne intrede gemaakt,
was hij er niet man geworden, echtgenoot en
vader en had hij er niet een der hoogste ran
gen bereikt, eer en aanzien genoten Voorze
ker er bestaat meer dan reden genoeg, dat hij
zich bedroefd en gedrukt gevoelt, bij het vaar
wel zeggen van het land, dat hij waarschijnlijk
nimmer terug zal zien.
Wat een zee van gedachten en herinnerin
gen overstelpt zijn gemoed, terwijl hij de toe
bereidselen maakt voor het kort ophanden zijnde
vertrek Wat is hem alles hef en dierbaar, wat
hij nu achter zal laten, zijne vrienden, zijne ka
meraden, zijn huis, zijne meubels, zijne paar
den, zijne bedienden, 't Is of hij er niet van
scheiden kan, maar 't lot drijft hem onverbid
delijk voorwaarts, en met dubbelen spoed zijn
de weinige dagen, die hem overig bleven voorbij
gesneld.
Het is de laatste avond voor het vertrek. Tal
van vrienden komen den vertrekkende nog een
laatsten afscheidsgroet brengen en menig vriend
drukt hem en de zijnen voor 't laatst de hand,
want velen hunner zal hij niet meer terug zien.
Alles is inmiddels voor het vertrek gereed; de
bagage is reeds naar boord gezonden, de na
zijn vertrek te houden vendutie is voorbereid
en aangekondigd en zwijgend en in droefgeesti
ge stemming wordt deze laatste avond doorge
bracht. Reeds vroeg in den volgenden morgen
staat het rijtuig gereed, dat hem en de zijner,
naar het spoor-station Sluisbrug zal brengen.
Wat zijn de tijden sedert 1852 veranderd. Thans
snuift en zucht de locomotief voor den langen
trein, om in weinige minuten den „Kleinen Boom"
te bereiken, waar men in vroegere jaren per
huurwagen eenen langdurigen en niet aange-
namen rit naar de stad Batavia te maken had. i
waardig was daar ook te zien, welk een
invloed bet ijszee-klimaat op een schip
heeft. Men zag er de Varna eer zij ver
trok en op het oogenblik eer de Kara-
zee haar verzwolg. Welk een onderscheid
zelfs in grootte, bouw en tuig. Dan heeft
hare bemanning, die den vorigen mor
gen (voor een deel althans) hier te zien
was, het er beter afgebracht.
Bij het verlaten van het panorama werd
de blik onweerstaanbaar aangetrokken
door een eenzaam brandend kaarsje. Het
was de illuminatie van de poppenkast
waarin te aanschouwen werd gegeven
hoe Jan Klaassen met behulp van een
stok de hardheid van den schedel zijner
wederhelft Trijn onderzocht. Toen het
jeugdige bezoekerspersoneel verdween
verdween ook de poppenkast, en met haai
de druk bezochte koekslagerij en -draaierij,
nadat alle koek verslagen en verdraaid
was geworden onder een gewaardeerd
toezicht.
In de veranda van het gebouw, tegen
over de poppenkast, was gelegenheid ge
maakt om een schietwedstrijd zonder prij
zen te houden. Kwam men die inrich
ting binnen, dan zag men eenige hane-
of andere veeren wuiven, welke beves
tigd waren aan een hoed waarin het
hoofdhaar verborgen was van hem, die
allen schietlustigen de gelegenheid gaf,
zonder vuur te vuren. Hij wist zijne pro
jectielen zoo goed aan den man (en aan
de vrouw) te brengen, dat hij zich uit
vrees, dat zijne ammunitie op zou raken,
in den loop van den avond verplicht zag,
den prijs van een schot met honderd pet.
en meer te verhoogen.
Aan het einde van het feestterrein ge
komen, zag men eene zwarte tent en
voor die tent, voor halfacht, een man uit
de fabriek van Krupp. Dit wordt gezegd
op grond van eene hypothese en niet op
grond van ervaring. Vol- en uit te hou-
't Getuigt van vooruitgang, van verbetering der
toestanden, dat snelle vervoer en de behoeften
van liet land dat beschaving en ontwikkeling
te gemoet gaat, zijn er ontegenzeggelijk mede
gebaat. Maar verheffend is zij niet zoo zeer,ook
niet in harmonie met het overige, die Wester-
sche vinding, waarvan snelheid de hoofdeigen
schap is, in een land, waar in zoo veel op
zichten eene traagheid is op te merken in de
omzetting en vervorming der maatschappelijke
toestandenwaar middeleeuwsche duisternis
hier en daar een enkele straal van het heldere
licht der negentiende eeuw opvangt 't geeft
den indruk van een nieuw stuk op een overoud
kleed, 't is als een vernist oppervlak, dat het
minder oogelijke tracht te bedekken. Het is ook
verklaarbaar hoe de oudgasten die er nog zijn
en den vroegeren toestand gekend hebben, met
het nieuwe niet voldoende ingenomen zijn, om
niet den ouden sleur te volgen en zich per ge
wonen wagen, langzaam maar zeker, naar het
handelscentrum te begeven. Inmiddels is de
„Kleine Boom" bereikt. Eene menigte vrienden
en kennissen, die den vertrekkende uitgeleide
doen en hem hier nog eenmaal willen zien, heeft
zich onder de overdekte landingsplaats vereenigd
en wacht op het sein dat de havenstoomboot
zal vertrekken. De havenstoornboot Ja, ook
in de wijze van ernbarqueeren openbaart zich
vooruitgang. De ouderwetsche tarnbangan, in
vroegere jaren het eenige communicatie-middel
met Batavia's reede, is zoo goed als verdwenen
en 't havenkanaal wordt thans in eenige minu
ten afgestooind, waar weleer een paar uren
noodig waren om datzelfde traject afteleggen.
De stoomfluit laat zich hooren, het indrukwek
kende oogenblik van het afscheid is aangebroken.
Wordt vervolgd.)