NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
N°. 31.
Zaterdag 18 April 1885.
Veertiende Jaargang
abonnementsprijs
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
advertentiên:
Huwelijk en Eigendom.
BINNENLAND.
Feuilleton.
VERLOOCHEND.
AMERSFOORTSCIE COURANT.
VOOR
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Kijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Iugezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdags en Vrijdags.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Van 16 regels 0.40iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiên viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
II (Slot.)
Op school werd mij geleerd, dat
toen een van die Egyptische volk
planters, die in Oud-Griekenland de
eerste beschaving hebben gebracht,
de bedoelde heer heette Cecrops,
geloof ik, en het feit schijnt zoowat
twee-a-drie en dertig eeuwen geleden
gebeurd te zijn, dit onder anderen
klaar speelde door invoering van het
huwelijk.
Wat daar nu eigenlijk bijzonders in
stak, begreep ik toen niet bestwèl
kreeg ik een duister besef, dat het
iets van zeer veel belang moest ge
weest zijn, omdat mijn onderwijzer
op het verhaal zekeren nadruk legde.
Enfin, het schijnt, dat Cecrops goede
raad niet in den wind geslagen werd.
Maar nu willen sommige sociaal
democraten, 't spijt me, dat in
den aanhef van het vorig artikel door
een noodlottige vergissing, hetzij van
den schijver, hetzij van den corrector
dat kan ik, nu mijn copij daarheen
is verzeild geraakt, waar elk journa
list de vrucht van zijn inspanning
ziet deponeeren, niet uitmaken,
's-Gravenhage in plaats van 's-Gra-
venzande is genoemd als het tooneel
van het ruw geweld, jegens hen ge
pleegd, de maatschappij terug
voeren naar het vóór-Cecropsche
tijdperk. Ik erken, dat is een fameuse
sprong, een ware salto morlale. En
als het dan waar is, dat de mensch-
heid zich beweegt in een cirkel, dan
is van dezen cirkel de straal verba
zend lang
't Is zoo, er worden soms heel on
zedelijke en onredelijke huwelijken
gesloten. De Kaffer en de Afghaan
koopen een vrouw, en in onze West-
Europeesche maatschappij gebeurt
hetzelfde ook weieens. Menig echt
paar ook leeft in een toestand, die
beide partijen moet doen wenschen,
elkander nooit gezien te hebben.
Toch zouden wij niet zoo gaaf wil
len toestemmen, dat het systeem,
hetwelk men zoo vrij is «de vrije
liefde" te noemen, de voorkeur zou
verdienen, al wordt daar ook bij
aangenomen, dat de kinderen, uit
zulke vereenigingen geboren, niet aan
hun lot worden overgelaten, maar op
kosten der maatschappelijke gemeen
schap worden grootgebracht. Zelfs de
meer gematigde, de tamme socialis
ten, die het huwelijk wenschen te
behouden doch bet ten allen tijde
opzegbaar willen maken, als de echte
lieden eens willen veranderen, lacht
ons niet erg toe.
Doch de quaestie van het huwelijk
staat bij de mannen, die de maat
schappelijke instellingen het hand
haven niet waard achten, niet boven
aan; gelijk zooveel andere punten op
hun program, achten zij dit een zaak
van later zorg. De «hervorming",
die aan al de andere ten grondslag
moet liggen, is opheffing van het
eigendomsrecht.
Wie beweert, dat zij eenvoudig
willen deelen, miskent hun edele
bedoelingen. Zij willen slechts alles,
wat tot «bezitting" gerekend wordt,
verbeurd verklaren en door het staats
gezag doen administreeren. Dan be
hoort alles aan allen.
Als dat ideetje opgaat, dan krijgen
wij een maatschappij, gelijk aan die
der mieren. En nu heeft Salomo wel
de luiaards tot de mieren verwezen,
om hare wegen te zien en wijs te
worden, maar hij heeft deze interes
sante diertjes niet de rol opgedragen
om u en mij, die geen luiaards zijn
en gaarne door eerlijken arbeid ons
brood willen verdienen, nieuwe écono
mische begrippen te doen verkrijgen.
Het mensch-zijn, welke bezwaren er
ook aan verbonden mogen wezen,
vind ik, zoo oppervlakkig bezien, nog
altijd te verkiezen boven het mier-
zijn.
Elke vereeniging, van welken aard
ook, gaat slechts vooruit door de
individueele krachtsinspannig van
haar leden. Indien men bij dien voor
uitgang geen persoonlijk belang heeft,
zal men zich ook geen moeite ge
troosten, om dien te bevorderen,
Zoodra een socialist tot zekere wel
vaart komt, die hem doet onderstel
len, dat hij bij consequente toepas
sing van zijn onteigeningsbegrippen
in een slechte conditie zou geraken,
houdt hij op socialist te zijn,
althans indien hij niet voortgaat
propaganda voor zijn «beginselen" te
maken in de hoop, langs diens weg
zitting te krijgen in eenig besturend
of wetgevend lichaam. De predikers
der omverwerping geven voor, tegen
het egoïsme te velde te trekken, en
het is juist dat zelfde egoïsme, in
zijn grofsten vorm, dat de drijfveer
is van al hun handelingen.
Niet door opheffing, wel door uit
breiding van het eigendomsrecht kan
de maatschappij een schrede voor
waarts doen, en he» is de plicht van
allen, die het wèl meenen met hun
natuurgenooten, samen te werken tot
bereiking van dat doel. liet proleta
riaat, de toestand van niets-bezitters,
dat is steeds geweest
groote vijand van de
zedelijke welvaart; en
en is nog de
stoffelijke en
wanneer we
nu met onbevangen blik de geschie
beschaving
denis der
dan zullen
bestudeeren,
we opmerken, dat alge-
mcenmaking van bezit en veiligheid
van den eigendom het hoofddoel is,
dat men met inspanning van alle
krachten heeft zoeken te bereiken.
Alle andere hervormingen, die men in
den loop der tijden tot stand gebracht
heeft, schakelen zich aan deze vast.
Welvaart de vrucht van vlijt
en van spaarzaamheid, van zelfbeheer-
sching en van overleg. Voorzeker,
niet ieder is in staat, zonder hulp
van medemerischen, de grondslagen
voor zijn fortuin te leggen; maar
juist door elkander die hulp te ver-
leenen, die niet altijd van stoifelijken
aard behoeft te zijn, maar meestal
bestaat in voorlichting en leiding,
voldoen wij aan het voorschrift der
broederlijke liefde, dat, wat kwaad
men ook moge spreken van den geest
dezer eeuw, bij toeneming in toepas
sing wordt gebracht.
Dat is het ware socialisme, dat
niet zoekt af te breken, maar op
bouwt. Laat ons daarmede de gene
zing van maatschappelijke krankhe
den beproeven.
Bij de aankomst van het Prinsesje
te Amsterdam berekent men, dat zoowat
60 a 70000 menschen van het Slation
tot aan het Paleis stonden, en de aan
staande Koningin met warmte toejuichten.
Dingsdag 14 April had te Amster
dam in Maison Stroucken de jaarlijksche
vergadering plaats van Moderne Theolo
gen, onder voorzitterschap van Prof.
Matthes. Honderdveertig predikanten en
pcofessoren, uit alle oorden des lands
waren bijeengekomen. Ondanks de ver
liezen, die de liberalen overal lijden en
dat de president jammer vindt, omdat
zij wel niet dezelfde zijn als de moder
nen, maar toch zoovele aanrakingspunten
hebben, meent de professor het een ver
blijdend teeken te mogen noemen, dat
er in dezen tijd een verhefïenden strijd
gestreden wordt, eensdeels tegen de on-
godsdienstigen en anderdeels tegen de
rechtzinnigen.
De heer C. P. Helman, gepensio
neerd kapelmeester der Kon. Ned. Marine,
is benoemd tot Directeur der Zangver-
eeniging „Concordia" te Barneveld.
Door het Bestuur der Vereeniging
tot Christelijke verzorging van krankzin
nigen en zenuwlijders in Nederland is
heden aanbesteed: het bouwen van twee
paviljoens, met keuken en waschhuis,
tot verpleging op het landgoed «Veldwijk"
nabij het station van den Centraalspoor-
weg ErmelooVeldwijk. Minste inschrij
vers waren Jan de Boer en E. Groening
te Steenwijk, voor f39750. De toewijzing
volgt later.
Bij gelegenheid zijner installatie
heett de nieuwe burgemeester van Eind
hoven een rund laten slachten van 450
pond en het vleesch daarvan aan da
algemeene armen der stad doen rond-
deelen.
Een schutter te Zutfen, die dronken
was, gaf zijn kaptein zijn geweer over,
met de woorden «Ziedaor, ik doo nèet
meer met
Tot Rijksontvanger te Barneveld is
benoemdde heer J. H. P. E. van der
Veen thans te Valkenburg.
De doodstraf, waartoe Anton Schepop,
dc bekende medeplichtige aan den moord
te Raalte, is door den Keizer van Duitsch-
land veranderd in levenslange gevange
nisstraf.
Sigarenasch wordt gezegd hooge
waarde te hebben. Een kilo brengt f '25
op, volgens de mededeeling van de Maas
bode. De Alidcl. Ct. vraagt tot wien men
zich wenden moet, om voor die asch
geld te krijgen.
Misschien, merkt de Arnh. Ct. hierbij
op gaat het met deze verzameling als
indertijd met die van schelvisch-hersenen:
een bierglas vol is een dukaat waard,
heette het voorheen. Wie echter dien
dukaat er voor gaf, is nooit aan het licht
gekomen.
Op Woensdag 22 dezer zal de Raad
van Commissarissen der Geldersch-Over-
ijselsche-Locaal-spoorwegmaatschappij te
Zutfen vergaderen.
Uit goede bron is bekend, dat de voor
deze lijn zoo belangrijke aansluiting te
Hengelo en Enschede als dan ter tafel
zal komen, 't Is te hopen, dat deze jeug
dige maatschappij, die reeds over zooveel
hinderpalen wist heen te glijden, ook
dit punt tot een goed einde zal brengen.
Een jongmensch uit Utrecht, Arthur
Briët, sinds September leerling van de
Antwerpsche Teekenschool, behaalde daar
dezer dagen «den prijs van uitnemend
heid.» Hij was vroeger leerling van den
Utrechtschen schilder Jozef Hoevenaar Wz.
Eenige sociaal democraten hebben
zich tot den I.eidschen gemeenteraad ge
wend met verzoek, om in de arbeiders
wijken aldaar eene collecte te mogen
houden ten behoeve van de mijnwerkers,
welke in België den arbeid hadden ge
staakt.
door C. H. P. VAN OOSTEftZEE.
5.) Blijkbaar had Mauritz Haze mijne
laatste woorden niet vernomeneen
lucifer aanstekende verbrandde hij, tot
mijne niet geringe verbazing, het briefje.
»'t Is misschien beter, zooals zij zegt,
mijn jongen," vervolgde hij langzaam,
meer tot zichzelf dan tot mij. «Ik heb
't helaas ook niet heel ver kunnen bren
gen na Emilie's dood maar ik heb
toch altijd genoeg gehad, om te kunnen
leven, zie je! 't Is waar, rijk heeft het
schilderen mij wel nooit gemaakt, maar
mij stond ook Sammy's talent niet ten
dienste. Denk eens aan," vervolgde hij
luider, «gisteren bood een bezoeker van
buiten ons stadje mij fl. 450 voor je
schilderstukje I" Ik beefde en trilde van
hoofd tot voeten. Wat sprak hij toch
van «zooals je moeder zegt," wat betee-
kende dat haastig verbranden van haar
briefje en dan... die vreemdeling, die
zooveel geld voor mijn werk had willen
geven
«Ik begrijp niet waarop u doelt, mees
ter HazeMijne moeder Heeft zij
zich over mijn ijver beklaagd, ofZeg,
o zeg mij alles!" riep ik plotseling onge
duldig, «en houdt niet langer iets voor
mij geheim. Kan ik niet alles hier door
u vernemen, welnu dan ga ik terug
naar huis en ik moet en zal haar dwin
gen
«Vergeet niet, Sarnmy, dat een kind
zijn moeder gehoorzaamheid verschuldigd
is. Wie zich hieraan vergrijpt moet vroeg
of laat voor zijne overtreding boeten
maar Sammy I
Ter nauwernood begreep ik de laatste
vermaning; ik snelde het vertrek, het
huis uit, de straat op. De eerste die ik
thuis tegen het lijf liep was de goede
Martha.
«Kan ik haar spreken waar is oom
wierp ik haar ongeduldig toe, geen de
minste acht slaande op haar ongesteld
gelaat. «Ik heb hem noodzakelijk iets te
vragen."
Martha keek mij veelbeteekenend aan,
mompelde iets onverstaanbaars en liet
mij een oogenblik in de onzekerste span
ning verkeeren, te meer toen ik daarbij
nog in een hoek van de kamer een groote
reiskoffer gewaar werd. Het binnentreden
van oom maakte een einde aan deze
nieuwe kwelling. Zijn strenge, koude
blik voorspelde niet veel goeds, nog min
der de afgemeten toon, waarmede hij tot
mij sprak, en ik voelde mij plotseling al
mijn moed ontnemen
«Wat heeft dit te beteekenen, Sammv 1"
begon hij met gefronsd voorhoofd. «Heeft
die Maurits Haze weer zijn plicht niet
begrepen, dat je hierheen terug zijt ge
keerd was de brief hem te ingewik
keld, misschien? Dat moet een einde
nemen," vervolgde hij iets minder on
vriendelijk maar even streng, «Je hebt
nu al genoeg verf, papier en tijd ver
knoeid, daar moet iets bruikbaars van je
worden, die droorner daar is niet in staat
je tot iets goeds te maken, nu, achterof
is 't misschien ook niet zijn schuld, want
men moet karakter en geduld hebber,,
om zoo'n eigenzinnige .kop als jij tot an
dere denkbeelden te brengen. Je moeder
was altijd veel te zacht en te goed, en
Martha veel te dom, om eenigen invloed
op je te hebben. Kort en goed, dat klad
den met verf moet je laten rusten, in
geval je er prijs op stelt op onze kosten
eenige opvoeding te ontvangen, want die
is tot dusverre schandelijk verwaarloosd.
Te A. heb ik bij een mijner vrienden je
een onderkomen bezorgd op zijn kantoor
valt 't een en ander te verrichten en te
leeren, misschien ook wel wat te ver
dienen. Je moet leeren op eigen wieken
te drijven. Van Maurits llaze kunt ge
dus afscheid nemen, evenal van ons. Je
moeder en ik gaan voor onbepaalden tijd
het land uit. Nu, alles goed begrepen
Of ik begrepen had Niettegen
staande mijn geest als met een floers
omsluierd was, knikte ik bevestigend. O
God, maar al te goed, maar al te dui
delijk begreep ik alles Mijne moeder
behoorde dus tot die vrouwen, die haard
en huis verlaten, kinderen verstooten,
haar eer te grabbelen gooien, om aan
een nieuwe liefde, aan een nieuwe harts
tocht gehoor te gevenOf ik alles
begrepen had? <Ja, ja... zeker ze
ker I
De man, dien ik hoogachtte en liefhad
zonder hem nog te kennen, de man, dien
ik reeds dankbaar was alvorens iets van
hem ontvangen te hebben, de man wiens
komst, wiens verblijf ik zegende die
zelfde man zou mijn zedelijke moordenaar
worden, diezelfde man zou niet terug
deinzen, om een weerloos jongeling in
het huis zijner moeder een steen naar
het hart te werpen liet ruischen van
een zijden kleed deed rnij de binnen
komst mijner moeder vermoeden.
«Gij hier, Sarnmy klonk het zoo
zacht en welwillend als nimmer te voren.
«Om nog eens afscheid te nemen O,
dat is goed en lief en vooral beleefd,
beste jongen, ik had zulks niet eens van
je verwacht, daarom liet ik Maurits Haze
verzoeken
«Stilga niet heen o, ga niet
heen met hem fluisterde ik, op haar
toeijlende en hare hand zenuwachtig in
de mijne nemende. «Zendt hern weg
ik heb u iets te vragen u alleen, zon
der hem
Na een oogenblik aarzelens voldeed
zij aan mijn verlangen. Met een schou
derophalen sloot zij zacht de deur achter
oom Eduard. Wij bevonden ons alleen.
«Wat is er toch, Sammy? AVat hebt
gij aan mij alleen te vragen?..."
«Ga niet heen, moeder, o, blijf, blijf
bij uw kind Wat heb ik toch misdaan
dat gij mij zoo weinig
«Dwaasheid, geen klachten wat ik je
bidden mag
«Welnu ik zal die staken, rnaar blijf
dan bij uw eenig kind, uw zoon of
neen, laat ons samen heengaan, ver van
hier! Ik wil dan voor u werken, ik wil
alles doen, wat ge begeert en wenscht,
want ik gevoel mij reeds in staat geld
te verdienen, op eerlijke wijze kan ik
in uw levensonderhoud voorzien
«Onmogelijk, Sammy! Die schrale toe
komst schrikt rnij te veel af, en daarbij
spreken we er nu liever niet meer over,
want ik moet me klaarmaken. Oom heeft
u toch gezegd dat we op reis gaan?"
Wordt vervobjd