NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad OE ERFGOEDBEZITTER, UTRECHT EN GELDERLAND No. 74. Zaterdag 14 September 1889. Achttiende jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. 7Aj die zich met 1 October a.s. op dit blad abonneeren, ontvangen de voor dien datum ver schijnendenummers gra tis. Opium. BINNENLAND. Feuilleton. 4MSBSF00RTSCIE COOBANT. VOOR abonnementsprijs: Pér 3 maanden 1Franco per post door het geheele Kijk. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort. advertentien: Villi 1 6 regels 0,4-0; iedere regel meer 5 Cent. Advertentien viermaal gephiatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Aan unze geachte Aboinié's! Als PREMIE voor het aanstaande kwartaal is het ons ditmaal mogen ge lukken, niet minder dan een ooi'.pron- kelijkeu Hiatorisclieu Roman van den beroemden Schrijver J. HCF VAN BUREN te kunnen aanbieden. Al onze abonne's en ook zij die zich met 1 October a.s. op ons blad wen- schen te abonneeren, hebben het recht achterstaanden BON in te vullen en aan ons bureau te bezorgen, (s. v. p. voor 30 September a. 8.) Het boek wordt in de eerste weken van het nieuwe kwartaal aan alle inteekenaren toegezon den. 3&~ Mctt leze s. v. p. vertier achterstaande advertentie. DE UITGEVER. Op de Indische begrooting voor '1882 kwam op voorstel van den Meer W. K. Van Dedem, een post voor ter bestrijding van de kosten van een onderzoek. vanRegeeringswege, snaar hetgeen zou kannen gedaan worden om het gebruik van opium door de bevolking tegen te gaan." Dat onderzoek geschiedde langs administratieven weg. De Residenten ontvingen een gansche reeks vra gen ter beantwoording; inzonderheid wenschte het gouvernement van hen te vernemen, welke veranderingen te dien einde zouden kunnen gebracht worden in de pachtvoorwaarden voor het driejarig tijdvak van 1884 tot en met 1886. Hieruit blijkt dus, dat de Regee ring zeer goed begreep, dat er een nauw verband bestaat tusschen die voorwaarden, en de toeneming of ver mindering van het gebruik. Met an dere woorden, dat de aandrang, om al meer en meer van bet schadelijk heulsap te nuttigen, niet hoofdzake lijk van de Javanen zeiven komt, maai' van buiten af wordt uitgeoefend, door degenen die bij de hooge opbrengst der pacht belang hebben. Met is goed, dat men zulks wete. Er wordt soms beweerd, dat de op drijving van de pachlopbrengst juist bet middel is, om de opium duur te maken en buiten bet bereik van den kleinen man te brengen. Niet zelden gebeurt bet, dat bij een aan besteding van de pacht voor eenig district, deze eerst na herhaalde ver hooging wordt toegewezen, al zou men zich ook gemakkelijk kunnen overtuigen dat de Chinees, indien bij zich niet van buitengewone middelen bedient om de consumtie te bevor deren, er onmogelijk uit kan komen. Het is waar, hij blijft ook weieens in gebreke, en bet gezamenlijk be drag der niet in 's lands kas gestorte pachtsommen loopt al in de millioe- nen. In zoo'n geval moeten de bor gen er voor opdraaien. Chineezen gelijk hijdezen geven ook den brui van betalen en laten liever bun boeltje verkoopen, waarbij zij wel zorg dragen dat er niet veel van waarde in handen van den vendu meester komt. Maar we spraken zoo even van de vermaard? opium-enquèle, met zoo uitnemende bedoelingen op touw ge zet. Niet alleen de Residenten, ook de Inspecteurs van Financiën kregen de vragenreeks en werden uitgenoo- digd, ze zooveel mogelijk te beant woorden, daar men ook weten moest welke gevolgen de eventueel voor te dragen veranderingen in bet pacht stelsel voor de schatkist zouden heb ben. Ook werden de chefs van den geneeskundigen dienst geraadpleegd: bun werd verzocht een onderzoek te doen naar de werking der opium op de lichamelijke, verstandelijke en zedelijke vermogens der schuivers. Het pleit in sommiger oog wel voor den ijver dor Indische heeren, dat een zoo omvangrijk onderzoek reeds binnen een jaar ten einde was gebracht. Immers, in bet koloniaal verslag van 1883 staat: »Het in 't vorig verslag besproken onderzoek naar de werking en de gevolgen van het opiumgebruik is afgeloopen. Met uitzondering van het rapport van den chef van den geneeskundigen dienst zijn echter nog geen stuk ken over dit onderwerp bier te lande ontvangen. De uitkomsten van bet onderzoek kunnen dus nog niet worden medegedeeld,'" Er is ook eenige reden voor de onderstelling, dat men alleen daar om zoo gauw klaar was, dewijl de heeren bet zich met onderzoeken niet heel druk hebben gemaakt. Misschien hebben zij wel eenvoudig bun per soonlijke meening medegedeeld, en daarmede basta. Wij zeggen misschien. Want bet eigenlijke van de zaak is men nooit aan de weet gekomende re sultaten van dit door de Staten- Generaal bevolen onderzoek zijn een verborgenheid gebleven. Immers in het volgend rapport (1884) staat alleen: »De uitkomsten van het in de vorige verslagen be sproken onderzoek naar de werking der opiumpacht en de gevolgen van bet opiumgebruik zijn in Indië nog ii> overweging." Nog een jaar later, (1885), en daar vinden we in 't Koloniaal verslag »De in 1882 bevolen onderzoekingen naar den omvang en de gevolgen van bet opiumgebruik, en naar de midde len om bet te beteugelen, hebben geen uitkomsten van eenig belang opgeleverd, en de Gouverneur-gene raal heeft het wenschelijk geacht, bij besluit van 9 Juli 1885 No. 9 een onderzoek op te dragen aan den Hoofdambtenaar II. L. Ch. Te Meche- len, reeds sedert eenigen tijd belast met de leiding der maatregelen ter zee tot bestrijding van den opium sluikhandel. Inmiddels zijn eenige ondergeschikte wijzigingen in bot pachtreglement in overweging geno men." (Mr. P. Brooshooft, Memorie over den toestand in Indië, I, bldz. 146), Ziedaar de lijdensgeschiedenis van de opium-enquête. Als de zeemeer min der legende loopt zij uit in een staart, die met het lichaam niet de minste overeenkomst vertoont. Want de beer Te Mecbelen, wiens naam genoemd is in verband met een «nader onderzoek", heelt zich eenvoudig tot taak moeten stellen de schade te voorkomen die aan 's lands schatkist wordt toegebracht door de sluikerij. Op dat gebied is zijn ver dienste niet gering, ilet eiland Bali, zoo dicht bij de Oostkust van Java gelegen, dat men vandaar met een zcilprauw heel gemakkelijk en spoedig overvaart, is door hem scherper dan ooit vroeger geschiedde in bet oog gehouden, want vandaar is het, dat de smokkelwaar 't meest wordt aange voerd. Maar de opdracht, hem door de vorige Regeering verstrekt, draagt een bij uitsluiting fiscaal karakter van daar dan ook dat bij zijn invloed doet gelden bij de verpachtingen, en zorg draagt dat de linanciëele belangen behartigd worden: tegengaan van het gebruik, of maatregelen beramen waardoor het verminderd zou kun nen worden, liggen buiten zijn werk kring. En al is de heer TeMechelen uit den aard zijner betrekking boter dan iemand in de gelegenheid, rae- dedeelingen omtrent de opiumpacht te doen, met den besten wil van de wereld zal men de som der berich ten, die hij mocht inzenden, een enquête mogen noemen in den geest van het voorstel van 1882. Merkwaardige overeenkomst tus schen deze geschiedenis en die van de Staatscommissie voor de beri-beri, die ook uitliep op één man, geheel buiten baar staande! Be overtuiging begint vrij algemeen te worden, dat met het tegenwoordig stelsel van verpachting, welke wijzi gingen er ook in worden gebracht, het groote doel: beperking van het gebruik, nooit zal worden bereikt: dat integendeel de consumtie, aange moedigd door de belanghebbenden bij een ruime opbrengst der pacht, gaandeweg zal vermeerderen, tot groot nadeel voor de inlandscbe be volking. zoowel wat haar zedelijke waarde als baar stoffelijke welvaart betreft. Door meer dan één deskun dige wordt aanbevolen, de pacht te laten varen en baar te vervangen door régie, die ten gevolge zal heb ben dat de rechtstreeksche en zijde- lingsche drang, die op de inlanders wordt uitgeoefend om ben tot schui ven aan te zetten, niet weer wordt aangewend «Opiumpacht of opiumrégie" is de titel van een brochure, waarin de heer N. .1. Struick, laatst inspecteur van Financiën in N. Indië, deze quaestie behandelt. In een volgend artikel zullen we trachten de gron den aan te geven, waarop Schr. zich een sterk voorstander der laatste noemt. Een Kon. besl. van 10 dezer bepaalt, dat de tegenwoordig zitting der Staten- Generaal zal worden gesloten op Zaterdag 14 dezer, des namiddags te 3 uur. De minister van binnenlandschezaken wordt gemachtigd zich op bet vermelde tijdstip te begeven naar de vergadering dei Staten-Generaal, ten einde in eerie vereenigde vergadering der beide Kamers de zitting in 'sKonings naam te sluiten. Mr. A. van Naamen van Eeinnes is benoemd lot voorzitter der Eerste Ka mer. Bij de regeering is bericht ontvan gen dat door de commissie tot organisatie der viering van het vierde eeuwfeest van Amerika te Madrid eene internationale EEN VERHAAL DOOR GESTAAF NIERITZ. 26) Deze stille overpeinzingen deden in het hart van Hans een zachte straal van hoop opkomen, en hij bepaalde dan ook aan den brenger van Serena's brief den tijd wanneer hij met Willner op het jacht slot zou komen. Toen die tijd daar was, kwam Serena haren neef met een kalm vroolijk gezicht tegemoet en reikte hem de hand, die Hans niet, zooals hij vroeger eenmaal had gedaan, kuste, maar met hartelijkheid drukte. «Gij zult wel van uwe bediende hebben vernomen," zeide Hans tot Serena, «dat ik mijn betrekking op Durrenstein heb opgegeven en sedert dien tijd mijn verblijf houd op Rochwitz, bij mijn vriend Audi- gast." Bij deze woorden keek Serena haren neef met een eigenaardigen stralenden blik aan. Zij vatte zijn rechlerhand, drukte die en sprak met eene zacht bevende stem «Wij weten alles alles!" «Alles?" herhaalde Hansverbaasd. En door wien 1" «Dat kunt gij wel begrijpen," ant woordde Serena. «Door onzen aan u ge zonden knecht, aan wien alle bedienden op Durrenstein om strijd het nieuwtje wilden verhalen. Maar Hans, is 't niet onvergeeflijk, dat gij uw toevlucht neemt tot Audigast en niet bij ons, uw naaste familie? Ja, Hans, waarom hebt ge dat gedaan? of eigenlijk niet gedaan 1" «Mijn vriend Audigast had mij, daar hij mijn lot voorzag, zijn huis in geval van nood als toevluchtsoord aangeboden," voerde Hans tot zijne verontschuldiging aan, «daarentegen beschouwde ik dit jachtslot steeds als een heiligdom, dat zonder bepaald verlof niet mocht worden betreden." «Maar dat verlof was u toch gegeven merkte Serena aan. «Tot vluchtige bezoeken ja, maar niet voor een langer verblijf," aniwoordde Hans. «En dan weerhield mij nog een ander bezwaar om hierheen te komen." «Wat was dat?" vroeg Serena. «Er moest tusschen ons geen achterhoudend heid bestaan." Over het gelaat van Hans verspreidde zich de onmiskenbare uitdrukking van diepen weemoed. «Na mijn laatste bezoek op Durren stein," sprak Hans op dolfen toon, «zult gij 't natuurlijk vinden dat ik iedere sa menkomst met Edgard zoek te vermijden. Dat is de reden waarom ik niet hierheen kwam. «Maar ge moet weten," hernam Serena, «dat Edgard noch iemand anders van Dur renstein ons komt opzoeken." «Uit hetgeen oom Bodo tegen den re- geeringscommissaris zeide moest ik hel tegendeel opmaken. «Wat zeide hij dan vroeg Serena. «Oom zeide," Hans verbleekte «hij beweerde verlangt ge dat ik er geheel voor uitkom, Serena?" «Wel zeker," antwoordde Serena met gespannen nieuwsgierigheid. «Welnu, hij zeide" de stem van Hans beefde «dat gij dat gij met Edgard waart verloofd «Heeft oom dat werkelijk gezegd?" «In mijne tegenwoordigheid Nu verbleekte ook Serena, doch weldra steeg haar het bloed naar 't hoofd. »'t Is afschuwelijk! ongehoord!" sta melde zij «En gij hebt deze leugens kun nen gelooven, Hans?' «Moest ik dat niet, daar een edelman, een Durrensteiner, ze vertelde?" «En gij kondt veronderstellen dat ik iemand als Edgard mijne hand zou ge ven «Wie kan het menschelijke, laat staan het vrouwelijke hart doorgronden? Edgard is een knappe jongen, hij wordt niet al leen bemind, maar aangebeden door de vrouwen. En al was het niet uit liefde, dan had men u wellicht door dwang of overreding trachten overtehalen, een huwelijk met Edgard aaritegaan." «Serena laat zich tot geen verbintenis dwingen of overhalen," sprak zij met geestdrift, «waar zij haar geheele leven berouw over zou gevoelen. Serena zal slechts uit vrijen wil een echtgenoot kiezen en daarbij noch op schoonheid, rang of vermogen letten, maar enkel en alleen op het karakter." Hier werd het gesprek afgebroken door de komst van Serena's vader. «Gij zult," zoo sprak hij tot zijn neef, «voortaan niet rneer Hans, maar David genoemd worden. Laat mij niet langer op uw snarenspel wachten, waarop ik mij reeds bij voorbaat heb verheugd. Zoek gerust de geheele kamer rond, en ge zult er geen speer in ontdekken, waar mede ik u als een tweede Saul, tot dank voor uw spel aan den muur zou kunnen spietsen. Daar staal reeds Tantino met zijn tooverfluit, hier de piano met de muziek op den lessenaar daarom kin deren, speelt mij eens wat voor! Na 't concert zult ge niet, evenals Tamino en Pamina, de water-en vuurproef door staan, maar met mij aan tafel gaan, en u daar te goed doen." Dat was verstandig gesproken voor een krankzinnige en daarom helderde ook Se rena's gelaat op van stille blijdschap. Die vreugde vond weerklank in Hans' gemoed waarvan de oorzaak zeer gemakkelijk te raden valt. Het drietal speelde vol ijver en lust en de grondbezitter sloeg daarbij vroolijk Je maat. Toen men eindelijk afscheid van elkander nam, moesten Hans en Willner den baron stellig beloven zoo spoedig mogelijk terugtekomen. Hans was over gelukkig. De kamerheer had aangaande de verloving van Serena en Edgard on waarheid gesproken. Serena zou nooit de vrouw worden van zulk een woestaard en zij zou zich in haar keus niet door uiterlijken schijn, inaar alleen door de innerlijke waarde van dengeeri die haar het hof maakte laten leiden. Dat hijzelf die bevoorrechte was of wezen kon, kwam hein niet in de gedachte. (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1889 | | pagina 1