nieuwe
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
N. 30.
Woensdag 14 April 1886.
Vijftiende Jaargang.
VOOR
abonnementsprijs
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentiên:
BINNENLAND.
Feuilleton.
Een Misstap Uitgewischt.
D H ENGELBERTS
AMERSFOOBTSCHE CODBiNT.
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdags en Vrijdags.
Van 16 regels 0.40iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiên viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Tharis wordt met zekerheid bericht,
dat de Koning, de Koningin en het
Prinsesje op Dinsdag, 27 April, den dag
na Paschen, Amsterdam zullen bezoeken.
De tijdelijke voorzitter van den
raad van Ministers, de heer Heemskerk,
heeft aan den voorzitter der Tweede
Kamer medegedeeld, dat krachtens mach
tiging des Konings van 10 April, No. 1,
het ontwerp van wet tot het in over-
weging nemen van eene verandering van
het Xde hoofdstuk der grondwet, wordt
ingetrokken.
De aaneengesloten fractiën van de
Rechterzijde in de Tweede Kamer hebben
gisterenavond eene partij vergadering ge
houden, ter bespreking van haar verdere
houding ten aanzien van de voorstellen
tot Grondwets-herziening na de beslissing
in de onderwijsquaestie.
Drie ingenieurs van den Waterstaat,
zullen op last der Regeering, in het begin
van Mei een inspectiereis naar Indië
maken.
Naar ons wordt medegedeeld beeft
Ds. Houtzagers te Kootwijk, geen admis-
sie-examen aan de Utrechtsche hooge-
school afgelegd, maar is hij van het vroe
ger gymnasium te Heusden tot student
bevorderd. (Utr. Dbl.)
Uit een particulier bericht van Pon-
tianak, alhier ontvangen, vernemen wij,
dat het stoffelijk overschot van wijlen
den controleur Van Braam Morris, die
bij gelegenheid van den Chineeschen op
stand in 't Mandorsche is gesneuveld, op
verzoek der weduwe naar de hoofdplaats
Pontianak is overgebracht en aldaar
plechtig met militaire honneurs begraven.
Het afhalen van het lijk van Montidon
af had plaats met een stoomjacht van
den resident. Zoodra het jacht voor den
koepel van den resident was aangekomen,
werd door de militaire muziek een treur-
marsch aangeheven. Geheel Pontianak
was bij dezen plechtigen intocht tegen
woordig: de officieren en ambtenaren in
groot tenue. Twee ambtenaren en twee
officieren droegen de slippen van het
lijkkleed, terwijl de kist werd gedragen
door soldaten. Het geheel was zeer
indrukwekkend en den onverschrokken
gesneuvelde waardig.
Verder wordt ons nog gemeld, dat
binnenkort zal worden onthuld een mo
nument ter herinnering aan allen, die
bij den Chineeschen opstand aldaar zijn
gesneuveld of vermoord. (Fad.)
De oprichting van een Anti-soci
aal democratischen bond, waarvan het
denkbeeld uit Den Haag uitging, vindt
veel bijval. Velen achten voorbereiding
en organisatie noodig, teneinde op een
gegeven oogenblik vastberaden en geza
menlijk gereed te staan om geweld met
geweld te keeren, wanneer de maat
schappelijke orde bedreigd wordt.
Het zenden van arme schoolkin
deren, voor rekening van Haagsche inge
zetenen, gedurende eenige weken naar
een gezondheidsoord buiten de stad,
heeft in den afgeloopen zomer zulke
verrassende uitkomsten opgeleverd, dat
de commissie, die deze vacantie-kolonies,
zooals meu ze noemt, bevordert, voor
nemens is in den a. s. zomer een nieuwe
uit te rusten.
Zij wil de kinderen ditmaal eens de
weldaden van de zeelucht doen genieten
in de eene of andere zeeplaats. Verleden
jaar kwamen de kleinen allen gezond en
wel uit Prinsenhage, bij Breda terug.
Men schrijft uit Drente aan 't N. v. d. D.:
»IIet groote uitzettingsvermogen van
ongebluscbte kalk, waarmede in de kolen
mijnen van Shepley in Derbyshire, vol
gens uw blad van Maandag, welgeslaagde
proeven zijn genomen, werd vroeger bier
en daar aangewend om er visschen mede
te bemachtigen.
»Men wierp n.l. een flesch met onge
bluscbte kalk op een viscbrijke plaats in
het water, de flesch sprong als een bom
uiteen en deed de visschen bedwelmd
naar de oppervlakte komen, waar ze dan
gemakkelijk gevangen konden worden.
«Wanneer men echter op die manier
mocht willen visschen, dient men wel in
aanmerking te nemen dat de wet zulk
eene nihilistische behandeling van de
waterbewoners niet gedoogt."
De Noordbrabantsche maatschappij
van landbouw heeft de haar van wege
het Departement van Oorlog toegekende
premie van f500 voor het houden eener
hengstenkeuring afgestaan aan de afdee-
ling Eindhoven, ten behoeve van de door
deze op den 21. September e.k. te hou
den landbouwtentoonstelling.
Zekere K., kweekeling te 's-Gra-
venhage, is sedert Vrijdagmiddag zoek.
Men vreest dat hem een ongeluk is
overkomen. Zijn jas is gevonden bij een
sloot nabij Clingendaal. Het dreggen
door de politie leidde tot geen uitkomst.
Met de nieuwe week hervatte de
buitengewone vergadering van de alge-
meene synode der Ned. herv. kerk haren,
door den rustdag afgebroken, arbeid. De
taak, die op haar rust, eischt meer lijd
en werk dan men in den aanvang wel
licht zich voorspiegelde. Onder den arbeid
zet de omvang der taak zich telkens uit
telkens komen nieuwe bezwaren oprijzen
en nieuwe nooden voorziening vragen.
De zitting van Maandag grootendeels
gewijd aan tegemoetkoming aan bezwa
ren en grieven van velen in de kerk te
gen de, naar hun inzien, al te vrijgevige
bepaling, die van de adspirant-candidaten
tol den H. D., bij het proponents-examen
slechts de belofte eischt, in art. 27 van
het regl. op het examen enz. uitgedrukt,
terwijl toch ook de weg werd gezocht
om aan de eens gegunde vrijgevigheid
niet te kort te doen tegenover hen, die
haar op hoogen prijs stellen.
Gisteren werden de werkzaamheden
voortgezet, terwijl is bepaald dat de sy
node ook des avonds zal samenko
men om zooveel mogelijk den vooitgang
van de zaken te bespoedigen.
De Cercle équeslre te Maastricht
heeft Zaterdagavond een zeer goed ge
slaagde uitvoering gegeven, waarbij niet
alleen de oefeningen in schoolrijden allen
lof verdienden, maar ook verschillende
andere punten van het programma, b. v.
August de Domme met zijn varken en
eene voorstelling van gedresseerde ossen,
zeer in den smaak der aanwezigen vielen.
Volgens het Rott. Nbl. behoort, be
halve de heer Croll, tot den centralen
raad van den soc. dem. bond, nog een
ambtenaar aan een der misteriën, een
klerk aan het departement van water
staat. Deze zal nu ook wel spoedig zijn
congé krijgen.
Uit Enschedé wordt aan deN.R.Ct.
gemeld, dat Zondag namiddag te 3 ure
de aangekondigde socialisten-vergadering
gehouden werd, waarin Fortuijn uit Am
sterdam als spreker optrad en tot vol
houden aanspoorde. Op een oogenblik dat
de spreker ook op de politie wilde afge
ven, belette de burgemeester hem verder
te gaan. De vergadering ging toen kalm
uiteen.
Opmerkelijk was het, dat deze verga
dering veel minder druk bezocht was dan
die van den vorigen Zondag, hetgeen voor
zeker deels hieraan toe te schrijven is,
dat vele nieuwsgierigen wegens het min
der gunstige weder tehuis bleven, (het
regende af en toe een weinigje) maar
anderdeels bevestigt het veler meening
en ik geloof dat die zeer juist is
dat er hier onder onze arbeiders weinig
aanhangers van Fortuijn c. s. zijn. Ik ben
overtuigd, dat het grootste deel der wei k-
stakers gaarne den arbeid zou hervatten,
maar door eenige raddraaiers gedwongen
wordt, de werkstaking vol te houden.
Maandag ochtend te 6'/a ure waren de
arbeiders der firma J. Scholten Zn.
weder voor de fabriek verzameld, waar
bij ook Fortuijn tegenwoordig was. Eene
deputatie werd door den heer G. W.
Scholten ontvangen, maar het verzoek
om loonsverhooging werd ook thans niet
ingewilligd. De deputatie bracht buiten
verslag waarop allen weder kalm heen
gingen, met uitzondering van één, die het
werk weer heeft opgevat.
Uit Groningen wordt bericht, dat
aldaar de vooiloopige statuten zijn vast
gesteld van een Nederlandsche Kamer
van Landbouw. Deze over geheel het
land zich uitstrekkende bond moet, naar
de meening van de oprichters, vormen
het vereenigingspunt voor alle landbou
wers, die verlangen een einde gemaakt
te zien aan de stiefmoederlijke behande
ling van den landbouw en een beteren
toestand voor dat bedrijf wenschen te
zien geboren worden. Het voorloopige
plan zal in een nadere vergadering in
liet centrum des lands verder vastgesteld
worden. Alvast is men het in Limburg
en in Groningen (natuurlijk onder de
deelgenooten van deze plannen en voor
nemens) eens. Overal wil men plaatse
lijke Kamers van landbouw opgericht
zien, die dan tezamen de algemeene
Kamer zullen vormen.
Blijkens het verslag der Gemeente
reiniging te Utrecht over het jaar 1885,
deed zich ook bij dezen dienst de druk
gevoelen, waarmede de landbouwers thans
hebben te kampen. Daar de landbouw
producten uiterst laag in prijs bleven en
de landbouwers, zoo zij het ook maar
eenigszins konden vermijden, geen of
weinig meststoffen kochten, was de ex
ploitatie der gemeentereiniging geldelijk
nadeeliger dan in vorige jaren.
De compost, die voornamelijk naar de
Veluwe, Over-Veluwe en Achterhoek werd
verzonden, kost f3 per M' en werd be
trekkelijk veel gevraagd. Onvermengde
faecaliën werden meest in de provincis
Utrecht (voornamelijk voor de warmoe-
zerijen in den omtrek der stad) gesleten,
alsmede in Noord-Brabant. Hoewel de
belt of vaalt met den spoorweg (N. C. S.)
is verbonden, stuit een uitgebreider
spoorwegvervoer van meststoffen voort
durend af op de hooge vrachtprijzen, die
de spoorwegmaatschappijen bedingen. De
dienst werd verricht met 176 arbeiders.
De nieuwe vaaltinrichting voldeed voort
durend goed. Er waren 38 paarden in
gebruik, die aan voeder, beslag, verple
ging enz. per paard en per dag f 1.08
kostten. Het tonnenstelsel werd aanmer
kelijk uitgebreid. Bij al de slagers wer
den tonnen geplaatst voor liet verzame
len van slachtafval, dat in de compost
wordt verwerkt en om zijn stikstofrijk
gehalte door den landbouwer op grooten
prijs wordt gesteld.
In vele Drentsche heidevelden
zijn door verschillende oorzaken geheele
plekken, waarop nieW groeit en waar
de bovenste laag bij droogte en wind
losrukt en zandverstuivingen doet ont
staan. Deze verstuivingen hebben hier
en daar een groote uitgebreidheid ver
kregen, en reeds zijn geheeie stukken
bouwland bedolven, waardoor alle groei
belemmerd wordt. Door het bezetten met
wallen rondom het terrein der verstui
vingen, zal men trachten het kwaad te
keeren, althans te beperken.
Zondagavond omstreeks half elf
zoo leest men in de Afidd. Ct.
namen de bewoners in den omtrek van
de stoommeelfabriek der firma wed. J.
H. C. Kakebeeke, te Goes, een hevigen
schok waar. Sommigen dachten aan eene
aardbeving, anderen meenden dat er een
DOOR
20
Zonder dwang te gebruiken, spoorde
zij de nalatige moeders aan, om hare
kinderen daarheen te zenden Zij legde
het nuttige daarvan zoo overtuigend
uit, dat op enkele uitzonderingen na,
ook de moeders het nuttige daarvan in
zagen. De liefderijke wijze waarmede zij
sprak, bekroonde haar liefdadig werk.
Het welslagen dezer poging bracht
haar op een ander denkbeeld. Aan de
fabriek waren ook, zooals zij wist, jon
gens van 14 en 15 jaren werkzaam, die
nog weinig geleerd hadden. Zij sprak nu
met Richard, om voor hare rekening een
schoollokaal te laten bouwen, om daarin
die jongens alle avonden een paar uren
les te laten geven. Dit plan vond ook bij
Richard veel bijval. Hij zou er den Heer
Fleischhauer over spreken, om daarvoor
eene ruimte op het terrein der fabriek
af te staan. Deze keurde het zeer goed,
maar stelde voor, dit voor rekening der
associatie te doen, en dan het leeren
verplichtend te maken.
Een schoollokaal voor ruim vijftig jon
gens werd gebouwd, en na verloop van
vier maanden prijkte ook dat op het
terrein. Een geschikte meester werd aan
genomen, om eiken avond van zes tot
acht uren aan een groot aantal jongens,
die aan de fabriek werkten, onderwijs
te geven. Om dat onderwijs nog meer
aan te moedigen, had Mathilde beloofd,
dat elke jongen, die met vrucht daarvan
gebruik maakte, van haar een nuttig
kleedingstuk zou krijgen. Menigmaal be
zocht zij die school, spoorde de jongens
dringend aan, daarvan een nuttig gebruik
te maken, en wees hen op voorbeelden,
dat ook jongens uit hun stand, nuttige
en rijke menschen waren geworden.
Vele harer wenschen hadden zich ver
wezenlijkt, maar één wensch, dien zij
vurig koesterde, was tot heden toe nog
onvervuld gebleven. Die wensch bestond
daarin, dat God haar huwelijk met kin
deren mocht zegenen, dat het ook haar
vergund werd, den moedernaam te mogen
dragen. Zij verzweeg aan Richard dat
vurig verlangen, omdat zij wist, hoezeer
ook hij daarnaar begeerde. Zij verloor
echter de hoop niet en spoedig bleek het,
dat zij niet te vergeefs daarop gebouwd
had. Toen zij zekerheid had, dat zij moe
der moest worden, deed zij Richard daar
van blozende mededeeling. Tranen van
vreugde vloeiden hem bij het hooren van
die tijding uit de oogen. Hij sloot haar
innig in zijne armen, terwijl hij uitriep:
«Ik dank u, God, voor dat geluk Het
onvervuld blijven van dien wensch, had
zwaar op zijn hart gedrukt, hij meende
daarin de straffende hand der voorzienig
heid te zien.
Het tijdstip van Mathilde's bevalling
naderde ai meer en meer, Mevrouw
Bühmer was overgekomen, orn hare doch
ter in die ure bij te staan.
Welk eene vreugde heerschte er niet
in Richards woning, toen Mathilde voor
spoedig van een zoon verlost was. Het
zijn altijd gewichtige, angstige oogenblik-
ken, zoowel voor de vrouw als voor den
man, want hoe menigmaal moet niet
daarbij de vrouw haar leven opofferen,
maar is alles naar wensch afgeloopen en
de nieuwgeborene laat, de eerste kreten
op het wereldtooneel hooren, dan zijn
het gelukkige, ongekend gelukkige oogen-
blikken. Moeders! die zulke oogenblikken
beleefd hebben, gij weet het te zeggen,
hoe toen uw hart van dankbaarheid klop
te, hoe innig zich toen uw oog op uw
echtgenoot vestigde. En gij, vaders wat
was uw kus, dien gij toen aan uwe bleeke
vrouw gaaft, een reine en dankbare
kus'? Wat was uw oog vol verrukking
op uw kind geslagen, dat daar aan de
moederlijke borst het eerste voedsel ont
ving. Dat kind is uw eigendom Niemand
kan het u betwisten. Het is uw vleesch en
bloed, waarop gij staart. Die kinderkreet
was voor u hemelsche muziek hoe innig
druktet gij op dat kleine gezichtje uw
vaderlijken kus. Gij kunt het u niet voor
stellen, dat u vroeger een jong kind zoo
onverschillig liet, maar dat was toen
niet uw kind. Weet gij wel wat dat is,
dat gevoel Het is ouderliefde, die God
zoo wijselijk in elk ouderhart heeft
geplant.
Richard was overgelukkig met zijn
zoon. Mathilde kreeg ook spoedig hare
vorige krachten terug. De nieuwe wereld
burger ontving de namen van «Henri,
Richard." Al was, zooals wij weten, de
fabriekszaak zeer winstgevend, toch scheen
het, alsof door de geboorte van «Henri
Richard" die voorspoed en rijkdom nog
meer toenamen, want niettegenstaande
de uitgebreidheid der fabriek, moest er
opnieuw een vleugel bijgebouwd worden,
zoodat de fabriek al met 600 werklieden
werkte, en buitendien besloten de onder
nemers er ook eene sigarenkistenmakerij
bij op te richten waardoor hunne win
sten nog vermeerderden.
Een gevoelige slag trof echter Richard
door het overlijden van den heer Fleisch
hauer, want hij had dien vriend en com
pagnon hartelijk lief gekregen. De weduwe
van den heer Fleischhauer wenschte zich
uit de fabriekszaak terug te trekken, zij
was echter bereid, de uitbetaling van
haar geldelijk aandeel zoo gemakkelijk
mogelijk te maken, en wilde het geld
zelfs, wanneer Richard het verlangde,
tegen rente in de fabriek laten, maar
zijne schoonmoeder stelde hem voor, dat
zij de noodige gelden zou verschaffen.
Nu was hij dan eenig eigenaar van eene
der grootste sigarenfabrieken in Europa.
Hij, die nog voor ruim tien jaren een
straatslijper was, kon nu over een zeer
groot kapitaal beschikken. Algemeen
werd hij in Bremen geacht en bemind,
men benoemde hem tot lid van den ge
meenteraad en van de Kamer van koop
handel en fabrieken. Meer en meer groeide
zijn vermogen aan en ook zijn huisgezin
vermeerde, daar Mathilde hem nog twee
kinderen schonkeen jongen en een
meisje. Zijn geluk er. voorspoed bleef
voortduren, maar de misdaad die hij in
zijne jeugd gepleegd had, kwam hem
menigmaal voor den geest. Al zeide ook
Mathilde tot|hem «Welk een zegen ver
spreidt gij niet om u heen, ruim 65G
rnenschen zijn door uwe werkzaam!,-
in staat gesteld in hun levensonderhoud