NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad UTRECHT EN GELDERLAND. N. 14. Woensdag 17 Februari 1886. Vijftiende Jaargang. abonnementsprijs Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort. advertentiën: BINNENLAND. Feuilleton. Een Misstap Uitgewischt. D H ENGELBERTS AMERSFOORTSERE COURANT. VOOR Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Kijk. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdags en Vrijdags. Au. Van 1 6 regels 0.40; iedere regel meer 5 Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Om te verhoeden dat de socialis tische wanbegrippen ook binnen de kazerne-muren verspreid worden, heeft de Minister van Oorlog bevolen, dat die militairen, welke socialistische vergade ringen bijwonen, goed in 't oog gehou den moeten worden. Met een eerebetoon, zooals men zelden aanschouwde, werd Zaterdag in Den Haag ter aarde besteld, het uit Den Helder overgebrachte stoffelijk overschot van den kolonel der artillerie Hojel, adjudant van Prins Alexander tot aan den dood van dien vorst. Kolonel Hojel was door zijn voortref felijke eigenschappen, vooral als mensch, algemeen bemind. Ais kundig artillerist was zijn naam tot ver over de grenzen van ons vader land, beroemd. Verschillende krijgskameraden her dachten aan zijn graf in Hojel den kun- digen officier en edelen man, en den be minden en geachten chef. De ministers van oorlog en van marine woonden de indrukwekkende plechtigheid bij, gedurende welke de muziek haar tonen deed hooren. De werkzaamheden aan de ijzeren bekapping van het nieuwe Centraal-sta- tion te Amsterdam zijn door den aanne mer nagenoeg geheel gestaakt. Wel wor den bouten geslagen, om wat los was vast te houden, doch in het stellen van nieuwe ijzeren spanten is vertraging gekomen, doordien verzakkingen nabij de fundeeringen zijn waargenomen, waarop met behulp van toestellen nauw keurig acht wordt geslagen. Het wordt niet onwaarschijnlijk geacht, dat er groote wijzigingen in het welk noodza kelijk zullen blijken. Te Utrecht vergadert deze week de Commissie, gevormd uit de voorzit ters der afdeelingen van de Maatschappij t/b. der bouwkunst, belast met het sa menstellen van een algerneene bouwver ordening voor Nederland. De Commissie, die reeds twee jaren met dien veelom- vattenden arbeid bezig is, en veel te danken heeft aan haar secretaris, den bekenden Utrechtschen bouwmeester F. J. Nieuwenbuis, zal thans waarschijnlijk haai' eindrapport kunnen vaststellen en bij het hoofdbestuur indienen, zoodat het in de a.s. algerneene vergadering der Maatschappij kan behandeld worden. De ISjarige knaap te Amsterdam die zich met ongeveer f'2000 uit de voe ten had gemaakt, is met twee makkers heden aan het Centraalstation aldaar door de politie aangehouden. Zij waren van plan zich naar Rotterdam te begeven. Bij A. W. Bruna te Amsterdam is verschenen liet vroeger aangekondigd vlugschrift: Kijkjes achter de schermen. Onthulde geheimen in zake het Amster- damsche kerkvoogden-oproer, door Ds. A. J. Weslhoff, afgetreden voorzitter van den Anuterdamschen kerkeraad. Voor handen bij Slothouwer Zoon.) De bedoeling met dit geschrift schetst de schrijver in liet voorbericht als volgt: «Er is eene waarheid achter de waar heid," dat woord der «eerzame Zeeuwen," kwam mij de laatste weken gedurig voor den geest. Niet bij het lezen van Standaard en Herautieder Amsterdammer, ja ieder Nederlander die zich niet onder zeker welbekend zwaar juk heeft laten krom men, weet dat in dit blad niet dan het Zerrbild van de waarheid wordt getee- ketrd in zake de Amsterdamsche kerkelijke troebelen. Maar ook als ik de groote bladen las, die over het algemeen alle met loffelijke zucht naar objectiviteit in deze zaak er naar hebben gestreefd »of ze die grijpen mochten," kwam telkens dit woord mij voor den geest. Want ze gaven de feiten en ze groepeerden de gebeurtenissen en ze deden de personen spreken zooals de waarheid was; maar de drijfveeren tot handelen, liet onderling verband, «de philosophic der geschiedenis," die gaven ze niet en die konden ze niet geven. «En dergelijke intieme geheimen, de anccdoia der geschiedenis, zijn steeds het belangrijkst. In de historie der volkeren wordt in den regel rrde waarheid" niet gekend uit openbare redevoeringen en plechtige tractaten, maar uit de geheime briefwisseling der diplomaten, soms door een toeval tot openbaarheid komende. «Welnu, mijn doel is, in vrijen, lossen vorm, maar daarom niet minder met hoogen ernst en historische trouw, mede te deelen die bijzonderheden uit liet Amsterdamsche kerkvoogden-oproer die men nog niet zoo in de dagbladen las en voorts degenen, die er in werden genoemd met elkander te brengen in onderling verband. «Ik wensclr de personen handelend en sprekend in te voeren zooals ze waren en zijn. Ik laat het aan den lezer over te beoordeelen uit welk geschrift meer de toon der waarheid spreekt, uit Dr. Kuypers Complot en Revolutie, of uit dit?" De «onthullingen" werpen een eigen aardig licht op sommige bijzonderheden van het kerk-schandaal. De vorm, door den schrijver gekozen, iaat niet toe, aan zijn geschrift veel te ontleenen. Wij stippen slechts aan, dat bij eerst doet uitkomen hoe hij den heer Hoedemaker, en door dezen Dr. A. Kuyper, bijtijds heeft gewaarschuwd, dat de schorsing zou worden uitgesproken, niet wegens de attesten-qnaestie, maar om de ver breking van het kerk-verband, welke voortvloeide uit de genomen besluiten ten opzichte van het beheer dei' kerkelijke goederen. Vervolgens wordt de kerlte- raads-vergadering van 2d December -be schreven. In deze Vergadering werd be sloten het verzoek van liet classicaal bestuur, om inlichtingen betreffende de besluiten van 14 December en opgave van de namen der leden die vóór en tegen gestemd hadden, te beantwoorden met eene kennisgeving dat de zaak com missoriaal gemaakt en derhalve uitstel van behandeling noodzakelijk was. Daarop volgde, zoo rnen weet, de schorsing. Het schorsingsbesluit, genomen door het classicaal bestuur, acht Ds. WestholT volkomen gerechtvaardigd, dewijl in het wets-artikel, waarop het besluit berust, sprake is van voorloopige schorsing op grond van «een geruchtmakend bezwaar van ergerlijken aard." Deze woorden zijn, naar schrijver betoogt, op de handelingen van den kerkeraad geheel van toepassing. Er volgt daarna eene beschrijving van het voorgevallene in den nacht van 5 op 6 Januari, waarin de deuipaneelen der Nieuwe Kerk, op last van liet classi caal bestuur, gepantserd werden, en van het uitzagen dier paneeien in den daarop gevolgden morgen, door werklieden van den heer Hovy en met behulp van Kater. De verdere inhoud der brochure geeft een kort verhaal van de verhinderde vergaderingen op 8 en 12 Januari; eene opsomming van onwaarheden, door de Standaard opgedischt in zake liet geschil, en een hoofdstuk waarin als de eenige schuldige en de ware oorzaak van de crisis wordt aangewezen de Vrije Uni versiteit. Met deze moet Dr. Kuyper overwinnen, of hij valt met haar. Orn harentwil is het dat een verdelgingskrijg wordt gevoeld door Dr. Kuyper en de zijnen tegen de Ned. Herv. Kerk, «waarin zij nog slechts ééne zaak ontdekken die hunne sympathie waardig is, nl. het geld en goed, dat de arme versmade bezit." In een slotwoord beantwoordt Ds. Westliolf met eene stellige ontkenning de vraag: «Is verzoening nog mogelijk en op welken grondslag?" Want de vrede zou, op zijn standpunt, alleen gesloten kunnen worden «op den grondslag van «herstel van den status quo antebellum, »d. i. handhaving van den tegenwoordigen «kerkvorm, geene pogingen aanwenden «in de eerste jaren om ingrijpende ver- «anderingen tot stand te brengen en «erkenning van het feitelijk recht der «modernen." Na deze verklaring eindigt de brochure met deze woorden: «Het weergalme door «de gansche Hervormde Kerk steeds luider: «Van al wat te Amsterdam is geschied, «was de attesten-quaestie de opzet, en «de verbreking van liet kerkverband het «doel." Men schrijft uit Drente aan de JV. Rolt. Crt. Huiselijke vlijt is dikwijls aangewezen als het middel dat den werkman of ar beider, die deze vooral gedurende den winter in toepassing brengt, voor menig gemis behoedt. En terecht, want wie niet met den tijd weet te woekeren, verdient vooral in onzen tijd weinig of niets. Bij liet voorgeslacht was liet op liet platteland alhier gewoonte dat de mannen des winters de kousen breiden, waartoe de vrouwen het garen sponnen. Doch onze mannen breien thans niet meer. De lange winteravonden worden veelal in een zalig nietsdoen doorge bracht, behoudens enkele gunstige uit zonderingen, als men leest. Toch is ook het breien van de mannen nog niet geheel verdwenen. Behalve dat onze schepers nog altijd breien, worden nog soms horst rokken, onderbroeken enz. dooi' mannen op het platteland gebreid, en vernamen j we met zekerheid van een Drent, die de ürentsche landbouwwerkzaamheden ver richt, dat hij in eene maand tijds, dien hij in de gevangenis doorbracht, veertien paren kousen breide. Dit is, de Zondagen er buiten gerekend, eene kous per dag. Vermoedelijk door middel van een valschen sleutel heeft men Zondagnacht te Venendaal zich den toegang tot liet kantoor van de Venendaaische stoom spinnerij en weverij weten te verschaffen, en uit een lessenaar eene belangrijke som gelds gestolen. Naar wij vernemen bestaat het voornemen om binnen kort, voorloopig op één haanvak, ook de rijtuigen derde klasse van de Hollandsche IJzeren Spoor wegmaatschappij te verdeelen in compar timenten, waarin wél en waarin niet gerookt mag worden. Eenige jaren geleden waren de Joden- en S t.-Anthon ie b rees traten te Am sterdam het tooneel van vrij ernstige botsingen tusschen bewoners van dit kwartier en du politie. Ten einde het toenemende verkeer niet te belemmeren, werden toen de sedert onheuglijke tijden aan venters en kooplieden geoorloofde vrijheden, om met hunne waren aldaar «voor te staan", ingetrokken. Die intrek king geschiedde o. a. ook in verband met den voorgenomen aanleg van ver hoogde voetpaden, die echter tot dusverre nog ontbreken. Het gevolg dezer botsingen was de veroordeeling van eenige personen en veel grooter belemmering in het verkeer. De belanghebbenden toch verplaatsten zich niet naar den Zwanenburgwal, waar eene marktplaats voor lien in gereedheid was gebracht, maar werden peripatheli- sche, steeds in wandeling zijnde koop lieden, met kar en wagen heen en weer trekkende, en enkel stilstaande als een kooper zich opdoet. Op dat oogenblik kan de politie moeielijk het stilstaan verbieden. In de laatste weken schijnt de politie te zijn begonnen, ook aan deze wijze van verkoop een einde te maken. De nieuwe marktplaats op het Waterlooplein is namelijk gereed en opengesteld, en vermoedelijk zijn de strengere maatrege len, in verband met die openstelling. Er bestaat eebter geen lust orn van die 5) «Ik zal mijn plicht doen," voegde hij er bij, moeder Martha de hand drukkende, terwijl twee groote tranen langs zijne ■wangen rolden. Dat die tranen, tranen van berouw waren, dat kon de goede vrouw Martha niet weten. Toen hij weder op zijn dakkamertje kwam, om zich ter rust te begeven, knielde hij eerst voor zijne bedstee en luid snik kende bad hij God. Den volgenden dag deed Richard weder zijn plicht, had weder naast Marie aan de ontbijttafel gezeten, die evenals den vorigen dag, lief en hartelijk jegens hem was, ook de huishoudster, mejuffrouw Mina, had schik in hem en legde hem nog een flinke boterham met kaas op zijn bord. Met de vriendelijke vreemde lingen ging hij weder met hetzelfde rijtuig uit, om hun de stad te laten zien, wees hun weder al het merkwaardige aan en beantwoordde vriendelijk en voor komend al hunne vragen. Hij had twee goudstukken tot belooning gekregen en de oudste dame had zelfs zijne hand ge nomen en gezegd «Gij moet maar altijd goed oppassen." Wat gevoelde Richard zich gelukkig Hij, nog voor eenige dagen, een straat slijper, was in aanraking gekomen met beschaafde menschen, die hern vriende lijk, deelnemend toegesproken en de band gereikt hadden. Hoe ruim, hoe vorstelijk hadden zij hem niet beloond? Zijn oor, vroeger zoo gewoon aan ruwe taal, had nu de aangename klanken van beschaafde vrouwenstemmen gehoord, hij gevoelde zich als een geheel ander mensch maar op eenmaal verdween weder zijne gelukkige stemming, want het was alsof eene stem in zijn binnenste hem toe fluisterde «Zouden de menschen, indien dezen geweten hadden, dat ik een dief was, mij dan wel zoo vriendelijk, deel nemend behandeld hebben Zouden zij mij dan wel de hand gegeven hebben Neen!" vervolgde dezelfde stem. «Zij zou den mij verfoeid en veracht, en hun ge laat met afschuw van mij afgewend heb ben." Tranen vloeiden over zijne wangen en hij zuchtte «O God wat heb ik ge daan 1" Richard had onmiddeiijk den heer Hausman de twee goudstukken, die hij gekregen had, laten zien. Deze raadde hem aan, daarvoor een nieuw pak klee deren te koopen en gaf hem een geschikt adres op. Hij slaagde daarin naar wensch. I Was hij vroeger al een schoon jonge ling, het nieuwe pak deed liet nog meer uitkomen. Meer en meer gevoelde hij zich in het Victoria Hotel te huis. Zijn heer was zeer over hem tevreden, en ook in de dienstbodenkamer stond hij 1 goed aangeschreven. Juffrouw Mina, die hij altijd vriendelijk en beleefd aansprak, en waarvoor hij gaarne een dienst ver richtte, zorgde altijd, wanneer hij met eene familie was uit geweest, voor een flink stuk vleesch bij zijn eten, maar voortdurend was hij de bepaalde protégé van de lieve Marie. Al was hij haar broeder geweest, zij zou hem niet har telijker hebben kunnen behandelen. Menig maal deed zij een strik in zijn das of maakte hem opmerkzaam, hoe hij zijn haar moest dragen. Het was dus niet te verwonderen, dat Richard zoo opgeknapt er zeer goed uitzag. De heer Hausman, die voortdurend zeer over hem tevreden bleef, wilde hem over een paar jaren in rang verhoogen en tot kellner aanstellen, hij had in dien geest al met hem gesproken en hem aangezet, om zich, in zijn vrijen tijd, in het aanleeren van vreemde talen te j oefenen. Richards yver werd nog meer opgewekt, wanneer hij de keilners met Engelschen en Franschen, die in het hotel kwamen logeeren, zoo gemakkei ijk hoorde spreken. Hij deed dan ook bijzonder zijn best en een groot gedeelte van den nacht zat hij op zijn dakkamertje te studeeren. Het was hem gelukt, om voor weinig geld, door een meester in die talen onderwezen te worden deze ont dekte in hem een goeden aanleg en spoorde zijn ijver nog meer aan. Menigmaal trof het, dat Richard, hetzij eene Engelsche of Fransche familie de stad moest laten zien, en dan legde hij hun alles irr hun eigen taal uit, hij lui sterde aandachtig naar hunne woorden, waardoor hij onwillekeurig een goede uitspraak verkreeg. De heer Hausman had een vriend, Becker genaamd, die een groot koffiehuis hield, deze had Richard menigmaal in het hotel ontmoet en hem altijd een Hinken jongen gevonden, en eens op een dag had hij aan Hausman gevraagd orn hem dien flinlten jongeling af te staan hij bad woorden met een zijner bedienden gehad en zocht een nieuwen, en nu was zijn oog op Richard gevallen. De heer Hausman achtte het zijn plicht, hoe ongaarne hij ook Richard wilde mis sen, dezen het voorstel te doen en het hem zelfs uitdrukkelijk aan te raden hij kende zijn vriend Becker te goed, om niet te weten, dat Richard daar op zijne plaats was. Hij sprak er hem dus over en niet zonder moeite gelukte liet hem, Richard te bewegen, die be trekking aan te nemen. «Bedenk" zeide hij, «dat gij daar 500 mark buiten de fooien verdient, en door het verkoopen van sigaren aan de bezoekers, ook nog een aardig sommetje kunt verdienen". I Richard was ruim anderhalf jaar bij den lieer Hausinan geweest en met de fooien der vreemdelingen, als ook een gedeelte van zijn weekgeld, had hij al j eene som van 300 mark bijeerrgespaard, die de heer Hausman voor hem in be waring had. Toen het in de dienstbodenkamer be kend werd. dat Richard in het koffiehuis »de Harmonie" het voornaamste van Hamburg bediende zou worden, wensclr- te men er hem van harte geluk mede, en wei niet het minste, Marie, dat lieve pr aatster fje. Zij begon hem nu eens ter deeg te plagen en zeide «Wel, wel, je bent met een helm ge- horen, als liet zoo voortgaat, dan trouw je nog rnet eene prinses." i «Neen, neen," zeide Johan met de irooge kuif, «jij bent voor liem bestemd, Ma rietje, je hebt niet voor niemendal zulk een triooien strik in zijn das gedaan."

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1886 | | pagina 1