NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
N. 24.
Woensdag 23 Maart 1887.
Zestiende Jaargang.
VOOR
abonnementsprijs:
\ERSCHIJi\T WOENSDAG EN ZATERDAG.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Feuilleton.
dO," was het antwoord, vdat zou nog
zoo erg niet wezen; maar't is onwaar,
we hebben alles begraven, behalve een
stuk voor onze katten en die hebben 't
al lang op.'
F00RTSC1E COURANT.
Per 3 maanden 1.Pranco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De Koning wordt den 18n April
op het Loo verwacht, om aldaar te ver
toeven tot 14 Mei. In dat geval zou Z. M.
slechts 4 dagen in de hoofdstad blijven,
hetgeen bij zijn ziekelijken toestand geen
verwondering zal kunnen baren.
Daar het niet zeker is, dat het
werk der grondwetsherziening zoo spoe
dig zal vorderen, dat het vóór Juni a.s.
zal zijn afgeloopen en dus de ontbinding
der Kamers zal plaats hebben, heeft de
regeering voorgesteld in afwijking van
art. 100 der kieswet de periodieke ver
kiezingen voor de Tweede Kamer dit
jaar uit te stellen tot den tweeden Dins
dag in Augustus. De regeering meent,
dat vóór dien tijd voor beide Kamers
genoegzame tijd beschikbaar zal zijn om
de herziening zonder overhaasting ten
einde te brengen.
Naar wij vernemen, is weldra
eene voordracht van wet te verwachten
om de bij de militie ingelijfden, die dit
jaar voor ontslag aan de beurt zouden
komen, tot een jaar langeren dienst te
verplichten.
De heer Rinkes Borger, uit Leiden,
heeft in eene vergadering der Landbouw-
afdeeling te 's-Gravenhage de oorzaken
aangewezen en besproken van den ach
teruitgang van onzen boter- en kaas
handel en de overvleugeling van dien
alouden Nederlandschcn tak van bediijf
op de vreemde markt, bepaaldelijk de
Engelsche, die tegenwoordig door de
Amerikanen van die voortbrengselen
voorzien wordt.
Als middelen om dien treurigen toe
stand te verhelpen, beval hij bovenal aan
in de eerste plaats de oprichting van
vakscholen voor zuivelbereiding en in de
tweede plaats regeeringsmaalregelen tegen
botervervalsching, sedert de kuostboter-
bereiding, op zichzelve alleszins geoorloofd,
is toegenomen.
Deze strijder tegen de misbruiken in
den boterhandel klaagde vooral ook over
de weinige samenwerking der landbou- j
wers zelren, ter bevordering van hun
belang, en meende dat zij betei zouden
doen de stoffelijke belangen voor te staan,
dan deel te nemen aan godsdienstige
krakeelen. j
ïWat gij niet wilt dat u geschiedt,
doe dat ook aan anderen niet," roept
de Nieuwe Asser Courant uit, en schrijft
dan verder het volgende
»De kruik gaat zoolang te water tot
ze breekt", zegt een bekend spreekwoord.
Het kaartenhuis der sociaal-democraten
is ineengestort.
Na 19 Februari heeft men op verschil
lende plaatsen betoogingen gehouden
tegen hen. In Amsterdam en Leiden
vooral heeft men dat op grove, inhumane
wijze gedaan.
Ofschoon er ruimschoots aanleiding
gegeven is door die onstuimige en dol
zinnige hervormings- of liever omverwer-
pingspaitij ofschoon ze aanhoudend
tartte en schold en in ruwheid voorging,
toch mag niet geduld worden, dat haar
leed geschiedt.
Al erkent zij nóch wet nóch overheid,
beiden moeten baar beschermen.
Gelukkig is dat in geen enkel opzicht
verzuimd.
Toch is het gebeurde te Arasterdam,
Leiden en Haarlem een zeer treurig be
wijs, dat men er nog verre van af is
den stelregel te huldigen: »Wat gij niet
wilt, dat anderen u doen, doe hun dat
ook Diet."
En toch behelst die stelregel den
grondslag der gezonde moraal.
Hare toepassing is noodig voor de
samenleving.
Wij vallen elkaar zoo dikwijls lastig
met allerlei gepraat over ziekelijkheid
en houden beschouwingen over allerlei
onbeduidende dingen. Daarover kibbelen
en twisten de menschen, zoodat de na
denkende er om lacht.
En wat ziet men?
Dat de eerste en voornaamste les in
humaniteit verwaarloosd wordt. Met ge
weld te stellen tegenover geweld, en
ruwheid tegenover ruwheid moge men
kort recht doen, 't is niet de manier
om te overtuigen.
Het vuistrecht behoort, of liever het
moest behooren, tot de geschiedenis.
Men heeft nu al eeuwen aan eeuwen
zich bezig gehouden met afgetrokken
bespiegelingen over deugd; laten wij nu
eens 't gebied der praktijk betreden.
Het is nog een bewijs van ruwheid van
zeden als 't geldt: leer om leer. We
kunnen trouwens gerust aan 't gezond
verstand overlaten, een partij te erkennen
of voor dood te verklaren, die niets
beters weet te doen dan 't kapitaal te
verfoeien en het tevens te aanbidden.
De Keuclreniussen mogen coquetteeren
met Nieuwenhuis, wij kunnen onzen tijd
aan wat beter s besteden. Maar hiertegen
willen we waarschuwen, en wel uit het
oogpunt van irumaniteit, dat men de
sociaal-democraten niet als vogelvrij-ver
klaarden ga behandelen. Zij mogen even
min met opzet vervolgd als ontzien
worden.
't Moet toch al een belachelijk en
bespottelijk schouwspel geweest zijn, dat
lui, die zoo aanhoudend gescholden en
gelasterd hebben tegen politie en over
heid, door politieagenten tegen de woede
moesten beschermd worden.
Het gebeurde geeft echter der revolu
tiepartij stof genoeg tot ernstig nadenken.
Ze dacht, en zei 't in snorkende taal,
meester van 't terrein te wezenze
waande, dat de geringere volksklasse
op hare hand was.
Is ze nu van dien waan genezen?
Of is ze even onleerzaam als ze ruw
is?
Haar kaartenhuis is ingestort, en dat
wel juist toen ze meende, dat merr aan
een martelaarschap van haar hoofd ge
loofde.
Een dubbeltje kan raar rollen.
Nu, de menschen zijn toch zoo licht-
geloovig niet als vroeger, al verbaast
men er zich schier eiken dag over wat
er zoo al als goede munt wordt aange
nomen.
Maar juist dit alles maakt ons mede
lijden grooter en is een dubbele reden
om geen geweld tegen onverstandigen
te gebruiken.
Indien we op weg iemand ontmoeten,
die slechter gekleed is dan wij zelf, gaan
we hem niet slaan.
Ontmoeten we menschen, die dom en
dwaas handelen, laten we hert dan
inlichten en in ieder geval humaan be
handelen.
Met het oog op het uitgeven van
Mullatuli's brieven geeft de Kamper Ct.
de volgende aanhaling uit de Ideën
»Ik protesteer ernstig tegen mede
plichtigheid aan de vergrijpen die na
mijn dood zullen geschieden, ter stilling
vari den dorst naar kennis mijner lotge
vallen.
Naar men verneemt is het bericht,
als zou de Maatschappij tot exploitatie
van staatsspoorwegen met de Nederi.
Centraal-spoorwegmaatschappij eene over-
I eenkomst hebben gesloten omtrent het
binnenlandsch verkeer van personen en
goederen, waarbij eene bepaling zou zijn
opgenomen, bedoelende, de reizigers te
nopen over Zwolle in plaats van over
Stavoren naar Amsterdam te reizen,
volkomen uit de lucht gegrepen.
(Utr. Dagbl.)
Het onlangs gekozen sociaal-demo
cratische raadslid te Winschoten, ver
zocht in eene raadsvergadering den
vourzitter, zijn persoon niet meer aan te
duiden met het woord heer vóór zijn
naam, maar hem eenvoudig Brader te
noemen.
Ook in de parlementaire gebruiken
schijnen dus de sociaal-democraten be
langrijke veranderingen te willen bren
gen
Tot kolonel-commandant van het
2de regiment veld-artillerie te 's-Hage
zal worden benoemd de luit.-kolonel jhr.
Von Pestel, thans commandant van het
korps rijdende artillerie te Arnhem.
De Haagsche correspondent van
de Middelburgsche Courant meldt, dat
al de leden der commissie tot herziening
van ons Burgerlijk Wetboek hun betrek
king zullen nederleggen. De trage gang
der wei kzaamheden, veroorzaakt door de
omslachtige wijze van werken, het nood
zakelijke gevolg van een uit een te
groot aantal leden bestaande commissie,
heeft tot dit besluit geleid.
In de vorige week zijn 73 vreem
delingen, waarbij zes vrouwen, over de
grenzen van het Rijk gebracht. Een hun
ner was van 7 kinderen vergezeld.
Op de eergisteravond te Amsterdam
gehouden vergadering van de Vereeni-
ging voor den effectenhandel is besloten,
den Goeden Vrijdag voortaan niet als
beursdag te beschouwen.
De Engelsche admiraliteit heeft de
uitrusting bevolen van het grootste en
snelst varende dienstvaartuig Hearty,
ter bescherming van de Noordzee-vissche-
rijen.
Pater Keiler, die te Youghal in hech
tenis is genomen, omdat hij geweigerd
had als getuige voor den rechter te ver
schijnen, is in gezelschap van gerechts
dienaren naar Dublin gebracht. Op alle
stations juichte men hem toe. Te Thurles
begroette hem de aartsbisschop van
Cashel, dr. Croke, en verzekerde hem,
dat zijn aartsbisschop, de geestelijkheid
en het lersche volk zijn handelwijs
goedkeurden. Toen de gevangen priester
in gezelschap van zijn escorte te Cork
aankwam, overhandigden hem de burge
meester en de stedelijke raad een adres
van sympathie. Keiler antwoordde, dat
hij nu wel gearresteerd was, doch dat
hij zijn beulen de geheimen der pachters
van de Poiisonby'sche goedeien niet
zou verraden. Aan het station te Cork
was een ontzaggelijke menigte bijeen.
Men hield zich echter vrij kalm. Te
Dublin had men er een waar straatfeest
van gemaakt. De loidmayor kwain Keiler
in zijn koets aan 't station afhalen en
reed hem naar het ((Imperial hotel,"
waar de gerechtsdienaais moesten toezien,
dat hun gevangene eerst een ovatie
weid gebracht en een aantal gelukwen-
schingsadressen hem werden aangeboden.
De socialisten te Londen vierden den
gedenkdag der Parijsche commune in
een leeszaal te Finsbuty. Als spreker
trad Vorst Krapotkin op, die liet Engelscli,
hoewel met een vreemd accent, zeer
vloeiend spreekt.
Trots de talrijke conferenties tusschen
Riza Bey en de Zankovisten met het
Bulgaarsche regentschap, lijkt elke oplos
sing der quaestie onmogelijk. Het regent
schap verwerpt alle voorstellen van Zankoff.
De Zankovisten, die te Rontschouk en
Silistria werden gevangen genomen zijn
op vrije voeten gesteld omdat hun schuld
niet te bewijzen is.
Te Philipopel had Zondag eene groote
meeting plaats waar besloten werd de
onafhankelijkheid van Bulgarije tot het
uiterste te verdedigen. Daartoe is een
patriotische Ligue gevormd, die alle vij
anden van buiten of van binnen krachtig
zal vervolgen; het bestuur bestaat uit
zes leden met dr. Tchornakoff als pre
sident.
Een groot aantal Russische officieren,
2) sNeen, wat zou dat
»Dan mag mijnheer van geluk spreken,
zij is een dochter van Piet Har ns, den
heksenmeester en ze kunnen alle heksen."
Ik stond een oogenblik verbaasd, rnaar
vroeg toch zoo ernstig mogelijk, hoe het
»aankijken" in verhand met het aheksen"
stond.
En nu werden mij rijen van voorbeel
den aangehaald, hoe de zoon van die en
de dochter van die en de koe van een
anderen doodelijk ziek en kwijnend waren
geworden, door den blik van een lid
dezer familie.
Mijn geringe voorraad van welspre
kendheid en ik kende den boerenstand
reeds eenigzins en wist welke wapenen
het krachtigst zijn in het bestrijden hun
ner vooroordeelen bijbelkennis putte
ik uit, om hun te bewijzen, dat er geen
heksen bestaanmaar dat alles baatte
niets; een ongeloovig schouderophalen en
eene menigte feiten, waartegen mijne
redeneeringen niet bestand waren, legden
mij het zwijgen op en ik ging naar mijne
kamer, met een treurig denkbeeld van
de ontwikkeling der A...sche dorpelingen.
Er waren eenige weken sinds het ge
beurde voorbijgegaan, zonder dat er iets
bijzonders gebeurde, en ik was de gansche
geschiedenis bijna vergeten, toen zich
plotseling een gerucht verhief, dat menigen
boer de haren van ontzetting ten berge
deed rijzen.
Piet Harms roodbonte koe was ziek ge
worden en gestorven. De arme heksen
meester kon het kwaad, naar 't schijnt,
van zijn eigen vee niet even goed afweren,
als hij 't anderen berokkenen kon. De
boeren verheugden zich recht christelijk
over het leed van hunnen dorpsgenoot.
Wanneer een paar groote lummels 't
elkaar verhaalden, dan kon men waarlijk
hunne breede monden tot achter de ooren
zien, en wanneer ze hunne mededeelingen
met een luiden schaterlach besloten,
meende men in het hol van Polyphemus
te staren.
De longziekte was toen in ons vader
land nog zoo algemeen niet doorgedron
gen als thans, en men was nog lang
zoo gemeenzaam niet als nu, rnet het
denkbeeld, om het vleesch van een ge
storven beest te eten. Zoo iets werd
inderdaad als eene groote schande be
schouwd. En toch zeide het gerucht, dat
de familie Harms zich te goed gedaan
had aan het vleesch.
nKrengevretei klonk het, wanneer
een der vervolgden door het dorp ging.
In 't eerst werd daar geen acht op
geslagen. De armen waren aar. dergelij-
ken schimp zoo gewend, dat zij er
nauwelijks acht op gaven.
Maar eindelijk was het geduld uitgeput.
Met verbeten woede ging Harnis op een
groep jonge lieden toe, die hem naar ge
woonte dien groet hadden toegevoegd en
vroeg op bedaarden toon»Wat be-
teekent dat woord, dat ik sinds eenigen
lijd telkens hoor, als ik voorbij ga?"
Er ontstond een algemeen stilzwijgen;
want hoewel men baas Harms wel durfde
beschimpen, wanneer hij voorbij ging,
was men toch eenigszins bevreesd, niet
alleen voor zijne geheimzinnige vermogens,
rr.aar ook voor zijne forsch gespierde
leden.
Welnu?" vervolgde Harms eenigszins
tergend.
»Zij zeggen," hakkelde nu de moedigste,
»ze zeggen, dat ge vleesch van de doode
koe gegeten hebt."
Intusschen was de groep aangegroeid;
ieder was nieuwsgierig om te weten, wat
er gaande was.
Op de terechtwijzing van Harms volgde
een dof gemompelmaar eindelijk hief'
een der mannen tot zijne schande zij
't gezegd, hij had reeds grijze haren
den arm op, richtte de wijsvinger vlak
tegen het gezicht van Harms en zeide op
plechtigen toon
»Nu, dan zijt gijlui zelf de katten ge
weest 1"
En duidelijk was dit het oordeel der
gansche menigte. Men meende dit niet,
zoo als soms iemand kon denken, eenig
zins allegorisch, maar zoo ondubbelzinnig
mogelijk. Al de A..sche boeren en boei innen
waren van oordeel, dat de hekseiifainilie
zich in katten had veranderd om liet
vleesch van de gestoiven koe op te
peuzelen.
Harms evenwel werd vuurrood van
toorn en gaf den man, die 't eerst het
algerneene denkbeeld in woorden bad
gebracht, een fermen slag zoodat hij
spoedig buiten het gevecht werd gesteld.
Maar nu had Harms zich te verdedigen
tegen de aanvallen van een half dozijn
der stei kste boeren. Hij hield 't noclithans
moedig uit, totdat de schout, inet een
paar veldwachtei s de orde kwam her
stellen.
Er waren eenige bloedige hoofden,
blauwe oogen en gekneusde schouders,
zoodat de burgemeester 't noodzakelijk
oordeelde, om proces verbaal van de
zaak te laten opmaken. De goede man
had hierbij, zoo als hij mij verhaalde,
het doel, om de domheid der boeren eens
aan de kaak te stellen. Menig kwaad,
zeide hij, dat in 't verborgen ongestoord
kan voortwoekeren, verdwijnt, wanneer
't aan de vrije lucht is blootgesteld. En
daarin had hij volkomen gelijk.
Ik moet mijnen lezers verschconing
vragen, omdat ik nu zelf een rol ga
spelen in 't verhaal, waarvan ik tot dus
ver slechts een stumrne getuige was.
I Is rnij wel eenigzins onaangenaam,
doch liet is gelukkig maar eene figuran
ten rol. Ik had op 't dorp A. wel mijne
bezigheden, rnaar hield toch nog tijd
genoeg over, om mij nu en dan te ver
velen. Een wijs man verveelt zich wel
is waar, nimmer, doch mijne wijsheid
was zeer geiiug. Conversatie was er
weinig. Een predikant was er niet; alleen
een hulpprediker, en in diens gezelschap
verveelde ik mij soms ook genoeg. Dnn
werd ik van tijd tot tij I uiig ran I I
op hel Slot, waai ik evenwel ongaarne
kwam, omdat de freules stijf en de
