NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
ANKARSTROM.
No. 65.
Woensdag 13 Augustus 1890.
Negentiende jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BINNENLAND.
Feuilleton.
AMERSFOORTSGHE CODRAH.
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
ADVERTENTIE Ni
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertenticn viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
In buitenlandsche couranten kwa
men eergister wederom onrustbarende
geiuchten voor omtrent den toestand van
Z. M. den Koning.
Naar ons uil het Loo wordt bericht,
zijn de jongste berichten niet in over
eenkomst met bedoelde geruchten.
In de laatste weken was de toestand
van Z. M. wel eens minder goed dan in
de voorgaande tijden. De lichaamszwakte
vooral viel nu en dan nog al op. Z. M.
kwam niet in de buitenlucht en bleef
zijn kamer houden. Op dit oogenblik
echter is de toestand bevredigend.
Naar ons heden dan ook uit het Loo
wordt bericht, is er geen reden tot be
zorgdheid. (Ulr. Dgbl.)
Zaak Aatke Kuijpers. In de
Gooi- en Eemlander schrijft L. B. S. te
Hilversum het volgende:
«In vele bladen, behelzende de treu
rige vergiftigingszaak, staat geschreven
over mejuffrouw Aafke Kuijpers, dat zij
verondersteld wordt, bekend te zijn met
de werking der vergiften, omdat zij als
dochter van een apotheker hiervan op de
hoogte kon zijn. Vergun mij hierop eene
aanteekening te maken:
De vader van mej. Kuijpers was om
streeks 1840 apotheker te Franeker. In
1850 oefende hij echter aldaar het be
roep uit van wagenmaker en werd in
datzelfde jaar ook benoemd als stads
bouwmeester.
Mej. A. K. was toen slechts drie jaar
oud. Tot aan 1867 vervulde haar vader
bovengenoemd beroep en vertrok 31 De
cember 1868 naar Steenwijk, waar hij
als privisor optrad in eene aphotheek.
Later verhuisde hij naar Wildervank
mej. A. K. was toen reeds aan het con
servatoire, en kwam nog slechts zelden
in haar ouderlijk huis, en de meening
dus, dat zij als apothekersdochter bekend
zou zijn geweest met de uitwerking van
vergift, verliest hierdoor veel van hare
waarde.
Aanvankelijk was hare studie bestemd
voor de piano, doch te Brussel werd men
opmerkzaam op hare schoone omvang
rijke altstem, en werd zij door eenige
haar genegen invloedrijkste familie's te
Franeker in staat gesteld, deze studie te
voltooien, die later aan de Hochschule
te Berlijn is voleindigd.
Van het kol. werfdepot werden in
het 2e kwartaal 1890 naar Oost-Indië
uitgezonden 7 detachementen, ter sterkte
van 18 officieren, 21 onder-officieren, 31
korporaals, 3 hoornblazers en 376 solda
ten bovendien vertrokken afzonderlijk
15 officieren en 3 onder-officieren. Naar
West-Indië vertrokken in dat tijdvak 2
detachementen, sterk 2 officieren, die
voor 3 jaren gedetacheerd werden, en
32 soldaten, van welke 31 bestemd wer
den voor Suriname en 1 voor Curasao.
Bij genoemd corps keerden in dat kwar
taal uit Oost-Indië terug, t. w. 1 sergeant
die voor 4 jaar gedetacheerd was ge
weest, en 23 miliciens, die van hun 2-jarige
detacheering waren ontheven. Uit West-
Indië repatriëerden 2 onder-officieren en
5 soldaten, die met pensioen en paspoort
den dienst verlieten.
De Vereeniging van NedeAandsche
Sche^schutters zal haar eerste groote
nationale schietwedstrijd houden op2428
Aug. te Hoorn. Tot deelneming worden
uitgenoodigd Marine en leger alle dienst
doende schutterijen; alle rustende schut
terijen; alle vereenigingen, gevormd uit
de schutterijalle weerbaarheids-en scherp
schutter svereenigingen ;alleFlobert-schiet-
vereenigingen en alle liefhebbers van het
juistschieten in Nederland.
De wedstrijd zal omvatten: I. Korps
wedstrijden met rijksgeweer en rijks
munitie; met alle militaire geweren met
Flobertgeweer. II. Personeele wedstrijden
met rijksgeweer en rijksmunitie met alle
militaire geweren. III. Wedstrijden op
vrije en vaste banenvoor rijksgeweer
en rijksmunitie; voor alle militaire ge
weren voor Flobertgeweer en revolver
beaumontgeweer met goupillat-patronen
op 40 meter; voor vlugvuur; voor car-
tonschieten.
Het schietterrein grenst onmiddelijk
aan de stad en heeft 16 geweerbanen
van 150, 225, 300 en 500 meter, bene
vens een aantal banen voor flobert, re
volver, enz.
De standplaatsen der schutters zijn alle
overdekt en naast elkander in één ge
bouw voor cantine ingericht, gelegen. Het
beslaat, met inbegrip van dienstlocalen,
eene oppervlakte van nagenoeg 600 M2.
De gepensionneerde officier de Roo
te Breda heeft aan den Minister van
Oorlog ker.nis gegeven, dat hij wegens
de weinige ambatie tot deelneming aan
het door hem op te richten vrijwillige
jagerskorps te paard, daarvan heeft afge-
De 2e luitenant Muller, van het 7e
regiment infanterie, is voor den tijd van
vijf jaren gedetacheerd bij het leger in
Oost-Indië en Maandag jl. naar Harder
wijk vertrokken.
Tal van Amsterdammers ondervon
den Zondag groote teleurstelling.
De treinen naar Zandvoort waren dien
morgen vol. Die welke ten 1 u. 14 m.
van Amsterdam vertrok was zelfs over
vol, zoodat nog eenige wagens moesten
aangehaakt worden.
Toen men te Zandvoort aankwam, was
het intusschen zoo geducht beginnen te
regenen, dat een dichte sluier voor de
zee hing.
Honderden keerden zoo spoedig moge
lijk terug, zonder de zee te hebben kun
nen zien.
Zondag jl., was Weesp in feestdos,
wegens het 40-jarig bestaan der bekende
fabriek van de firma Van Houten aldaar.
Tal van inwoners gaven door het uit
steken van de nationale vlag hun vreugde
over dit feit te kennen.
De Avond-Bode deelt omtrent den
tegenwoordigen werkkring van den heer
Croll het navolgende mede:
«De heer Croll is reeds sedert eenigen
tijd aan de Zuid-Hollandsche drukkerij te
's-Hage, en werkzaam aan de samenstel
ling van het adresboek van die stad.
Hoewel hij zich dus met de bevolking
bezighoudt, heeft zijn tegenwoordige
werkkring met de volkstelling niets te
maken."
Door het inslaan van het onweder
Zondagmiddag te Haarlemmermeer, ver
brandde de woning van de gebroeders
Verburg, aan den Spieringerweg. Behalve
een trommeltje met geldswaarde, kon
niets van de have of den inboedel gered
worden. Persoonlijke ongelukken hadden
niet plaats. Alles was legen brandschade
verzekerd.
Te Leeuwarden is een ververs
knecht, terwijl hij werkzaamheden ver
richtte aan het gebouw der middelbare
school voor meisjes aldaar, gevallen en
aan de gevolgen van zijn val overleden.
De door hem nagelaten betrekkingen
zullen niet terstond hulpeloos zijn. Zij
ontvangen nl. thans eene som van 1000,
en wel tengevolge van eene verzekering
tegen ongelukken van werklieden, in
dienst van werken, die de gemeente doet
uitvoeren. Het verven der middelbare
school voor meisjes was het eerste werk,
waarbij deze verzekering in werking trad.
Zondagmiddag deed het onweder
zich boven Nijmegen zeer hevig gelden.
Te Lent sloeg de bliksem tijdens de
Godsdienstoefening in de R. C. Kerk tot
grooten schrik der kerkgangers. Een zes
tal ruiten werd verbrijzeld.
Reeds zoo menigmaal is gewaar
schuwd tegen de gewoonte der dienstbo
den om, wanneer zij een raam willen
schoonmaken, in het kozijn te gaan zit
ten. Zaterdagochtend geschiedde dienten
gevolge weder een ongeval in de Veene-
straat te 's-Hage. Een meisje was op de
gebruikelijke manier met glazenlappen
bezig. Plotseling door een voorbijganger
aangeroepen, verloor zij het evenwicht en
stortte op de straatsteenen. Hevig aan
het hoofd verwond en vermoedelijk met
een gebroken arm, werd zij de woning
harer meesteres binnengedragen.
Te Utrecht trof een paar dagen
geleden den heer N. J. ten Bosch, chi
rurgijn aldaar, een treurig ongeluk. Op
't Domplein rijdende, schrikte zijn paard
voor een vlieger, die het aan het hoofd
raakte, en zette het op een loopen. Wel
dra was er geen houden meer aan en
vloog het dier het Wed in, waar het rij
tuig kantelde. De koetsier werd van den
bok geslingerd en opgenomen met een
paar gebroken ribben en een wonde aan
liet hoofd, terwijl de heer ten Bosch, uit
het rijtuig springende, eveneens zoo te
gen den kant van den trottoir terecht
kwam, dat hij met een geduchte hoofd
wond twee uren lang bewusteloos bleef
liggen; gelukkig was zijn woning vlak
bij. Twee collega's verleenden hem dade
lijk hulp, ook in de waarneming zijner
drukke praktijk, nu juist nog drukker
daar hij tijdelijk die van een afwezigen
collega daarbij waarnam. Hoewel ernstig,
is de toestand schier niet gevaarlijk.
Met den excursietrein van de Hol-
landsche spoorwegmaatschappij naar Nij
megen en Kleef, werden Zaterdag ruim
1000 personen vervoerd.
Een der excursie-reizigers stapte te
Nijmegen met zijn vrouw uit om even
een glas bier te drinken. De man kwam,
toen hij zou betalen, tot de ontdekking,
dat hij zijn portemonnaie met f25 en
spoorkaartjes kwijt was en dacht niets
anders dan dat hij door een zakkenroller
bestolen was. Bescheidenheid hield hem
echter terug om zijn vermoeden te uiten,
hij durfde zelfs aan zijn medereizigers van
zijn verlies niet reppen, uit vrees dat men
hem niet gelooven zou en voor een geluk
zoeker aanzien. Eensklaps echter werd
er een hand uit het portier gestoken met
een portemonnaie en geroepen Wie heeft
die verloren? Men kon zich de blijdschap
van den man voorstellen. Onder de rei
zigers was er maar een roep over de
eerlijkheid van den vinder, die zich daar
mede rijk beloond achtte.
Een bewijs van groote zelfopoffe
ring, verhaalt het Vad., werd onlangs
gegeven door een der passagiers van een
uit Indië keerende mailstoomer, den
wegens ziekte repatrieerenden 2en luit.
der infanterie van het Nederl.-Ind. leger
J. L. L. M. Wittich.
Aan boord van een der mailstoomers
in de Roode zee bevond zich een Afri
kaan, die eenigszins aan verstandsverbij
stering lijdende, aan zijne bewakers ont
snapte en in volle zee overboord sprong.
Tengevolge hiervan verspreidde zich plot
seling aan boord de mare, dat een kind
van een der passagiers overboord was
gevallen. Luitenant Wittich bedenkt zich
geen oogenblik, ontdoet zich snel van
zijne schoenen en springt tot redding van
de kleine boven van de verschansing in
zee.
In dergelijke gevallen is, in verband
met de snelle vaart van het schip, snel
heid van handelen hoofdzaak orn zooveel
mogelijk nabij den drenkeling te water
te gaan. Weder aan de oppervlakte ko
mende, bespeurt hij nergens eenig spoor
van het kind, terwijl het schip inmiddels
door de vaart een flink eind verwijderd
DOOR
Mr. William J. ten Hoet.
Aan Wolfgang.
7) «Dat Swedenborg rechtschapen doel
einden beoogt," hernam van Aai berg, «is
bij mij aan geen twijfel onderhevig. En
toch ben ik van meening dat tien be
driegers zooveel kwaad niet doen als juist
die eene achtenswaardige man. Goochel
kunsten van een schelm zijn meer of
minder op de bekrompenheid van gepeu
pel om 't even uit hooger of lager
stand berekend, ze eindigen altoos met
ontdekt te worden. Maar de ernstige dwee-
perijen, de diep duistere mystiek van een
man wiens maatschappelijk karakter bo
ven iederen redelijken twijfel verheven
is, zullen, vrees ik, nog jongeren, nog
volgers en aanhangers vinden als de mees
ter lang ten grave ging, ja al had die bij
zijn leven zelf een beter, wijzer en klaarder
overtuiging omhelsd.
«Gij spreekt er over," antwoordde de
Hopman, «alsof dat al buiten kijf ware,
dat Swedenborg verder niets is dan een
dweeper en toch kunt gij niet loochenen,
dat er denkende, ja geleerde mannen
onder de Gemeente zijn, die naar zijn
naam genoemd is. Het is niet denkbaar,
dat een man, wien elk als rechtschapen
eert, jarenlang en tot aan zijn dood zou
volhouden, dat hij met Hooger Wezens
in betrekking stond en dat toch dat
alles misleiding ware geweest."
«Dat zou niet het eerste wel een
merkwaardig voorbeeld zijn," zei Alfred
«van
«Monomanie meent ge Vast denkbeeld
malen op één punt, gedeeltelijke waan
zin viel de hoofdman in «dat is
een oude verklaring van een onverklaar
baar ding. En zijn voorspellingen, die in
vervulling gingen, zijn verre zien brand op
onwaarneembare afstanden, ontdekkingen
van gelijktijdige misdaden in een ander
land, dat is zeker allemaal toeval?"
«Ik geloof eigenlijk," sprak Alfred, «dat
men hem die soort van dingen tegen wil
en zin opgedrongen heeft. Boven verden
king verheven getuigenissen bestaan daar
ten minste niet over. Leefde er wel ooit
een dweeper, wiens discipelen hem niet
tevens tot 'n thaumaturg maakten, geen
wonderwerken uitdachten tot verheerlij
king van zijn roem Dingen waar hij
nooit aan gedacht had wanneer'teen
rechtschapen menschwas. Daai onder staat
natuurlijk profeteeren boven aan. Heeft
wel ooit een Zweed, wiens naam een
goeden klank in 't land had, getuigd, dit
of dat zei Sweder.borg in mijn tegenwoor
digheid vooruit, en 'tis uitgekomen?
Waarzeggen in 't dagelijks leven is ge
makkelijk genoeg. Er komt altoos wat
uit dat onthoudt men, het overige ver
geet men. Neenals iemand my in te
genwoordigheid van getuigen aan geen
verdenking onderhevig zeggen zou om
maar iets te noemen bij voorbeeld, wat
de koning op dit oogenblik in zijn ka
binet doet, of dergelijks dat zal ik hem
als Ziener prijzen. Kan hij dat," voegde
Alfred er lachend nog bij«welnu, dan
word ik zijn apostel!
Tot dusverre had Franken aan 't ge
sprek als toehoorder deelgenomen en 't
scheen, zoo weinig peil er op zijn ge
laatsuitdrukking te trekken was, dat het
onderwerp hem bijster weinig aanging.
Slechts wanneer Ankarstom iets zeide,
was hij er meer zichtbaar met zijne ge
dachten bij.
»U schijnt, mijnheer van Aarberg," be
gon liij nu, «bijzondere waardij in een
getuigenis der waarheid te hechten aan
een handeling, die blootelijk, de vrucht
van verstand, berekeningen of wel van
zeker gissingsvermogen dat sommige rnen-
schen bezitten, zou kunnen zijn."
«De eersten," antwoordde Aarberg,
azijn in dit geval niet denkbaar en het
tweede kan ik niet aannemen; ik geloof
aan dergelijk vermogen niet en moet bij
gevolg ook de mogelijkheid van het ge
heel betwisten."
«Ofschoon ik," sprak Franken met ver
hoogde stem, op huiverig schamperen toon
en terwijl zijn oog fonkelde, «ofschoon
ik juist niet bijzonder met die soort van
dingen opheb, zoo ware 't toch wel der
moeite waard, u eens te toonen, dat niet
alles wat gij voor misleiding houdt
misleiding is. «Gij ziet," voegde hij er
met den vinger naar de hangklok wij
zend bij, «dal het hier slag zeven uur is.
In dit oogenblik wordt graaf Frederik
Ribbing, welken, evenals u, baron van
Aarberg, de koning heden tot kamerhee-
ren en ridders der Wasa-orde benoemd
heeft, aan zijne Majesteit in Hoogstdes-
zelfs kabinet voorgesteld."
Met een stond hij op en terwijl hij den
heer des huizes zijne verontschuldigingen
aanbood, dat voorbereidingen tot een be
langrijke sterrekundige waarneming, waar
voor de komende nacht bijzonder gunstig
was, zijn spoedig vertrek, reeds zoo vroeg,
noodig maakten, verliet hjj 't gezelschap.
Dat bleef onder den indruk achter van
de eigenaardige en besliste wijze waarop
Franken de laatst aangevoerde bewering
had uitgesproken en al was die indruk
lang bij allen dezelfde niet, aangrijpend
bleek die toch geweest te zijn, want
niemand vatte daarover noch over 't vo
rig onderweip van gesprek meer't wourd
op.
't Leed geen twijfel of bij de behande
ling zelve, zoowel als bij 't middel door
Franken hem aangeraden, Alfred van Aar
berg goede baat vond, maar zoo als 't
gemeenlijk in dergelijke gevallen, vooral
met schoudergewrichtskneuzingen, gaat,
hij bevond den arm 's anderen daags toch
erger bezeerd, dan hij 't aanvankelijk ge
voeld had en hij zag wel dat er voor
hands over de moeielijke verkeerswegen
vooral, in die onherbergzame landstreek
voor hem aan geen verder reizen te den
ken was. Hij schreef dus naar Stokholm
om een veertiendaags verlof te verzoeken.
Hij had, door pijn wakker gehouden, een
deel van den nacht tot briefschrijven ge
bruikt en met het aanbreken van den
dag reeds kon hij een bode afzenden, die
zijn pakket te Drontheim op de post zou
gaan doen. Juist ging de zon op. 't Was
een heerlijke herfstmorgen en bij de on-
gemeene zuiverheid des gezichtseinders,
deden zich de besneeuwde toppen der
grootsche I'killen, scherp in hun omtrek-
