NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
De laatste Der Calero's
N°. 18.
Woensdag 4 Maart 1885.
Veertiende Jaargang.
IRRKVi
Dt Amersfoortsclie Litifsrsfalrief
VOOR
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN' ZATERDAG.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentiën:
BINNENLAND.
Feuilleton.
JMERSFOÜRTSEIE COURANT.
Per 3 maanden 1.Franco per po9t door het geheele Kijk.
Afzondert ij ke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdags en Vrijdags.
Van 16 regels 0.40iedere regel meer 5 Cent.
Advertontiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Een Lucifer! hoevele duizenden worden
er dagelijks in de handen genomen, en
hoe weinige verbruikers geven zich ook
maar een enkel oogenblik rekenschap
van de moeite, die het kost, om een der
gelijk armzalig houtje te vervaardigen.
Wij waren dezer dagen in de gelegen
heid de eerst onlangs opgerichte en uit
stekend beheerde Amersfoortsche Luci
fersfabriek te bezichtigen, en de wijze
waarop van ruwe boomstammen, door
vernuftig uitgedachte werktuigen deze
lucifers vervaardigd worden schijnt ons
belangrijk genoeg toe, dat wij haar in
ruimer kring bekend maken.
De ruwe stammen dan, zooals zij bij
duizenden uit Zweden, Noorwegen en
Rusland worden aangevoerd zaagt men
allereerst in stukken ter lengte van acht
lucifers, deze worden vervolgens in een
draaibank gezet en, door een vaststaand
mes aan een horizontaal beweegbare ta
fel bevestigd, afgedraaid.
Nadat de schors en de buitenste op
pervlakte als afval verwijderd zijn, ont
rolt het hout zich in twee linten ieder
ter breedte van juist vier luciferslengten
en ter dikte van een lucifer; aangezien
het zooeven genoemde mes door een
stelsel van hamraderen voortdurend de
zelfde drukking tegen het blok blijft
oefenen, kan er geen enkele afwijking
in de dikte plaats hebben.
De linten worden nu in stukken ter
lengte van ongeveer twee meter geknipt,
en 25 A 30 van die stukken op elkander
gelegd en naar een andere machine
overgebracht.
Op de zelfde wijze, als bij de bekende
stroohakkers, worden deze stapels dunge
sneden hout door een snijmachine ge
stuwd; het mes, dat als dat van de
guillotine in vertikale richting op en
neer beweegt, snijdt met eiken slag
juist de dikte van een lucifer af en deelt
tevens de strookjes met mathematische
juistheid in vieren. Na deze twee een
voudige maar vernuftig uitgedachte be
werkingen zien wij dus de houtjes geheel
gereed te voorschijn komen.
Nadat de houtjes in een door afge
werkte stoom verwarmde kast goed ge
droogd zijn indien er vonkvrijen (dat
zijn dezulken waarvan het hout niet
nagloeit) gemaakt worden, na voorafgaan
de drenking in boorzuur komen zij
in een ander lokaal, waar zij allereerst
gesorteerd en op rijen gelegd worden,
want, het spreekt van zelf, dat zij tenge
volge der voorafgaande bewerkingen als
een knibbelspel door elkander liggen.
Ook deze laatste arbeid geschiedt ge
heel machinaal door ze bij groote hoe
veelheden in zoogenaamde sehudders te
werpen. Deze werktuigen bevatten op
den bodem een aantal blikken hokjes of
bakjes, waarineen lucifer juist overlangs
plaats vinden kan. Met groote kracht en
snelheid worden de schudders nu in een
waterpas vlak heen en weer bewogen,
de houtjes uit de hoop vallen vanzelf in
de bakjes, waarin zij maar in één en de
zelfde richting kunnen liggen, en wan
neer men den loozen bodem onder de
bakjes wegtrekt, vallen de lucifers, be
hoorlijk in rijen gerangschikt op een
daaronder geplaatst vlak.
Thans moeten de punten met parafine
doortrokken en de koppen er aange
maakt wordenmaar daarvoor is het
noodig de houtjes eerst van elkander te
isoleeren. Ook hiervoor zijn werktuigen
bedacht, die door eenvoud uitmunten; wij
zullen trachten die te beschrijven.
De zooeven gerangschikte houtjes wor
den vertikaal in houten bakken geplaatst
en gedekt door een koperen plaat, waarin
2000 gaatjes op voldoenden afstand onder
ling van elkander verwijderd. De bak
wordt omgekeerd en hevig geschud, zoo
dat er spoedig in elk gaatje een lucifer
is gevallen. Dieper door zakkende raken
zij in de klem tusschen een netwerk van
ijzerdraad en hout, waarin zij, als het
straks aangeschroefd wordt, onbewege
lijk geknepen zitten, in loodrechte rich
ting en met een onderlingen afstand van
ongeveer een centimeter.
Dit netwerk, gevat in een raam, wordt
er uit genomen en men is in staat, om
2000 houtjes tegelijk beurtelings in de
parafine en in de koppenpap te doopen.
Een twintigtal dezer ramen worden in
een rolrek geplaatst, dat daarna in de
droogkamer gereden wordt. Is de dro
ging volkomen dan worden de lucifers in
de vooraf gereedgemaakte doosjes gepakt
hetgeen uitsluitend door handenarbeid
van vrouwen en meisjes geschiedt.
Maar de doosjes! Ook zij vereischen
heel wat arbeid, voordat zij gereed zijn.
Het benoodigde hout wordt op dezelfde
wijze gesneden als wij dit voor de luci
fers zagen verrichtenalleen zijn de
machines natuurlijk iets anders gesteld.
De bodems en opstaande kanten van de
schuifjes worden allen pasklaar gesne
den en verder door vrouwenhanden met
een ongelooflijke snelheid aan elkander
geplakt. De hoezen, daarentegen, worden
wederom geheel machinaal vervaardigd
elk werktuig vereischt alléén de aandacht
van één persoon, die slechts te zorgen
heeft voor voldoende vulling met het
materiaal. Blaadjes dungesneden hout,
machinaal gekeept, waai uit juist één
hoes te vormen is, woiden dooi de auto
matische machine een voor een uit het
daarbij aanwezige reservoir weggenomen,
om een koperen mal gerold, van vooraf
met stijfsel bestreken papier omwoeld,
van de mal af en in een droogbak ge
worpen. De etiketten worden er uit de
hand opgeplakt en schuiven en hoezen
op dezelfde wijze in elkander gezet.
Nadat de gevulde doosjes aan de zij
kanten bestreken zijn met de chemische
preparaten, die voor het ontvlammen der
lucifers noodig zijn zij worden daartoe
tusschen een paar draaiende borstels, die
met dat preparaat voortdurend gedrenkt
blijven, doorgeschoven en vervolgens door
afgewerkte stoom gedroogd zijn zij
gereed, om naar de pakzolders te gaan.
Zij worden daar beurtelings bij tientallen
tot de bekende groene pakjes gemaakt,
en vijftig dezer pakjes weder in een groot
pak vereenigd.
Het maken en mengen der chemicatiën
voor de koppen en de strijkvlakten, het
snijden van papier en etiketten, het ma
ken van kisten, het soldeeren van blikken
binnenkisten voor export, het redderen
van afval, het drijven der verschillende
stoommachines en gasmotoren enz. enz.
vereischen behalve de menigte handen,
die wij reeds bezig zagen nog een aan
tal geëmployeerden. De Amersfoortsche
Lucifersfabriek geeft dan ook in het ge
heel aan circa 250 ai beiders een bestaan.
Wanneer men deze fabriek in volle
bedrijvigheid doorloopt, schijnt alles als
van zelf te gaan; het behoeft echter geen
betoog, dat heel wat volharding noodig
is geweest, om het zoover te brengen.
De eigenaars hebben dan ook tijd noch
kosten gespaard om zich door persoonlijk
bezoek aan de voornaamste fabrieken
in Zweden volkomen op de hoogte van
de eischen van het fabriekaat te stellen.
De keuze van het hout en der chemica
liën toch, zijn van het hoogste gewicht,
om een goed produkt te krijgen; de
keuze van en de zorg voor de verschil
lende machineriën moeten een nette af
werking waarborgen.
Door ijverige studie en streng toezicht
hebben zij het dan ook reeds zoover ge
bracht, dat de door hen vervaardigde
lucifers een goeden naam hebben en ook
in werkelijkheid, én naar kwaliteit én
naar prijs kunnen wedijveren met het
beste, wat het buitenland ons in dit
opzicht levert.
Het is dus een groote overwinning
voor de vaderlandsche nijverheid, onder
eigen vlag zeilende. Waar toch bijna
alle andeie fabrikaten, onder een meer
of min bedriegelijke nabootsing van het
etiket, om de handelsmerken ,der beken
de Jónkopings lucifers aan den man
worden gebracht, heelt de Amersfoort
sche Lucifersfabriek thans haar eigen,
geheel hollundsch etiket en een stoom
boot tot handelsmerk. Niemand wordt
dus misleid; en dat het publiek weldra
de Amersfoortsche lucifers waardeeren
en bij uitsluiting van anderen vragen
zal, dat wenschen wij daarom gaarne,
niet alleen ter wille van het succes, dat
de ondernemers van deze zaak voorzeker
in ruime male verdienen, maar ook, en
vooral, ter wille van de Nederlandsche
Industrie. Deze toch mag zekerlijk wel
aanspraak maken op de steun van het
Nederlandsche publiek, vooral indien zij,
zooals in dit geval, in alle opzichten ook
met het buitenland concureeren kan en
een bestaan aan reeds honderden perso
nen schenkt. Moge dit getal van honder
den binnen eenige jaren tot even zoovele
duizenden aangegroeid zijn!
Zaterdagmorgen te 12 uren werd
te Utrecht in allen eenvoud het lijk van
den heer Mr. H. Verloren van Theinaat
ter aarde besteld.
Tal van vrienden en vereerders des
overledenen hadden zich op het kerkhof
verzameld, op de lijkkist was door de
familie een krans van immortellen neer
gelegd.
De nieuw benoemde President Mr.
Baron van Ittersum besprak aan de
groeve den overledene als een rechtscha
pen en kundig mensch, als ijverig rechts
geleerde; terwijl namens de familie door
den schoonzoon van den overledene, Mr.
M. Tydeinan advocaat te Breda, den
spreker dank gezegd werd voor de ge
voelvolle woorden, door hem hoog ge
waardeerd.
De verjaardag van onzen koning is
ook te Rome herdacht.
Op voorstel van den bisschop van
Haarlem, die thans daar ver toeft, hielden
de Nederlandsche priesters en eenige lee-
ken, te Rome gevestigd, eene bijeenkomst
en zonden een telegram van gelukwen-
sching, dat door Z. M. adjudant van
dienst nog denzelfden avond met eene
dankbetuiging werd beantwoord.
Als eene bijzonderheid kan hierbij nog
worden opgemerkt, dat eene vroegere
landgenoot, de heer Van den Eeren-
fa eemt dien dag vader werd van eene
dochter, welke bereidwilligdoor Haarlems
bisschop werd gedoopt en ter eeie van
den jaardag des Konings den naam ont
ving van Wilhelmina.
Dat Amsterdam tegenwoordig ook
niet al te veel roemen mag op vooruit
gang in den handel, bewijst het feit, dat
in de schooue, levendige en drukst be
zochte straat, de Kalverstraat, vele huizen
sedert weken en maanden ledig staan.
Bij herstemming is te Harderwijk
met 14 van de 21 stemmen gekozen tot
lid van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken aldaar, de heer B. C. van
Daalen.
Tot Voorzitter en onder-Voorzitter
der Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Wageningen, zijn herkozen de hh. W.
J. de Voogt en C. Endt.
Ter verbetering van den veestapel in
de provincie Utrecht, zal den 19den Mei
te Odijk, vanwege de afdeeling Wijk bij
Duurstede van het Genootschap voor
landbouw en kruidkunde in de provincie
Utrecht, eene keuring van stieren worden
gehouden.
uit het Italiaansch van
vitt0ri0 bersezi0.
9.) De fijne geur, welke het biljetje ver
spreidde, bracht hem in denzelfden opge
wonden toestand, als die welke 't gevolg
is eener zoete en verrukkelijke dronken
schap. Hij drukte het papier aan zijn
hart en sloot de oogen waarop hij als
't ware de fijne, elegante gestalte van
Aldovira voor zijn geest zag verrijzen
dat fiere, bleeke gelaat, die donkere
oogen vol uitdrukking, die geheimzinnige
en trotsche glimlach welke voor hern
alleen zoo liefdevol, zoo zacht werd.
En ik zou afstand van haar moeten
doen? sprak hij tot zich zelf.
Haar voor altijd moeten verliezen I Wij
beminnen elkaar, haar geluk is onaf
scheidelijk van onze liefdeen ik bezit
niet anders dan haar alleen
En een wreed noodlot komt zich dus
tusschen ons plaatsen om ons te scheiden I
En nog, wanneer mijne ziel verscheurd
wordt doordien mijn hart met geweld van
't hare wordt los gerukt, dan zal dat
tevens mijn leven vernietigen. Maar zij
zii! Wat zal zij doen! Wat zal er van
haar worden? Zal zij troost vinden?
Wie weet I Misschien zal zij eenmaal
weder glimlachen I Mij vergeten
aan een ander toebehooren INeen!
neen! Dit is onmogelijk Eerder zou
ik haar vermoorden
Deze gedachte vervulde hem met een
ontzettenden wellust! Te zamen sterven
En waarom niet? Na eerst de grootste
vervoering der liefde te hebben gesmaakt?
Na den brandenden hartstocht hunner
wederkeerige liefde met volle teugen te
hebben genoten? Waarom zich dit laatste
geluk te ontzeggen Eerst de hoogste
aardsche vreugde te smaken en daarna
te zamen door de schaduwen des doods
wellicht tot een eeuwigen vrede in te
gaan! O! Aldovira zou er in toestemmen;
hij kende haar moedigen aard
Gaarne zou zij zich in zijne armeu en
die des doods werpen.
De twee laatste afstammelingen van
twee beroemde geslachten, welke de ge
heele baan van hun bestaan hadden
doorloopen, zouden aldus in elkanders
armen in het graf nederdalen en de
eeuwige nacht zou den naam dier twee
geslachten voor altijd hebben uitgedoofd.
Eene onuitsprekelijke bitterheid, eene
smartelijke woede maakte zich van hem
meester. Den aangebeden naam te doen
uitsterven, den naam, dien zijn vader hem
had nagelaten, die door zoo vele ge
slachten van beroemde voorvaderen was
gedragen geworden, scheen hem nog
wreeder toe dan het vernietigen van zijn
eigen leven.
En Aldovira? Had hij het recht baar
aldus tot een vroegtijdig graf te doemen,
dat vreeslijk lot voor eene achttienjarige?
Haar te willen medeslepen in zijn eigen
noodlot was een misdadig egoisme. Over
haar was geen doodvonnis uitgesproken.
Door een geschikt huwelijk kon zij nog
de gelukkige en trotsche moeder van
kloeke en krachtige mannen worden
Maar Aldovira in de armen van een
ander.
En de markies zeeg op een zetel neder,
de oogen rnet de handen bedekkend en
't hart van wanhoop vervuld.
Hij, die wist welk eene namelooze
ellende de ziel van Alexander vervulde,
zou de gelijkmatige vroolijkheid bewon
derd en bijna onmogelijk hebben geacht,
waarmede hij dien zelfden avond het
zaaltje binnentrad, waarin Aldovira de
Santospera hem opwachtte.
Hunne verloving die, hoewel nog niet
officieel aangekondigd, reeds algemeen
vermoed werd en door de moeder van
't meisje reeds sedert lang was goedge
keurd, benevens den nauwen graad van
bloedverwantschap en de boven alle ver
denking verheven rechtschapenheid van
den jongen markies waren oorzaak, dat
de hoogmoedige en nauwgezette hertogin
dergelijke ontmoetingen tusschen neef en
nicht toeliet.
Nauwelijks ontwaardde het meisje
Alessandro of met een kreet van vreugde
snelde zij op hem toe, trok hem tot
zich en keek hem diep in de oogen.
Het voorkomen van den jongen man
boezemde haar zoo groote gerustheid in,
dat zij een zucht van verlichting slaakte,
haar gelaat klaarde op en zij riep op
levendigeu toon
Eindelijk heb ik u hier!
snoodaardhet is alsof ik u in geen
duizend jaar gezien heb Waarom
zijt gij gisteren avond niet gekomen
En waarom zijt gij later zoo geheimzin
nig hier voorbijgegaan en vluehttet gij
zoo vreesachtig toen ik u riep?... Mis
schien heb ik verkeerd gedaan, doch ik
was zoo ongerust!... Indien gij wist
welke pijnigende gedachten mij toen be
stormden! Een vreeselijk voorgevoel van
naderend onheil drukte mij ter neer!
En tot op dit oogenblik was dit mij
bijgebleven Welk een treurigen dag
heb ik gehad!Maar nu is dat
alles voorbij. Nu ik u weer zie en den
opgeruimden, vroolijken, teederen blik
uwer stralende oogen en uw vriendelijken
glimlach, nu is alle vrees, elk boos ver
moeden, verdwenen. Er is niets overge
bleven dan een weinig nieuwsgierig
heid zeide hij schalks lachend
die gij kunt voldoen of niet alnaar gij
goedvindt.
En ik zal haar dadelijk bevredigen,
dadelijk; antwoordde Alessandro.
Gij kent mijne aanvallen van zwaarmoe
digheid Gisteren avond was ik nog
duisterder gestemd dan gindsche nevel
Reden te meer om te komen!
viel Aldovira hem snel in de rede,
Gelooft gij dan niet, dat ik u op zou
kunnen beuren wanneer gij bedroefd
zijt?
Zeker wel, indien wij alleen hadden
kunnen zijn even als nu, maar mijne
zwaarmoedigheid paste niet in den kring
van bezoekers, welke uw salon
Maar de oorzaak dezer sombere
stemming, mijnheer, zou men die mogen
weten
Zonder eenigen twijfel. Duizend
maal hebt gij mij den naam van Baron