Telegrafisch bericht.
School- en Kerknieuws.
Met het oog op den uitslag der
herstemmingen is de uitgave van
dit nummer eenigzins vertraagd.
Amersfoort, 12 November 1884.
Bij de gehouden herstemmingen voor
Leden der Tweede Kamer zijn gekozen
Voor Utrecht: de lieerSchimniclpen-
ninck Van der Oye, Anti-Rev.
Haarlem: de heer Meyier. Lib.
Zevenbergen: de heer Van der
Boreh van Verwolde, Ant.-Rév.
Briellede heer Goedkoop, Lib.
's-Gravenhagede heer Wint-
gens, Cons.
Almeloo: de heeren Corver
Hooft, Cons., en van Berekcl,
R. C.
Delftde heeren Fabins, Anti-
Rev., en van Berckel, R. C.
Arnhemde heer Booseboom,
Lib.
Van Zutfen, Alkmaar en Middelburg
zijn de berichten nog niet ingekomen.
Dr. Betz en Prof. Spruijt geven hunnen
landgenooten den raad den landsvrede
te herstellen, door de bijzondere school
regel, de openbare aanvulling te doen
zijn. 't Is een heerlijk denkbeeld, bij ons
den landsvrede te willen herstellen, wel
waardig, met alle krachten er aan te
arbeiden?
Mocht dit het ijverig streven van beide
partijen worden, opdat dit arm land niet
langer gescheurd en verdeeld zij
Prof. van der Wijck, die de beide heeren
op den aangegeven weg niet volgen kan,
drukt toch dit als zijne stellige overtui
ging uit, dat in ons land de belangen
van het onderwijs in de handen van
den Staat niet geheel veilig zijn; dat
de volksschool bij ons eene onge
rijmde neutraliteit is en een goed deel
harer opvoedende kracht verloren heeft.
De zoogenaamde volksschool is geen volks
school meer, zegt hij, omdat ons volk niet
uit onzijdige schepselen bestaat, en niet
gebaat wordt door een onderwijs, dat
enkel voor gesnedenen past!
Aanstaanden Vrijdag, des avonds te 6
uren, zal in het kerkgebouw der Christe-
lijk-Gereformeerde Gemeente alhier, eene
redevoering worden gehouden door Dr.
Gerth van Wijk, van 's-Gravenhage, ten
doel hebbende de belangen van het Chris
telijk onderwijs bevorderlijk te zijn, door
die voor het publiek te bespreken.
In den gemeenteraad van Amersfoort
is gisteren vastgesteld een nader adres
aan de Staten van Utrecht in zake de
Eemquestie. Daarin wordt opgekomen
tegen het afwijzend advies der Ged. Staten
op het adres van den raad, in hun zomer-
zitting ingediend. In dat adres werd ge
vraagd in beginsel te besluiten de Eem
in onderhoud en beheer bij de provincie
te doen overgaan.
De aanneming var. dat advies zou,
vreest de raad, alle verbetering van de
Eem afsnijden, want de gemeente Amers
foort is onmachtig, om een zoo omvangrijk
werk voor eigen risico te ondernemen
als noodig is, om de rivier de Eem in
een toestand te brengen, dat hij voldoet
aan de tegenwoordige eischen van het
buitenlandsch verkeer.
De raad verzoekt daarom, dat de Staten
zich niet zullen neerleggen bij dat advies
van Gedeputeerden, maar aan eene com
missie uit hun midden een zelfstandig
onderzoek en nader overleg met het ge
meentebestuur Amersfoort zullen op
dragen.
De heffing van 50 procent van het tarief
van vuur-, haven- en tongeld is weder voor
een jaar bestendigd.
De heer Croockewit, die in de vorige
zitting was herbenoemd tot wethouder, is
thans, na aanneming dier benoeming, ook
tot ambtenaar van den burgerlijken stand
benoemd.
De heer J. van Asperen, Stationchef
alhier, is benoemd tot Directeur der
Geldersch-Overijselsche Stoomtrammaat
schappij, op een tractement van f 2500.
Voor den man zeiven, die in deze be
noeming zeker verbetering van positie
vindt, zijn we verblijd; maar kunnen
om zijn heengaan, niet anders dan ons
leedwezen uitdrukken, voor de stad onzer
inwoning en het reizend publiek.
De heer van Asperen toch is als
mensch en als bedienend beambte e'en
uit duizend. Steeds heeft hij begrepen,
dat niet het publiek voor hem, maar hij
voor het publiek was. Daarom was hij
immer zelf vooraan en voor ieder de
humane, bescheidene, welwillende man.
Moeilijk zal zijn plaats als stationchef
op gelijke wijze door een ander vervuld
worden.
Onze beste wenschen vergezellen hem
naar zijn nieuwe standplaats.
Veertien kiezers voor de Kamer van
Koophandel en fabrieken vergaderd, heb
ben Maandagavond tot Candidaten voor
het lidmaatschap dier Kamer gesteld de
heeren M. WollT Mz. en Jacques Visser,
aftredende ledenbenevens de heeren
H. W. A. van den Wall Bake en S. Knop
pers. De laatste met het lot tegen H.
E. van Sweden. De heer J. F. Lagerweij
had om zijn hoogen leeftijd bedankt, en de
heer II. Gerritsen reeds ten vorigen jare.
Eeiiiiies. De persoon van S. E., hier
wonende,, zal ter zake van rebellie, mor
gen voor de arrondissements-rechtbank
terechtstaan.
Hoogland. Onze beminde Leeraar
maakte Zondag aan de gemeente bekend,
dat hij een beroep had ontvangen naar
de Herv. Gemeente te Soeterwoude, bij
Leiden. Van harte hopen wij, dat Z.Eerw.
vrijheid vinden zal, om voor dit beroep
te bedanken.
Sclierpenzeel. Maandag 11. herdacht
onze geneesheer S. F. Boekhoudt, de 25-
jarige vervulling zijner betrekking. Het
dorp vierde die gebeurtenis recht feeste
lijk met den beminden en gewaardeerden
man mede, want allerwege wapperden
de vlaggen vroolijk in de frissche herfst
lucht; terwijl groenversieringen aan zijne
woning en talrijke geschenken, zelfs van
minvermogenden bewezen, dat hier niet
enkel van conventioneele hulde, maar van
dankbare genegenheid sprake was.
Ook wij verheugen ons daarover, want
zoo ooit dan is in casu, deze eerbetoo-
ning ruimschoots verdiend, omdat waar
en wanneer ook de roepstem der lijdende
menschheid tot hem komt, hij dadelijk
altijd even blijmoedig, bereid is haar op
te volgen.
Daarom is het dan ook aller wensch,
dat die bekwame en hulpvaardige Arts
hier eene blijvende plaats moge vinden,
opdat de band tusschen gemeente en ge
neesheer steeds hechter worde,
Vrijdag avond hield de Rederij
kerskamer, de Génestet, alhier, eene
openbare vergadering met dames dief
in alle opzichten goed geslaagd mag
heeten.
Niet alleen was de opkomst zeer be
vredigend, maar ook de werkende leden,
toonden zonder onderscheid hun tijd goed
te hebben besteed, terwijl de keuze der
voordrachten zóó algemeen in den smaak
bleek te vallen, dat de luide bijvalsbe
tuigingen de blijken droegen van welge
meende waardering. Het is dus voor ons
dorp te hopen, dat de kamer, in hare
goede pogingen voortdurend dien steun
moge ondervinden, die voor verdere ont
wikkeling en bloei onmisbaar is; opdat
zij bij voortduring eene bron van genoe
gen voor de kunstlievende leden moge
zijn.
Yeeneutlaal. Een getal hoorders,
zoo groot als tot hiertoe misschien nog
niet aanwezig was, vulde Zondagavond
het kerkgebouw bij de Herv. Gemeente
alhier. Ieder van hier en van elders
wilde de afscheidsrede hooren van onzen
geliefden Predikant, Ds. van Toorenen-
bergen, die tot de gemeente sprak naar
aanleiding van Hebr. 13 vs. 8.
Bij het einde der godsdienstoefening
zong de gemeente haar scheidenden
Leeraar staande toe Psalm 134 vs. 3.
Met het heengaan van Ds. van Tnore-
nenbergen is onze gemeente herderloos.
Door een onbekende oorzaak is de
woning van de weduwe Opperman, onder
Lienden, totaal afgebrand. Omdat het
huis op een uur afstands van het dorp
ligt, kon onze brandweer geen hulp ver-
leenen. Alles was verzekerd tegen brand
schade.
De najaarsvergadering der Synodale
Commissie zal plaats hebben op Woens
dag 19 November, des namiddags één uur.
De heer S. van Velzen, Professor aan de
Theol. School te Kampen, herdacht Zon
dag den dag, waarop hij voor 50 jaren
het ambt als Predikant bij de Christ.-
Ger. gemeente aldaar aanvaardde. De
man ontving tal van gelukwenschen uit
onderscheiden deelen des lands.
BINNENLAND-
De Honing en de Koningin
vertrekken Vrijdag uit Luxemburg en
zullen des avonds te 6 uren te 's-Hage
arriveeren. In het laatst der maand ver
trekken H. II. M. M. naar het Loo, waar
zij het geheele jaar zullen verblijven.
De Staatscourant bevat het pro
gramma, voor de opening van de verga
dering der Staten-Generaal te 's-Graven
hage, op Maandag 17 November, waar
bij de stoet ten één ure van het Paleis
zal afrijden.
De Koning zal in persoon deze verga
dering openen.
Ook de beer Baron van der Feltz
heeft bedank voor zijne benoeming tot
lid van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal.
Ons Hof heeft Maandag den lichten
rouw aangenomen voor den tijd van acht
dagen wegens het overlijden van den
Hertog van Brunswijk Luneburg.
Zondagavond om 10 uur wilde
zich te Utrecht iemand in de Singelgracht
verdrinken, en wel omdat zijn meisje
niet langer met hem wilde loopen. Na
haar geroep dat zij hem weer in genade
aanam, kwam hij echter uit het water
maar toen hij er zoo goed als uit was,
zeide zij»ik wil je toch niet hebben,
waarop hij het water weer inliep. Toch
scheen hij dit te nat en te koud te vinden,
althans hij kwam ten slotte in het plant
soen er weer uit. Eenige toeschouwers
zeiden hem, dat er een agent van politie
aankwam, waarop hij snel wegliep.
Misschien als gevolg van het ont
groenen is het Utrechtsch Studentencorps
in tweeën verdeeld. Het is te hopen, dat
spoedig overal aan dit middeleeuwsch ge
bruik een einde kome.
Een vijftigtal werklieden van de
maatschappij «de Schelde" te Vlissingen
hebben Zaterdag, door de slapte van
werk, gedaan gekregen.
Alweer een naar Amerika. De
Haagsche effectenhandelaar Schouten is
gevlucht, waarschijnlijk een vrij groot
bedrag medenemende. De rechtbank te
's-Gravenhage heeft bevel tot zijne in
hechtenisneming verleend. Het tekort,
dat hij achterlaat, bedraagt omstreeks
80,000 gld. Vooral de kleine burgerstand
wordt door dit ongeval getroffen, daar
menigeen, die een spaarduitje had, dat
bij hem had belegd. Hij zal waarschijn
lijk eene poging aanwenden orn,Zuid-Ame-
rika te bereiken, waarheen zich in den
laatsten tijd meer landgenooten begaven.
De lijfarts van den overleden
Krooprins, de heer dr. Vinkhuizen Jr.
schijnt van de Hooge erfgenamen een
even slang jaargeld te hebben verwacht.
Er wordt thans als iets meldenswaardigs
door sommige bladen medegedeeld, dat
hij dit niet ontving. Hij verleende aan
Z. K. H. gedurende 9 jaren geneeskun
dige hulp.
Z. M. schonk èn aan dr. Vinkhuizen Jr.,
èn aan dr. van Wieringhen Borski, die
o. a. mede de balseming van het vorste
lijk lijk verrichtte, de ridderorde van den
Ned. Leeuw.
Dr Borski zond voor de door hem ge
dane kunstverrichtingen eene rekening
in van duizend gulden, volgens het oordeel
van deskundigen niet te veel voor het
verzorgen, onderzoeken en balsemen van
het vorstelijk lijk, en dr. Vinkhuizen Jr.
diende voor de bezoeken, aan Z. K. H.
gedurende 9 jaren gebracht, eene rekening
in van f 22,930.
De Amsterdammer, aan wie dit bericht
is ontleend, voegt er bij, dat dr. Vink
huizen toch zijn ontslag heeft gevraagd
als geneesheer van de koninklijke hof
houding.
Omtrent de redding der beman
ning van den Nederlandschen schoener
Concordia, die op de Deensche kust, bij
Nieuw Skagen, stranddë, wordt vandaar
het volgende nader bericht: Het lekke
schip was op een ongunstige plaats gestrand,
zoodat de uitgezonden reddingboot het
niet bereiken kon. De golven sloegen met
geweld over het dek, zoodat de zes
^vannen, die er op waren zich aan elkander
en aan het schip moesten vastklemmen om
niet over boord gespoeld te worden.
Men moest nu beproeven, de mannen
met lijnen te redden; zij sprongen een
voor een, met de lijn om het lijf, in zee
en werden alle behouden in de boot ge
haald. Zij waren uitgeput door de ver
moeienissen der laatste veertien dagen
(nacht en dag hadden zij aan de pompen
gestaan). Maar door de goede behande
ling der brave Denen herstelden zij spoe
dig. Het schip, dat met balken geladen
was, ging geheel verloren.
Iu de Hidd. Ct. van 1 Nov. jl.
komt onder het opschrift »Nog eens be
zuiniging" een brief voor van iemand, die
zich noemt »een volbloed onder
wijzer aan de openbare school."
De schrijver zegt naar aanleiding
van een in een vroeger nommer inge
zonden stuk dat hij »met verbazing
kennis genomen heeft van de kolossale
getallen, die een denkbeeld geven van
den steeds toenemenden overvloed van
onderwijzers."
»De gedachte van den geachten inzen
der" vervolgt hij»is ook de mijne, nl.
dat de inrichtingen ter opleiding van on
derwijzers verminderd dienen te worden,
inzonderheid de normaalscholen. In vele
kleine gemeenten vindt men thans rijks
normaallessen. Zou het niet wenschelijk
zijn in deze eens eene flinke opruiming
te houden? We hebben immers thans
7 rijkskweekscholen voor onderwijzers,
benevens nog een paar gemengde kweek
scholen, die elk jaarlijks pl. m. 20 onder
wijzers leveren, dat is in 't geheel pl. m.
200. Laten nu buiten die inrichtingen
nog in een 15 of 20tal groote gemeen
ten, waar geen kweekschool is, normaal
lessen gegeven worden, die jaarlijks een
gelijk aantal onderwijzers opleveren, dan
nog klimt het geheel jaarlijks tot pl. m.
600 op.
Uit een financieel oogpunt (en hierop
komt het mcfar aan) zou genoemde op
ruiming het "rijk ten goede komen en
betrekkelijk aan weinig personen schade
doen. Wat toch is het geval De betrek
king van onderwijzer aan eene normaal
school is niet, zooals aan de rijkskweek
school, eene hoofd- doch eene bijbetrek
king. Meest allen zijn hoofden van scholen,
die door het onderwijs aan de normaal
scholen hunne traktementen, welke tegen
woordig toch op meest alle plaatsen geen
reden tofr klagen geven, trachten te ver-
hoogen.
Nog eene belangrijke bezuiniging zou
de schoolbouw geven. Hoewel volbloed
onderwijzer aan de «openbare school",
vind ik het geld verkwisten door hiervoor
scholen te zetten in den renaissance-,
in den Gothischen, ja ik weet niet in
welken stijl al. Een school kan m. i. in
wendig geheel, ja haarfijn voldoen aan
de wet van 1.7 Aug. 1878, zonder dat zij
uitwendig op een paleis gelijkt, zonder
dat de versierselen worden aangebracht,
die alleen reeds eene ƒ300 kosten.
Zie, M. de R, door bovengemelde be
zuinigingen zou men, dunk mij, een groo-
ten stap voorwaarts doen op den goeden
weg. Blijft de tegenwoordige toestand
bestaan, zoo staat den Rollandschen onder
wijzer eerlang een gelijk lot te wachten als
zijnen Belgischen collega te beurt viel.
Volgens mededceling van eenige
Durgerdammer visschers, hebben eenigen
hunner vakgenooten uit Bunschoten in den
nacht van 22 op 23 October, eene hoe
veelheid zijden netten, ter waarde van
p. m. f 500, moedwillig vernield door ze
aan stukken te snijden. Bedoelde netten
behoorden aan de Durgerdammer en 2
Friesche visschers en waren aan de Frie-
sche kust ter botvangst uitgezet.-.
Als een staaltje van nauwgezette
plichtsbetrachting van het Gemeente-be
stuur van Wonseradeel (Friesland) wordt
het volgende medegedeeld
Door den Raad dier gemeente werd
besloten tot opheffing van de Openbare
School te Wons. Gedeputeerde Staten
moeten echter nog hunne toestemming
in deze zaak geven.
De Hoofdonderwijzer vertrok onlangs
naar elders, met hem verdwenen de vier
laatste leerlingen. Niettegenstaande dit
oordeelt het Gemeentebestuur, dat er
toch school moet gehouden worden (zelfs
zonder leerlingen), en dat een kachel in
dit barre jaargetij onmisbaar is. Dit on
misbaar meubel was niet aanwezig, zoo
dat men tot het aanschaffen van een
nieuwe kachel overging.
Eiken morgen nu vertrekt uit Bols-
ward een Hulponderwijzer, om de lessen
in Wons geregeld te doen plaats vinden,
ten einde storing in den cursus te voor-
