NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad UTRECHT EN GELDERLAND. N°. 31. Zaterdag 18 April 1885. Veertiende Jaargang abonnementsprijs VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. advertentiên: Huwelijk en Eigendom. BINNENLAND. Feuilleton. VERLOOCHEND. AMERSFOORTSCIE COURANT. VOOR Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Kijk. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Iugezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdags en Vrijdags. Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort. Van 16 regels 0.40iedere regel meer 5 Cent. Advertentiên viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. II (Slot.) Op school werd mij geleerd, dat toen een van die Egyptische volk planters, die in Oud-Griekenland de eerste beschaving hebben gebracht, de bedoelde heer heette Cecrops, geloof ik, en het feit schijnt zoowat twee-a-drie en dertig eeuwen geleden gebeurd te zijn, dit onder anderen klaar speelde door invoering van het huwelijk. Wat daar nu eigenlijk bijzonders in stak, begreep ik toen niet bestwèl kreeg ik een duister besef, dat het iets van zeer veel belang moest ge weest zijn, omdat mijn onderwijzer op het verhaal zekeren nadruk legde. Enfin, het schijnt, dat Cecrops goede raad niet in den wind geslagen werd. Maar nu willen sommige sociaal democraten, 't spijt me, dat in den aanhef van het vorig artikel door een noodlottige vergissing, hetzij van den schijver, hetzij van den corrector dat kan ik, nu mijn copij daarheen is verzeild geraakt, waar elk journa list de vrucht van zijn inspanning ziet deponeeren, niet uitmaken, 's-Gravenhage in plaats van 's-Gra- venzande is genoemd als het tooneel van het ruw geweld, jegens hen ge pleegd, de maatschappij terug voeren naar het vóór-Cecropsche tijdperk. Ik erken, dat is een fameuse sprong, een ware salto morlale. En als het dan waar is, dat de mensch- heid zich beweegt in een cirkel, dan is van dezen cirkel de straal verba zend lang 't Is zoo, er worden soms heel on zedelijke en onredelijke huwelijken gesloten. De Kaffer en de Afghaan koopen een vrouw, en in onze West- Europeesche maatschappij gebeurt hetzelfde ook weieens. Menig echt paar ook leeft in een toestand, die beide partijen moet doen wenschen, elkander nooit gezien te hebben. Toch zouden wij niet zoo gaaf wil len toestemmen, dat het systeem, hetwelk men zoo vrij is «de vrije liefde" te noemen, de voorkeur zou verdienen, al wordt daar ook bij aangenomen, dat de kinderen, uit zulke vereenigingen geboren, niet aan hun lot worden overgelaten, maar op kosten der maatschappelijke gemeen schap worden grootgebracht. Zelfs de meer gematigde, de tamme socialis ten, die het huwelijk wenschen te behouden doch bet ten allen tijde opzegbaar willen maken, als de echte lieden eens willen veranderen, lacht ons niet erg toe. Doch de quaestie van het huwelijk staat bij de mannen, die de maat schappelijke instellingen het hand haven niet waard achten, niet boven aan; gelijk zooveel andere punten op hun program, achten zij dit een zaak van later zorg. De «hervorming", die aan al de andere ten grondslag moet liggen, is opheffing van het eigendomsrecht. Wie beweert, dat zij eenvoudig willen deelen, miskent hun edele bedoelingen. Zij willen slechts alles, wat tot «bezitting" gerekend wordt, verbeurd verklaren en door het staats gezag doen administreeren. Dan be hoort alles aan allen. Als dat ideetje opgaat, dan krijgen wij een maatschappij, gelijk aan die der mieren. En nu heeft Salomo wel de luiaards tot de mieren verwezen, om hare wegen te zien en wijs te worden, maar hij heeft deze interes sante diertjes niet de rol opgedragen om u en mij, die geen luiaards zijn en gaarne door eerlijken arbeid ons brood willen verdienen, nieuwe écono mische begrippen te doen verkrijgen. Het mensch-zijn, welke bezwaren er ook aan verbonden mogen wezen, vind ik, zoo oppervlakkig bezien, nog altijd te verkiezen boven het mier- zijn. Elke vereeniging, van welken aard ook, gaat slechts vooruit door de individueele krachtsinspannig van haar leden. Indien men bij dien voor uitgang geen persoonlijk belang heeft, zal men zich ook geen moeite ge troosten, om dien te bevorderen, Zoodra een socialist tot zekere wel vaart komt, die hem doet onderstel len, dat hij bij consequente toepas sing van zijn onteigeningsbegrippen in een slechte conditie zou geraken, houdt hij op socialist te zijn, althans indien hij niet voortgaat propaganda voor zijn «beginselen" te maken in de hoop, langs diens weg zitting te krijgen in eenig besturend of wetgevend lichaam. De predikers der omverwerping geven voor, tegen het egoïsme te velde te trekken, en het is juist dat zelfde egoïsme, in zijn grofsten vorm, dat de drijfveer is van al hun handelingen. Niet door opheffing, wel door uit breiding van het eigendomsrecht kan de maatschappij een schrede voor waarts doen, en he» is de plicht van allen, die het wèl meenen met hun natuurgenooten, samen te werken tot bereiking van dat doel. liet proleta riaat, de toestand van niets-bezitters, dat is steeds geweest groote vijand van de zedelijke welvaart; en en is nog de stoffelijke en wanneer we nu met onbevangen blik de geschie beschaving denis der dan zullen bestudeeren, we opmerken, dat alge- mcenmaking van bezit en veiligheid van den eigendom het hoofddoel is, dat men met inspanning van alle krachten heeft zoeken te bereiken. Alle andere hervormingen, die men in den loop der tijden tot stand gebracht heeft, schakelen zich aan deze vast. Welvaart de vrucht van vlijt en van spaarzaamheid, van zelfbeheer- sching en van overleg. Voorzeker, niet ieder is in staat, zonder hulp van medemerischen, de grondslagen voor zijn fortuin te leggen; maar juist door elkander die hulp te ver- leenen, die niet altijd van stoifelijken aard behoeft te zijn, maar meestal bestaat in voorlichting en leiding, voldoen wij aan het voorschrift der broederlijke liefde, dat, wat kwaad men ook moge spreken van den geest dezer eeuw, bij toeneming in toepas sing wordt gebracht. Dat is het ware socialisme, dat niet zoekt af te breken, maar op bouwt. Laat ons daarmede de gene zing van maatschappelijke krankhe den beproeven. Bij de aankomst van het Prinsesje te Amsterdam berekent men, dat zoowat 60 a 70000 menschen van het Slation tot aan het Paleis stonden, en de aan staande Koningin met warmte toejuichten. Dingsdag 14 April had te Amster dam in Maison Stroucken de jaarlijksche vergadering plaats van Moderne Theolo gen, onder voorzitterschap van Prof. Matthes. Honderdveertig predikanten en pcofessoren, uit alle oorden des lands waren bijeengekomen. Ondanks de ver liezen, die de liberalen overal lijden en dat de president jammer vindt, omdat zij wel niet dezelfde zijn als de moder nen, maar toch zoovele aanrakingspunten hebben, meent de professor het een ver blijdend teeken te mogen noemen, dat er in dezen tijd een verhefïenden strijd gestreden wordt, eensdeels tegen de on- godsdienstigen en anderdeels tegen de rechtzinnigen. De heer C. P. Helman, gepensio neerd kapelmeester der Kon. Ned. Marine, is benoemd tot Directeur der Zangver- eeniging „Concordia" te Barneveld. Door het Bestuur der Vereeniging tot Christelijke verzorging van krankzin nigen en zenuwlijders in Nederland is heden aanbesteed: het bouwen van twee paviljoens, met keuken en waschhuis, tot verpleging op het landgoed «Veldwijk" nabij het station van den Centraalspoor- weg ErmelooVeldwijk. Minste inschrij vers waren Jan de Boer en E. Groening te Steenwijk, voor f39750. De toewijzing volgt later. Bij gelegenheid zijner installatie heett de nieuwe burgemeester van Eind hoven een rund laten slachten van 450 pond en het vleesch daarvan aan da algemeene armen der stad doen rond- deelen. Een schutter te Zutfen, die dronken was, gaf zijn kaptein zijn geweer over, met de woorden «Ziedaor, ik doo nèet meer met Tot Rijksontvanger te Barneveld is benoemdde heer J. H. P. E. van der Veen thans te Valkenburg. De doodstraf, waartoe Anton Schepop, dc bekende medeplichtige aan den moord te Raalte, is door den Keizer van Duitsch- land veranderd in levenslange gevange nisstraf. Sigarenasch wordt gezegd hooge waarde te hebben. Een kilo brengt f '25 op, volgens de mededeeling van de Maas bode. De Alidcl. Ct. vraagt tot wien men zich wenden moet, om voor die asch geld te krijgen. Misschien, merkt de Arnh. Ct. hierbij op gaat het met deze verzameling als indertijd met die van schelvisch-hersenen: een bierglas vol is een dukaat waard, heette het voorheen. Wie echter dien dukaat er voor gaf, is nooit aan het licht gekomen. Op Woensdag 22 dezer zal de Raad van Commissarissen der Geldersch-Over- ijselsche-Locaal-spoorwegmaatschappij te Zutfen vergaderen. Uit goede bron is bekend, dat de voor deze lijn zoo belangrijke aansluiting te Hengelo en Enschede als dan ter tafel zal komen, 't Is te hopen, dat deze jeug dige maatschappij, die reeds over zooveel hinderpalen wist heen te glijden, ook dit punt tot een goed einde zal brengen. Een jongmensch uit Utrecht, Arthur Briët, sinds September leerling van de Antwerpsche Teekenschool, behaalde daar dezer dagen «den prijs van uitnemend heid.» Hij was vroeger leerling van den Utrechtschen schilder Jozef Hoevenaar Wz. Eenige sociaal democraten hebben zich tot den I.eidschen gemeenteraad ge wend met verzoek, om in de arbeiders wijken aldaar eene collecte te mogen houden ten behoeve van de mijnwerkers, welke in België den arbeid hadden ge staakt. door C. H. P. VAN OOSTEftZEE. 5.) Blijkbaar had Mauritz Haze mijne laatste woorden niet vernomeneen lucifer aanstekende verbrandde hij, tot mijne niet geringe verbazing, het briefje. »'t Is misschien beter, zooals zij zegt, mijn jongen," vervolgde hij langzaam, meer tot zichzelf dan tot mij. «Ik heb 't helaas ook niet heel ver kunnen bren gen na Emilie's dood maar ik heb toch altijd genoeg gehad, om te kunnen leven, zie je! 't Is waar, rijk heeft het schilderen mij wel nooit gemaakt, maar mij stond ook Sammy's talent niet ten dienste. Denk eens aan," vervolgde hij luider, «gisteren bood een bezoeker van buiten ons stadje mij fl. 450 voor je schilderstukje I" Ik beefde en trilde van hoofd tot voeten. Wat sprak hij toch van «zooals je moeder zegt," wat betee- kende dat haastig verbranden van haar briefje en dan... die vreemdeling, die zooveel geld voor mijn werk had willen geven «Ik begrijp niet waarop u doelt, mees ter HazeMijne moeder Heeft zij zich over mijn ijver beklaagd, ofZeg, o zeg mij alles!" riep ik plotseling onge duldig, «en houdt niet langer iets voor mij geheim. Kan ik niet alles hier door u vernemen, welnu dan ga ik terug naar huis en ik moet en zal haar dwin gen «Vergeet niet, Sarnmy, dat een kind zijn moeder gehoorzaamheid verschuldigd is. Wie zich hieraan vergrijpt moet vroeg of laat voor zijne overtreding boeten maar Sammy I Ter nauwernood begreep ik de laatste vermaning; ik snelde het vertrek, het huis uit, de straat op. De eerste die ik thuis tegen het lijf liep was de goede Martha. «Kan ik haar spreken waar is oom wierp ik haar ongeduldig toe, geen de minste acht slaande op haar ongesteld gelaat. «Ik heb hem noodzakelijk iets te vragen." Martha keek mij veelbeteekenend aan, mompelde iets onverstaanbaars en liet mij een oogenblik in de onzekerste span ning verkeeren, te meer toen ik daarbij nog in een hoek van de kamer een groote reiskoffer gewaar werd. Het binnentreden van oom maakte een einde aan deze nieuwe kwelling. Zijn strenge, koude blik voorspelde niet veel goeds, nog min der de afgemeten toon, waarmede hij tot mij sprak, en ik voelde mij plotseling al mijn moed ontnemen «Wat heeft dit te beteekenen, Sammv 1" begon hij met gefronsd voorhoofd. «Heeft die Maurits Haze weer zijn plicht niet begrepen, dat je hierheen terug zijt ge keerd was de brief hem te ingewik keld, misschien? Dat moet een einde nemen," vervolgde hij iets minder on vriendelijk maar even streng, «Je hebt nu al genoeg verf, papier en tijd ver knoeid, daar moet iets bruikbaars van je worden, die droorner daar is niet in staat je tot iets goeds te maken, nu, achterof is 't misschien ook niet zijn schuld, want men moet karakter en geduld hebber,, om zoo'n eigenzinnige .kop als jij tot an dere denkbeelden te brengen. Je moeder was altijd veel te zacht en te goed, en Martha veel te dom, om eenigen invloed op je te hebben. Kort en goed, dat klad den met verf moet je laten rusten, in geval je er prijs op stelt op onze kosten eenige opvoeding te ontvangen, want die is tot dusverre schandelijk verwaarloosd. Te A. heb ik bij een mijner vrienden je een onderkomen bezorgd op zijn kantoor valt 't een en ander te verrichten en te leeren, misschien ook wel wat te ver dienen. Je moet leeren op eigen wieken te drijven. Van Maurits llaze kunt ge dus afscheid nemen, evenal van ons. Je moeder en ik gaan voor onbepaalden tijd het land uit. Nu, alles goed begrepen Of ik begrepen had Niettegen staande mijn geest als met een floers omsluierd was, knikte ik bevestigend. O God, maar al te goed, maar al te dui delijk begreep ik alles Mijne moeder behoorde dus tot die vrouwen, die haard en huis verlaten, kinderen verstooten, haar eer te grabbelen gooien, om aan een nieuwe liefde, aan een nieuwe harts tocht gehoor te gevenOf ik alles begrepen had? <Ja, ja... zeker ze ker I De man, dien ik hoogachtte en liefhad zonder hem nog te kennen, de man, dien ik reeds dankbaar was alvorens iets van hem ontvangen te hebben, de man wiens komst, wiens verblijf ik zegende die zelfde man zou mijn zedelijke moordenaar worden, diezelfde man zou niet terug deinzen, om een weerloos jongeling in het huis zijner moeder een steen naar het hart te werpen liet ruischen van een zijden kleed deed rnij de binnen komst mijner moeder vermoeden. «Gij hier, Sarnmy klonk het zoo zacht en welwillend als nimmer te voren. «Om nog eens afscheid te nemen O, dat is goed en lief en vooral beleefd, beste jongen, ik had zulks niet eens van je verwacht, daarom liet ik Maurits Haze verzoeken «Stilga niet heen o, ga niet heen met hem fluisterde ik, op haar toeijlende en hare hand zenuwachtig in de mijne nemende. «Zendt hern weg ik heb u iets te vragen u alleen, zon der hem Na een oogenblik aarzelens voldeed zij aan mijn verlangen. Met een schou derophalen sloot zij zacht de deur achter oom Eduard. Wij bevonden ons alleen. «Wat is er toch, Sammy? AVat hebt gij aan mij alleen te vragen?..." «Ga niet heen, moeder, o, blijf, blijf bij uw kind Wat heb ik toch misdaan dat gij mij zoo weinig «Dwaasheid, geen klachten wat ik je bidden mag «Welnu ik zal die staken, rnaar blijf dan bij uw eenig kind, uw zoon of neen, laat ons samen heengaan, ver van hier! Ik wil dan voor u werken, ik wil alles doen, wat ge begeert en wenscht, want ik gevoel mij reeds in staat geld te verdienen, op eerlijke wijze kan ik in uw levensonderhoud voorzien «Onmogelijk, Sammy! Die schrale toe komst schrikt rnij te veel af, en daarbij spreken we er nu liever niet meer over, want ik moet me klaarmaken. Oom heeft u toch gezegd dat we op reis gaan?" Wordt vervobjd

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1885 | | pagina 1