HIEUWE
Nieuws- eu Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
Be laatste der Calero's
N°. 21.
Zaterdag 14 Maart 1885.
Veertiende Jaargang
abonnementsprijs
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
advertentiën:
Lofwaardige vrpeid-sclieimis.
BINNENLAND.
Feuilleton.
AMEBSFOOBTSCHE COURANT.
VOOR
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonder)ijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Diusdags en Vrijdags.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Van 16 regels 0.40; iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Zij, die zich met 1
April a. s. op dit blad
wenschen te abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Allen zullen we het er wel over
eens zijn, dat er in een geregelde
maatschappij geen andere vrijheid
bestaanbaar is dan een beperkte.
Slechts over de vraag binnen welke
grenzen en krachtens welke begin
selen die beperking behoort te ge
schieden, loopen de gevoelens zeer
uiteen.
Nu zijn er ten allen tijde sterken
geweest en zwakken. In dagen van
barbaarschheid zijn de laatsten weer
loos overgegeven aan de willekeur
der eersten. Bescherming van degenen,
die zichzelf niet konden verdedigen,
is reeds bij bet ochtendkrieken der
beschaving bet doel geweest, dat de
weidenkenden zich voorstelden, het
voorwerp van de
wetgevers.
De dagen van
zorgen der oudste
geweld
eigendom
Zijl)
ruw
voorbij. Het leven en lie
van alle onderdanen staan in eiken
wel-georganiseerden staat onder de
hoede van het gezag.
Een gezond humaniteitsbegrip
I schrijft ook voor, de verstandelijk-
I zwakken, de onwetenden, in bescher-
ming te nemen tegen aanslagen van
geslepen lieden, die langs een omweg,
de dikwijls schamele bezittingen der
minbedeelden willen veroveren. Reeds
in de Middeleeuwen werd dit begre-
I pen, vandaar dat men in onderschei-
1 den landen wettelijke bepalingen
had vastgesteld tegen den woeker.
Ook deze hebben hun tijd gehad,
en zijn bijna overal in onbruik ge
raakt, vooral door de onmogelijkheid,
om met juistheid de lijn te trekken,
die een geoorloofde intrest scheidt
van 't geen daar buiten valt.
In één opzicht evenwel heeft onze
strafwetgeving op dit punt de belan
gen der minvermogenden, der zorge-
loozen en der onwetenden ter harte ge
nomen zij heeft een dam opgeworpen
tegen den schandelijken roof, gepleegd
door hen, die op stoffelijk onderpand
geldelijke voorschotten doen aan
hulpbehoevenden. Is dat kwaad niet
geheel en aldoend te bestrijden, om
dat het zoo vaak aan het oog der
Justitie ontsnapt, het mogelijke is
gedaan oin hen, die zich aan dat
misdrijf schuldig maken, in hun vrij
heid te belemmeren. Bovendien zijn,
om de menschen voor wie een tijde
lijke hulp onontbeerlijk is, de Banken
van Leening in het aanzijn geroepen,
inrichtingen van welker beheer ieder
zich lean overtuigen, en waarbij elk
denkbeeld van winst is (of behoort
te zijn) uitgesloten.
Om te bewijzen, dat inderdaad het
leenen op pand een strafbare handeling
is, halen wij het daarop betrekking
hebbende artikel 411 van het (oude)
Strafwetboek in zijn geheel aan.
«Diegenen, die zonder wettige ver
gunning leenlniizen op pand of zeker
heid opgericht of gehouden zullen
hebben, of in gevalle van wettige
vergunning, geen boek gehouden
zullen hebben als de reglementen
vereischen, houdende achtereen, en
zonder eenig wit tusschenbeide of
eenigen tusschenregel, de ter leen
verstrekte sommen of zaken, de na
men, woonplaatsen, en het beroep
van de leeners, den aard, hoedanig
heid en waarde van hetgeen tot
zekerheid gegeven is, zullen gestraft
worden met gevangenzetting van ten
minste veertien dagen, ten hoogste
drie maanden, en een geldboete van
f50 tot flOOO."
Evenwel, vele zijn de listigheden
der praktijk.
De lui, die zich zoo een gunstige
gelegenheid zagen afgesneden om munt
te slaan uit de ellende, hebben er
iets anders op gevonden. In de laatste
tien jaren zijn in onderscheiden ge
meenten en in toenemend aantal
zoogenaamde «Huizen van verkoop
met recht tot weder-inkoop" verrezen.
Daartegen, meende men, kan de wet
niets doen. Immers, zij heeft zich
niet te bemoeijen met bijzondere
handelsvoorwaarden
En de armen, zij stroomden er niet
hun «pandjes" heen. Op gruwelijke
wijze werden zij gevild, de rente,
die geëischt werd was schandelijk
hoog, maar wat weten die stum-
perts van cijferen? Ivleinoodiën en
kleedingstukken, ten koste van veel
arbeid verkregen, smolten weg als
sneeuw voor de zon, maar wat
deert dat den woekeraarHij wrijft
zich de handen van genoegen over
zijn slimheid, die met het talent der
wetgevers een loopje neemt.
En de rechterlijke macht heeft
hun langen tijd niet aangedurfd. Het
baatte niet, ofdooreenvoudige courant-
schrijvers al werd beweerdEen
pandjeshuis is het toch, zij het ook
onder een anderen naamartikel
411 spreekt duidelijk, hier is in
het net der wettelijke voorschriften
geen enkele maas, om den overtreder
te doen ontsnappen.
Men zal zeggen: Waarom laat de
arme zich villen? Waarom doet hij
geen beroep op de hulp van de Bank
van Leening! Och in die bank,
daar zitten heeren, en voor deze
verschijnt men niet graag. De man
van 't verkoophuis is meer de gelijke
van den leener, men is vrijer tegen
over hem.
Eindelijk toch is er een rechtbank
geweest, die gelukkig den dollen stier
hij de horens heeft gepakt, en
met uitnemend gevolg. Aan Arnhem
komt die eer toe, en de met groote
belangstelling begroete uitspraak is
ten nadeele van den «verkoophuis
houder" uitgevallen. Onmiddelijk heb
ben toen zijn brave collega's daar ter
stede last gekregen, hun «zaak te
sluiten. Wij hopen dat daarbij reke
ning zal zijn gehouden met het feit,
dat zij zich gebonden hebben ver
klaard tot teruggave van het «ver
kochte" tot een termijn van zes
maandende arme lieden, die er hun
goedje heenbrachten, hebben zoo
dadelijk geen geld, om het te lossen.
Is de man zoo vrij, om er vóór dien
tijd een andere bestemming aan te
geven, dan is hij strafrechterlijk ver
volgbaar wegens contractbreuk.
Te Leiden werd kort na de Arn-
hemsclie beslissing een gelijk besluit
genomen: ook daar kregen de vrij
talrijke «houders" van die mooie
inrichtingen, namens den Burgemees
ter als hoofd van politie, de aanzeg
ging, dat binnen veertien dagen de
«zaak" moest hebben opgehouden te
bestaan.
Wij juichen dit ten sterkste toe,
en hopen van veel navolging te mo
gen vernemen.
En mocht er, - want daarvan
schijnt sprake te zijn, een nieuw
proces over deze quaestie worden
gevoerd, en mocht dat eens on
verhoopt in het voordeel der pandjes-
huis-hazen uitvallen, wat ons schier
onmogelijk toeschijnt, dan Ncder-
landsche Wetgever, op de bres I Laat
dan uw politieke toernooien, hoe
belangwekkend ook, voor een wijle
varen, en bedenk: Bescherming van
de zwakken is uw eerste plicht!
Ten gevolge van de door den ge
meenteraad van Utrecht goedgekeurde
overeenkomst met de waterleiding-maat
schappij is heden reeds een begin gemaakt
met de uitbreiding van het buizennet
voor de buitenw ijken, welk geheele werk
reeds inet lo. Juni a. s. gereed zal zijn.
De Nicola'i-Kerk te Utrecht heeft
een nieuw orgel noodig. Aan de benoo-
digde f9000 komen nog circa f2500 te
kort. Eenige dames, met de echtgenoote
van den Commissaris des Konings aan
't hoofd, zullen voor 't doel een bazar
houden.
De weduwe Reis, wier man, bij het
spoorwegongeluk bij Ede, zoo jammerlijk
het leven verloor, heeft schadevergoeding
geëischt en daar zij liet annbod van de
Rijnspoor te gering vond, gaat zij proce-
deeren. Als haar advocaat zal optreden
mr. Denekamp te Rotterdam.
Onder het opschrift: Ons dagelijksch
brood, schrijft B. in het Handelsblad
Blijkens het marktbericht van de Gro
ninger markt stond de tarwe genoteerd,
per 74 KG. fO.OO a f6.20
76 - 6.30 a - 6.5C
is gemiddeld
per 75 KG. f 6.25.
100 KG. tarwe geeft pl. m. 80 KG.
gebuild tarwemeel, alzoo 75 KG. tarwe
geeft 60 KG. gebuild tarwemeel. De 60
KG. gehuild tarwemeel kost dus (plus
maalloon) f6.25, of 100 KG. f 10.42.
Uit 100 KG. gebuild taiwemeel bakt
men pl. m. 194 gewone brooden van
V, KG.
Elk brood kost dus aan tar
wemeel S'Vioo ct.
de prijs van het brood is .12
blijft over voor maalloon,
bakloon
dépots en winst per brood. 6"Vioo
of ruim 120 percent!!
de prijs van het Amerikaansche meel
is thans f 10.50 per 100 KG., wat met den
opgegeven Groninger marktprijs vrij wel
overeenkomt.
Dat de postambtenaren zich niet
altijd met de gewone prozaïsche adressen
van brieven behoeven tevreden te stellen,
doch deze eentonigheid somwijlen door
beleefde poëzie zien afgewisseld, bewijst,
naar de Tijd meldt, het onderstaande
versje, 'twelk dezer dagen op een brief
voorkwam
Snel voort, snel voort, gij ijzeren wagen,
Wil dezen brief naardragen,
Voormijn besten vriend,
Die daar bij de boeien dient.
Och, goede heer van 't postkantoor,
Wees zoo goed en zorg er voor,
Dat deze brief met allen spoed
Bezorgd wordt, waar hij wezen moet.
De nog in leven zijnde oudste
marketenster van den tiendangschen
veldtocht iii 1830, die toen met de
Utrechtsche schutterij is uitgetrokken en
dikwijls hij de inspectie, o. a. in 1870,
toen Z. M. de Koning de schutterij en
uit het Italiaansch van
vittorio bersezio.
11.) Dat weet ik, antwoordde Spaturzi,
op den zelfden toonik ben zelfs reeds
verbaasd, dat uw eerste schot faalde.
Een der getuigen trad eenige schreden
tiaar voren en zeide op bijna verwijten
den toon: mijne heeren, zoodanige ge
sprekken
Waren te veel en zijn geëindigd,
sprak de graaf met nadruk. Ik zal geen
woord meer sprekenen gij, zeide
hij zich tot den markies wendend,
schiet
Welaanriep Caldiero met
spijtige drift en weder legde hij aan
De getuigen maakten eene beweging
van misnoegde ontzettingFuloi deed
een stap naar voren als wilde bij zich
tusschen de strijdenden stellenalleen
Spaturzi bleef, uitgezonderd eene lichte
trilling der wenkbrauwen, onbeweeg
lijk.
Maar de loop van 't pistool bleef slechts
een oogenblik op het hoofd van den graaf
gericht, het schot ging niet af. Plotseling
wierp markies Sottordo het wapen van
zich en met uitgestrekte hand op zijn
tegenstander toetredend, zeide hij met
luide en heldere stem
Graaf Spaturzi, de eerbied, die uwe
houding mij inboezemt maakt, dat ik
mij niet schaam, neen, dat ik mij zelfs
gedrongen gevoel openlijk te verklaren,
dat ik 't ben, die ongelijk had in den
twist, welke aanleiding tot deze ontmoe
ting heeft gegeven en indien gij mij dit
vergeven wilt, zal 't mij een genoegen
zijn voortaan uw vriend te mogen zijn.
Orazio, geschokt tot in 't binnenste
zijner ziel, deed een uitroep, en met
vuur de hand vattend, welke hem werd
toegestoken en den doodvijand van zoo
even aan zijn krachtigen boezem druk
kend, omhelsde hij hem, terwijl hij van
aandoening nauwelijks deze woorden
stamelend kon uitbrengen
Markies I Markies
De getuigen drongen zich verheugd om
de verzoende tegenstanders en juichten
deze oplossing van harte toe.
Bravo, zeide dokter Fuloi tot den
markies, hem een oogenblik ter zijde
nemend. De wetenschap, de logica en
de menschlievendheid verheugen zich allen
over deze eindbeslissing.
Ik hoop gij zelf er eveneens tevreden
over zult zijn
Alessandro schudde het hoofd.
Ik vind het weinig te betreuren zou
zijn geweest, indien het mij bespaard ware
gebleven, den terugtocht op mijne beenen
te hernemen.
Maar van een anderen kant doet het
mij genoegen geene noodlottige herinne
ring, welke veel op eene soort van wroe
ging zou hebben geleken, in 't leven
van dit jonge menscli achtertelaten.
Een ferme jonge man, inderdaad
Een edel karakter en eene dappere ziel
huizen in dit alhletische lichaam.
De lippen van den markies plooiden
zich tot een glimlach, welke eindigde in
die samentrekking van den hoek van zijn
mond
Indien tl eene dochter, had vroeg
hij den geneesheer, zoudt gij dan tevre
den zijn indien zij de vrouw werd van
dezen jongeling?
Voorzeker
Van dien dag af werden Caldiero en
Spaturzi boezemvrienden. Zelden gebeur
de het, dat waar de een zich bevond, de
ander niet eveneens aanwezig was. De
laatste had Caldiero wat vormen, ge
woonten, smaak en bijna zou ik zeggen
wat geest betrof geheel tot zijn model
gekozen hij koesterde zoo groote be
wondering voor Alessandro, dat deze
voor hem het onovertrefbaar type van
den echten edelman was.
Hoor eens, zeide op zekeren dag Orazio
tot zijn nieuwen vriend, eene soort be-
schroornheid niet dan met moeite onder
drukkend, ik heb iets op 't hart, dat ik
u reeds lang heb willen vragen, maar niet
recht durfde.
Ben ik dan zoo weinig in staat u
vertrouwen en vriendschap in te boeze
men! Ik zou er tiotsch op zijn indien gij
geen enkel geheim voor inij hadt, indien
er niets was, dat gij voor mij trachtte te
verbergen.
Het is eene nieuwsgierigheid.
Nu laat hooren
Toen gij mijne uitdaging hadt ont
vangen en mijne getuigen zich daarna
bij u vervoegden, orn eene poging tot ver
zoening aan te wenden, wat hebt gij
toen wel van mij gedacht? Dat ik mij
terug wilde trekken, dat ik een lafaard
was
Alessandro maakte een gebaar, als om
te kennen te geven, dat dit een al te
leelijk woord was, om te gebruikenen
daarna antwoordde hij met vroolijke
opgewektheid
Gij weet, dat dergelijke stappen
voor ons altijd een minder gunstigen
schijn hebben. Misschien is het een voor
oordeel maar wanneer iemand in eene
zaak van eer betrokken is, zijn wij van
de meening dat hij moet doorzetten tot
den einde.
En dat is ook zoo, antwoordde Spaturzi
levendig, maar ik geef u mijn woord, dat
die poging tot verzoening niet van mij
is uitgegaan. Mijne vrienden zijn mij
dringend om mijne toestemming komen
vragen, en ik heken, dat het mij zeer
pijnlijk was met u te moeten duelleeren.
Wat zal ik u zeggen? Ik koesterde nog
volstrekt geene vriendschap voor u, en
naar ik meen, waart gij ook verre van
welwillend jegens mij gestemd; maar ik
zag tegen u op, ik gevoelde mij tot u
aangetrokken door ik weet niet welken
geheimzinnigen invloed; het zou mij toen
reeds veel waard zijn geweest uwe vriend
schap en uwe achting te verwerven en
het scheen mij toe, dat een duel hiertoe
niet den meest geschikten weg was.
Markies Alessandro drukte hem harte
lijk de hand.
En gij hebt het tegendeel ondervon
den maak u niet bezorgd, mijn
vriend. Ik heb u leeren kennen en waar-
deeren. Indien ik een broeder bad zou
