NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
OP MU BODEM.
Zaterdag 23 Juni 1888.
Zeventiende Jaargang.
Bericht aan onze geachte Ahonné's!
„DOKTER JANIN."
Duitschlanfls tweede Keizer.
Feuilieton.
No. 50.
VOOR
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Ew. Aug. König.
BINNENLAND.
IIHEBSFDORTSCIE COURANT.
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
advertentien:
Van 1 6 regels f 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Bij den aanvang van liet DERDE
KWARTAAL van '1888, zijn wij ditmaal
in de gelegenheid onzen a'oonné's de
prachtigste PREMIE aan te bieden,
die wij tot heden hebben gegeven, de
beste pennevrucht van den beroemdsten
romanschrijver onzer dagen, en wel:
De geheimen van een Krank
zinnigengesticht.
ROMAN VAN
Dit boek wordt, evenals vorige premie-
werken, uitsluitend voor geabonneerden
op onze Courant gedrukt en verkrijgbaar
gesteld voor den spotprijs van
VEERTIG CENTEN.
In dit nummer is een advertentie met
BON geplaatst. Elk onzer abonné's, of
zij die met 1 Juli abonné wenschen te
worden, heeft het recht die te teekenen
en aan ons Bureau met bijvoeging van
40 Centen in te zender.. Abonné's bui
ten de stad tegen inzending van een
poslivissel groot 50 Centen.
Ket boek wordt 15 Juli aan alle
inteekenaren franco afgeleverd.
Indien verleden week de tijd het
nog had toegelaten, zouden we ons
hoofdartikel gewijd hebben aan de
gedachtenis van den sympathieken
Vorst, wiens laatste levensmaanden
met zooveel aandoening door geheel
Europa werden gadegeslagen. We wil
len ons thans van die taak trachten te
kwijten.
Met hem verliet een man het
wereldtooneel, die als een der hoogst-
begaafden mag worden aangemerkt,
ware het hem vergund geweest, in
de volle kracht zijner gezondheid
zich aan de spits der Duitsche natie
te stellen, en hetjarental te bereiken,
dat gewoonlijk aan den eindpaal der
loopbaan staat aangeteekend, gewis
zou de latere geschiedschrijver van
hem hebben getuigd, dat hij zelfs
het keizerlijk purper eer aandeed.
Toegerust met de edelste eigenschap
pen van verstand en gemoed, genoot
iiij sedert zijn jongelingsjaren de on
begrensde liefde van liet Pruisische
volk, dat in hein het ideaal zag van
een held en van een vorst tegelijk
en zoo groot kon de minachting niet
zijn, door de Franschen jegens de
Duitschers aan den dag gelegd, ot in
stilte werd toch, ten zijnen aanzien,
een uitzondering gemaakt. Men zou
zich, ware het leven hem gespaard,
misschien hebben mogen vleien met
de gedachte, dat eenmaal door zijn
invloed de verzoening tot stand zou
zijn gebracht, waarvan voor een groot
deel het behoud van den vrede afhan
kelijk is, althans, zoo iemand in
staat ware, de wonden te doen ver
geten, dooi' den overwinnaar van
'70 en '71 geslagen, dan is hij daar
toe als aangewezen geweest.
Re eigenlijke loopbaan van Prins
Friedrich Wilhelm begon omstreeks
den tijd van zijn huwelijk met prinses
Victoria van Engeland, in 1858hij
was toen een krachtig man van 26
jaar, die zoowel een voortreffelijke
wetenschappelijke vorming als een
degelijke militaire opleiding had ge
noten. Zijn oom, Koning Friedrich
Wilhelm IV van Pruisen, moest eenige
maanden na die echtverbintenis door
treurige krankheid de
een
teugels
des bewinds uit handen leggen, en
diens broeder Wilhelm trad als regent
op. Een nieuw regeeringssysteem,
thans ingewijd, werd ook door den
jongen Friedrich Wilhelm met inge
nomenheid begroethij had er nooit
een geheim van gemaakt, dat hij de
wenschen en inzichten der jonker
partij geenszins deelde, en ieder wist
dat hij met sommige vrijzinnige staats
lieden op vriendschappelijken voet
stond. Sedert woonde hij meermalen
vergaderingen van den Ministerraad
bij, om zich op de hoogte van regee-
ringszaken te stellen, hetgeen ook
het geval was nadat de Regent door
den dood zijns broeders tot den troon
was geroepen.
Spoedig bleek dat het streven van
den nieuwen Koning vooral was ge
richt op verhooging van uitgaven
tot versterking van Pruisens militaire
positie. De Landdag weigerde zijn
medewerking, en het liberale ministe
rie was niet bij machte, dien tegen
stand te breken, hetgeen oorzaak
was, dat de wind weer uit den reac
tionairen hoek begon te waaien en
steeds krachtiger woei. Ten volle
het kiesche van zijn positie begrij
pende nam de Kroonprins van toen
af een zeer gereserveerde houding aan,
en bij den strijd, dien de nieuwe
President-minister Von Bismark met
de" Kamer \an Afgevaardigden aan
bond, bleef hij een belangstellend
toeschouwer.
Kort daarna werd de Kroonprins
benoemd tot commandant van het
tweede legercorps en stad houder van
Pommeren Stettin werd zijn residen
tie, en bleef dit tot 1864, toen ten
gevolge der Sleeswijk-Holsteinsche
verwikkelingen de Duitsch-Deensche
oorlog uitbrak. Voor het eerst trok
Friedrich Wilhelm met zijn corps te
velde, en in den strijd, die nu volgde,
legde hij eigenschappen aan den dag,
die hem de liefde van eiken Pruisi-
schen soldaat deden verwerven. Zijn
militair beleid konden slechts de
officieren beoordeelen maar de vol
harding, waarmede hij in alle ver
moeienissen en ontberingen deelde,
en zijn voortdurend goed humeur
vielen ieder in het oog.
Bekend is het aandeel, dat hij,
omstreeks Uvee jaren na de verove
ring der Duppeler schansen, gehad
heeft in de overwinning op Oosten
rijk zijn tocht door Boliemen, de
vereeniging van zijn leger met dat
van zijn neef Friedrich Karl, en zijn
aanval op den rechtervleugel van
maarschalk Benedek. waardoor de
zegepraal bij Königgratz voltooid cn
de uitkomst van den oorlog beslist
werd, waren meesterstukken van
taktiek. Niet minder roem behaalde
hij in Frankrijk, in 1870 en '71, aan
liet hoofd des Zuid-Duitschen legers;
Weiszenburg en Wörth vlochten
hem frissclie lauweren, en groot was
ook het aandeel des Prinssen in de
overwinning bij Sédan, die de Duitsche
legers den weg naar Parijs opende.
Zal de krijgsman Friedrich Wilhelm
lang in herinnering blijven, langer
nog de vorst en de mensch. Huma
niteit toonde hij bij iedere gelegen
heid, toen hij in liet vijandelijk land
al deed wat hij vermocht, om de
rampen var. den oorlog te lenigen
humaniteit telkens wanneer hij in
aanraking kwam met de bevolking,
wier behoeften hij poogde te kennen
en te bevredigen. Trad hij, in de
periode na 1871, weinig op den
voorgrond, door ijverige studie, door
reizen, door vriendschappelijken om
gang met bekwame mannen van
allerlei richting trachtte hij zich voor
te bereiden tot de waardige vervul
ling der taak, die voor hem scheen
te zijn weggelegd, en die na de
kroning zijns vaders te Versailles
zooveel omvangrijker was geworden.
Een wreed noodlot heelt het laatste
levensjaar van dezen voortreffelijken
man tot een marteling gemaakt; en
de droevige sluier, over de slotperiode
van dit schoone leven gespreid, maakt
haar tot een van de aangrijpendste
tragediën der historie. Met bewonde-
renswaardigen moed doorstond de
Kroonprins ook als keizer zijn lijden,
elk oogenblik van verademing aan
grijpende om zich te wijden aan de
vervulling zijner plichtendaarbij
vervuld van een oprecht geloofsver
trouwen, dat hern deed berusten in
hetgeen hern was opgelegd, niet met
de trotsche zelfgenoegzaamheid van
een stoïcijn, maar met de innige
onderwerping van een Christen.
Niet zonder een diep gevoelde
sympathie zagen wij deze Koninklijke
liguur ten grave dalen en levendig
beseffen wij de droefheid der Duitsche
natie bij dit onherstelbaar verlies.
Naar het Dgbl. verneemt, heeft
Z. M. de Koning mr. J. Heemskerk Az.,
oud-minister van binnenlandsche zaken,
benoemd tot lid van den Raad van State.
Tot gouverneur-generaal van Ne-
derlandsch Indië is benoemd de heer
mr. C. Pijnacker Hordijk, laatstelijk com
missaris des Konings in Drenthe, vroeger
hoogleeraar te Amsterdam en later, 1881,
professor in de geschiedenis van het oude
recht te Utrecht, totdat hij in Februaii
1882 in liet ministerie geroepen werd
ter vervanging van den heer Six in bet
kabinetvan Lynden. Hij legde zijn por
tefeuille neer wegens liet buiten behan
deling laten van de door hem voorge
dragen kiesrecht hervorming. De daartoe
strekkende motie ging indertijd uit van
dr. Schaepman. Kort na zijne aftreding
als minister aanvaardde bij, onder het
kabinet Heemskerk, de betrekking van
commissaris des konings in de provincie
Drenthe, in plaats van den heer van
Kuijk
Naar uit Dresden wordt bericht
is Prinses Marie van Saksen Altenburg,
vroeger Prinses Hendrik, Woensdagnacht
ten 12 ure overleden.
Naar men verneemt, is bij de
Regeeiirig het plan in overweging om
den dienst der posteryen des Zondags
aanmerkelijk in te krimpen, zoo niet ge
heel op te heffen.
R. Nbl.
De minister van waterstaat, han
del en nijverheid, de heer .1. P. Havelaar
en de minister van Justitie, Jhr. mr.
Ruys van Beerenbroek, zullen Woensdag
a. s. het Landhuishoudkundig Congres
te Assen bezoeken. Ass. Ct.
Naar wij vernemen, kan spoedig
de indiening der voogdijwei aan de
Tweede Kamer der Staten-generaal wor-
NOVELLE,
DOOR
ROSENTHAL BONIN.
5) Op weg naar mijn huis trachtte ik
mijzelven weder te overreden dat ik waar
schijnlijk slechts dingen zag, die alleen
in mijne verbeelding bestonden. Had Flits
niet reeds vroeger zulk een zenuwziekte
gehad, nog eer bij voor de eerste maal
naar Napels kwam? Kon dit vreemde
gedrag geen gevolg zijn van zijn zieke-
lijken toestand? Het wilde mij echter
niet gelukken mijzelven gerusttestellen,
en gedurig zag ik het verhitte, gejaagde,
ongedurige wezen van mijn vriend voor
mij. Weldra was ik er vast van overtuigd
dat Frits de onzalige booze toovenares
had gezien en dat de woeste, verterende
liefde,, die hem reeds eenmaal ten ver-
derve dreigde te sleepen, zich weder van
hem had meester gemaakt. Als hij zich
niet spoedig redde was hij verloren eu
zou hij zijne vrouw en zijn geheele ge
zin diep rampzalig maken.
Ik bracht een ellendigen nacht door en
begaf mij den volgenden morgen vroeg
naar den tuinman, die een der naaste
buren van de gevaarlijke schoone was.
Op mijn vragen vernam ik dat er nie
mand vreemds in het huis van Zeppa
was geweest, en dat zij gedurende de
geheele maand slechts eene enkele maal
naar de stad was gegaan, om bij een
juwelier een prachtig halssieraad te
koopen, dat zij nu iederen dag droeg.
sOp dien ongelukzaligen tocht moet
hij haar zeker hebben ontmoet," dacht
ik, ren heeft hare verschijning de nog
steeds smeulende vlam op nieuw bij hem
doen ontbranden. Het is toch ook een
dwaze stap van hern om naar Napels te
komen ik voor mij vind het onverklaar
baar hoe hij daartoe heeft kunnen be
sluiten," dacht ik verder, en zoo pein
zende stond ik plotseling voor den win
kel van den juwelier.
Ik stond met de firma in betrekking
en ging, zooals dit in Napels bij handels
vrienden gebruikelijk is, naar binnen om
een praatje te maken.
sUw vriend, die deftige, blonde heer
is weer hier," begon de juwelier. »Hij
ontmoette hier nog een oude kennis, die
vroeger, toen hij nog vrijgezel was, een
goed klantje van me was. Ze keken el
kaar aan, die twee, alsof ze in steenen
beelden waren veranderd, en toen maak
te uw vriend rechts omkeer, en liep
heen zoo hard hij loopen kon, zonder
me zelfs te zeggen waarom hij gekomen
was."
De juwelier vertelde nog menige pi
kante geschiedenis, die er in de stad
was voorgevallen, maar ik kon er niet
naar luisteren, mijn gedachten dwaalden
telkens af, en ik verwijderde mij al spoe
dig, tot groote verbazing van den juwe
lier.
»Wat nu te doen?" dacht ik bij mij
zelven, toen ik buiten in het straatrumoer
kwam. »Er is hier geen andere uitweg,"
mompelde ik, sdan dat de familie zoo
spoedig mogelijk uit Napels vertrekt. Zou
't niet goed zijn als ik zijn vrouw in
't vertrouwen nam en haar zoetjes aan
op het dreigende gevaar opmerkzaam
maakte?"
Ik liet deze gedachte echter weder
spoedig varen, daar ik begreep dat ik
haar man in een slecht daglicht zou
plaatsen, omdat dan natuurlijk die ge
heele liefdehistorie kort voor zijn huwe
lijk ter sprake zou moeten komen. En
misschien zou Frils wel te overreden
zijn heen te gaan, zonder dat zijn vrouw
in 't minst iets van de redenen vermoedde.
Met dit oogmerk zocht ik zijn dokter
op, wien ik den geheelen staat van zaken
blootlegde.
De dokter luisterde aandachtig toe, en
beloofde mij mijn plan in de hand te
werken.
Ik merkte dan ook weldra dat hij reeds
in die richting werkzaam was geweest,
want Bertha beklaagde zich bij mij, dat
Frits van geen vertrekken wilde hooien,
hoewel de dokter er steik op had aan
gedrongen. Ik trachtte haar wat optebeu-
ren, en beloofde haar van mijn kant, dat
ik er eens ernstig met Frits over zou
spreken.
Dit viel echter zoo gemakkelijk niet,
daar Flits mij, zooals ik spoedig be
merkte, opzettelijk vermeed.
Op zekeren dag trof ik hem toch in
zijne woning eu wel alleen in zijn afge
legen studeerkamer. Hij lag op een rust
bed en toen hij zich bij mijn komst op
richtte, ontstelde ik van zijn veranderd
voorkomen.
Zijn gelaat was vermagerd, terwijl
zijn oogen nu eens koortsachtig schitter
den, om in het volgende oogenblik dof
en strak voor zich heen te staren.
Mijn komst deed hem blijkbaar onaan
genaam aan en toen ik de deur achter
mij sloot, sprong hij driftig overeind en
viel mij, eer ik nog een woord kon
uitbrengen, in de rede.
sik weet wat je zeggen wilt, Paul,"
zeide hij, smaar ik ben niet langer voor
rede vatbaar; al wat je mij rnet moge
lijkheid zou kunnen zeggen, heb ik reeds
tot mijzelven gezegd, maar't heeft niets
gebaat; ik ben verloren."
sMaar als ge uzelven dan zoo weinig
kunt vertrouwen, waarom ben je dan
hier gekomen?" zeide ik op verwijtenden
toon.
sDat was mijn lot I" hernam hij met
een diepen zucht. sReeds sedert den eersten
dag dat ik, nu twee jaar geleden, Napels
verliet, werd ik met onweerstaanbare
kracht hierheen getrokken. Ik zou ginder
aan de Oostzee zeker ook ziek zijn ge
worden, zooals nu hier. Ik zou ginder
langzaam zijn bezweken, terwijl het hier
snel, vulkanisch gaat."
Ik zag dat ik op die wijze geen stap
nader tot mijn doel kwam. sFrits," zeide
ik dus, swees een man, gij versmacht
in onwaardige slavernij, ge zijt te laf
hartig om u er aan te onttrekken. Ver
breek, zooals ge reeds eenmaal hebt
gedaan, mei mannenmoed deze betoo-
vering."
Wordt vervolgd),
